در رادیو گفتگو مطرح شد
اگر دانش آموزی کتاب غیر درسی بخواند به او می گوییم چرا کتابهای خودت را نمی خوانی!
«گفتگوی فرهنگی» این بار به سراغ موضوع پردامنه وضعیت کتاب کودک در نمایشگاه بین المللی کتاب رفته و چالش های آن را در طی سال بررسی کرده است.
به گزارش خبرنگار رادیو تلویزیون باشگاه خبرنگاران محمود برآبادی نویسنده و عضو هیئت مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، کمال طباطبایی تصویرگر و عضو هیئت مدیره انجمن فرهنگی هنری تصویرگران و کیانوش قریب پور، تصویرگر و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی هنری تصویرگران میهمانان این بخش از گفتگوی فرهنگی بودند تا وضعیت کتاب کودک را بررسی کنند.
برآبادی با اشاره به کاهش تیراژ کتاب کودک نسبت به سال گذشته خاطر نشان کرد: علی رغم وجود رقیبانی مانند بازیهای رایانه ای و فضاهای مجازی تعداد عنوان کتاب ها بهتر شده و معتقدم کتاب در هر شرایطی رسانه ای بی رقیب است چون به نیازی پاسخ می دهد که رسانه های دیگر و فضای مجازی توانایی آن را ندارند به شرط آنکه کتاب با کیفیت تولید شود.
این نویسنده افزود: یک پیشداوری در بین کودکان و نوجوانان شکل گرفته و آنها را به این باور رسانده که کتابهایی که الان چاپ می شود چیز زیادی ندارد چون از لحاظ ممیزی سختگیری می شود.
طباطبایی نیز در ادامه با اشاره به اینکه کتاب یکی از کهنترین رسانه هاست گفت: در حال حاضر شرایط عوض شده و رسانه های جدید قطعا سهم زیادی از این بازار و فضای گفت و گو را به خود اختصاص داده است و در مجموع شرایطی وجود دارد که تیراژ کتاب افت کرده حتی در کشور های اروپایی، اگر چه قابل مقایسه با ایران نیست.
وی در توضیح دلایل افت تیراژ افزود: اقتصاد یکی از عوامل اصلی افت تیراژ کتاب است هر چند خانواده ها باید به فرزندان خود این مفهوم را القا کنند که کتاب جایگاه خودش را دارد و حتی از لحاظ فیزیکی نیز جذابیت خودش را دارد.
برآبادی اضافه کرد: ترجمه در بخش کودک و نوجوان بسیار اهمیت دارد و یکی از دلایل استقبال از ترجمه هزینه پایین آن در برابر تالیف است و از سویی وزارت ارشاد نیز به کتابهای ترجمه اغماض بیشتری نشان می دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان همچنین تصریح کرد: ما در زمینه کتابهای پژوهش محور مانند فرهنگ نامه ها و کتابهای علمی نیز ضعف هایی داریم و تعدادی از کشور های خارجی موفق تر از ما عمل می کنند. با این وجود کتاب هنوز منبعی قوی برای مراجعه خیلی از افرادیست که در استانهایی غیر از تهران زندگی می کنند.
این مولف افزود: باید بین حجم تالیف و ترجمه توازن برقرار باشد باید سیاست گذاریها به سمت تالیف برود و در این زمینه حمایت صورت بگیرد و البته در این زمینه کوتاهی نویسندگان خودی را نباید نادیده انگاشت و قبول داریم که نویسندگان ما در مقایسه با خارجی ها به دنبال سوژه هایی می روند که در خیلی موارد دستشان بسته است و همین باعث می شود که نتوانند خلاقیت خودشان را نشان دهند و اینها را باید اضافه کرد به ذهینیت های جدیدی که کودکان و نوجوانان ما پیدا کرده اند.
طباطبایی در اشاره به عوامل اثر گذار دیگر در تیراژ کتاب کودک به تصویر گردی اشاره کرد و ادامه داد: در تصویر گری هم در رویایی که در تصویر گری و نوشته های خارجی هست آن رویا در تصویرگری ما وجود ندارد، یعنی تخیل خلاق تر وجود ندارد.
برآبادی تداخل بین کتابخوانی کودک و نوجوان و کتابهای درسی را معضلی دانست و افزود: اشکالی که وجود دارد این است که ما بچه ها را از همان دوران ابتدایی داریم برای کنکور آماده می کنیم و به آنها القا می کنیم که مهمترین هدف از تحصیل ورود به دانشگاهاست و تمام تلاش خانواده ها این است کتابهای آموزشی و کمک آموزشی تهیه کنند و اگر دانش آموزی کتاب غیر درسی بخواند به او می گوییم چرا کتابهای خودت را نمی خوانی، به همین دلیل از کتابهای غیر درسی تا اندازه زیادی غفلت می شود.
طباطبایی نیز گفت برای اینکه خواندن کتاب برای کودکان جا بیفتد و ملکه ذهن بشود باید از سن کودکی با قصه و داستان او را به کتاب و کتابخوانی عدات داد.
برآبادی گفت: کارکرد درستی از کتاب در این دو دهه نخواسته ایم و بر اساس یک باور سنتی خیال می کنیم که کتاب باید حتما آموزنده باشد در حالی که کارکرد اصلی کتاب کودک و نوجوان سرگرم کنندگی آن است و آموزش در مرحله بعد است.
قریب پور اذعان داشت: کتاب یک مدویم چند رسانه ای است که رسانه اصلی آن تصویر است اما ما هیچ وقت تخصصی به کتاب کودک فکر نمی کنیم چرا که ما مروجین اصلی کتاب نداریم و در این خلاء رسانه هایی هستند که خیلی زودتر از کتاب بچه ها را جذب می کنند. نمی شود همه تقصیر را به گردن ناشر و نویسنده انداخت بخشی هم شبکه توزیع نقص دارد.
برآبادی در زمینه توزیع و پخش کتاب گفت: من خیلی در این زمینه تخصصی ندارم ولی در همین حد می دانم که در بخش کتاب مشکل زیادی داریم به ویژه ناشران کودک خیلی مشکل دارند.
طباطبایی با اشاره به نقش مروجین در امر اشاعه کتاب یادآور شد: قبل از انقلاب که بنده در کانون پرورش کودک و نوجوان بودم مروجین در انتخاب کودک خیلی کمک می کردند و فکر می کنم الان جای خالی مروجین احساس می شود و به نظر من نمایشگاه کتاب از اهداف اصلی اش دور شده است.
قریب پور در پایان ابراز امیدواری کرد: اگر دولت در جاهایی که باید ورود کند و زیرساخت ها را در زمینه کتاب سر و سامان بدهد و فضای سالمی برای رقابت ایجاد کند اوضاع بهتر می شود. به نظر من دولت هر چه از سر راه نشر کنار برود بهتر است.
وی همچنین با اشاره به نمایشگاه کتاب گفت: من از نمایشگاه کتاب بیزارم این نمایشگاه کتاب نیست بلکه جمعه بازار است همه در یک فضای هیجانی حمله می کنند و کتاب می خرند اما همه کتاب خوان نیستند فکر کنم اگر نمایشگاه کتاب مثل همه دنیا تخصصی شود موفقتر است و بهتر است دولت به بخش خصوصی وام بلند مدت کم بهره بدهد تا کتابفروشی های دائمی احداث کنند.
گفت و گوی فرهنگی را از شنبه تا چهار شنبه ساعت 20:15 روی موج اف ام ردیف 5/103 از رادیو گفت و گو بشنوید و فایل صوتی آن را از سایت شبکه دریافت کنید.
انتهای پیام/
