به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی باشگاه خبرنگاران؛ همدان و داشته‌های فرهنگی و تاریخی آن، خطه‌ای از کشور که روزگای اولین پایتخت کشور بود که این گزارش به همراه جزئیات کامل آن به شرح ذیل است:

کاروانسراها:

 کاروانسرای صفوی تاج‌آباد، ‌در گذشته به عنوان منزلگاه زائران کربلا از آن استفاده می‌شد.
 
کاروانسرای زغالی، این بنا از آثار زیبای دوران قاجار که بخش اصلی آن تخریب و فقط هشتی و سر در ورودی آن سالم مانده است که با آجرکار و کاشی کاری به صورت زیبا تزئین شده است.
 
کاروانسرای فرسنج، کاروانسرایی که در زمان صفویه و بر سر راه‌های مواصلاتی که پایتخت را به غرب متصل می‌ساخت. 

کاروانسرای قلمدانی، این بنا در شمال مسجد پیغمبر واقع است و در حال حاضر به عنوان دفتر تجاری استفاده می‌شود. 

کاروانسرای شریفیه، این بنا در بخش میانی بازار و محدود به راسته نخود بربزها واقع است.

کاروانسرای میرزا کاظم، در حال حاضر زیباترین و سالم‌ترین سرای همدان است. 

کاروانسرای گلشن، در دوران قاجار ساخته شده و از آن به منظور فروش فرش، گلیم و ... استفاده می‌شود.
 
کاروانسرای شاه عباسی توسیرکان، کاروانسرای چهار ایوانی است که با وجود استفاده روستائیان و قرار گرفتن این کاروانسرا به منظور تولید سفال آسیب‌های جدی به آن رسیده است. 

کاروانسرای همدان، این نوع کاروانسرا درون شهری محسوب می‌شود یعنی هم استفاده تجاری داشته و هم برای استراحت مسافران استفاده می‌شود. 

بازار تاریخی همدان: 

هسته‌ی اولیه‌ی بازار همدان به دلیل قرارگیری همدان بر سر راه ابریشم یکی از مهم‌ترین مبادلات تجاری به شمار می‌آمد و حتی تا اواخر دوره قاجار بخش اعظمی از مبادلات تجاری ایران با بغداد و غرب از طریق همدان صورت می‌گرفت.

 در درون بازار تاریخی همدان سراهای نظیر، برای حسین خانی، شریفیه سرای سفرخان، سرای گلشن، سرای میرزا کاظم، و بسیاری دیگر در درون این بازار نهفته و پنهان است. 

بازار توسیرکان، بازار ملایر و ... را می‌توان برشمرد. 

پل‌های تاریخی همدان:

پل آبشینه: پلی از دوران صفویه
 
پل آرومند: پلی آجری معروف به قرمز کرپی در شمال همدان واقع است که از دوران قاجار برجای مانده است. 

پل آق کرپی: این پل فاقد هر گونه تزئین بود و از دوران قاجار برجای مانده است. 

پل جورقان: این پل در روستای جروقان و درعصر قاجار ساخته شده است.
 
پل جهان آباد: از دوران صفویه برجای مانده است و بر روی رودخانه قره چای احداث شده است. 

پل شکسته خسرو آباد، پل حاجی باقر، پل زرامین، پل زمان آباد، پل سرخ آباد از دیگر پل‌های تاریخی استان همدان هستند. 

مساجد تاریخی همدان 

مسجد جامع همدان: بنایی که از عصر صفویه برجای مانده است و با فاصله کمی از میدان مرکزی شهر واقع شده است. زیباترین و معظم‌ترین قسمت مسجد طاق بزرگ و شبستان آن است و تنها مسجد همدان به لحاظ داشتن شبستان عظیم با سقف گنبدی بزرگ و مرتفع مقصوره با ایوان جلو آن و گلدسته است. 

مسجد تاریخی حضرت علی (ع)

مسجد حضرت علی (ع) معروف به مسجد نظربیگ در نزدیکی تپه هگمتانه واقع شده است و از آثار برجای مانده دوران زندیه است. 

سایر مساجد تاریخی همدان

مسجد شورین از عصر قاجار، مسجد علویان از عصر صفویه مسجد و مدرسه شیخ علی خان زنگنه از عصر صفویه، مسجد میرزا تقی از عصر ایلخانی مسجد کوی میدان (حاج میرزا آقاجانی) از عصر قاجار مسجد سلطانی، مسجد جولاستان توسیرکان و مسجد شیخ‌الملوک را می‌توان برشمرد. 

حمام‌های تاریخی همدان

حمام بلورایمانی، حمام حاج آقا تراب، حمام سنگی، حمام قلعه، حمام امیر افخم (شورین)، حمام میدان اسد آباد، حمام قدیمی گلستان، حمام خان توسرکان، حمام محله حاجی که همه آنها از عصر قاجار وفقط حمام خان توسیرکان از عصر صفویه که قدیمی‌ترین حمام همدان محسوب می‌شود را می‌توان ذکر کرد. 

آب انبارها 

آب انبار شاه عباسی بنایی از عصر صفویه در همدان، آب انبار شیخ علیخان اسد آباد. 

مکانهای دیدنی همدان

غار روستای علیصدر در شهرستان کبودر آهنگ. 

فروشگاه‌های کارگاه‌های سفالین لالجین، مسجد جامع همدان
 
آرامگاه بابا طاهر- منطقه گنجنامه، آرامان استر و مرد خانی، آرامگاه بوعلی سینا در همدان، تپه باستانی هگمتانه، گنبد علویان، برج قربان، تپه عباس آباد، کوهستان بوقاطی، موزه تاریخی طبیعی همدان، دره مرادبیگ، کلیسای همدان را می‌توان برشمرد. 

اما  نیست اشاره‌ای هم به جغرافیا، زبان، فرهنگ، دین و مذهب و صادرات این استان داشته باشیم. تا علاقمندان به گردشگری و دوست داران تاریخ و فرهنگ برای انتخاب کردن همدان کار دشواری را نداشته باشند. 

همدان به لحاظ جغرافیایی

استان همدان از شمال به استانهای زنجان و قزوین، از جنوب به لرستان، از شرق به مرکزی و از غرب به کردستان و کرمانشاه محدود می‌شود.
 
همدان به لحاظ جمعیت و تقسیم بندی می‌شود.
 
از لحاظ جمعیت چهار دهمین و از لحاظ مساحت 368/19 کیلومتری بیست و سومین استان کشور محسوب می‌شود و با جمعیت 1758000 نفر می‌باشد. 

دین و زبان این خطه از کشور مسلمان و مذهب تشیعه و به صورت اندکی در مرکز این استان کلیمی وسیعی نیز وجود دارد.
 
زبان رایج در این استان ترکی، فارسی، کردی، لکی و لری می‌باشد. 

همدان به لحاظ صادرات گودرو در کشور مقام نخست را دارد. و صنعت مبل و منبت کاری با نام این استان در فهرست آثار صنایع دستی به ثبت ملی رسیده است. 

این استان خوش آب و هوا در کنار تولید گودو از تولید سیر و سیب‌زمینی نیز نسبت به دیگر استانهای کشور پیشه گرفته است و در تولید انگور رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
 
اما در پایان توصیه می‌کنیم حتما به استان همدان نخستین پایتخت کشور با نام هگمتانه و همچنین با این همه داشته‌های فرهنگی و تاریخی  بروید و از نزدیک فرهنگ و تاریخ همدان از زمان ماد و هخامنش تا اکنون را لمس کنید.