به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،کارشناسان وندالیسم را از گروه بزهکاری های اجتماعی و انحرافات در جوامع
جدید می دانند و آن را به نوعی عکس العمل خصمانه نسبت به فشارها و
ناملایمات تلقی می کنند.
قلب تیر خورده، شعر، جوک، یادگاری و اسامی
در هم و برهم و امضا و شکلک های با معنی و بی معنی چیزهاییست که هر روز روی
در و دیوار، باجه تلفن، میز و نیمکت مدرسه و دانشگاه، درب و اتاق آسانسور و
حتی روی درخت ها می بینیمشان. کنده کاری های ماندگاری که معلوم نیست چقدر
قدمت دارند و با چه هدفی کشیده شده اند.
شاید خیلی ها ندانند این
صحنه ها که برای خیلی هایمان عادی شده و طبیعی به نظر می رسد و اگر نباشد
چیزی در بینمان کم است، یک نوع اختلال محسوب می شود. تخریب کنترل نشده ی
اشیاء با ارزش و اموال عمومی، تخریب گرایی و یا وندالیسم نامیده می شود که
یک ناهنجاری اخلاقی و اجتماعی است.
کارشناسان وندالیسم را از گروه
بزهکاری های اجتماعی و انحرافات در جوامع جدید می دانند و آن را به نوعی
عکس العمل خصمانه نسبت به فشارها و ناملایمات تلقی می کنند.
ترمیناتورهایی به نام وندالوَندال
در اصل نام قومی از اقوام ژرمن- اسلاو است که در قرن پنجم میلادی
میزیستند و همواره به اسپانیا هجوم می آوردند و آنجا را تصرف میکردند.
اما امروزه، اصطلاح وندال به کسانی اطلاق میشود که به دلائل مختلف با حالت
اعتراض دست به تخریب میزنند تا تخلیۀ روانی شوند.
وندال ها گروه
های سنی مختلفی دارند اما به طور معمول این عارضه در سن 10 تا 25 سالگی
شیوع بیشتری دارد. این تخریب گراها برای تخریب کردنشان قانون خاص و یا
الگوی واحدی ندارند و هر چه که بتواند تخریب شود را خراب می کنند و برایشان
فرقی نمی کند با موجود زنده ای مثل درخت طرفند یا میز و نیمکت مدرسه یا
اتوبوسی که هر روز با آن این طرف و آن طرف می روند.
این پدیده گاهی
آن قدر وسعت پیدا می کند و وسیع می شود که به شکستن شیشه مغازه یا خانه ها و
یا به هم ریختن ورزشگاه ها و مکان های عمومی تر نیز می رسد. البته با همه
گیر شدن اینترنت و گسترش وسایل ارتباطی، نوع دیگری از وندالیسم به نام
وندالیسم اینترنتی نیز پا به عرصه گذاشت که در جای خود شگفت انگیز و قابل
بحث است.
مطالعات نشان می دهد این ترمیناتورهای کوچک و یا جوان،
اغلب در خانه هایی نامنظم و زیر نظر پدر و مادری سردرگم بزرگ شده اند. این
نوجوانان و جوانان نارضایتی درونی خود را در قالب این نوع خشونت بروز می
دهند و با تخریب اموال عمومی، سعی در آرام کردن خود دارند.
وندال ها چطور وندال می شوند؟!هنوز
دلیل قطعی بر علت بروز و شیوع پدیده وندالیسم وجود ندارد. کارشناسان
معتقدند تربیت و تجربه های دوران کودکی، نقش مهمی در بروز این عارضه دارد.
این افراد شخصیت های پرخاشگر، انتقامجو و برون گرا دارند و اغلب از ضریب
هوشی پایینی برخوردارند.
کارشناسان معتقدند وندالیسم در پی
سرخوردگی، درماندگی و احساس اجحاف به وجود می آید و یک ناکامی، موجب می شود
تا این رفتارها از جوان یا نوجوان سر بزند.
این ترمیناتورهای مخرب
غالبا در فقر بزرگ شده اند و سطح اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده هایشان
پایین بوده و اغلب اطرافیانشان دارای تحصیلات پایینی هستند.
طبق
تحقیقات، این بزهکاران در مناطق فقیرنشین شهر زندگی می کنند و خانه هایشان
کوچک و محقر است. نکته دیگر این که این افراد تحت تاثیر الگوهای فرهنگی و
خشونتی که دیده اند دچار این عارضه شده و مرتکب این جرم می شوند. گاهی
رفتارهای پرخاشگرانه و خشونتگرایانه به صورت ارثی به فرد منتقل می شود و
یاد می گیرد که باید در برابر برخی ناملایمات، رفتارهای این چنینی بروز
دهد.
از دیگر علل گرایش وندال ها به تخریب، به رخ کشیدن قدرتشان
است. به این معنی که با این تخریب می خواهند بین دوستان و همسن و سال
هایشان قدرتنمایی و در نتیجه کسب اعتبار و منزلت کنند.
میل به
انتقام هم از دیگر علل گرایش به وندالیسم است. وقتی یک ناکامی آن قدر بزرگ
باشد که از دست نوجوان یا جوان کاری برای حلش برنیاید، رو به رفتارهای
نابهنجار مثل وندالیسم می آورد.
وندال ها اغلب پرخاشگر، مضطرب و
افسرده اند و دچار اختلالات دیگر شخصیتی نیز هستند و اگر از اکثرشان دلیل
کارشان را بپرسی، دلیلی برای انجام این اعمال مجرمانه نمی توانند بیاورند.
خطرناک ترین ترمیناتورهای شهریشاید
بشود کنده کاری روی درخت و یا صندلی اتوبوس یا کیوسک تلفن را نادیده گرفت
اما یادگاری از علی، محمود و باقر در فلان ساعت و فلان روز روی یکی از
کتیبه های سنگی جامانده از زمان های کهن، صحنه ی دردآوریست که نمی توان به
راحتی از کنار آن گذشت.
اختلالات وندال ها، علاوه بر آن که خود و
خانواده هایشان را دچار مشکلات جدی می کند، به محیط هایش شهری و شهروندان
هم آسیب می رساند. وندالیسم نه تنها سلامت و امنیت جامعه را به خطر می
اندازد، که هزینه های بالایی را بر مدیران شهری تحمیل می کند.
در اکثر کشورهای غربی مثل فرانسه،هر سال آمار دقیقی از هزینه هایی که رفتارهای تخریب گرایانه برجای می گذارند منتشر می شود.
طبق
گزارش دیلی تلگراف تخریب اماکن فرهنگی و آثار باستانی در انگلستان بسیار
شایع است. این تخریبها و جرمهای فرهنگی شامل رفتارهای مجرمانه و ضد
اجتماعی پیرامون سایتها و ساختمانهای فرهنگی و تاریخی بریتانیا نیز
میشود که 30 هزار مورد از انواع رفتارهای مخرب همانند استفاده از
ابزارهای تیز و زخم زدن با استفاده از چاقوهای فلزی، وندالیسم فرهنگی، رنگ
پاشی و نگارش و نقاشی بر روی دیوارها و آثار را دربر میگیرد.
در
ایران نیز طبق آمار شهرداری و سایر نهادهای ذیربط، رفتارهای وندالیستی
سالانه چند میلیارد تومان به اموال عمومی خسارت وارد می کند و این وندالیسم
به آسیب رساندن به آثار باستانی کشور خودمان هم رسیده است.
این
تخریب گرایی علاوه بر هزینه های گزاف فرهنگی و مادی، سلامت جامعه را نیز به
خطر می اندازد و ممکن است در درازمدت از طریق آموزش به همسالان، شیوع قابل
توجهی پیدا کند.
چه باید کرد؟با
توجه به این که پدیده ی وندالیسم علاوه بر اختلال شخصی بودن، هزینه ی
نگهداری شهری را بالا می برد و گاه شهر و یا اثر فرهنگی و تاریخی را دچار
آسیب های جبران نشدنی می سازد، مبارزه با این جرم اهمیت زیادی دارد.
کارشناسان
شهری معتقدند که آموزش های شهروندی می تواند تا حد زیادی با پدیده ی تخریب
گرایی مقابله کند. آنها بر این باورند که اگر برای مردم این طور جا بیفتد
که هزینه نگهداری از شهر به عهده خودشان است و تخریب محیط شهری مانند تخریب
محیط زندگیشان است، آن وقت است که حس مسئولیت بیشتری نسبت به حفظ شهر و
دوری از تخریب گرایی ایجاد می شود.
اما علاوه بر این ها، اقدامات
سازنده ی دیگری مثل ایجاد مراکز مشاوره اجتماعی در محلات و مدارس به منظور
روان درمانی کودکان تخریب گرا، فرهنگسازی و تبلیغ پیرامون موضوع وندالیسم
با ساخت برنامه های جذاب تلویزیونی و یا تیزرهای تبلیغی، باوراندن این
مسئله به همگان که زیبا بودن شهر به نفع همه است و بالا بردن حس زیبایی
شناسی و نظارت های رسمی و قانونی پلیس از جمله راهکارهاییست که برای مقابله
با این پدیده از سوی کارشناسان توصیه می شود.