به گزارش خبرنگار دانشگاهی باشگاه خبرنگاران؛ بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در نامه‌ای به مسئولان کشور از ساز و کار در نظر گرفته شده در آزمون دستیاری پزشکی انتقاد کرد. متن کامل این نامه به شرح زیر است:

« عدالت هر چیزی را در جای خود می‌نهد در حالی که بخشش آن را از جای خود خارج می‌سازد. عدالت تدبیر عمومی مردم است، در حالی که بخشش گروه خاصی را شامل است، پس عدالت شریف تر و برتر است.» امیرالمومنین حضرت علی (ع)

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی

نمایندگان گرامی مجلس شورای اسلامی

وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

ریاست محترم سازمان نظام پزشکی

پس از وقایع سالهای گذشته پیرامون فروش سوالات آزمون پذیرش دستیار تخصص پزشکی - آزمونی که با شرکت سالیانه حدود 15 هزار داوطلب و پذیرفته شدن کمتر از 17 درصد داوطلبان، یکی از بزرگترین و مهمترین رقابتهای علمی میان پزشکان به شمار می‌رود – گویی اکنون نیز، شرایط عجیب پیرامون نحوه پذیرش دوره چهل و یکم دستیاری، داوطلبان این آزمون و خیل عظیم دانشجویان و پزشکانی که در سالهای بعد قصد شرکت در آزمون را دارند با چالش بزرگ مواجه کرده است.

تغییری که باستناد مصوبه مجلس شورای اسلامی، با عنوان قانون اصلاح بند (3) ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و دوره‌های عمومی و تخصصی پزشکی بنا دارد این بار، 30 درصد از ظرفیت کل آزمون امسال را با ساز و کاری ناعادلانه به سهمیه مناطق محروم اختصاص دهد.

از سوی دیگر و با توجه به این که 20درصد از ظرفیت کل پذیرش در هر رشته محل به افراد واجد شرایط سهمیه رزمندگان و ایثارگران، خانواده شهدا و جانبازان اختصاص می یابد (مصوب مجلس محترم که به حق شایسته این عزیزان است)، عملاً 50درصد از پذیرفته شدگان این آزمون با سهمیه پذیرفته شده و خیل عظیمی از نخبگان فاقد سهمیه، جهت قبولی در 50 درصد ظرفیت باقیمانده به رقابت خواهند پرداخت.

نکته تعجب برانگیز، تفاوت در ظرفیت پذیرش سهمیه آزاد این دوره نسبت به دوره‌های قبل است. به عنوان مثال، در آزمون چهلم پذیرش دستیار که اردیبهشت سال 92 برگزار شده بود، 10درصد از ظرفیت کل آزمون، به صورت مازاد، به سهمیه مناطق محروم اختصاص یافته بود که عملاً حدود 2350 نفر پذیرش آزاد، و حدود 2600 نفر ظرفیت کل آزمون بوده است؛ حال آن که در آزمون امسال ظرفیت کلی 2512 نفر بوده که با کسر سهمیه 50درصد، تنها 1255 نفر پذیرش آزاد صورت خواهد گرفت.

ما جمعی از دانشجویان رشته پزشکی و داوطلبان آزمون دستیاری، معتقدیم ساز و کار در نظر گرفته شده که به زعم ما بنابر حسن نیت مسئولان و در جهت استقرار عدالت در توزیع خدمات پزشکی است. نه تنها منجر به دستیابی به این هدف نخواهد شد، بلکه در بلند مدت باعث دور شدن از این هدف و گسترش بی عدالتی در ابعاد دیگر نظام سلامت خواهد شد.

دلایلی برای موضوع مذکور و البته راهکارهایی برای رفع این مشکل وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.

1- اگر چه طی سالهای پس از انقلاب اسلامی، شاهد رشد قابل توجهی در تعداد نیروهای متخصص پزشکی کشور بوده‌ایم، اما بر طبق آمار موجود، تعداد پزشکان عمومی و متخصص و همین طور نسبت پزشک به جمعیت در کشور ما بسیار پائین و حتی پائین تر از متوسط کشورهای منطقه است.

مضاف بر این، عدم بکارگیری صحیح همین تعداد نیروی پزشک در کشور از سوی متولیان حوزه درمان کشور نیز، درد دیگری است که بر وخامت وضعیت می‌افزاید. علی ای حال، به نظر می‌رسد با توجه به وجود استعداد و ظرفیت بالای آموزش نیروی متخصص در کشور، افزایش ظرفیت تربیت نیروی پزشکی متخصص، جهت ایجاد تعادل در بازار ارائه خدمت و توسعه عدالت در توزیع خدمات پزشکی، گام مهمتر و تحول آفرینی در جهت عدالت در ارائه خدمات خواهد بود.

2- همانطور که گفته شد، عدم بکارگیری صحیح نیروی انسانی موجود اعم از پزشک عمومی و متخصص در اقصی نقاط کشور، در به وجود آمدن شرایط ناعادلانه موجود سهم بسزایی داشته و دارد و بدون شک، اصلاح وضعیت موجود مستلزم سامان بخشیدن به توزیع نیروی انسانی موجود است.

اما ساماندهی ارائه خدمت با نیروی فعلی نیز بایستی از سیاستهای تشویقی جهت توزیع مناسب و همینطور استفاده از ساز و کارهای پذیرفته شده در دنیا مانند نظام ارجاع و پزشک خانواده استفاده شود. همیطور توجه به این نکته که در گام نخست برای استقرار عدالت در حوزه نیروی انسانی، ارائه خدمات در تخصص های پایه داخلی، جراحی، اطفال و زنان در اولویت قرار می گیرد.

3- آنچنان که از مصوبه مجلس محترم در خصوص جذب دانشجوی بومی برداشت می شود، جذب دانشجو بومی می بایستی در مناطق محروم صورت پذیرد، حال آنکه دستورالعمل وزارت بهداشت در این خصوص، با پذیرش دانشجو در قطب هایی که عملاً جزو مناطق محروم به شمار نمی روند، رفتاری بر خلاف قانون مذکور داشته است. منطقی تر این است که با توجه به وجود حدود 50 دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی در سطح کشور و در تمام استانها، اگر بنای تربیت دانشجوی بومی را داریم، بستر آن را در دانشگاههای محل استان محروم، و نیروی آن را نیز از دانشجویان بومی همان منطقه انتخاب کنیم.

4- اگر چه سهمیه مناطق محروم در سال گذشته نیز در آزمون دستیاری وجود داشته است، اما توجه کنیم که سال گذشته این سهمیه به صورت مازاد ایجاد شده است، در حالی که امسال این سهمیه مازاد به علاوه 20 درصد دیگر از سهمیه آزاد، یعنی جمعاً 30درصد از سهمیه آزاد، به سهمیه مناطق محروم اختصاص یافته است که به واقع اجحافی در حق همه داوطلبان این آزمون است.

5- یکی از مشکلاتی که امروزه گربیان دانشجویان رشته های پزشکی را گرفته و البته تجربه نشان داده که بر روی نوع نگاه این قشر در آینده به مسئله درمان نیز می‌تواند تأثیر داشته باشد، مسائل معیشتی این قشر است.

با توجه به اینکه مدت زمان تحصیلی و مشقت های تحصیل در رشته پزشکی در مقاطع مختلف، فرصت هر گونه فعالیت اقتصادی را از پزشکان سلب می‌کند، پیشنهاد می‌شود جهت از بین بردن این رویه معیوب، تعدادی از داوطلبان به صورت بورسیه مناطق محروم به خدمت وزارت بهداشت در بیایند تا در طول دوران تحصیل و پس از آن با یک آرامش نسبی به ارائه خدمت مشغول باشند.

به طور خلاصه می توان گفت، اگر چه پذیرش دانشجو برای مناطق محروم با تعهد خدمت بلند مدت سیاست درستی است شد، اما در صورتی که حقوق دانشجویان در نظر گرفته نشود به زودی خود این سیاست به معضلی جدی تبدیل خواهد شد، چرا که دانشجویان پزشکی برای معیشت خود مشکلات جدی دارند و طبیعتاً در برابر تعهد کاری که به دولت می دهند بایستی بورسیه شوند و در طول تحصیل حقوق دریافت کنند.

این گونه نه تنها افراد از سر اکراه به این ظرفیت نگاه نمی کنند بلکه با رغبت آن را انتخاب می کنند و با توجه به حقوقی که دریافت می کنند از حداقل زندگی برخوردار می‌شوند و در پایان تحصیل در خدمت به مناطق محروم با رضایت خاطر و دل خوش فعالیت می‌کنند و حقوق ضایع شده خود و فشارهای تحمیل شده به خود را از مردم محروم و مستضعف این مناطق مطالبه نمی‌کنند.

یادآوری این موضوع نیز ضروری است که پیش از این نیز سازمان بسیج دانشجویی و دانشجویان بسیجی، نسبت به تصویب قانون برای اعمال سهمیه برای بسیجیان معترض بوده و آن را خلاف عدالت می دانستند، و آن مصوبه قبل از ارجاع به شورای محترم نگهبان قانون اساسی توسط مجلس محترم لغو گردید.

نهایتاً با توجه به اینکه مشکل اصلی سیستم سلامت کشور در عدم مدیریت صحیح منابع موجود می باشد، به نظر نمی‌رسد که در پیش گرفتن سیاستهای این چنینی مانند اختصاص سهمیه 30 درصدی مناطق محروم، رویکرد مناسبی جهت حل این مشکل باشد.

به نظر می رسد، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی تخصص در کنار اعمال سیاستهای تشویقی قابل دستیابی، راهکار بسیار بهتری جهت حل بلند مدت این مشکل باشد.

همچنین ذکر این نکته نیز ضروری است که وجود پزشک در مناطق محروم، بدون تجهیزات و امکانات کافی، عملاً تضییع منابع و درجا زدن است و بهتر است پیش از پرداختن به مسئله نیروی انسانی، نگاه ویژه به مسائلی مانند تجهیزات و زیرساختهای ارائه خدمت داشته باشیم.

بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران