حزب جمهوری اسلامی محصول شرایط دوران مبارزات انقلابی است و "آیت‌الله محمد حسنی بهشتی" تئوریسین تشکیل این حزب بود. در واقع وی به اتفاق جمعی از رهبران انقلاب اسلامی بزرگترین، فراگیرترین و گسترده‌ترین حزب در تاریخ احزاب سیاسی را بعد از انقلاب اسلامی در تهران تشکیل داد.

*اعلام موجودیت حزب جمهوری اسلامی

شماري از برجسته‏‌ترين شخصيت‏‌هاي علمي، مذهبي و سياسي ايران متشکل از آیت‌الله بهشتی، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله رفسنجانی، حجت‌الاسلام والمسلمین باهنر و موسوی اردبیلی که در پيروزي انقلاب اسلامي نقش مهمي داشتند و از ياران نزديک حضرت امام خميني(ره) محسوب مي‌‏شدند، موجودیت حزب جمهوری اسلامی را در بیست و نهم بهمن ماه 1357 به صورت رسمی اعلام کردند.

بنا به اظهارات آیت‌الله بهشتی اوایل سال 57 پایه این حزب محکم و با تأکید امام 7 یا 8 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تاسیس حزب اعلام شد و به دلیل اعتقاد عمیق اعضا و انقلابیون به جمهوری اسلامی و حکومت اسلامی نام آن‌را حزب جمهوری اسلامی گذاشتند و اینکه برای تشکیل حزب با افرادی همچون "آیت‌الله محمد علی موحدی کرمانی"،" حجت‌الاسلام والمسلمین ناطق نوری"، "حجت‌الاسلام و المسلمین دری نجف آبادی"، "محمد جواد حجتی کرمانی"، "علی مشکینی"، "محمد مهدی ربانی املشی"، "حجت‌الاسلام دعاگو،""سید حسن طاهری خرم آبادی"، "عباس واعظ طبسی"، "عبدالکریم هاشمی‌نژاد"، "محمد مؤمن"، "آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی"، "محمد موسوی خوئینی"،" بازرگان"،"فریدون سحابی"،"عزت‌الله سحابی"، "محمد توسلی"،"عالی"،" مصطفی کتیرایی"،"حسن آیت"، "حبیب‌الله عسگراولادی"، "مصطفی حایری‌زاده"، "جواد منصوری"، "محمدخان"،" میرحسین موسوی"، "حسین کمالی"، "محمدرضا بهشتی"، "فاضل هرندی"، "مهدی عراقی"، "صادق اسلامی" و "حبیب‌الله پیمان" صحبت‌های صورت گرفت.

برخی از افراد تاثیرگذار در تشکیل حزب جمهوری اسلامی همچون "آیت‌الله بهشتی"، "آیت‌الله سید علی خامنه‌ای"، محمد جواد باهنر"، "موسوی خوئینی" و "پیمان" روی اساسنامه و مرامنامه کار کردند و البته این اقدام نتیجه کار مشترک آنها قبل از انقلاب بود.

بر همین اساس پایه‌های تأسیس بزرگترین حزب در طول تاریخ ایران از نظر گستردگی حوزه کار، اعضا و کادرهای حزبی و رهبرانی روحانی و برجسته ایجاد شد و البته "آیت‌الله مرتضی مطهری" به عنوان یکی از نزدیکترین مشاوران رهبر انقلاب موافقت چندانی با تشکیل حزب نداشت.

اولین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی

آیت‌الله دکتر محمد حسینی بهشتی به عنوان اولین دبیرکل حزب معرفی شد. اعضای هیأت مؤسس و بنیانگذاران حزب 5 نفر از روحانیون برجسته  انقلاب یعنی حضرات آیات بهشتی، محمد جواد باهنر، سید علی خامنه‌ای، علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی و موسوی اردبیلی بودند که به اتفاق جمعی از اساتید و دانشگاهیان، اصناف و بازاریان و سایر اقشار مختلف، حزب را تشکیل دادند.


استقبال جونان برای عضویت در تنها حزب فراگیر انقلابی

 پس از اعلام تأسيس حزب، پرسشنامه و برگه درخواست عضويت به همراه طرح اساسنامه و مرامنامه حزب درسطح وسيع و از طرق گوناگون پخش شد و حزب شروع به عضوگيري کرد.

به گفته رهبران حزب، در روز اول ثبت نام، بيش از هشتاد هزار نفر براي عضويت، به مراکز حزب در سراسر کشور مراجعه کردند. شهید باهنر، صد روز پس از تأسيس حزب، مواضع آن را در مسائل سياسي، اعتقادي، اقتصادي و فرهنگي بيان و تعداد اعضاي حزب را تا آن روز، دو ميليون نفر ذکر کرد و در یک فاصله زمانی کوتاه به حزبی مقتدر و باصلابت در کشور تبدیل شد.

اهداف حزب جمهوری اسلامی

مؤسسان اصلی حزب طی بیانیه‌ای اهداف خود را از تشکیل حزب، «پاسداری از دستاوردهای انقلاب، مبارزه با ضد انقلاب، ایجاد امید در مردم و بهره‌گیری از مبارزات ضد استبدادی مردم» اعلام کردند.

بالا بردن آگاهی‌های سیاسی و اسلامی مردم، پاکسازی کشور از آثار استبداد و استعمار، برقراری آزادی‌های اساسی، پایان دادن به سلطه اقتصادی بیگانگان، ریشه‌کن کردن فقر و محرومیت، ایجاد ارتش با ایمان و مستقل، تنظیم سیاست‌خارجی بر اساس دو اصل تولی و تبری در راستای کمک به محرومان و مستضعفان جهان، تحکیم روابط برادرانه با همه مسلمانان، از جمله اقدام‌های مهم مورد نظر حزب برای تأسیس بود.

خط مشی حزب جمهوری اسلامی

مطابق اهداف و اصول مزبور خط مشی حزب عبارت بود از تأکید بر تداوم انقلاب و جلوگیری از توقف انقلاب در یک مرحله، التزام به حفظ اتحاد و همبستگی روز افزون همه نیروهای مبارز مسلمان، خودداری از وابستگی به گروه‌های غیر معتقد به انقلاب، و استفاده از همه شیوه‌های مبارزه و سازندگی برای رعایت ضرورت‌های تمامی مراحل انقلاب اسلامی.

 مواضعحزب جمهوری اسلامی

به نظر حزب جمهوری اسلامی، جامعه اسلامی جامعه‌ای است که در آن ارزش‌ها، قوانین و مقررات حاکم بر روابط اجتماعی یکسره مقررات، ارزش‌ها و قوانین اسلام است. گرچه بعضی افراد آن ممکن است سست عقیده باشند، در نتیجه به مناسبت حاکمیت قوانین اسلامی، نقش فقه و اجتهاد در جامعه اسلامی بسیار مهم و به دنبال آن فقیه نقش ویژه‌ای دارد که عبارت است از: تلاش در یافتن پاسخ به سؤالات تازه که در طریق رشد جامعه پیش می‌آید و  ولایت فقیه و حضور رهبری‌کننده او در اجرای قوانین برای جلوگیری از انحراف جامعه از مسیر اسلام و قوانین اسلامی. در این صورت ولایت ولی امر برای جامعه اسلامی، ضرورت مکتب اسلام است و نه فقط مذهب شیعه.

در جامعه اسلامی مردم در جریان امور نقش تعیین‌کننده دارند. این نقش از مجاری مورد قبول مکتب اسلام اعمال می‌شود و مکتبی که مردم خود آزادانه آن را پذیرفته‌اند.     


انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی

غروب هفتم تیرماه 1360 انفجاری در سرچشمه تهران دنیا را لرزاند. ساعت 20:30 روز یکشنبه، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هیأت دولت و... به‌ تدریج به سالن اجتماعات دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران واقع در سرچشمه تهران وارد شدند. پس از پایان قرائت قرآن کریم و اعلام برنامه، آیت‌الله بهشتی سخن آغاز کرد. بحث درباره تورم بود، اما عده‌ای از اعضا خواسته بودند که راجع به انتخابات ریاست‌جمهوری نیز صحبت شود.

آیت‌الله بهشتی سخنانش را با این جملات ادامه داد: «ما بار دیگر نباید اجازه دهیم، استعمارگران برای ما مهره‌سازی‌ کنند و سرنوشت مردم ما را به بازی بگیرند. تلاش کنیم کسانی را که متعهد به مکتب هستند و سرنوشت مردم را به بازی نمی‌گیرند، انتخاب شوند.» جملات آیت‌الله بهشتی ناتمام ماند؛ صدایی مهیب برخاست و در کمتر از ثانیه‌ای از سالن جز تلی از خاک باقی نماند. بیش از 70نفر از بهترین عزیزان انقلاب، به شهادت رسیدند. عامل بمب‌گذاری، منافق نفوذی به‌ نام «محمدرضا کلاهی» بود که خود جزو نیروهای خدماتی حزب به حساب می‌آمد و پس از انفجار موفق به فرار و راهی فرانسه شد.(اینجا)

حزب جمهوری اسلامی، مهم‌ترین تشکل مسلمانان انقلابی هوادار روحانیت در برابر دیگر تشکل‌های سیاسی مانند نهضت آزادی ایران، حزب توده و گروه‌های چپ‌گرا یا ملی‌گرا در دهه‌ نخست جمهوری اسلامی است. سپس "محمد جواد باهنر" جای گزین وی شد، اما در هشت شهریور همان سال، او در مقام نخست‌وزیر به همراه "محمد علی رجایی"، رئیس‌جمهوری در حادثه انفجار دفتر نخست‌وزیری جان باخت. از آن هنگام تا زمان تعطیلی حزب، "آیت‌الله علی خامنه‌ای" رهبر کنونی جمهوری اسلامی، دبیرکلی این حزب را به عهده داشت.

انحلال حزب جمهوری اسلامی

این حزب به دلیل اختلاف‌های داخل حزبی از جمله انشقاق در حزب، تضاد آراء و اندیشه‌های اعضای حزب پیرامون نگرش‌های اقتصادی در اداره جامعه و اینکه احزاب و گروه‏‌هاي منحرف و وابسته به بيگانگان و پشتيبانان خارجي آنان، با حزب جمهوري اسلامي و رهبران آن به مخالفت پرداخته و در دفعات متعدد، افراد مهم و مؤثر حزب و انقلاب را به شهادت رساندند. اين حزب در 11 خرداد سال 1366 به درخواست اعضاي شوراي مرکزي آن از جمله آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و موافقت امام خميني(ره)، فعاليت‏‌هاي خود را رسماً تعطيل کرد.

خبر انحلال حزب جمهوری اسلامی در 12/3/66 توسط روزنامه جمهوری اسلامی ارگان مطبوعاتی این حزب به شرح ذیل اعلام شد:

 امام امت با پیشنهاد آیات سید علی خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی مبنی بر توقف کامل فعالیت‌های حزب جمهوری اسلامی موافقت فرمودند.

ارگان رسمی حزب جمهوری اسلامی

روزنامه جمهوری اسلامی به مدیر مسئولی مسیح مهاجری، روزنامهٔ رسمی این حزب بود.

انتهای پیام/