بررسي علل گراني ميوه/
آشفته بازار قيمتها در بازار ميوه/كفه نابرابر قيمتهاي ميوه از باغ تا بازار
در اين گزارش به دلايل گراني ميوه پرداخته و علت پاسکاری افزایش 200 درصدی قیمت میوه بین دلالان و مغازه‌داران را بررسي خواهيم كرد.نبود نظارت كافي بر آشفته بازار ميوه يكي ديگر از موضوعات مورد كنكاش ماست.
به گزارش گروه استان‌هاي باشگاه خبرنگاران؛در حالی که میوه در میادین ارزان و فراوان است ولی در مغازه‌ها بعضا با افزایش ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصدی به دست مصرف کننده می‌رسد واین در حالی است که فروشندگان باید افزایش حداکثر ۳۰ درصدی را نسبت به فاکتورهای میادین اعمال کنند.
گروهی با عنوان دلالان میادین میلیاردها تومان به جیب می‌زنند، پولی که در جیب کشاورز، باغدار یا کاسب میدان و میوه‌فروش نمی رود بلکه به جیب عده‌ای دلال راه می‌یابد که در نهایت موجب گرانی چشمگیر میوه ها می‌شود.
در این میان، در شرایطی که عده‌ای با قاطعیت تنها عامل گرانی میوه را دلالان حاضر در میادین میوه و تره‌بار اعلام می‌کنند، اظهار نظر قابل تعمق دیگری مطرح شد که از نقش مغازه‌داران در گرانی میوه پرده برداشت، مغازه‌دارانی که بنا بر این اظهارنظر ۸۰ درصدشان گران فروشی می‌کنند و برخی میوه‌ها را تا ۲۰۰ درصد گرانتر از قیمت واقعی به مشتری می‌فروشند.
به نظر می‌رسد آنچه که در این میان مشخص و واضح است کلاه بزرگی است که در این چرخه طولانی بر سر تولیدکننده اولیه و مصرف‌کننده نهایی می رود و چیزی که هرگز پیدا نمی‌شود، پرتقال فروش معروفی است که همه سال‌ها به دنبالش هستند!
در این خصوص رییس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان تاکید دارد که جریمه‌های ۳۰ یا ۵۰ هزار تومانی در مقابل درآمدهای ۲۰ میلیون تومانی دلالان در یک شبانه‌روز عددی محسوب نمی‌شود.
سیدحسین مهاجران می‌گوید: برخی دلالان در میادین میوه و تره‌بار درآمد پنج تا ۲۰ میلیون تومانی در یک شبانه‌روز دارند و طبیعی است که پرداخت جریمه‌های بسیار ناچیز برای آنها عددی محسوب نمی‌شود که آنها را از این کار منع کند.
وی با بیان اینکه سازمان حمایت، اتاق اصناف، تعزیرات و دیگر بخش‌های مرتبط باید به صورت جدی وارد عمل شده و هر چه سریع‌تر جلوی فعالیت دلالان گرفته شود گفت: برخی از مغازه دارن که قیمت میوه‌ها را گران تر می‌فروشند دلیل آن را وجود دلالان و واسطه ها در این بخش عنوان می‌کنند.
مهاجران ادامه داد: وجود دلالان، ناخالصی میوه در هر بار میوه و پول زوری که کارگران بار فروش از واحدهای ما می گیرند وضعیتی را بوجود آورده که این واحدها مجبورهستند قیمت‌ها را افزایش دهند.
رییس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان با بیان اینکه درحال حاضر میوه های با کیفیت در دست دلالان جابه جا می شود گفت: پول‌های بی حساب و کتاب باعث سرازیر شدن دلالان به این بازار می‌شود، مغازه‌ها و خانه‌های میلیاردی همه دسترنج کشاورزانی است که زحمت فراوانی می‌کشند بنابراین لازم است ارگان‌های مسوول در این زمینه اقدام کرده و به صورت جدی و قانونی با این موضوع برخورد کنند.
وی گفت: پول از جیب مردم خارج شده و در جیب عده‌ای دلال می‌رود که عملا جز چند تماس تلفنی کاری نمی‌کند و تنها ثمره آن گرانی میوه های فصل می‌شود و این در حالی است که دلالان در ازای سود بالایی که به جیب می‌زنند، مالیاتی به دولت نمی‌پردازند و تمام درآمدشان سود خالص است.
این در حالی است که رییس اتحادیه بارفروشان تهران سخنان رییس اتحادیه میوه و سبزی فروشان را درباره روند فعالیت دلالان و واسطه‌های میادین کذب محض دانسته و بیان کرد: طبق قانون نظام صنفی که به ما و اتحادیه میوه وسبزی فروشان ابلاغ شده مغازه داران موظف هستند ۳۰ درصد بر روی فاکتورهای میادین میوه و تره بار اضافه کرده و میوه ها را به مردم بفروشند.
مصطفی دارایی نژاد گفت: به اعتقاد من حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مغازه‌های میوه فروشی در تهران مجوز قانونی ندارند و اتحادیه مربوطه نظارت کافی بر آن ها ندارد. وی تاکید کرد: مغازه داران دلیل گرانفروشی میوه‌ها را پرداخت مالیات و اجاره بیشتر در برخی از مناطق تهران عنوان می کنند و این در حالی است که این موضوع نباید در قیمت نهایی برای مصرف کنندگان تاثیری داشته باشد و میوه گرانتر به فروش برسد.
وی با بیان اینکه شنبه هرهفته قیمت گذاری میوه‌ها با حضور بازرسان وزارت صنعت و سازمان تعزیرات انجام می‌شود و سقف و کف قیمت میوه‌ها اعلام می‌شود گفت: مغازه داران می‌توانند حداکثر تا ۳۰درصد درصد بیشتر از فاکتور میادین میوه ها را به فروش برسانند این درحالی است که درحال حاضربرخی از مغازه‌ها ۱۰۰تا ۲۰۰ درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه‌ها را می فروشند!
وی با بیان اینکه حدود ۱۵۰ میدان اقماری داریم که وابسته به شهرداری هستند، گفت: اتحادیه ما در میدان مادر قرار دارد که تنها جایی است که میوه‌ها را به میادین سراسر کشور ارسال می‌کند؛ تمامی کسانی که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کردند را به حجره‌های قانونی در میدان وارد کردیم و با آن هایی که خلاف این موضوع عمل کنند برخوردهای قانونی لازم را انجام می دهیم.
اما این اظهارات باعث شد تا وزیر جهاد کشاورزی نیز به ماجرا ورود کرده و عنوان کند که اکنون تلاش ما در راستای کوتاه کردن مسیر و حذف دلالان است، به نحوی که تولیدکننده و تشکل‌ها محصولات خود را به صورت مستقیم عرضه کنند.
محمود حجتی در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر کنترل بازار محصولات کشاورزی از سوی چهار هزار دلال گفت: قیمت محصولات در بازار میوه و تره‌بار بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
البته شکی نیست که دلال و واسطه هم در این بازار نقش ایفا کرده و گاهی باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. در همین راستا یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس بر لزوم ساماندهی میادین میوه و تره‌بار برای حذف دلالها در بازار میوه تاکید کرد و گفت: غرفه‌های میادین میوه و تره‌بار باید به افرادی واگذار شود که تولیدکننده محصولات کشاورزی هستند.
حبیب‌الله برومند داشقاپو درباره حضور دلالها در بازار میوه اظهار کرد: شهرداری‌ها بازاری به نام بازار میوه و تره‌بار در نقاط اصلی کلان‌شهرها با هدف عرضه مستقیم محصولات کشاورزی به مصرف‌کنندگان در نظر گرفتند تا غرفه‌داران که از تولیدکنندگان بخش کشاورزی هستند، بتوانند تولیدات خود را به صورت مستقیم عرضه کنند.
وی با بیان اینکه علی‌رغم اهداف ترسیم‌شده برای این میادین شاهد آن هستیم که این غرفه‌ها در اختیار تولیدکنندگان بخش کشاورزی قرار نگرفت، ادامه داد: این غرفه‌ها به مرکزی برای افراد سودجو و دلال تبدیل شده و سازمان میوه و تره‌بار که سازمان عریض و طویلی و تحت نظر شهرداری است این میادین را به خوبی ساماندهی نکرده است.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس اظهار کرد: اگر قرار به ساماندهی سازمان میوه و تره بار باشد باید افراد متدینی در این سازمان مشغول به کار شوند تا غرفه‌های میادین میوه و تره‌بار به افرادی واگذار شود که تولیدکننده واقعی هستند.
در همین حال رییس بازرسی ویژه سازمان حمایت در این باره تاکید کرد: اگر واحدهای صنفی، عمده‌فروشان و یا بنکداران اقدام به دلالی و واسطه‌گری کنند با آنها برخورد می کنیم ولی اگر متخلف شخص حقیقی باشد، برخورد با وی وظیفه سازمان حمایت نیست.
رضا زرین گل در پاسخ به این سوال که رییس اتحادیه میوه خواستار برخورد جدی سازمان حمایت با فعالیت دلالان میادین شده است گفت: با مراکزی که تخلف کرده برخوردهای قانونی لازم را انجام می‌دهیم و هر گونه گزارش و یا شکایتی به ما ارسال شود به آن رسیدگی می‌شود.
اما این موضوع جای بررسی بیشتری دارد و رسیدگی به این موضوع باید با موشکافی بیشتری صورت گیرد، در همین راستا به سراغ نایب رییس اتاق اصناف تهران رفته و نظر وی را جویاشدیم.
علیرضا راسی با تاکید براینکه رسیدگی به مسایل مرتبط با اتحادیه‌ها به عهده اتاق اصناف تهران است گفت: بحث دلالان میادین نیز موضوعی است که باید در اتاق اصناف تهران مورد بررسی قرار گرفته و به نتیجه برسد. وی اظهار کرد: فصل‌الخطاب ما قانون نظام صنفی است وباید سخنان و نظرات اتحادیه ها در تعاملی مناسب با یکدیگر در اتاق اصناف تهران مطرح شده و پی‌گیر‌های لازم در این زمینه صورت گیرد.
وی ادامه داد: اگر قرار بر این است که مشکل دلالان میادین حل شده و راهکارهای لازم در این زمینه اندیشیده شود باید اتحادیه‌های مربوطه در اتاق اصناف تهران به بحث و مذاکره نشسته و به جمع بندی نهایی برسند و نمی توان در حال حاضر نظرقطعی در رابطه با نظرات هر کدام از اتحادیه‌های مرتبط داد.
*گرانی میوه: دلال، خرده‌فروشی، غفلت مدیریت یا...؟
در پیاده‌رو جلوی بساط بیرونی مغازه لحظاتی ایستاده و اتیکت‌های انواع میوه‌های رنگ‌وارنگ را می‌خواند. یکی از کارگر‌های میوه‌فروشی جلو می‌آید کیسه پلاستیکی را برمی‌دارد می‌گوید چی بریزم؟ مرد با لبخند بی‌رمقی آرام می‌گوید، «برمی‌گردم.» کارگر با نگاه سنگینی از او دور می‌شود و کیسه را برای مشتری دیگر پرمی‌کند.
مردچند متر پایین‌تر به میوه‌فروشی دیگری می‌رسد. قیمت را با مغازه اولی مقایسه می‌کند. از این که تنها خرید کند احساس خوشحالی رقیقی پیدا می‌کند! داخل مغازه می‌شود اندکی انگور با پایین‌ترین قیمت و کمی خیار می‌خرد. او در یک سالن کارواش ماشین‌شویی کار می‌کند.
بازار گرم و نرخ‌های پر پر و بال گرانی در غیاب یا غفلت مدیریت ساماندهی، هیچ سرد نمی شود. ولو آنکه بسیار صحبت شود و ولو آن که فرضا انگشت اشاره به سمت دیگری نشانه رود. انجام وظیفه با تمام ظرفیت‌ها و هماهنگی نظارت از تولید تا مصرف می‌تواند در ساماندهی آشفته‌بازار نقش آفرین باشد.
*ملاک‌های مقابله با گرانفروشی
در هفته‌های اخیر،گرانی نرخ‌ها و مسئله دلالان میوه‌جات که تازگی هم ندارد به مرور و بدون حرف و حدیث اضافه سال به سال سیر صعودی داشته و بحث‌انگیزتر نسبت به گذشته‌ها نیز نقل محافل مسئولیتی رسمی و دست‌اندرکاران تولید، عمده و خرده‌فروشی شده است. گفته‌ها و مشورت‌ها درچنین فضا و زمانی که اوج وفور و مصرف میوه‌ها است می‌تواند جای شگفتی داشته باشد.
پیشترها که مصرف‌کنندگان همواره از افزونی قیمت محصولات گلایه می‌کرده‌اند و مسئله زبانزد عمومی به ويژه قشر بسیار کم‌درآمد بود مسئولان در هر رده اجرایی پای در میدان علل شناسی، رفع ضعف‌ها و دلال‌کاری‌ها و چند و چون قضیه نگذاشتند که وضع به شکل کنونی رونمایی شده است. حالا تلاش‌های عمل‌ساز و گفته‌های بعضی دست‌اندرکاران مربوطه چقدر برای شفاف سازی و ساماندهی تجمیع مشکلات مفید خواهد بود و چه میزان فعالیت‌های کنونی باعث حمایت از مصرف‌کنندگان خواهد شد سؤالی است که پاسخ آن را در بخش‌هایی از گفتار برخی رؤسای
*اتحادیه‌های میادین:
رئیس اتحادیه میوه و سبزی در مورد قیمت‌های زیاد و متفاوت میوه در سطح شهر و نحوه نظارت بر قیمت میوه توسط بازرسان این اتحادیه معتقد است: «در میدان اصلی میوه‌و تره‌بار، ممکن است یک قلم میوه با چند قیمت متفاوت عرضه شود مثلا یک نوع آلو از 3/500 تومان تا 6000 تومان عرضه می‌شود.»
«حسین مهاجران» در ادامه اظهار کرده: «در حال حاضر 800 بارفروش در میدان میوه‌وتره‌بار فعالیت می‌کنند که در کنار آنها 4 هزار دلال فعال هستند که شاید نقش اصلی را در افزایش قیمت میوه داشته باشند.» او در بخش دیگری از ابراز نظر خود به پرسش خبرگزاری فارس مبنی بر این که ملاک شان برای مقابله با گرانفروشی در مغازه‌ها چیست؟ چنین جواب داده است: «ملاک بازرسان اتحادیه، فاکتور خرید از میدان تره‌بار است که فروشنده مجاز است تا 35 درصد به قیمت بازار میوه و تره‌بار اضافه کند اما نباید فراموش کرد اجاره مغازه برخی میوه‌فروشی‌ها در نقاط شهر بسیار بالاست که بر قیمت میوه هم تاثیر می‌گذارد.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفته کلی از راه‌های سر و سامان دادن به وضعیت میوه و تره‌بار آن است که دلالان جذب صنف بارفروش شوند.»
*چند سویی عوامل و دلایل گرانی
از سوی دیگر رئیس اتحادیه بارفروشان تهران با بیان این که برخی از مغازه‌ها 100 تا200 درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه را می‌فروشند، گفته‌های رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مبنی بر روند فعالیت دلالان میادین را کذب محض خوانده است. به گفته «مصطفی دارایی‌نژاد» مغازه‌داران می‌توانند حداکثر 30 درصد بیشتر از فاکتور میدان میوه را به فروش برسانند، این در حالی است که در حال حاضر برخی از مغازه‌ها 100 تا 200 درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه را می‌فروشند.
وی با اشاره به این که سود 20 درصد مغازه‌داران، مطابق قانون نظام صنفی است، اضافه کرده، 80 درصد مغازه‌های میوه‌فروشی تهران گرانفروشی می‌کنند و تعیین جریمه‌های 50 هزار تومانی نمی‌تواند مانعی برای فعالیت آنها باشند و این وظیفه سازمان حمایت است که از حقوق مصرف‌کنندگان حمایت کند.
رئیس اتحادیه بارفروشان تهران اعلام کرده 20 تا 30 درصد مغازه‌های میوه‌فروشی در تهران مجوز قانونی ندارند و اتحادیه مربوطه نظارت کافی بر آنها ندارد و حریف فعالیت مغازه‌های غیرقانونی نیست.
وی در عین حال اظهار کرده مغازه‌داران علت گرانفروشی میوه را پرداخت مالیات و اجاره بیشتر در برخی از مناطق تهران عنوان می‌کنند و این در حالی است که این موضوع نباید در قیمت نهایی برای مصرف‌کنندگان تاثیری داشته باشد و میوه گرانتر به فروش برسد.
*جای خالی ناظران در بازار
استقبال شهروندان از حضور بازرسان در بازار و همکاری بسیار آنها در معرفی برخی فروشندگان متخلف به بازرسان از یک سو و اصلاح نرخ قیمت‌ها با حضور بازرسان از سوی دیگر نشان‌دهنده این واقعیت بود که در صورت حضور مستمر بازرسان مخصوصا بازرسان صنعت، معدن و تجارت که مردم و مسئولان تعزیرات از کمرنگ بودن آن گلایه‌مند بودند، می‌توان به راحتی و حتی بدون استفاده از ابزار جریمه، ثبات و آرامش را به بازار بازگرداند.
بازگشت بازرسان تعزیرات به برخی واحدهای عرضه میوه و تره‌بار که اتفاقا پیش از این تخلفات آنها برای بازرسان محرز شده بود، ادعای این شهروند را تأیید کرد. یکی از این فروشنده‌ها با وجود اصلاح قیمت روز اجناس در داخل مغازه، هنگام محاسبه قیمت با ترازوی دیجیتال، همان قیمت غیرقانونی را اعمال می‌کرد که این اقدام وی در نهایت منجر به توقیف جواز کسب وی شد.
به هر حال تخلفات فروشندگان در سطح شهر یک بخش از این تخلفات است و سوی دیگری از آن، مربوط به دلال‌بازی‌ها در میدان اصلی میوه‌وتره‌بار است؛ باید منتظر ماند و دید با اجرای طرح تشدید نظارت و تنظیم بازار میوه و تره‌بار که از حدود 3 ماه پیش تذکرات لازم به مسئولان این میدان داده است، تا چه حد می‌تواند در بازگرداندن ثبات و آرامش به بازار تهران کمک کند.
*کاهش تولید علت گرانی میوه/تولید میوه در نیمه دوم سال کم می شود
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی با بیان اینکه میزان تولید برخی میوه ها در سال جاری تا 50 درصد کاهش داشته است ، گفت: یکی از دلایل گرانی میوه در سال جاری کاهش تولید بوده و پیش بینی می شود میزان تولیدات در 6 ماهه دوم سال نیز با کاهش قابل توجه همراه باشد.
سید رضا نورانی اظهار داشت: به غیر از موز تمامی میوه های وارداتی به کشور به صورت غیر قانونی وارد می شوند .
وی درباره میزان تولیدات محصولات باغی و میوه نیز گفت: میزان تولیدات محصولات باغی و میوه نسبت به سال گذشته کاهش یافته است وبه دلیل سرمازدگی سال قبل و بهار میزان تولیدات با کاهش قابل توجهی مواجه شده است .
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی عنوان کرد: یکی از دلایل گرانی میوه درسال جاری کاهش تولید در مقایسه با سال گذشته است و پیش بینی ها این است که میزان تولیدات در 6 ماهه دوم سال نیز با کاهش قابل توجه همراه باشد .
وی ادامه داد : به دلیل سرمازدگی میزان تولید سیب درختی در نیمه دوم سال با کاهش 50 درصدی مواجه خواهد شد و نسبت به سال گذشته آمار تولید سیب درختی پایین خواهد بود.
نورانی اظهار کرد: در بسیاری از استانها نسبت به سال گذشته 50 تا 70 درصد کاهش تولید وجود داشته و در اصفهان ،سمیرم ، فارس و دنا میزان کاهش تولیداز 50 درصد بیشتر است .
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی عنوان کرد: در مراغه کاهش تولید حدود 40درصد اما در دماوند میزان تولید سال جاری مناسب است.
نورانی اظهار کرد: وضعیت تولید مرکبات در سال جاری مناسب خواهد بود و علاوه بر افزایش تعداد باغات مرکبات سرمازدگی نیز در این محصول وجود نداشته است اما میزان تولید کیوی نیز حدود 30 درصد کاهش داشته است .
یک عضو کمیسیون مجلس با اشاره به افزایش قیمت میوه در بازار، مافیای میوه را عامل این افزایش قیمت دانست.
علی ایرانپور عنوان کرد: در این موقع از سال هیچ موضوع خاصی وجود ندارد که باعث افزایش قیمت شود؛ نه افزایش تقاضا وجود داشته و نه کاهش میوه در سطح بازار شاهد بوده‌ایم که بگوییم اینها باعث افزایش بار روانی و در نتیجه بالا رفتن قیمت‌ها بوده است.
وی گفت: متأسفانه تعداد معدودی هستند که کار واردات میوه را انجام می دهند آنها مافیای میوه هستند و به تناسب هر از چندگاهی قیمت میوه را افزایش می دهند به همین دلیل باید به جای اینکه کاهش میوه را در افزایش قیمت دنبال کنیم، باید عملکرد این افراد دنبال کنیم.
ایرانپور به عنوان مثال به محصول موز اشاره کرد و افزود: در قیمت موز هم هر از گاهی افزایش قیمتی صورت می گیرد و حتی جهش آن در بازار به ۲ تا ۳ هزار تومان می رسد. این مسئله به بازار جهانی ربطی ندارد بلکه به واسطه کار دلالها است.
این عضو کمیسیون کشاورزی خاطر نشان کرد: اگر شاهد افزایش ناگهانی قیمت میوه هستیم، به خاطر وجود واسطه ها و دلالها است. البته نباید دور از نظر داشته باشیم که مشکلاتی که در فصل زمستان به وجود آمد باعث کاهش تولید میوه شده است اما این مسئله به اندازه ای نبوده که قیمت میوه بالا برود بلکه میوه مورد نیاز چه از طریق واردات و چه از تولید داخلی تأمین شده است.
*عوامل پشت پرده گرانی های میوه
برخی علت گرانی میوه را رعایت نشدن نرخ سود مصوب 35درصدی خرده فروشی در سطح شهر می دانند.
علی فاضلی رئیس اتاق اصناف کشور اعلام کرد: با اجرای طرح‌های مشترک نظارتی در میادین و مراکز خرده فروشی میوه، مسئولان برخلاف واقعیت‌های بازار از حذف ۹۵درصدی دلالها، ساماندهی مراکز عرضه و کاهش نسبی قیمت‌ها خبر می‌دهند.
اقدامات دستگاه‌های نظارتی تا چه حد منجر به ساماندهی قیمت و عرضه میوه شده است؟
باید بپذیریم که ساماندهی بازار میوه با موضوع گرانی یا قیمت 2مقوله متفاوت است.
گرچه این دو موضوع در نهایت با هم مرتبط هستند اما اکنون آنچه در دستور کار همه نهادهای نظارتی قرار گرفته، ساماندهی میدان مرکزی میوه است و اتحادیه، پلیس راهور و شهرداری تا حدودی قادر به ساماندهی نصفه و نیمه این میدان شده‌اند.
*عملکرد سازمان تعزیرات را چگونه می‌بینید؟
سازمان تعزیرات منعی برای کنترل و نظارت بازار میوه ندارد اما نحوه ورود این سازمان به موضوع درست نبوده و باید این کار از طریق اتاق اصناف کشور و اتحادیه‌های ذیربط صورت می‌گرفت.
این اقدامات تا چه حد منجر به حذف دلالها شده است؟
نمی‌توان هیچ درصدی را برای خروج دلالها از بازار میوه اعلام کرد. گرچه اقداماتی صورت گرفته اما کافی نیست و ادعای خروج 95درصدی دلالها از بازار میوه صحت ندارد.
برخی علت گرانی میوه را رعایت‌نشدن نرخ سود مصوب 35درصدی خرده فروشی در سطح شهر می‌دانند.
با افزایش بازرسان، تأمین بودجه مورد نیازو افزایش بازرسی‌ها در سطح شهر اکنون اغلب واحدهای صنفی نرخ سود مصوب 35درصدی خرده‌فروشی را رعایت می‌کنند اما تخلفاتی هم وجود دارد.
پیش از این با تعیین مهلت 3هفته‌ای به اتحادیه مرکزی میوه و تره‌بار و اتحادیه بارفروشان بر افشای عوامل پشت پرده گرانی میوه تأکید کرده بودید، این عوامل چیست؟
با آغاز اجرای طرح نظارتی این مهلت به 2اتحادیه مذکور برای رفع اختلاف درونی در مورد قیمت میوه داده شد که با نشست‌های مشترک طرح‌های خود را ارائه کردند و مشکلاتشان حل شده است.
همچنین مقرر شده جلسه‌ای با حضور همه اتحادیه‌ها و دستگاه‌های نظارتی در محل اتاق بازرگانی برگزار شود. ساختار معیوب بازار میوه و تره‌بار در زمینه نحوه واگذاری حجره، اجاره غرفه‌ها، سد معبر، زد و بند بارفروشان و دلالها ازجمله عوامل پشت پرده گرانی میوه است اما نمی‌توان انتظار رفع مشکلات 8ساله را با اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت نظارتی داشت.
*واکاوی علت گرانی میوه از زبان کارشناسان
به جای کشت یونجه و شبدر چه کارها که می شد کرد!
شاید جای تاسف باشد که بحث گرانی میوه، تره بار و صیفی جات همزمان با سایر نقاط کشور در استانی مطرح می شود که قطب کشاورزی است.
نایب رئیس مجمع امور صنفی شهرستان شیراز معتقد است: موضوع گرانی میوه تنها به استان فارس اختصاص ندارد بلکه معضلی است که در سطح کشور مطرح است.
خسرو فروغان افزود: یکی از دلایل افزایش قیمت صیفی جات و تره بار، صادرات بی رویه این اقلام می باشد که ریشه آن را هم باید در رشد نرخ دلار جست و جو کرد.
وی ادامه داد: افزایش قیمت دلار به عامل محرکه ای برای صادرات بسیاری از اقلام از جمله میوه، سبزیجات و صیفی جات تبدیل شده به نحوی که در کنار صادرات قانونی شاهد صادرات غیر قانونی و خارج از ضابطه آن توسط کشاورزان و دلالان نیز هستیم.
فروغان معتقد است: امروز شرایط صادرات میوه و تره بار به گونه ای است که صاردکننده واقعی مشخص نیست زیرا افزایش قیمت دلار بسیاری از افراد که حتی با واژه صادرات آشنا نبوده اند را برای فعالیت در این عرصه برانگیخته است و این یکی از دلایل اصلی کمبود میوه و تره بار در بازار و افزایش قیمت آن است.
به گفته وی عدم آموزش مدیریت کشت به کشاورزان نیز در این گرانی دخیل است به گونه ای که یک سال با کمبود یک میوه و صیفی روبرو می شویم و سال بعد با چنان حجمی از تولید آن اقلام مواجه می شویم که به دور ریزی و اتلاف آن منجر می شود.
اما رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی فارس با انتقاد نسبت به اینکه برخی افراد گرانی میوه و تره بار را به صادرات نسبت می دهند گفت: از کل تولیدات میوه و تره بار فارس تنها 2 درصد آن صادر می شود.
هادی حنایی افزود: هر وقت مسئولین در عرصه کنترل و تنظیم بازار به بن بست می خورند، بحث صادرات را وسط می کشند اما هیچ کس به دلایل ریشه ای آن مانند عدم برنامه ریزی مدون در بخش کشاورزی و ضعف مدیریت تولید و کشت توجهی نمی کند.
وی تصریح کرد:عدم مدیریت کشت عامل بی ثباتی قیمت میوه و تره بار در بازار است به گونه ای که آب و هوا و خاک فارس قابلیت کشت انواع زیادی از میوه و صیفی جات و سبزیجات را دارد اما از این فرصت های خدادادی به دلیل عدم برنامه ریزی استفاه نمی شود.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی فارس با بیان اینکه وقتی کالایی گران می شود به دلیل رقابت تنگاتنگ در عرصه های بین المللی هیچ توجیهی برای صادرات آن وجود ندارد، گفت: اگر استان فارس به سیستم انبارداری و سردخانه پیشرفته مجهز بود، مازاد تولید میوه و تره بار به بهترین نحو می توانست به تنظیم بازار منجر شود اما اکنون شاهدیم اکثر سردخانه های میوه و تره بار در استان مشکل سنتی دارند.
سرمازدگی فروردین‌ماه سال جاری که به انواع میوه‌های تابستانه خسارت وارد کرد، بر قیمت سایر محصولات کشاورزی تا پایان سال تأثیر می‌گذارد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار با اعلام این خبر گفت: با وجود مشکلاتی که درباره حلقه‌های زیاد عرضه، واسطه‌گری در بازار عرضه میوه و تره‌بار مطرح است باید اعتراف کرد که میزان تولید میوه تابستانه کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته و سرما زدگی وکاهش محصولات گیلاس، انگور، شابلون، آلو، زردآلو، گلابی و انگور (ارومیه) بر قیمت فروش سایر میوه‌ها نیز تأثیرگذار است.
حسین مهاجران افزود: کاهش تولید برخی از میوه‌ها بر قیمت سایر محصولات کشاورزی حتی طی سال اثر می‌گذارد که اگر نظارت دولت در برخورد با دلالان نبود، قیمت بالای میوه‌ها بالای 10 هزار تومان فروخته می‌شد.
وی خاطرنشان کرد: کاهش میزان تولید آلبالو و گیلاس به ترتیب این محصولات را یا قیمت‌های نجومی 12 تا 13 و هفت تا هشت تومان وارد سردخانه‌ها کرده است.
مهاجران ادامه داد: انواع سیب در فصل تابستان قیمت مناسبی داشته است، به طوری که هم‌اکنون هر کیلوگرم سیب از یک‌هزار تا چهارهزار تومان به فروش می‌رسد.
وی تصریح کرد: وضعیت تولید انگور نیز مناسب است و سرمازدگی محصول ارومیه تأثیر زیادی بر قیمت این محصول نداشته است و بر پایه سه‌هزار تومان به فروش می‌رسد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار یادآور شد: قیمت فروش سیب‌زمینی و پیاز نیز از یک‌هزار تا یک‌هزار و 400 و 600 تا 900 تومان کاهش داشته است.
مهاجران اظهار امیدواری کرد که با آمدن میوه‌های پاییزه نظیر نارنگی، انار، خرمالو، ازگیل و...، مردم میوه‌های فصل را با قیمت کمتری خریداری کنند.
وی در پایان یادآور شد: وضعیت تولید هندوانه علاوه بر میزان تولید، کیفیت مناسب و بدون شته‌ای دارد، به‌طوری که در سال‌های اخیر چنین هندوانه‌ای در کشور تولید نشده بود.
مجتبی شادلو درباره وضعیت رکود بازار میوه گفت: مسلماً پس از افزایش قیمت های حامل‌های انرژی، رشد هزینه‌ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم در افزایش قیمت‌ها تاثیر گذار است.
وی ادامه داد: شاید در حال حاضر افزایش چشمگیری در قیمت میوه ها و محصولات کشاورزی احساس نشود اما در آینده نزدیک یعنی در پاییز و زمستان تاثیر آن بیشتر قابل لمس خواهد بود.
شادلو تاکید کرد: در حال حاضر به دلیل عدم شرایط مناسب اقتصادی و عدم تعادل قیمت‌ها شاهد رکود محض در بازار محصولات کشاورزی خاصه میوه و تره‌بار، سبزی و سیفی‌جات هستیم.
رئیس اتحادیه باغداران گفت: متاسفانه به دلیل عدم تعادل تولید و توزیع شرایط بازار مناسب نیست.
البته در بازار محصولات کشاورزی هیچ‌گاه معادله‌ای به اسم قیمت تمام شده و پایه وجود نداشته است.در بخش کشاورزی معمولاٌ عرضه و تقاضا، قیمت محصولات را تعیین می‌کند.
شادلو در پاسخ به اینکه چرا با وجود رکود بازار شاهد واردات برخی از میوه‌ها مانند انگور یاقوتی در سطح بازار هستیم گفت: این یک مسئله و معضلی است که مصرف کننده بدون توجه به محصولاتی که با سطح ویتامین بسیار در بازار وجود دارد تمایل به برخی میوه‌های وارداتی مانند انگور یاقوتی دارند.
وی تاکید کرد: تمام میوه‌ها غنی از ویتامین هستند ضرورتی ندارد مردم به بهانه تامین ویتامین در سبد خرید خانوار خود ،به سمت میوه‌های وارداتی با هزینه‌های گران تمایل نشان دهند.
رئیس اتحادیه باغداران تصریح کرد: متاسفانه در تولیدات کشاورزی هزینه‌ها بالاست و گاهی اوقات قیمت خرید محصول از تولیدکننده، پایین است، به‌طوری‌که هزینه تولید را هم تامین نمی‌کند، بنابراین تولیدکننده ضرر می‌کند و ممکن است دیگر نتواند به فعالیت کشاورزی ادامه دهد.
شادلو با تاکید بر اینکه دولت باید در راستای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، یارانه‌ای را برای بخش کشاورزی لحاظ کند گفت: با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها قیمت برخی حامل‌های انرژی مانند نفت، گاز، بنزین و... بالا می‌رود در حالی که دولت باید برای حمایت از تولیدکننده، حامل‌های انرژی را در بخش کشاورزی به‌صورت یارانه‌ای در اختیار کشاورز قرار دهد.در قانون اجرای هدفمندی یارانه‌ها صراحتاً اعلام شده است که با هزینه‌ای که به بخش کشاورزی وارد می‌شود باید یارانه به بخش کشاورزی تعلق می‌گرفت که تا کنون یک ریال هم لحاظ نشده است.
رئیس اتحادیه باغداران یکی از اهداف دولت براساس سند چشم‌انداز را افزایش سطح تولید دانست و گفت: درباره افزایش محصولات کشاورزی هم گام‌های خوبی برداشته شده و روز به روز بر تولید محصولات کشاورزی افزوده می‌شود ولی برای تنظیم بازار مصرف برنامه خاصی وجود ندارد و به همین عدم تنظیم بازار باعث رکود در این بخش می‌شود.
شادلو با تاکید بر اینکه محصولات کشاورزی بدون ضابطه تولید می‌شود گفت: وقتی هیچ برنامه‌ای برای محصولات کشاورزی وجود ندارد این محصولات در بازار تلنبار شده و به تولیدکننده و کشاورز آسیب می‌رسد.
رئیس اتحادیه باغداران افزود: متاسفانه میزان صادرات محصولات کشاورزی در سال 92 کاهش چشمگیری داشت. هزینه های جانبی حمل و نقل‌ها، بسته‌بندی‌های مجدد، مباحث گمرک از جمله مباحثی شد که نتوانستیم صادرات خوبی را در بخش کشاورزی شاهد باشیم.
وی نبود صادرات را یکی از عوامل رکود بازار خواند و گفت: دولت‌ها همواره برای بخش صادرات جایگاه خوبی را قائل می‌شوند. دولت به جای اینکه یارانه صادراتی قائل شود، یارانه برای تنظیم بازار لحاظ می کند. در صورتی که بارها اعلام کرده‌ایم با توجه به تولیدات انبوه محصولات کشاورزی در داخل نیاز نیست دولت برای کاهش قیمت‌ها دخالت کند.
انتهاي پيام/ز
گروهی با عنوان دلالان میادین میلیاردها تومان به جیب می‌زنند، پولی که در جیب کشاورز، باغدار یا کاسب میدان و میوه‌فروش نمی رود بلکه به جیب عده‌ای دلال راه می‌یابد که در نهایت موجب گرانی چشمگیر میوه ها می‌شود.
در این میان، در شرایطی که عده‌ای با قاطعیت تنها عامل گرانی میوه را دلالان حاضر در میادین میوه و تره‌بار اعلام می‌کنند، اظهار نظر قابل تعمق دیگری مطرح شد که از نقش مغازه‌داران در گرانی میوه پرده برداشت، مغازه‌دارانی که بنا بر این اظهارنظر ۸۰ درصدشان گران فروشی می‌کنند و برخی میوه‌ها را تا ۲۰۰ درصد گرانتر از قیمت واقعی به مشتری می‌فروشند.
به نظر می‌رسد آنچه که در این میان مشخص و واضح است کلاه بزرگی است که در این چرخه طولانی بر سر تولیدکننده اولیه و مصرف‌کننده نهایی می رود و چیزی که هرگز پیدا نمی‌شود، پرتقال فروش معروفی است که همه سال‌ها به دنبالش هستند!
در این خصوص رییس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان تاکید دارد که جریمه‌های ۳۰ یا ۵۰ هزار تومانی در مقابل درآمدهای ۲۰ میلیون تومانی دلالان در یک شبانه‌روز عددی محسوب نمی‌شود.
سیدحسین مهاجران می‌گوید: برخی دلالان در میادین میوه و تره‌بار درآمد پنج تا ۲۰ میلیون تومانی در یک شبانه‌روز دارند و طبیعی است که پرداخت جریمه‌های بسیار ناچیز برای آنها عددی محسوب نمی‌شود که آنها را از این کار منع کند.
وی با بیان اینکه سازمان حمایت، اتاق اصناف، تعزیرات و دیگر بخش‌های مرتبط باید به صورت جدی وارد عمل شده و هر چه سریع‌تر جلوی فعالیت دلالان گرفته شود گفت: برخی از مغازه دارن که قیمت میوه‌ها را گران تر می‌فروشند دلیل آن را وجود دلالان و واسطه ها در این بخش عنوان می‌کنند.
مهاجران ادامه داد: وجود دلالان، ناخالصی میوه در هر بار میوه و پول زوری که کارگران بار فروش از واحدهای ما می گیرند وضعیتی را بوجود آورده که این واحدها مجبورهستند قیمت‌ها را افزایش دهند.
رییس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان با بیان اینکه درحال حاضر میوه های با کیفیت در دست دلالان جابه جا می شود گفت: پول‌های بی حساب و کتاب باعث سرازیر شدن دلالان به این بازار می‌شود، مغازه‌ها و خانه‌های میلیاردی همه دسترنج کشاورزانی است که زحمت فراوانی می‌کشند بنابراین لازم است ارگان‌های مسوول در این زمینه اقدام کرده و به صورت جدی و قانونی با این موضوع برخورد کنند.
وی گفت: پول از جیب مردم خارج شده و در جیب عده‌ای دلال می‌رود که عملا جز چند تماس تلفنی کاری نمی‌کند و تنها ثمره آن گرانی میوه های فصل می‌شود و این در حالی است که دلالان در ازای سود بالایی که به جیب می‌زنند، مالیاتی به دولت نمی‌پردازند و تمام درآمدشان سود خالص است.
این در حالی است که رییس اتحادیه بارفروشان تهران سخنان رییس اتحادیه میوه و سبزی فروشان را درباره روند فعالیت دلالان و واسطه‌های میادین کذب محض دانسته و بیان کرد: طبق قانون نظام صنفی که به ما و اتحادیه میوه وسبزی فروشان ابلاغ شده مغازه داران موظف هستند ۳۰ درصد بر روی فاکتورهای میادین میوه و تره بار اضافه کرده و میوه ها را به مردم بفروشند.
مصطفی دارایی نژاد گفت: به اعتقاد من حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مغازه‌های میوه فروشی در تهران مجوز قانونی ندارند و اتحادیه مربوطه نظارت کافی بر آن ها ندارد. وی تاکید کرد: مغازه داران دلیل گرانفروشی میوه‌ها را پرداخت مالیات و اجاره بیشتر در برخی از مناطق تهران عنوان می کنند و این در حالی است که این موضوع نباید در قیمت نهایی برای مصرف کنندگان تاثیری داشته باشد و میوه گرانتر به فروش برسد.
وی با بیان اینکه شنبه هرهفته قیمت گذاری میوه‌ها با حضور بازرسان وزارت صنعت و سازمان تعزیرات انجام می‌شود و سقف و کف قیمت میوه‌ها اعلام می‌شود گفت: مغازه داران می‌توانند حداکثر تا ۳۰درصد درصد بیشتر از فاکتور میادین میوه ها را به فروش برسانند این درحالی است که درحال حاضربرخی از مغازه‌ها ۱۰۰تا ۲۰۰ درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه‌ها را می فروشند!
وی با بیان اینکه حدود ۱۵۰ میدان اقماری داریم که وابسته به شهرداری هستند، گفت: اتحادیه ما در میدان مادر قرار دارد که تنها جایی است که میوه‌ها را به میادین سراسر کشور ارسال می‌کند؛ تمامی کسانی که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کردند را به حجره‌های قانونی در میدان وارد کردیم و با آن هایی که خلاف این موضوع عمل کنند برخوردهای قانونی لازم را انجام می دهیم.
اما این اظهارات باعث شد تا وزیر جهاد کشاورزی نیز به ماجرا ورود کرده و عنوان کند که اکنون تلاش ما در راستای کوتاه کردن مسیر و حذف دلالان است، به نحوی که تولیدکننده و تشکل‌ها محصولات خود را به صورت مستقیم عرضه کنند.
محمود حجتی در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر کنترل بازار محصولات کشاورزی از سوی چهار هزار دلال گفت: قیمت محصولات در بازار میوه و تره‌بار بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
البته شکی نیست که دلال و واسطه هم در این بازار نقش ایفا کرده و گاهی باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. در همین راستا یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس بر لزوم ساماندهی میادین میوه و تره‌بار برای حذف دلالها در بازار میوه تاکید کرد و گفت: غرفه‌های میادین میوه و تره‌بار باید به افرادی واگذار شود که تولیدکننده محصولات کشاورزی هستند.
حبیب‌الله برومند داشقاپو درباره حضور دلالها در بازار میوه اظهار کرد: شهرداری‌ها بازاری به نام بازار میوه و تره‌بار در نقاط اصلی کلان‌شهرها با هدف عرضه مستقیم محصولات کشاورزی به مصرف‌کنندگان در نظر گرفتند تا غرفه‌داران که از تولیدکنندگان بخش کشاورزی هستند، بتوانند تولیدات خود را به صورت مستقیم عرضه کنند.
وی با بیان اینکه علی‌رغم اهداف ترسیم‌شده برای این میادین شاهد آن هستیم که این غرفه‌ها در اختیار تولیدکنندگان بخش کشاورزی قرار نگرفت، ادامه داد: این غرفه‌ها به مرکزی برای افراد سودجو و دلال تبدیل شده و سازمان میوه و تره‌بار که سازمان عریض و طویلی و تحت نظر شهرداری است این میادین را به خوبی ساماندهی نکرده است.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس اظهار کرد: اگر قرار به ساماندهی سازمان میوه و تره بار باشد باید افراد متدینی در این سازمان مشغول به کار شوند تا غرفه‌های میادین میوه و تره‌بار به افرادی واگذار شود که تولیدکننده واقعی هستند.
در همین حال رییس بازرسی ویژه سازمان حمایت در این باره تاکید کرد: اگر واحدهای صنفی، عمده‌فروشان و یا بنکداران اقدام به دلالی و واسطه‌گری کنند با آنها برخورد می کنیم ولی اگر متخلف شخص حقیقی باشد، برخورد با وی وظیفه سازمان حمایت نیست.
رضا زرین گل در پاسخ به این سوال که رییس اتحادیه میوه خواستار برخورد جدی سازمان حمایت با فعالیت دلالان میادین شده است گفت: با مراکزی که تخلف کرده برخوردهای قانونی لازم را انجام می‌دهیم و هر گونه گزارش و یا شکایتی به ما ارسال شود به آن رسیدگی می‌شود.
اما این موضوع جای بررسی بیشتری دارد و رسیدگی به این موضوع باید با موشکافی بیشتری صورت گیرد، در همین راستا به سراغ نایب رییس اتاق اصناف تهران رفته و نظر وی را جویاشدیم.
علیرضا راسی با تاکید براینکه رسیدگی به مسایل مرتبط با اتحادیه‌ها به عهده اتاق اصناف تهران است گفت: بحث دلالان میادین نیز موضوعی است که باید در اتاق اصناف تهران مورد بررسی قرار گرفته و به نتیجه برسد. وی اظهار کرد: فصل‌الخطاب ما قانون نظام صنفی است وباید سخنان و نظرات اتحادیه ها در تعاملی مناسب با یکدیگر در اتاق اصناف تهران مطرح شده و پی‌گیر‌های لازم در این زمینه صورت گیرد.
وی ادامه داد: اگر قرار بر این است که مشکل دلالان میادین حل شده و راهکارهای لازم در این زمینه اندیشیده شود باید اتحادیه‌های مربوطه در اتاق اصناف تهران به بحث و مذاکره نشسته و به جمع بندی نهایی برسند و نمی توان در حال حاضر نظرقطعی در رابطه با نظرات هر کدام از اتحادیه‌های مرتبط داد.
*گرانی میوه: دلال، خرده‌فروشی، غفلت مدیریت یا...؟
در پیاده‌رو جلوی بساط بیرونی مغازه لحظاتی ایستاده و اتیکت‌های انواع میوه‌های رنگ‌وارنگ را می‌خواند. یکی از کارگر‌های میوه‌فروشی جلو می‌آید کیسه پلاستیکی را برمی‌دارد می‌گوید چی بریزم؟ مرد با لبخند بی‌رمقی آرام می‌گوید، «برمی‌گردم.» کارگر با نگاه سنگینی از او دور می‌شود و کیسه را برای مشتری دیگر پرمی‌کند.
مردچند متر پایین‌تر به میوه‌فروشی دیگری می‌رسد. قیمت را با مغازه اولی مقایسه می‌کند. از این که تنها خرید کند احساس خوشحالی رقیقی پیدا می‌کند! داخل مغازه می‌شود اندکی انگور با پایین‌ترین قیمت و کمی خیار می‌خرد. او در یک سالن کارواش ماشین‌شویی کار می‌کند.
بازار گرم و نرخ‌های پر پر و بال گرانی در غیاب یا غفلت مدیریت ساماندهی، هیچ سرد نمی شود. ولو آنکه بسیار صحبت شود و ولو آن که فرضا انگشت اشاره به سمت دیگری نشانه رود. انجام وظیفه با تمام ظرفیت‌ها و هماهنگی نظارت از تولید تا مصرف می‌تواند در ساماندهی آشفته‌بازار نقش آفرین باشد.
*ملاک‌های مقابله با گرانفروشی
در هفته‌های اخیر،گرانی نرخ‌ها و مسئله دلالان میوه‌جات که تازگی هم ندارد به مرور و بدون حرف و حدیث اضافه سال به سال سیر صعودی داشته و بحث‌انگیزتر نسبت به گذشته‌ها نیز نقل محافل مسئولیتی رسمی و دست‌اندرکاران تولید، عمده و خرده‌فروشی شده است. گفته‌ها و مشورت‌ها درچنین فضا و زمانی که اوج وفور و مصرف میوه‌ها است می‌تواند جای شگفتی داشته باشد.
پیشترها که مصرف‌کنندگان همواره از افزونی قیمت محصولات گلایه می‌کرده‌اند و مسئله زبانزد عمومی به ويژه قشر بسیار کم‌درآمد بود مسئولان در هر رده اجرایی پای در میدان علل شناسی، رفع ضعف‌ها و دلال‌کاری‌ها و چند و چون قضیه نگذاشتند که وضع به شکل کنونی رونمایی شده است. حالا تلاش‌های عمل‌ساز و گفته‌های بعضی دست‌اندرکاران مربوطه چقدر برای شفاف سازی و ساماندهی تجمیع مشکلات مفید خواهد بود و چه میزان فعالیت‌های کنونی باعث حمایت از مصرف‌کنندگان خواهد شد سؤالی است که پاسخ آن را در بخش‌هایی از گفتار برخی رؤسای
*اتحادیه‌های میادین:
رئیس اتحادیه میوه و سبزی در مورد قیمت‌های زیاد و متفاوت میوه در سطح شهر و نحوه نظارت بر قیمت میوه توسط بازرسان این اتحادیه معتقد است: «در میدان اصلی میوه‌و تره‌بار، ممکن است یک قلم میوه با چند قیمت متفاوت عرضه شود مثلا یک نوع آلو از 3/500 تومان تا 6000 تومان عرضه می‌شود.»
«حسین مهاجران» در ادامه اظهار کرده: «در حال حاضر 800 بارفروش در میدان میوه‌وتره‌بار فعالیت می‌کنند که در کنار آنها 4 هزار دلال فعال هستند که شاید نقش اصلی را در افزایش قیمت میوه داشته باشند.» او در بخش دیگری از ابراز نظر خود به پرسش خبرگزاری فارس مبنی بر این که ملاک شان برای مقابله با گرانفروشی در مغازه‌ها چیست؟ چنین جواب داده است: «ملاک بازرسان اتحادیه، فاکتور خرید از میدان تره‌بار است که فروشنده مجاز است تا 35 درصد به قیمت بازار میوه و تره‌بار اضافه کند اما نباید فراموش کرد اجاره مغازه برخی میوه‌فروشی‌ها در نقاط شهر بسیار بالاست که بر قیمت میوه هم تاثیر می‌گذارد.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفته کلی از راه‌های سر و سامان دادن به وضعیت میوه و تره‌بار آن است که دلالان جذب صنف بارفروش شوند.»
*چند سویی عوامل و دلایل گرانی
از سوی دیگر رئیس اتحادیه بارفروشان تهران با بیان این که برخی از مغازه‌ها 100 تا200 درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه را می‌فروشند، گفته‌های رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مبنی بر روند فعالیت دلالان میادین را کذب محض خوانده است. به گفته «مصطفی دارایی‌نژاد» مغازه‌داران می‌توانند حداکثر 30 درصد بیشتر از فاکتور میدان میوه را به فروش برسانند، این در حالی است که در حال حاضر برخی از مغازه‌ها 100 تا 200 درصد بیشتر از قیمت واقعی میوه را می‌فروشند.
وی با اشاره به این که سود 20 درصد مغازه‌داران، مطابق قانون نظام صنفی است، اضافه کرده، 80 درصد مغازه‌های میوه‌فروشی تهران گرانفروشی می‌کنند و تعیین جریمه‌های 50 هزار تومانی نمی‌تواند مانعی برای فعالیت آنها باشند و این وظیفه سازمان حمایت است که از حقوق مصرف‌کنندگان حمایت کند.
رئیس اتحادیه بارفروشان تهران اعلام کرده 20 تا 30 درصد مغازه‌های میوه‌فروشی در تهران مجوز قانونی ندارند و اتحادیه مربوطه نظارت کافی بر آنها ندارد و حریف فعالیت مغازه‌های غیرقانونی نیست.
وی در عین حال اظهار کرده مغازه‌داران علت گرانفروشی میوه را پرداخت مالیات و اجاره بیشتر در برخی از مناطق تهران عنوان می‌کنند و این در حالی است که این موضوع نباید در قیمت نهایی برای مصرف‌کنندگان تاثیری داشته باشد و میوه گرانتر به فروش برسد.
*جای خالی ناظران در بازار
استقبال شهروندان از حضور بازرسان در بازار و همکاری بسیار آنها در معرفی برخی فروشندگان متخلف به بازرسان از یک سو و اصلاح نرخ قیمت‌ها با حضور بازرسان از سوی دیگر نشان‌دهنده این واقعیت بود که در صورت حضور مستمر بازرسان مخصوصا بازرسان صنعت، معدن و تجارت که مردم و مسئولان تعزیرات از کمرنگ بودن آن گلایه‌مند بودند، می‌توان به راحتی و حتی بدون استفاده از ابزار جریمه، ثبات و آرامش را به بازار بازگرداند.
بازگشت بازرسان تعزیرات به برخی واحدهای عرضه میوه و تره‌بار که اتفاقا پیش از این تخلفات آنها برای بازرسان محرز شده بود، ادعای این شهروند را تأیید کرد. یکی از این فروشنده‌ها با وجود اصلاح قیمت روز اجناس در داخل مغازه، هنگام محاسبه قیمت با ترازوی دیجیتال، همان قیمت غیرقانونی را اعمال می‌کرد که این اقدام وی در نهایت منجر به توقیف جواز کسب وی شد.
به هر حال تخلفات فروشندگان در سطح شهر یک بخش از این تخلفات است و سوی دیگری از آن، مربوط به دلال‌بازی‌ها در میدان اصلی میوه‌وتره‌بار است؛ باید منتظر ماند و دید با اجرای طرح تشدید نظارت و تنظیم بازار میوه و تره‌بار که از حدود 3 ماه پیش تذکرات لازم به مسئولان این میدان داده است، تا چه حد می‌تواند در بازگرداندن ثبات و آرامش به بازار تهران کمک کند.
*کاهش تولید علت گرانی میوه/تولید میوه در نیمه دوم سال کم می شود
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی با بیان اینکه میزان تولید برخی میوه ها در سال جاری تا 50 درصد کاهش داشته است ، گفت: یکی از دلایل گرانی میوه در سال جاری کاهش تولید بوده و پیش بینی می شود میزان تولیدات در 6 ماهه دوم سال نیز با کاهش قابل توجه همراه باشد.
سید رضا نورانی اظهار داشت: به غیر از موز تمامی میوه های وارداتی به کشور به صورت غیر قانونی وارد می شوند .
وی درباره میزان تولیدات محصولات باغی و میوه نیز گفت: میزان تولیدات محصولات باغی و میوه نسبت به سال گذشته کاهش یافته است وبه دلیل سرمازدگی سال قبل و بهار میزان تولیدات با کاهش قابل توجهی مواجه شده است .
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی عنوان کرد: یکی از دلایل گرانی میوه درسال جاری کاهش تولید در مقایسه با سال گذشته است و پیش بینی ها این است که میزان تولیدات در 6 ماهه دوم سال نیز با کاهش قابل توجه همراه باشد .
وی ادامه داد : به دلیل سرمازدگی میزان تولید سیب درختی در نیمه دوم سال با کاهش 50 درصدی مواجه خواهد شد و نسبت به سال گذشته آمار تولید سیب درختی پایین خواهد بود.
نورانی اظهار کرد: در بسیاری از استانها نسبت به سال گذشته 50 تا 70 درصد کاهش تولید وجود داشته و در اصفهان ،سمیرم ، فارس و دنا میزان کاهش تولیداز 50 درصد بیشتر است .
رییس اتحادیه ملی محصولات كشاورزی عنوان کرد: در مراغه کاهش تولید حدود 40درصد اما در دماوند میزان تولید سال جاری مناسب است.
نورانی اظهار کرد: وضعیت تولید مرکبات در سال جاری مناسب خواهد بود و علاوه بر افزایش تعداد باغات مرکبات سرمازدگی نیز در این محصول وجود نداشته است اما میزان تولید کیوی نیز حدود 30 درصد کاهش داشته است .
یک عضو کمیسیون مجلس با اشاره به افزایش قیمت میوه در بازار، مافیای میوه را عامل این افزایش قیمت دانست.
علی ایرانپور عنوان کرد: در این موقع از سال هیچ موضوع خاصی وجود ندارد که باعث افزایش قیمت شود؛ نه افزایش تقاضا وجود داشته و نه کاهش میوه در سطح بازار شاهد بوده‌ایم که بگوییم اینها باعث افزایش بار روانی و در نتیجه بالا رفتن قیمت‌ها بوده است.
وی گفت: متأسفانه تعداد معدودی هستند که کار واردات میوه را انجام می دهند آنها مافیای میوه هستند و به تناسب هر از چندگاهی قیمت میوه را افزایش می دهند به همین دلیل باید به جای اینکه کاهش میوه را در افزایش قیمت دنبال کنیم، باید عملکرد این افراد دنبال کنیم.
ایرانپور به عنوان مثال به محصول موز اشاره کرد و افزود: در قیمت موز هم هر از گاهی افزایش قیمتی صورت می گیرد و حتی جهش آن در بازار به ۲ تا ۳ هزار تومان می رسد. این مسئله به بازار جهانی ربطی ندارد بلکه به واسطه کار دلالها است.
این عضو کمیسیون کشاورزی خاطر نشان کرد: اگر شاهد افزایش ناگهانی قیمت میوه هستیم، به خاطر وجود واسطه ها و دلالها است. البته نباید دور از نظر داشته باشیم که مشکلاتی که در فصل زمستان به وجود آمد باعث کاهش تولید میوه شده است اما این مسئله به اندازه ای نبوده که قیمت میوه بالا برود بلکه میوه مورد نیاز چه از طریق واردات و چه از تولید داخلی تأمین شده است.
*عوامل پشت پرده گرانی های میوه
برخی علت گرانی میوه را رعایت نشدن نرخ سود مصوب 35درصدی خرده فروشی در سطح شهر می دانند.
علی فاضلی رئیس اتاق اصناف کشور اعلام کرد: با اجرای طرح‌های مشترک نظارتی در میادین و مراکز خرده فروشی میوه، مسئولان برخلاف واقعیت‌های بازار از حذف ۹۵درصدی دلالها، ساماندهی مراکز عرضه و کاهش نسبی قیمت‌ها خبر می‌دهند.
اقدامات دستگاه‌های نظارتی تا چه حد منجر به ساماندهی قیمت و عرضه میوه شده است؟
باید بپذیریم که ساماندهی بازار میوه با موضوع گرانی یا قیمت 2مقوله متفاوت است.
گرچه این دو موضوع در نهایت با هم مرتبط هستند اما اکنون آنچه در دستور کار همه نهادهای نظارتی قرار گرفته، ساماندهی میدان مرکزی میوه است و اتحادیه، پلیس راهور و شهرداری تا حدودی قادر به ساماندهی نصفه و نیمه این میدان شده‌اند.
*عملکرد سازمان تعزیرات را چگونه می‌بینید؟
سازمان تعزیرات منعی برای کنترل و نظارت بازار میوه ندارد اما نحوه ورود این سازمان به موضوع درست نبوده و باید این کار از طریق اتاق اصناف کشور و اتحادیه‌های ذیربط صورت می‌گرفت.
این اقدامات تا چه حد منجر به حذف دلالها شده است؟
نمی‌توان هیچ درصدی را برای خروج دلالها از بازار میوه اعلام کرد. گرچه اقداماتی صورت گرفته اما کافی نیست و ادعای خروج 95درصدی دلالها از بازار میوه صحت ندارد.
برخی علت گرانی میوه را رعایت‌نشدن نرخ سود مصوب 35درصدی خرده فروشی در سطح شهر می‌دانند.
با افزایش بازرسان، تأمین بودجه مورد نیازو افزایش بازرسی‌ها در سطح شهر اکنون اغلب واحدهای صنفی نرخ سود مصوب 35درصدی خرده‌فروشی را رعایت می‌کنند اما تخلفاتی هم وجود دارد.
پیش از این با تعیین مهلت 3هفته‌ای به اتحادیه مرکزی میوه و تره‌بار و اتحادیه بارفروشان بر افشای عوامل پشت پرده گرانی میوه تأکید کرده بودید، این عوامل چیست؟
با آغاز اجرای طرح نظارتی این مهلت به 2اتحادیه مذکور برای رفع اختلاف درونی در مورد قیمت میوه داده شد که با نشست‌های مشترک طرح‌های خود را ارائه کردند و مشکلاتشان حل شده است.
همچنین مقرر شده جلسه‌ای با حضور همه اتحادیه‌ها و دستگاه‌های نظارتی در محل اتاق بازرگانی برگزار شود. ساختار معیوب بازار میوه و تره‌بار در زمینه نحوه واگذاری حجره، اجاره غرفه‌ها، سد معبر، زد و بند بارفروشان و دلالها ازجمله عوامل پشت پرده گرانی میوه است اما نمی‌توان انتظار رفع مشکلات 8ساله را با اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت نظارتی داشت.
*واکاوی علت گرانی میوه از زبان کارشناسان
به جای کشت یونجه و شبدر چه کارها که می شد کرد!
شاید جای تاسف باشد که بحث گرانی میوه، تره بار و صیفی جات همزمان با سایر نقاط کشور در استانی مطرح می شود که قطب کشاورزی است.
نایب رئیس مجمع امور صنفی شهرستان شیراز معتقد است: موضوع گرانی میوه تنها به استان فارس اختصاص ندارد بلکه معضلی است که در سطح کشور مطرح است.
خسرو فروغان افزود: یکی از دلایل افزایش قیمت صیفی جات و تره بار، صادرات بی رویه این اقلام می باشد که ریشه آن را هم باید در رشد نرخ دلار جست و جو کرد.
وی ادامه داد: افزایش قیمت دلار به عامل محرکه ای برای صادرات بسیاری از اقلام از جمله میوه، سبزیجات و صیفی جات تبدیل شده به نحوی که در کنار صادرات قانونی شاهد صادرات غیر قانونی و خارج از ضابطه آن توسط کشاورزان و دلالان نیز هستیم.
فروغان معتقد است: امروز شرایط صادرات میوه و تره بار به گونه ای است که صاردکننده واقعی مشخص نیست زیرا افزایش قیمت دلار بسیاری از افراد که حتی با واژه صادرات آشنا نبوده اند را برای فعالیت در این عرصه برانگیخته است و این یکی از دلایل اصلی کمبود میوه و تره بار در بازار و افزایش قیمت آن است.
به گفته وی عدم آموزش مدیریت کشت به کشاورزان نیز در این گرانی دخیل است به گونه ای که یک سال با کمبود یک میوه و صیفی روبرو می شویم و سال بعد با چنان حجمی از تولید آن اقلام مواجه می شویم که به دور ریزی و اتلاف آن منجر می شود.
اما رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی فارس با انتقاد نسبت به اینکه برخی افراد گرانی میوه و تره بار را به صادرات نسبت می دهند گفت: از کل تولیدات میوه و تره بار فارس تنها 2 درصد آن صادر می شود.
هادی حنایی افزود: هر وقت مسئولین در عرصه کنترل و تنظیم بازار به بن بست می خورند، بحث صادرات را وسط می کشند اما هیچ کس به دلایل ریشه ای آن مانند عدم برنامه ریزی مدون در بخش کشاورزی و ضعف مدیریت تولید و کشت توجهی نمی کند.
وی تصریح کرد:عدم مدیریت کشت عامل بی ثباتی قیمت میوه و تره بار در بازار است به گونه ای که آب و هوا و خاک فارس قابلیت کشت انواع زیادی از میوه و صیفی جات و سبزیجات را دارد اما از این فرصت های خدادادی به دلیل عدم برنامه ریزی استفاه نمی شود.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی فارس با بیان اینکه وقتی کالایی گران می شود به دلیل رقابت تنگاتنگ در عرصه های بین المللی هیچ توجیهی برای صادرات آن وجود ندارد، گفت: اگر استان فارس به سیستم انبارداری و سردخانه پیشرفته مجهز بود، مازاد تولید میوه و تره بار به بهترین نحو می توانست به تنظیم بازار منجر شود اما اکنون شاهدیم اکثر سردخانه های میوه و تره بار در استان مشکل سنتی دارند.
سرمازدگی فروردین‌ماه سال جاری که به انواع میوه‌های تابستانه خسارت وارد کرد، بر قیمت سایر محصولات کشاورزی تا پایان سال تأثیر می‌گذارد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار با اعلام این خبر گفت: با وجود مشکلاتی که درباره حلقه‌های زیاد عرضه، واسطه‌گری در بازار عرضه میوه و تره‌بار مطرح است باید اعتراف کرد که میزان تولید میوه تابستانه کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته و سرما زدگی وکاهش محصولات گیلاس، انگور، شابلون، آلو، زردآلو، گلابی و انگور (ارومیه) بر قیمت فروش سایر میوه‌ها نیز تأثیرگذار است.
حسین مهاجران افزود: کاهش تولید برخی از میوه‌ها بر قیمت سایر محصولات کشاورزی حتی طی سال اثر می‌گذارد که اگر نظارت دولت در برخورد با دلالان نبود، قیمت بالای میوه‌ها بالای 10 هزار تومان فروخته می‌شد.
وی خاطرنشان کرد: کاهش میزان تولید آلبالو و گیلاس به ترتیب این محصولات را یا قیمت‌های نجومی 12 تا 13 و هفت تا هشت تومان وارد سردخانه‌ها کرده است.
مهاجران ادامه داد: انواع سیب در فصل تابستان قیمت مناسبی داشته است، به طوری که هم‌اکنون هر کیلوگرم سیب از یک‌هزار تا چهارهزار تومان به فروش می‌رسد.
وی تصریح کرد: وضعیت تولید انگور نیز مناسب است و سرمازدگی محصول ارومیه تأثیر زیادی بر قیمت این محصول نداشته است و بر پایه سه‌هزار تومان به فروش می‌رسد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار یادآور شد: قیمت فروش سیب‌زمینی و پیاز نیز از یک‌هزار تا یک‌هزار و 400 و 600 تا 900 تومان کاهش داشته است.
مهاجران اظهار امیدواری کرد که با آمدن میوه‌های پاییزه نظیر نارنگی، انار، خرمالو، ازگیل و...، مردم میوه‌های فصل را با قیمت کمتری خریداری کنند.
وی در پایان یادآور شد: وضعیت تولید هندوانه علاوه بر میزان تولید، کیفیت مناسب و بدون شته‌ای دارد، به‌طوری که در سال‌های اخیر چنین هندوانه‌ای در کشور تولید نشده بود.
مجتبی شادلو درباره وضعیت رکود بازار میوه گفت: مسلماً پس از افزایش قیمت های حامل‌های انرژی، رشد هزینه‌ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم در افزایش قیمت‌ها تاثیر گذار است.
وی ادامه داد: شاید در حال حاضر افزایش چشمگیری در قیمت میوه ها و محصولات کشاورزی احساس نشود اما در آینده نزدیک یعنی در پاییز و زمستان تاثیر آن بیشتر قابل لمس خواهد بود.
شادلو تاکید کرد: در حال حاضر به دلیل عدم شرایط مناسب اقتصادی و عدم تعادل قیمت‌ها شاهد رکود محض در بازار محصولات کشاورزی خاصه میوه و تره‌بار، سبزی و سیفی‌جات هستیم.
رئیس اتحادیه باغداران گفت: متاسفانه به دلیل عدم تعادل تولید و توزیع شرایط بازار مناسب نیست.
البته در بازار محصولات کشاورزی هیچ‌گاه معادله‌ای به اسم قیمت تمام شده و پایه وجود نداشته است.در بخش کشاورزی معمولاٌ عرضه و تقاضا، قیمت محصولات را تعیین می‌کند.
شادلو در پاسخ به اینکه چرا با وجود رکود بازار شاهد واردات برخی از میوه‌ها مانند انگور یاقوتی در سطح بازار هستیم گفت: این یک مسئله و معضلی است که مصرف کننده بدون توجه به محصولاتی که با سطح ویتامین بسیار در بازار وجود دارد تمایل به برخی میوه‌های وارداتی مانند انگور یاقوتی دارند.
وی تاکید کرد: تمام میوه‌ها غنی از ویتامین هستند ضرورتی ندارد مردم به بهانه تامین ویتامین در سبد خرید خانوار خود ،به سمت میوه‌های وارداتی با هزینه‌های گران تمایل نشان دهند.
رئیس اتحادیه باغداران تصریح کرد: متاسفانه در تولیدات کشاورزی هزینه‌ها بالاست و گاهی اوقات قیمت خرید محصول از تولیدکننده، پایین است، به‌طوری‌که هزینه تولید را هم تامین نمی‌کند، بنابراین تولیدکننده ضرر می‌کند و ممکن است دیگر نتواند به فعالیت کشاورزی ادامه دهد.
شادلو با تاکید بر اینکه دولت باید در راستای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، یارانه‌ای را برای بخش کشاورزی لحاظ کند گفت: با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها قیمت برخی حامل‌های انرژی مانند نفت، گاز، بنزین و... بالا می‌رود در حالی که دولت باید برای حمایت از تولیدکننده، حامل‌های انرژی را در بخش کشاورزی به‌صورت یارانه‌ای در اختیار کشاورز قرار دهد.در قانون اجرای هدفمندی یارانه‌ها صراحتاً اعلام شده است که با هزینه‌ای که به بخش کشاورزی وارد می‌شود باید یارانه به بخش کشاورزی تعلق می‌گرفت که تا کنون یک ریال هم لحاظ نشده است.
رئیس اتحادیه باغداران یکی از اهداف دولت براساس سند چشم‌انداز را افزایش سطح تولید دانست و گفت: درباره افزایش محصولات کشاورزی هم گام‌های خوبی برداشته شده و روز به روز بر تولید محصولات کشاورزی افزوده می‌شود ولی برای تنظیم بازار مصرف برنامه خاصی وجود ندارد و به همین عدم تنظیم بازار باعث رکود در این بخش می‌شود.
شادلو با تاکید بر اینکه محصولات کشاورزی بدون ضابطه تولید می‌شود گفت: وقتی هیچ برنامه‌ای برای محصولات کشاورزی وجود ندارد این محصولات در بازار تلنبار شده و به تولیدکننده و کشاورز آسیب می‌رسد.
رئیس اتحادیه باغداران افزود: متاسفانه میزان صادرات محصولات کشاورزی در سال 92 کاهش چشمگیری داشت. هزینه های جانبی حمل و نقل‌ها، بسته‌بندی‌های مجدد، مباحث گمرک از جمله مباحثی شد که نتوانستیم صادرات خوبی را در بخش کشاورزی شاهد باشیم.
وی نبود صادرات را یکی از عوامل رکود بازار خواند و گفت: دولت‌ها همواره برای بخش صادرات جایگاه خوبی را قائل می‌شوند. دولت به جای اینکه یارانه صادراتی قائل شود، یارانه برای تنظیم بازار لحاظ می کند. در صورتی که بارها اعلام کرده‌ایم با توجه به تولیدات انبوه محصولات کشاورزی در داخل نیاز نیست دولت برای کاهش قیمت‌ها دخالت کند.
انتهاي پيام/ز
