به گزارش سرويس بين‌ الملل باشگاه خبرنگاران، "دنیس راس" مشاور سابق رئیس جمهور آمریکا در امور ایران و استاد  دانشگاه جرج تاون، در تحلیلی به بررسی راه‌های ممکن برای رسیدن به توافق نهایی درباره حل پرونده هسته ایایران و از کنگره خواست تا با نرم کردن مواضع خود به کاخ سفید فرصت لازم را برای پیمودن این مسیر را بدهد.

"دنیس راس" در این تحلیل که در نشریه آمریکایی پولتیکو منتشر شده نوشت: ساعت شش ماهه قرارداد هسته‌ای کشورهای 1+5 با ایران آغاز به کار کرده اما کسی امیدی به رسیدن به نتیجه نهایی را ندارد.

راس که پس از استعفا از سمت مشاور رئیس جمهور آمریکا در موسسه خاور نزدیک واشنگتن و دانشگاه جرج تاون مشغول به کار شده در ادامه نوشت: "باراک اوباما" رئیس جمهور آمریکا، شانس رسیدن به توافق نهایی با ایران را ،که امکان تولید سلاح هسته‌ای توسط این کشور را از بین می‌برد کمتر از 50 درصد می‌داند. اما "عباس عراقچی" معاون وزیر امور خارجه ایران، شانس رسیدن به توافق نهایی را زیاد دانسته و تاکید می کند که آنچه ایران پذیرفته می تواند تغییر کند. در حقیقت او می گوید که آنچه ایران انجام داده از جمله تعلیق غنی سازی 20 درصدی می‌تواند ظرف یک روز برچیده شود و تهران مجددا کار خود را آغاز کند. و آمریکا نیز اعلام کرده که لغو تحریم‌های به موجب توافقنامه هسته ای ژنو زیاد نخواهد بود و ساختار کلی تحریم‌های پا برجا هستند. علاوه بر آن لغو این تحریم‌ها برگشت پذیر بوده و می توان دوباره آنها را اعمال کرد.

راس در ادامه این پرسش را مطرح می کند : چرا هر 2 طرف تابه  این اندازه بدبین هستند؟ و چه چیزی بهترین فرصت را برای رسیدن به توافق نهایی فراهم می‌کند؟

مشاور سابق اوباما در پاسخ می گوید: در آغاز رسیدن به توافق نهایی امری مشکل است چون بر عقب نشینی تاکید دارد.  توافق ابتدایی که بطور رسمی به آن برنامه مشترک اقدام گفته می‌شود لزوما "توقف در برابر توقف است بدین معنی که  آمریکا در قبال متوقف شدن برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران برخی از تحریم ها را لغو کرده. ایران بر برنامه هسته ای خود با قبول اینکه سانتریفیوژ جدیدی نصب نکند، میزان اورانیوم غنی شده تا سقف 20 درصد را به صفر برساند و غنی سازی را در سطح 5 درصد ادامه بدهد و اینکه می توانند در مورد سانتریفیوژهای جدید تحقیق کنند سرپوش گذاشته و در عوض آمریکا قول داده که از تصویب تحریم جدید برای شش ماه خودداری کرده، و تحریم های موجود در بخش های پتروشیمی، خودرو، و فلزات گرانبها را نیز برای  مدت شش ماه لغو کرده و همچنین 4 میلیارد و 200 میلیون دلار از پول‌های بلوکه شده ایران را به این کشور پس دهد.

باید یادآور شد که اعمال تحریم جدید موجب خروج ایران از مذاکرات خواهد شد و متحدان آمریکا در این مذاکرات بجای آنکه تهران را عامل شکست بدانند واشنگتن را در این رابطه متهم می‌کنند. حتی فرانسه که پیش از این خواستار اعمال فشار‌های سنگین بر ایران بود  اکنون به گزینه دیپلماسی روی آورده است.

در ادامه این مطلب آمده است: رسیدن به مرحله توقف در برابر توقف ساده نبود اما این مرحله از رسیدن به توافق نهایی که عقب نشینی در قبال عقب نشینی است دشواری کمتری را داراست. وایندلیل ادامه مذاکرات است.

راس در این تحلیل افزود: در تئوری این کار انجام پذیر است. بپس از  این موارد، موضع آمریکا و دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات 1+5 این خواهد بود که ایران تا زمانیکه به سمت تولید سلاح هسته‌ای نرود می تواند برای اهداف صلح آمیز از انرژی هسته ای استفاده کند. این همان موضوعی است که مقامات ایرانی می گویند در حال انجام آن هستند یعنی در حال استفاده صلح آمیز از انرژی هستند.

"حسن روحانی" رئیس جمهور ایران در همین رابطه اعلام کرده که تهران آماده شفاف سازی برای اطمینان حاصل کردن جامعه جهانی از ماهیت برنامه هسته ای و اقدامات ایران است. اما در عمل آنچه که از لحاظ تئوری ساده به نظر می رسد، مشکل خواهد بود.

در همین موردمی توان از دیدگاه آمریکا به 2 مورد توجه کرد یکی اینکه ایران هنوز به پرسش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد احتمال ابعاد نظامی برنامه هسته ای خود پاسخ نداده که این موضوع خود شامل موارد دیگری همچون آزمایشات انجام شده با تجهیزات هسته ای و دارا بودن 20 هزار سانتریفیوژ و داشتن اورانیوم غنی شدهای است که می توان با غنی سازی بیشتر از آن برای تولید بمب استفاده کرد. تاسیسات ایران همچنین شامل راکتور آب سنگین اراک است که گفته می شود از آن برای تولید برق استفاده خواهد شد اما غرب می گوید امکان تولید پلوتونیوم نیز در آن وجود دارد.

راس در ادامه به موضع ایران اشاره کرده و افزود: از دیدگاه ایران تاسیسات هسته ای در حوزه استقلال و حاکمیت این کشور است و غرب خواستار برچیده شدن آنهاست از همین رو می‌توان تصور کرد که ایران در مورد عقب نشینی از این تاسیسات مقاومت کنند. نکته دیگر اینکه ایران بدون عقب نشینی با لغو تحریم‌ها مواجه نخواهد شد.

در این بین هر چند کاخ سفید بر توقف کامل غنی سازی و برچیده شدن تاسیسات تاکید ندارد اما با این وجود حاضر نیست که ایران را به عنوان کشوری هسته ای بپذیرد. 

اعمال تحریم در این مرحله به معنای پایان دیپلماسی و تاکید بر این است که جنگ تنها گزینه ممکن برای پایان دادن به این وضعیت است اما منتقدین کاخ سفید به ویژه عربستان سعودی، امارات و اسرائیل معتقدند اوباما تحت هیچ شرایطی به ایران حمله نمی کند.

 راس در ادامه پرسش دیگری را مطرح کرده: چه میزان عقب نشینی کافی است؟ اوباما اعلام کرده ایران نه می‌تواند تاسیسات آب سنگین خود را داشته باشد و نه در فوردو فعالیت کند و همچنین تهران باید تعداد سانتریفیوژهای خود را کاهش دهد. البته در مورد تعداد سانتریفیوژها ابهام وجود دارد.

وی ادامه داد: من خود از افرادی هستم که معتقدند آمریکا می تواند حق غنی سازی  ایران را در مقیاس کم به رسمیت بشناسد. اما فکر می کنم که تعداد سانتریفیوژها باید کم باشد. بطور مشخص کمتر از 10 درصد میزان فعلی.این تعداد شامل نسل جدید سانتریفیوژها که ایران در حال تحقیق بر روی آنهاست، نمی شود. و علاوه بر آن باید میزان اورانیوم نیز کاهش بیابد. همه این موارد می توانند.

بنابراین اوباما چگونه می تواند از این بن بست خارج شود؟ تنها چیزی که می‌تواند تهران را متقاعد به تغییر نظر کرد این است که به ایران ثابت شود هزینه ای رسیدن به این نقطه بسیار بالا خواهد بود. این درحالی است که "حسن روحانی" رئیس جمهور ایران تمایل دارد که به انزوای این کشور و همچنین تحریم‌های موجود علیه جمهوری اسلامی که تاثیر زیادی بر این کشور داشته پایان دهد. رهبر ایران نیز در این مسیر از اقدامات روحانی حمایت می کند اما این نباید انگیزه ای باشد که ما تحریم ها را کنار بگذاریم.

 راس در ادامه به اختلافات موجود میان کاخ سفید و کنگره به عنوان یکی از مشکلات اوباما برای حل این معما اشاره کرده و می نویسد: در اینجا باید به شکاف موجود میان کنگره و کاخ سفید نیز توجه شود.برخی از سناتورهایی معتقدند که که اگر آمریکا می خواهد شانسی برای متقاعد کردن ایران برای عقب نشینی از فعالیت هسته ای خود داشته باشد باید تحریم ها بر علیه ایران را افزایش بدهد. اما اوباما و "جان کری" می گویند که اعمال تحریم بویژه در این مرحله علاوه بر تاثیراتی که در 1+5 دارد، موجب می شود تا موضع روحانی در مقابل مخالفان در داخل ایران ضعیف شده و سرانجام ایران بهانه ای برای خروج از مذاکرات پیدا کند. حتی برخی در کاخ سفید از این نیز فراتر رفته و می گویند اعمال تحریم در شرایط فعلی به معنای طی کردن مسیر جنگ است.

راس در امور ایران می نویسد: معتقدم که اعمال تحریم در این مرحله به معنای پایان دیپلماسی و تاکید بر این امر است که جنگ تنها گزینه ممکن برای پایان دادن به این وضعیت است.

در صورت تصویب تحریم جدید موضع روحانی برای به نتیجه رساندن مذاکرات ضعیف می شود و اگر رهبری ایران به این نتیجه برسد که تحریم‌ها موجب از بین رفتن جایگاه ایران شده و یا آمریکا در مذاکرات حسن نیت ندارد،دراین صورت دیگر نمی توان ایران را متقاعد به عقب نشینی کرد.

 کاخ سفید می گوید اگر در این مرحله تحریم جدیدی تصویب شود کنگره جنگ را به عنوان تنها گزینه ممکن معرفی کرده است.  این به معنای آن نیست که اوباما می خواهد گزینه ای را از روی میز حذف کند بلکه کاخ سفید می خواهد ایران بهانه ای برای تقابل نداشته باشد. در حقیقت کاخ سفید می گوید اگر دیپلماسی در این راه کارآمد نبود در آن صورت دیگر استفاده از زور اجتناب ناپذیر خواهد بود زیرا نمی‌توان ایران را به عنوان یک کشور هسته ای پذیرفت.

به این موضع می توان از یک منظر دیگر نیز نگاه کرد و آن اینکه در صورت تصویب تحریم جدید موضوع روحانی برای به نتیجه رساندن مذاکرات ضعیف می شود و اگر رهبری ایران به این نتیجه برسد که تحریم ها موجب از بین رفتن جایگاه ایران شده و یا اینکه آمریکا در مذاکرات حسن نیت ندارد آنگاه دیگر نمی توان ایران را متقاعد به عقب نشینی کرد.

راس در ادامه می نویسد: برخی می گویند که نباید به ایران اجازه غنی سازی داد و همچنین کلیه تاسیسات این کشور نیز باید برچیده شود که در این راه پیشبرد پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای بهترین راه خواهد بود. اما من با نظر کاخ سفید در مخالفت با موضع این افراد موافق هستم. من دو دلیل برای مخالفت با دیدیاه این افراد دارم. این دو دلیل عبارتند از: اول، من بعید می دانم رهبری ایران با توافقی موافقت کند که آبرومندانه نباشد. برای مثال در این توافق اگر آمریکا با حق غنی سازی ایران موافقت نکند ایران نیز با آن موافقت نخواهد کرد. دوم، اگر دیپلماسی در این راه موفق نشود آنگاه آمریکا مشروعیت بیشتری برای اعمال تحریم و یا استفاده از زور خواهد داشت.

در این مرحله این پرسش مطرح می شود که آیا می توان کنگره را متقاعد به پذیرش این دیدگاه کاخ سفید کرد که اعمال تحریم در این مرحله به معنای مرگ دیپلماسی است؟

راس معتقد است که این امکان وجود دارد و باید به اعضای کنگره یادآور شد که اعمال تحریم جدید موجب خروج ایران از مذاکرات می شود و متحدان آمریکا در این مذاکرات بجای آنکه تهران را عامل شکست بدانند واشنگتن را در این رابطه متهم خواهند کرد. حتی فرانسه که پیشتر خواستار اعمال فشار های سنگین بر ایران بود اکنون روی به گزینه دیپلماسی آورده است. دیپلماسی هم اکنون در حال ایفای نقش است و نباید جلوی آن را گرفت.

راس معتقد است اگر لازم است که کنگره این نکته را قبول کند کاخ سفید نیز باید اهمیت وجود تحریم‌ها را بپذیرد.

وی در پایان یک راه حل ارائه کرد: کنگره در زمان اجرای توافقنامه ژنو تحریمی را تصویب نمی کند اما  از این نکته آگاه است که دولت آماده اعمال تحریم ها و فشارهای بیشتر در روشی تاثیر گذار است. این نکته همچنین باید به اطلاع ایران، متحدان آمریکا در مذاکرات 1+5 و بخش‌های خصوصی که هم اکنون در حال تلاش برای عقد قرارداد‌های جدید با ایران هستند برسد. ما به دیپلماسی اجازه کار می دهیم بدون اینکه بهانه ای به ایران داده شده باشد.

تحلیل راس اینطور به پایان می رسد که توافق با ایران ممکن است نتیجه ای خوب یا بد داشته باشد ولی کنگره باید باید موضعی بسیار نرمتر از موضوع فعلی در مواجه با این موضوع را داشته باشد.

انتهای پیام/