به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در روزهای ابتدایی اسفند ماه 1393 رزمایش دفاع دریایی و هوایی را در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز برگزار کرد که در جریان آن، ده‌ها قایق تندرو به یک ماکت ناو هواپیمابر آمریکایی و چند پهپاد‌ فرضی حمله بردند.

این قبیل جوسازی‌های رسانه‌ای که معمولاً در حول و حوش زمان مذاکرات هسته‌ای کلید می‌خورند، بی‌سابقه نیست. مطبوعات بین‌الملل، پرونده هسته‌ای کشورمان را در ده سال گذشته به تمامی تحولات منطقه، از درگیری‌های لیبی و عراق و یمن گرفته تا حتی مرگ پادشاه عربستان، به نوعی ربط داده‌اند. همین امر نشان می‌دهد نه رسانه‌ها و نه دولت‌ها نمی‌توانند ایران را لحظه‌ای از دگرگونی‌های منطقه (در وهله اول مبارزه با تروریسم داعش) حذف کنند یا نقش تأثیرگذار قدرت و نفوذ تهران را نادیده بگیرند.

با وجود این جدیدترین موضوع، که همانا رزمایش دفاعی سپاه و اتهام یک بام و دو هوای ایران در مسئله هسته‌ای است، "کوین استفنز" سخنگوی نیروی دریایی آمریکا گفت: ایالات متحده فعلاٌ نگرانی‌ای از بابت ایران ندارد. علاوه بر این "جان کری" وزیر خارجه آمریکا روز سه‌شنبه در کنگره آمریکا از مذاکرات هسته‌ای با ایران دفاع کرد و نسبت به اینکه توافق خوبی صورت خواهد گرفت، به اعضای کنگره اطمینان خاطر داد. البته اشپیگل این "دفاع جانانه" را "مقدمه‌ای برای عصبیت نتانیاهو از دست دموکرات‌های آمریکا" می‌خواند.

برخی سناتورهای آمریکایی مانند "لیندزی گراهام" این روزها بیش از گذشته به نقد عملکرد کری در موضوع ایران می‌پردازند اما روی هم رفته، آمریکا بعد از 24 نوامبر سعی در جلب اعتماد ایران و القای نگاهی مثبت به "توافق جامع" دارد. چرا؟

بعد از تمدید شش ماهۀ مذاکرات در 24 نوامبر 2014 از یک طرف خانم "موگرینی" به نمایندگی از اتحادیه اروپا توافق با ایران را به نفع همه دانسته و از قدرت‌های جهانی، نمایش یک اراده سیاسی را خواستار شده؛ از طرف دیگر تلاش‌های وزرای خارجه دو کشور ایران و آمریکا همانند دو رأس این رویارویی، تقویت شده و هر سری از ملاقات‌ها به جای مذاکرات ایران- 5+1 عملاً به صحنه گفتگوهای دوجانبه و مستقیم ایران- آمریکا تبدیل شده است.

"امانوئل اتولنگی" کارشناس خاورمیانه معتقد است: «نزدیکی آمریکا به ایران، از یک تنش‌زدایی ساده فراتر رفته و ممکن است حتی تا همکاری نظامی علیه داعش نیز گسترش یابد {...} فرستادن نامه‌های پیاپی از طرف دولت آمریکا به ایران، به این معنی است که آمریکا به ایران نیاز دارد و این نیاز، طبیعتاً اعتمادبه‌نفس ایران را در پای میز مذاکرات هسته‌ای بالا برده و بیش از این هم خواهد برد.»

خوش‌بینی‌های امیدوارانه نسبت به تأثیر روابط ایران و آمریکا بر مذاکرات، یک روی این سکه است. نزدیکی این دو کشور که دنیا آنان را به دو دشمن دیرینه می‌شناسد، از نگرانی‌های طرف غربی جداشدنی نیست. همانطور که در بالا گفته شد، اصلی‌ترین عامل نگرانی غرب، به نفوذ ایران در منطقه و حمایت از محور مقاومت برمی‌گردد.

شاید به جرأت بتوان گفت ایده‌آل‌ترین حالت برای طرف غربی در روند مذاکرات این بود که انواع و اقسام موضوعات حاشیه‌ای (از تروریسم داعش در سوریه، نقش مستشاری ایران در عراق، حمایت ایران از حزب‌الله، سامانه دفاع موشکی کشور و... گرفته تا اتهام نقض حقوق بشر و غیره) به درون اتاق مذاکرات راه می‌یافت؛ اما  به مدد رهنمودهای رهبری، هوشمندی و دیپلماسی پرزحمت هیئت مذاکره‌کنندۀ کشورمان، اکنون دیگر جایی برای طفره رفتن از موضوع هسته‌ای نیست و طرفین ناخودآگاه معطوف و محدود به خط هدفمند توافق، گفتگو می‌کنند.

آخرین دور مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا روز دوشنبه 4 اسفند (23 فوریه) در ژنو در حالی به پایان رسید که طرفین، ارزیابی مثبتی از آن داشتند، به طوری که جان کری وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد در کار پیشرفت حاصل شده است.

سخنگوی دولت "محمدباقر نوبخت" در حاشیه جلسه هیأت دولت در روز سه شنبه 5 اسفند تاریخ دقیقی را برای احتمال نتیجه‌گیری از مذاکرات عنوان کرد و گفت: «این بار از نظر زمانی مقید هستیم که تا 11 فروردین ماه مذاکرات را به فرجام برسانیم، البته نه فقط در سطح توافقات کلی بلکه باید در جزئیات نیز به نتیجه برسیم، پس ان‌شاءالله تغییر رویه به نحوی باشد تا از حقوق ملت عزیزمان به نحو شایسته استیفا کنیم.»

ابراز خرسندی نسبی طرفین از روند فعلی، در حالی است که طرف ایرانی هر گونه توافق ناقص، مبهم، چندمرحله‌ای و مشروط را ممنوع می‌داند و از آن اجتناب خواهد کرد.

نقل قول‌ها حاکیست هر دو طرف می‌دانند که فرصت باقیمانده، غنیمت است. در گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به دیدار مدیر کل آژانس با دکتر ظریف در مونیخ اشاره شده که بر حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده مربوط به برنامه هسته‌ای ایران در اسرع وقت تأکید نمود.

شایان ذکر است دور بعدی مذاکرات ایران و کشورهای گروه 1+5 دوشنبه هفته آینده در ژنو و در حاشیه نشست شورای حقوق بشر برگزار می‌شود و هنوز کسی نمی‌داند که آیا پایان مارس 2015 یک "توافق سیاسی" و پایان ژوئن 2015 یک "توافق جامع در جنجال هسته‌ای ایران" را به ارمغان خواهد آورد یا این سیبی که به آسمان پرتاب شده، همچنان به هزار سو چرخ خواهد خورد تا به زمین بیفتد.

انتهای پیام/