مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛سوره المائدة, آیه 101
یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکمْ تَسُؤْکمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِینَ یُنَزَّلُ اَلْقُرْآنُ تُبْدَ لَکمْ عَفَا اَللّهُ عَنْها وَ اَللّهُ غَفُورٌ حَلِیمٌ
ای کسانی که ایمان آورده اید! از اموری که اگر برایتان آشکار شود ناراحتتان می کند نپرسید، و اگر هنگام نزول قرآن از آنها سؤال کنید، برایتان روشن می شود. خداوند از سؤال های نابجای شما گذشت و خداوند آمرزنده ای بردبار است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مردم درباره ی حج سخن می گفت. کسی پرسید: آیا حج، همه ساله واجب است یا در تمام عمر تنها یکبار؟ پیامبر پاسخ نداد. او چند بار پرسید، رسول خدا فرمود: این همه اصرار برای چیست؟ اگر بگویم: «هر سال، کار بر شما سخت می شود»، تا موضوعی را مطرح نکرده ام، شما هم نپرسید: «یکی از عوامل هلاکت امّت های پیشین سؤال های نابجای آنان بود». [بحار، ج 1، ص 221]
گرچه آنچه را نمی دانیم، باید از اهلش بپرسیم، «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» [نحل، 43]، امّا برخی سؤال هاست که اگر جوابش روشن شود، به زیان فرد یا جامعه است، مثل سؤال از عیوب دیگران، یا اسرار نظامی.
نمونه ها و مصادیق
*مسئولان، بعضی از مطالبی را که می دانند، نباید در اختیار عموم بگذارند. نظیر مسائل اقتصادی، مانند: کمبود گندم و... .
*صداقت خوب است؛ ولی صراحت، همه جا مفید نیست. *اخبار و اطّلاعات، باید رده بندی و طبقه بندی شود. (جابرِ جُعفی، هزاران حدیث از امام باقر علیه السلام می دانست که حقّ گفتن آن را برای همه مردم نداشت. [معجم رجال الحدیث، ج 4، ص 22])
*برخی از اخبار، نباید از رسانه ها و جراید، پخش شود، چون به زیان مردم است (گاهی سکوت، عاقلانه لازم است) «إِنْ تُبْدَ لَکمْ تَسُؤْکمْ» *معلّمان و گویندگان باید، ظرفیّت شنوندگان را در نظر داشته باشند. *در برخی موارد، باید به شیوه ی تقیّه، عقاید را کتمان کرد و برخی سؤال ها را جواب نداد. «إِنْ تُبْدَ لَکمْ تَسُؤْکمْ»
*انسان حقّ ندارد اسرار مردم و اسرار نظامی را فاش سازد.
دانستن هر چیزی، نه لازم است و نه مفید، بلکه باید سراغ دانش های مفید رفت. «لا تَسْئَلُوا» (حسّ کنجکاوی باید تعدیل شود ونباید در پی اطلاعاتی رفت که سبب ایجاد کدورت، مشکلات و اختلال در نظام جامعه می شود.)
* مکلّف نساختن مردم به پاره ای از احکام، پرتوی از عفو و گذشت الهی است. لا تَسْئَلُوا... عَفَا اَللّهُ عَنْها
* خداوند به بندگانش مهلت توبه می دهد. «غَفُورٌ حَلِیمٌ»
* اگر مردم ظرفیّت نداشته باشند، بیان پاره ای از حقایق، سبب کفر آنها می شود. «قَدْ سَأَلَها قَوْمٌ مِنْ قَبْلِکمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها کافِرِینَ»
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید