امروز در تاریخ؛
از روز قانون و آغاز هفته مجلس تا درگذشت کاشف رمز خطّ میخی
روز قانون و آغاز هفته مجلس، امضای قرارداد نفتی "دارسی" بین ایران و انگلیس، امضاء قرارداد انحصار توتون و تنباکو بین ایران و انگلیس، عقب‌نشینی نیروهای متفقین از بندر دونْکرْک فرانسه و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 7 خرداد 1393 خورشیدی برابر با 28 رجب 1435 هجری و 28 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
روز قانون و آغاز هفته مجلس
مجلس شورای اسلامی در نگاه مردم ایران، محلی است جهت تهیه و تصویب قوانین اسلامی برای کلیه نیازهای جامعه در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تبلیغی، نظامی، اخلاقی، قضایی و هر چیزی که به زندگی فردی و عمومی مربوط می‌شود و به قانون نیاز دارد. قوانین غنی و قوی و پر مایه‌ای که بتواند پاسخگوی همه نیازها باشد و روزنه‌های بی‌قانونی را ببندد. از این رو افتتاح مجلس شورای اسلامی با این هدف در هفتم خرداد 1359 صورت گرفت. گشایش مجلس یکی از مهمترین دلایل احترام به قانون و اهمیت دادن به رأی و نظر مردم در نظام جمهوری اسلامی است و وجود مجالس قانون‌گذاری در هر کشور، حکایت از وجود آزادی در نظام حکومتی آن می‌کند. به همین منظور، هفتم خرداد ماه، سالروز افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی، به عنوان روز قانون نامیده شده است.
برگزاری کنگره هفتصدمین سال وفات "خواجه نصیرالدین طوسی" (1335 ش)
در هفتم خرداد 1335، به مناسبت هفتصدمین سالگرد وفات اندیشمند و دانشور بزرگ جهان اسلام، خواجه نصیرالدین طوسی، کنگره بزرگداشتی در تهران برگزار شد و ابعاد گوناگون این شخصیت عظیم علمی مورد بررسی قرار گرفت. خواجه در روز یازدهم جمادی‌الاول 597 ق در طوس به دنیا آمد. خواجه نصیرالدین پس از بازگشت از عراق و همزمان با حملات مغول به دعوت یکی از حاکمان فرقه اسماعیلیه به قهستان و سپس قلعه الموت در نزدیک قزوین رفت و نزدیک به 26 سال در این قلعه‌ها به سر برد، اما در این دوران، لحظه‌ای از تلاش علمی باز نایستاد و کتاب‌های متعددی به رشته تحریر درآورد. با هجوم مغولان و فروپاشی اسماعیلیان، خواجه درصدد برآمد تا به هر نحو ممکن، از خونریزی و ویرانگری قوم مغولان جلوگیری نماید. از اینرو با استفاده از موقعیت علمی خود، به هلاکوخان مغول نزدیک شد و پس از مدتی از مقربان درگاه آنان گردید. همچنین مقام علمی و ارزش فکری خواجه نصیرالدین موجب شد تا هلاکو او را در شمار بزرگان دانسته، نسبت به حفظ و حراست از جان وی کوشا باشد. وی شاگردان فرهیخته‌ای را پرورش داد که علامه حلی، کمال الدین میثم بن علی بحرانی، سید رکن الدین استرآبادی و مجدالدین طوسی از آن جمله‌اند. خواجه نصیرالدین طوسی در علومی همچون ریاضیات، فلسفه، کلام، اخلاق، ادبیات، هیئت و نجوم و... مهارتی بسزا داشت و آثار متعددی به وجود آورد که قواعدالعقاید، اخلاق ناصری، اوصاف الاشراف، اساس الاقتباس و زیج ایلخانی از آن جمله‌اند. وی سرانجام در 18 ذیعقده 673 ق در 76 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و در حرم حضرت امام موسی کاظم (ع) به خاک سپرده شد.
تصویب قانون الحاق دولت ایران به قرارداد تبادل نامه‌های پستی جهان (1336 ش)
افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی (1359 ش)
هفتم خرداد، روز قانون و آغاز هفته مجلس، یادآور هفتم خرداد ماه 1359 ش می‌باشد. در چنین روزی، اولین دوره مجلس شورای اسلامی افتتاح شد و از آن پس نیز در سال‌های 79 75 71 67 63 و 83 دوره‌های دوم تا هفتم مجلس شورای اسلامی آغاز شده است. افتتاح اولین دوره مجلس قانون‌گذاری در جمهوری اسلامی ایران، یک نقطه عطف به شمار می‌رود. وظیفه این مجلس، قانون‌گذاری و نظارت مستقیم بر عملکرد رییس جمهوری و هیئت دولت است. تعداد نمایندگان مجلس، 290 نفر است و با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. هر شهر به تناسب جمعیت، تعدادی از کرسی‌های مجلس را به خود اختصاص می‌دهد. اقلیت‌های دینی شناخته شده در ایران با وجود آنکه، اکثر آنان، از لحاظ جمعیت، حد نصاب لازم یعنی 150 هزار نفر برای به دست آوردن یک کرسی را ندارند، اما در پارلمان دارای نماینده می‌باشند. انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی، در فاصله حدود یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 24 اسفند 1358 برگزار شد. در این انتخابات، ملت ایران با شرکت حدود یازده میلیون نفر در انتخابات به نمایندگان خود رأی دادند. و با برگزاری مرحله دوم، مجلس شورای اسلامی، ترکیب خود را یافت و با احتساب انتخابات میان‌دوره‌ای، مجموعاً 263 نماینده به مجلس راه یافتند که در این میان، تعداد 4 زن، 130 روحانی و 133 غیرروحانی مشاهده می‌شد.
حرکت حضرت امام حسین (ع) و خاندان پیامبر از مدینه به مکه (60 ق)
پس از مرگ معاویةبن ابوسفیان اولین خلیفه و مؤسس سلسله‌ی ستم پیشه‌ی بنی‌اُمیه در 15 رجب سال 60 قمری، یزید بن معاویه به حکومت رسید و بلافاصله به والی مدینه نامه نوشت تا از امام حسین (ع) و چند نفر دیگر از بزرگان مدینه برای او بیعت بگیرد. ولی امام حسین (ع) از بیعت با یزید امتناع کرد و در جواب درخواست کنندگان گفت: فردی مثل من با مثل یزیدِ فاسقِ فاجر بیعت نمی‌کند. ولی والی مدینه در این امر، اصرار و تأکید نمود. امام حسین (ع) به ناچار از مدینه به سوی مکه حرکت کرد تا این که با قیام خویش، حکومت فاسد یزید بن معاویه را رسوا سازد. نهایت این سفر، وقوع حادثه‌ی خونبار و جاودانه‌ی عاشورا در کربلا بود.
امضاء قرارداد انحصار توتون و تنباکو بین ایران و انگلیس (1308 ق)
بر اساس قرارداد تنباکو بین ایران و انگلیس، شرکت رژی انگلیسی، صاحب حق انحصاری تجارت تنباکوی ایران و حتی نظارت در زراعتِ آن به مدت 55 سال شناخته شد. این قرارداد بعدها با قیام مردمی به رهبری روحانیت و صدور فتوای مشهور تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی، لغو گردید و دولت ایران مجبور شد، غرامتِ شرکت مزبور را بپردازد.
درگذشت شاعر شیعی قفقاز "علی‌اکبر طاهرزاده" (1329 ق)
میرزاعلی اکبر طاهرزاده متخلّص به صابر، از مشاهیر شعرای قفقاز، در سال 1278 ق در شروان به دنیا آمد. صابر به مدحِ دروغِ بزرگان اهمیتی نمی‌داد ولی در بیان مناقب راستین، فعال بود. او همچنین نسبت به اوضاع بد زمانه و طرفداری از مردم ستمدیده، به انتقادات ادبی روی آورد. این شاعر توانای قفقاز در مدح پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت آن حضرت اشعاری سروده و در اشعار خود با طنزی شیرین مشکلات اجتماعی مردم عصر خویش را بیان کرده است.
رحلت علامه‌ی بزرگ "سید محمدکاظم یزدی" (1337 ق)
علامه سیدمحمد کاظم یزدی در سال 1248 ق در یزد به دنیا آمد. علامه یزدی پس از ارتحال میرزای بزرگ شیرازی و آخوند خراسانی، زعیم عالیقدر جهان تشیع گردید و در راه حفظ کیان اسلامی، به صحنه آمد. ایشان علاوه بر نشر احکام الهی و مبارزه برای عزت و آزادی مسلمانان، بناهای خیریه، مراکز عام المنفعه و نیز مساجد و مدارسی را تأسیس کرد. از این عالم الهی، آثار فراوانی به جای مانده است که کتب حاشیه بر مکاسب، الصَّحیفةُ الکاظمیه و... از آن جمله‌اند. کتاب شهیر عُروَةُالوثقی اثر این مرجع بزرگ دینی است که در آن، ابواب فقه را به روشی بدیع شرح داده است. از جمله‌ی شاگردان ایشان، حضرات آیات عظام: شیخ محمد حسین کاشف الغطا، شهید سیدحسن مدرس، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد فیروزآبادی، سیدعبدالحسین شرف الدین عاملی و ده‌ها عالم فاضل، هستند. علامه محمدکاظم یزدی سرانجام در 89 سالگی به لقای معبود شتافت و در حرم مطهر امام علی (ع) به خاک سپرده شد.
رحلت عالم بزرگوار آیت‌اللَّه "شیخ محمدرضا آل یاسین" (1370 ق)
آیت‌اللَّه شیخ محمدرضا آل‌یاسین در سال 1297 ق در خانواده‌ای عالم‌پرور در کاظمین به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی و سطح در زادگاه خود راهی کربلا گردید و در بیست سالگی به اجتهاد دست یافت. از آن پس به تدریس همت گماشت و پس از ارتحال آیت‌اللَّه سیدابوالحسن اصفهانی، مرجعیت جمعی از شیعیان را به عهده گرفت. شرح بر عروةُالوثقی و حاشیه بر وسیلةُالنجاة از جمله آثار آیت‌اللَّه آل‌یاسین می‌باشند. درگذشت این فقیه جلیل در 73 سالگی ایشان روی داد.
عقب‌نشینی نیروهای متفقین از بندر دونْکرْک فرانسه (1940 م)
همزمان با پیشروی نیروهای آلمان نازی و تصرف کشورهای همسایه، خطوط دفاعی فرانسه در برابر آلمان در هم شکسته شد و 335 هزار نفر از قوای فرانسه و انگلیس در بندر دونکرْک به محاصره مهاجمان درآمدند. با ادامه هجوم آلمان به طرف شمال، بندر دونکرْک، آخرین گریزگاه نیروهای محاصره شده نیز در خطر سقوط قرار گرفت و از روز 27 مه 1940 م، عملیات تخلیه نیروهای انگلیس و فرانسه آغاز شد. در این عملیات، 774 کشتی جنگی متفقین برای نجات حدود 350 هزار سرباز انگلیسی، فرانسوی و بلژیکی شرکت کردند. اما در اثر حملات هوایی و محاصره بندر دونکرک توسط ارتش آلمان نازی، نزدیک به 50 هزار نفر از نیروهای متفقین کشته و 400 کشتی جنگی آنها نیز نابود شد. در نهایت، پس از شکست نیروهای متفق در فرانسه، این کشور نیز به طور کامل به اشغال آلمان در آمد.
تصرف کشور بلژیک توسط ارتش آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم (1940 م)
چند ماه پس از آغاز جنگ جهانی دوم، هیتلر تصمیم گرفت تا فرانسه را به تصرف خود درآورد. از اینرو به جای حمله مستقیم به خطوط دفاعی فرانسه در طول مرزهای آلمان، حمله به خاک فرانسه از طریق مرزهای بلژیک را در پیش گرفت. به همین جهت، نیروهای آلمان در سحرگاه دهم مه 1940 م، هر سه کشور کوچک بلژیک، هلند و لوکزامبورگ را مورد حمله قرار دادند. این امر باعث واکنش سریع نیروهای انگلستان شد و به مقابله در برابر آلمان پرداختند. اما این مقاومت چندان دیری نپایید و در نهایت، مردم بلژیک پس از 18 روز مقاومت در برابر هجوم ارتش آلمان، به فرمان پادشاه بلژیک، جنگ را متوقف کردند و بلژیک در 27 مه 1940 م به دست آلمان افتاد. این تصمیم باعث نارضایتی مردم بلژیک و در نهایت برکناری رسمی پادشاه این کشور از سلطنت در سال 1951 م شد.
درگذشت "اوژن بورنوف" خاورشناس نامدار فرانسوی و کاشف رمز خطّ میخی (1852 م)
اوژن بورنوف بزرگترین دانشمند سانسکریت‌شناس، در دوازدهم اوت 1801 م در پاریس به دنیا آمد. بورنوف در سال 1835 م تفسیر یسْنا را که یک متن مهم زرتشتی است انتشار داد و به کمک زبان سانسکریت آن را نوشت. وی با این کار علمی بزرگ، کلید و کشف رمز خواندن کتیبه‌های خطی میخی در زبان‌های ایران باستان را به دست دیگر دانشمندان داد. بورنوف همچنین پس از مطالعات فراوان، کتاب بودا و مذهب او را به تنهایی و بدون کمک دیگران نگاشت و اثری بی‌مانند پدید آورد. بورنوف، از دانشمندان بزرگ سانسکریت‌شناسی بود و بر زبان‌های ایران باستان نیز تسلط داشت. بورنوف در دوران زندگی علمی خود، به عضویت مؤسسات علمی و انجمن‌های متعدد خاورشناسی درآمد و در دانش‌سرای عالی پاریس به تدریس پرداخت. اوژن بورنوف سرانجام پانزده روز پس از انتخاب به عنوان سردبیر فرهنگستان کتیبه‌ها و ادبیات فرانسه، در 28 مه 1852 م در 51 سالگی درگذشت.
مرگ "ارنست رنان" ادیب و فیلسوف فرانسوی (1892 م)
ژوزِف اِرنِسْتْ رنان، ادیب و فیلسوف فرانسوی در پنجم اوت 1823 م در فرانسه به دنیا آمد. رنان با نگارش کتاب زندگی مسیح (ع)، با حذف قوانین تعبّدی و کنار نهادن معارف مرتبط با اسرار مذهبی، به خیال خود، دین مسیح (ع) را نجات داد. اما این اثر در واقع قابل بحث بود نه اثری علمی. وی در ادامه مسیر فکری و در تضادهای روح شکاک خود، عقاید خویش را عرضه نمود و جمعی از جوانان را شیفته خود ساخت. رنان در آثار خود الگوها و نمونه‌های رسمی عقاید را که به مردم معرفی شده بود، مسخره می‌کرد و در عین حال که تنها عقل را برای حاکمیت می‌پذیرفت، مرکز شکاکیت فکری بود. از این رو، رنانیسم عبارت از سبکی شد که همه اندیشه‌ها و افکار را در زمینه نسبیت بررسی می‌کرد و هیچ گونه تعبد، تقید و مطلق بودن را برنمی‌تافت. رنان که در زمینه شرق‌شناسی نیز مطالعات فراوانی انجام داده، بر تشریح تاریخ ادیان مختلف به ویژه یهود تکیه کرده است. آینده علم، اصول مسیحیت و مکالمات و درام فلسفی از جمله آثار اوست. ارنست رنان سرانجام در 28 مه 1892 م در 69 سالگی جان سپرد.
امضای قرارداد نفتی "دارسی" بین ایران و انگلیس (1901 م)
در سال 1889 م حق استخراج کلیه معادن ایران و از جمله نفت طی امتیازنامه‌ای به بارون دورویتر بازرگان انگلیسی واگذار شد، اما تأخیر وی در عملی کردن مفاد قرار داد، باعث لغو حق انحصاری وی گردید. در این میان ویلیام ناکسْ دارسی سرمایه‌دار انگلیسی، در اواخر قرن نوزدهم از وجود نفت در ایران مطلع گردید و در سال 1901 م نمایندگانی جهت امضای قرارداد نفتی و دریافت امتیاز از ایران به تهران گسیل داشت. پس از مخالفت اولیه مظفرالدین شاه با اعطای امتیاز، نمایندگان دارسی با امین‌السلطان صدراعظم شاه وارد مذاکره شدند و با پرداخت رشوه و نیز سوء استفاده از ساده‌لوحی مقامات ایران، در نهایتْ قرارداد دارسی در 21 مه 1901 م به امضاء دو طرف رسید. براساس این قرارداد، امتیاز استخراج و بهره‌برداری از نفت در سراسر ایران به استثنای ایالات شمالی شامل گیلان، مازندران، گرگان، خراسان و آذربایجان برای مدت 60 سال به دارسی واگذار گردید. حذف مناطق شمالی ایران از چارچوب قرارداد، برای پیشگیری از عکس‌العمل و یا مخالفت روس‌ها انجام شده بود. همچنین بر اساس این قرارداد، دارسی متعهد گردید ظرف دو سال، شرکت و یا شرکت‌هایی برای بهره‌برداری از این امتیازات تأسیس نماید و سالیانه مبلغ 20 هزار لیره وجه نقد و معادل همین مبلغ از سهام شرکت و نیز 16 درصد از منافع خالص خود را به دولت ایران بپردازد. شرکت نفت دارسی، پس از هفت سال، سرانجام در 26 مه 1908 م در منطقه مسجد سلیمان به نفت رسید. با این حال از آن جا که پس از مشروطه و تدوین قانون اساسی، دادن هرنوع امتیاز، به تصویب مجلس نیاز داشت، مجلس اول مشروطه به بحث درباره قرارداد دارسی پرداخت اما نه امتیاز نفت دارسی را تأیید کرد و نه آن را رد نمود. این امتیازنامه به نوعی دیگر در زمان رضاخان به تصویب مجالس رسید که البته مفاد آن بیشتر از گذشته، به ضرر ایران بود. موافقت‌نامه دارسی در سال 1933 م (1312 ش) جای خود را به قرارداد 26 ماده‌ای جدیدی داد که به قرارداد 1933 موسوم گردید. در نهایتْ ملی شدن صنعت نفت در سال 1951 م (اسفند 1329 ش) که نتیجه قیام مردمی و رهبری روحانیت آگاه بود به حضور مستقیم استعمارگر انگلستان در اقتصاد و شریان نفتی ایران خاتمه داد.
روز ملی و استقلال "آذربایجان" از اتحاد جماهیر شوروی سابق (1991 م)
سرزمین آذربایجان در زمان‌های گذشته در تصرف ایران بود تا این که پس از شکست ایران در نبردهای توسعه طلبانه‌ی روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار، به موجب عهدنامه‌ی گلستان، به روسیه ضمیمه شد. در پی وقوع انقلاب روسیه، این کشور پس از مدتی که از اعلام استقلالِ آن گذشته بود، به یکی از جمهوری‌های شوروی تبدیل گشت. در اواخر دهه‌ی 1980، فعالیت‌های استقلال طلبانه در این جمهوری و نیز منطقه‌ی ارمنی نشینِ قره‌باغ شدت یافت. جمهوری آذربایجان در 30 اوت 1991 در حالی استقلال خود را رسماً اعلام کرد که با همسایه‌ی خود، ارمنستان، بر سر منطقه‌ی قره باغ به شدت اختلاف و درگیری داشت که هنوز نیز ادامه دارد. جمهوری آذربایجان در غرب آسیا و در کناره‌ی دریای خزر، 86/600 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و با کشورهای ایران، ارمنستان، گرجستان و روسیه همسایه است. جمعیت آذربایجان نزدیک به 8 میلیون نفر می‌باشد که اکثریت مسلمان بوده و به زبان ترکی صحبت می‌کنند.
اولین آزمایش هسته ای پاکستان (1998 م)
در 28 مه 1998 م اولین آزمایش‌های هسته‌ای پاکستان، دو هفته پس از آزمایش‌های هسته‌ای هند، همسایه و رقیب پاکستان انجام شد. به این ترتیب مسابقه تسلیحاتی این دو دشمن دیرینه به سطح سلاح‌های هسته‌ای گسترش یافت. آزمایش‌های هسته‌ای پاکستان، خشم کشورهای غربی را برانگیخت و امریکا و اروپا، پاکستان را تحریم اقتصادی کردند. با این حال پاکستان تا کنون درخواست این کشورها را برای پیوستن به کنوانسیون منع تولید و تکثیر سلاح‌های هسته‌ای نپذیرفته است.
خط تلگراف برلین ـ تهران
کمپانی آلمانی زیمنس 28 می 1868 اعلام کرد که کار کشیدن خط تلگرافی را که از برلین آغاز می‌شود تا تهران ادامه خواهد داد. این خط قرار بود از خاک امپراتوری روسیه (روسیه و قفقاز) بگذرد، و از طریق تبریز به تهران برسد. در آن زمان لهستان نیز در قلمرو روسیه قرارداشت.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
