به گزارش حوزه رادیو تلویزیون باشگاه خبرنگاران؛ طی سال‌های گذشته منتقدان و کارشناسان رسانه‌ای حتی کارشناسان مذهبی علی رغم توجه رسانه ملی به تولید برنامه‌های معارفی- مذهبی و در واقع رشد کمی آن معتقد بودند که باید در ساختار اجرایی و طراحی رسانه‌ای آن تغییراتی صورت بگیرد.

واقعیت این است که وقتی درباره ساخت برنامه‌های معارفی مناسبتی سخن می‌گوییم بیشتر اذهان متوجه مضامین و درونمایه معنوی آنها می‌شود، اما باید توجه داشت در ساختار رسانه‌ای، فرم بر محتوا مقدم است و در واقع محتوا را به شکل زیبایی شناسانه در فرم و ساختار اجرایی بازتولید می کند، لذا وقتی از رسانه و برنامه سازی در آن صحبت می کنیم اولویت با فرم است و همه چیز خود را در زبان فرم نشان می دهد. حتی خود کارشناسان مذهبی نیز بر این نکته تاکید دارند و معتقدند ما از لحاظ محتوا چیزی کم نداریم و معارف دینی به اندازه کافی جذاب و شیرین است که مخاطب را خسته نکند، اما شیوه بیان آن و چگونگی ارائه و نمایش آنهاست که گاه باعث شکست می شود.

بر مبنای همین منطق باید "شب های روشن"را نمونه موفقی از یک برنامه معارفی-مناسبتی دانست که فارغ از خلاقیت در فرم و ساختار اجرایی که درباره آن توضیح خواهم داد هم به ساحت معارفی خود پایبند بوده و به طرح مسائل و مباحث اخلاقی/ معارفی دست می زند که در این بعد هم باز به روز عمل کرده و خیلی مصداقی نه کلی و انتزاعی مسائل اخلاقی را که ما درزندگی روزمره چه به شکل فردی و چه جمعی تجربه می کنیم بیان می کند. خوشبختانه کارشناس روحانی برنامه نیز ازنسل جوان بوده که علاوه بر پیوند مفاهیم معنوی با مسائل روز زبان وادبیات نسل امروز را هم خوب بلد بوده و به زبان خودشان حرف می زند. اما سویه دیگر برنامه شب های روشن رعایت مولفه های مناسبتی است.

انتخاب موضوعات معارفی که مسائل مبتلابه انسان معاصر را در برمی گیرد، قطعا از جذابیت رسانه ای بیشتری نسبت به مفاهیم کلی و کهن معارفی برخوردار است. نقد و بررسی قرائت های مختلف از دین و دینداری و چگونگی دیندار بودن در جامعه مدرن امروزی مساله اصلی نسل جوانی است که دغدغه دین دارد. واقعیت این است که مناسبتی بودن لزوما به معنای معارفی بودن نیست حتی مناسبت های مذهبی. در شب های روشن ساختارمکانی و لوکیشین برنامه به گونه ای طراحی شده که ماه رمضان در مناسبات اجتماعی ان در یک شب تابستانی بازنمایی و بازتولید شود. در واقع شب های روشن بین معارفی و مناسبتی بودن ماهیت خود تفکیک قائل شده اگرچه این تفکیک در اجرا به ترکیب رسیده و تعادل آن را حفظ کرده است.

شب های روشن مناسک رمضانی را به کنش های سوگ وارائه تقلیل نداده و با شادی و نشاطی که در اجرا، جنس گفتگوها و حتی طراحی صحنه و دکور آن تدارک دیده رمضان را به یک جشن تبدیل کرده است و می توان رنگ و بوی مهمانی و ضیافت الهی را در آن دید و استشمامم کرد. اتفاقا این ساختار شاد و بانشاط بستر روانی درک و دریافت پیام های معنوی و اخلاقی برنامه را از سوی مخاطب بیشتر کرده و مثل خیلی از برنامه های معارفی ، دافعه برانگیز نیست. لحن کارشناسان برنامه ومسائلی که مطرح میکند مخاطب را امیدوار می کند به رحمت الهی به اینکه مایوس نشده و همواره به رحمت خدا امیدوار باشند. شب های روشن بیش از آنکه بترسند امید می دهد. شب های روشن بیش از تاریکی ها بر روشنی ها می دمد و این راز تفاوت این برنامه است.

یکی از تفاوت های این برنامه به عنوان یک برنامه معارفی در نوع اجرا و سبک مجری است که سابقه اجرایی و مطبوعاتی رسالت بوذری این امکان را به او داده تا از اجرای خشک و رسمی دوری کرده و با تحرک و نشاط بیشتری برنامه را پیش ببرد.واقعیت این است که برنامه های معارفی با بهره گیری از هر گونه تمهید و تدبیر رسانه ای باید بتواند نشاط و شادابی یک برنامه رسانه ای را حفظ کند و مسئولان برنامه های معارفی را مساوی با ویژه برنامه های عزاداری و سوگواری نداند؛ چرا که معارف یعنی شناخت و آگاهی و هر شناختی با نشاط همراه است.

واقعیت این است که اکنون میتوان از شب های روشن به عنوان یک برنامه موفق معارفی-مناسبتی نام برد که به عنوان یک الگوی برنامه سازی باید مورد استفاده قرار گرفته و صرفا به شب های ماه مبارک رمضان ختم نشود. شب های روشن می تواند همه شب های سال را روشن نگه دارد.


یادداشت از: رهام یعقوب زاده


انتهای پیام/ اس