دست ایران روی ماشه موشک‌ها می‌ماند
گزارش را با یک خاطره از شهید حسن طهرانی مقدم ادامه می‌دهیم؛ کسی که وصیت کرد روی سنگ قبرش بنویسند: «اینجا مدفن کسی‌ست که می‌خواست اسرائیل را نابود کند.»
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از افکارنیوز، در همان سال‌های میانی دفاع‌مقدس که جمهوری اسلامی برای پاسخ دادن به حملات و تجاوزهای شهری رژیم بعث، به دنبال تشکیل یگان موشکی بود، در همان مقطع که ۱۳ نفر از جوانان رزمنده ایرانی برای آموزش‌های اولیه موشکی به سوریه رفتند، در همان روزهایی که اولین موشک ایران با همه مشقات و کارشکنی‌ها و کمبودها به سمت بغداد شلیک شد، کسی فکرش را هم نمی‌کرد که کمتر از ۲ دهه بعد، جوانان کم‌تجربه آن روز، قوی‌ترین یگان موشکی منطقه را اداره کنند به طوری که امروز به گفته صاحب نظران حوزه نظامی، جمهوری اسلامی ایران جزو ۱۰ کشور اول جهان در حوزه فناوری‌های موشکی باشد.
با سرمایه‌گذاری ایران در این حوزه و نیز تلاش و مجاهدت خاموش فرزندان گمنام انقلاب، سال‌هاست این امر محقق شده و حالا جمهوری اسلامی انبوهی از موشک‌های کوتاه‌بُرد، میان‌بُرد و دوربُرد خود را در انواع مختلف کروز و بالستیک دارد که اگر «شهاب» را شناخته‌شده‌ترین عضو این خانواده بدانیم، باید به موشک‌های دیگری نظیر قدر، قیام، سجیل، فاتح، هرمز و خلیج‌فارس نیز اشاره کرد که کلکسیونی از موشک‌های متعدد با ماموریت‌های ویژه را تشکیل می‌دهند.
کابوس صهیونیست‌ها اینگونه کلید خورد
گزارش را با یک خاطره از شهید حسن طهرانی مقدم ادامه می‌دهیم؛ کسی که وصیت کرد روی سنگ قبرش بنویسند: «اینجا مدفن کسی‌ست که می‌خواست اسرائیل را نابود کند.»
این خاطره را یکی از همرزمان نزدیک پدر موشکی ایران، اینگونه روایت می‌کند:
«پس از ایام دفاع‌مقدس ما فقط سامانه موشکی اسکاد B را داشتیم که وارداتی بود و موشک نازعات که آن هم برای عملیاتی شدن کاملش نیاز به یک مقداری کار داشت تا به آن مرحله برسد.
در این شرایط، سردار مقدم دست به طرح‌ریزی برنامه‌ای زد که برای خود ما و حتی تعدادی از بچه‌ها بیشتر شبیه یک رویا بود.
چند ماه که گذشت، ایشان (شهید مقدم) گفت که آرزوی من این است و روزی خیالم راحت می‌شود که به سامانه موشکی دست پیدا کنیم که رژیم غاصب اسرائیل را مورد هدف قرار دهیم.
این، زمانی بود که ما موشک اسکاد ۳۰۰ کیلومتری آن هم وارداتی غیر‌بومی داشتیم و حتی داشتن موشک اسکاد C که دارای ۵۰۰ -۶۰۰ کیلومتر برای ما یک هدف بسیار بزرگی بود که اگر ما به این سامانه دست پیدا می‌کردیم، چه کار بزرگی انجام دادیم.
اینجاست که سردار مقدم آرزویی می‌کند که قاعدتا باید موشک با ۱۳۰۰-۱۲۰۰ کیلومتر بُرد داشته باشد که بتواند به طور جدی مقابل رژیم صهیونیستی بایستد.
در آن دوران به موازات موشک‌های سوخت جامد زلزال، به موشک‌های شهاب ۱ و شهاب ۲ نیز دست یافتیم. دیگر کاملا آن موشک‌های اسکاد با تولید و طراحی و ساخت موشک‌های شهاب ۱و۲ کاملا بومی شدند یعنی این قدم‌ها با آن تلاش‌های بی‌وقفه‌ای که انجام می‌شد، یکی‌یکی به ثمر می‌نشست.
در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ وقتی پروژه شهاب ۳ توسط متخصصین داخلی به صورت کاملاً بومی به ثمر می‌نشیند، یکی از آرزوهای دیرینه‌اش تحقق پیدا می‌کند.
من خودم شاید تصورم این بود که خب ما به موشک شهاب ۳ دست پیدا کردیم. برد مناسبی که بتواند اسرائیل را تحت پوشش قرار بدهد و در حقیقت یک هدف بزرگ تامین شده، پس دیگر کار تمام است اما کار برای حاج‌حسن تمام نشده بود.
به خاطر داریم آن زمانی که اعلام شد جمهوری اسلامی ایران صاحب سامانه موشکی شهاب ۳ شد، در اردوگاه دشمن چه اوضاعی پیش آمد.
در هر مقطعی که فن‌آوری سامانه‌های موشکی پیشرفته‌تر می‌شد، این رعب و وحشت در دل دشمن بیشتر گسترش پیدا می‌کرد.»
نگاهی به مهمترین دستاوردهای صنعت موشکی در ۲ سال اخیر
در طول یکی دو سال اخیر، صنعت دفاعی کشورمان دستاوردهای متعددی در حوزه موشکی، بالگردی، پهپادی، الکترونیکی، سایبری و... را به توان دفاعی کشورمان افزوده است. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
سرجنگی موشک‌های بالستیک «هوشمند» شدند: سرجستجوگر هوشمند برای موشک‌های بالستیک نقطه‌زن به عنوان دستاورد فناورانه جدید نیروهای مسلح با حضور سردار سرلشکر سید‌حسن فیروزآبادی رئیس ستادکل در جشنواره سلمان فارسی بود که رونمایی شد.
سرجستجوگر هوشمند موشک‌های بالستیک در یکپارچگی با بقیه زیرسامانه نوین موشک با تامین قابلیت نقطه‌زن در خشکی و دریا توان رزم نیروهای مسلح را افزایش می‌دهد.
دقت اصابت و هوشمندی موشک‌های بالستیک در کنار قدرت تخریب و توان غلبه بر سامانه‌های ضد موشک از ویژگی‌های برجسته این دستاورد نوین موشکی است.
این فناوری نوین که فقط در اختیار برخی از کشورهای پیشرفته قرار دارد، به عنوان نقش‌آفرین راهبردی منحصرا روی سلاح‌های استراتژیک استفاده می‌شود.
نسل جدید موشک‌های بالستیک با کلاهک بارانی: در آستانه یوم‌الله ۲۲ بهمن سال ۹۲ گذشته، موشک جدید ساخت وزارت دفاع با موفقیت تست شد: نسل جدید موشک بالستیک برد بلند با کلاهک بارانی که با سر جنگی بارانی برای انهدام جنگ‌افزارها و تجهیزات نظامی دشمن طراحی و تولید شد.
گریز از سامانه‌های ضد موشکی دشمن، قابلیت تخریب اهداف گسترده و امکان تخریب چند هدف مجزا از دیگر از ویژگی‌های این موشک است.
تحویل انبوه ۴ مدل موشک بالستیک به سپاه: انبوه موشک‌های بالستیک، سال گذشته با حضور وزیر دفاع به سپاه پاسداران تحویل داده شد. موشک‌های بالستیک قدرH، قیام، فاتح و خلیج‌فارس، ازجمله موشک‌های بالستیکی بودند که انبوهی از آنها تحویل نیروی هوافضای سپاه شد.
تجهیز موشک‌های بالستیک «قدر H» و «قیام» به سرجنگی‌های «بارانی»: با اعلام وزیر دفاع در مراسم تحویل انبوه موشک‌های بالستیک به نیروی هوافضای سپاه معلوم شد که که این سرجنگی‌ها حداقل بر روی ۲ موشک بالستیک قدر یک H و میانبرد قیام نصب شده است. هم‌اکنون این ۲ موشک با توانایی حمل انواع سر جنگی‌های «بلاست» و «بارانی» توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را دارا بوده و پرتاب از لانچرهای متحرک و سیلوها در مواضع مختلف و عبور از سپردفاع موشکی با داشتن قابلیت رادارگریزی، از مزایای این موشک‌ها محسوب می‌شود. موشک‌های بالستیک با سرجنگی بارانی برای انهدام جنگ افزار‌ها و تجهیزات نظامی دشمن به کار گرفته می‌شود و گریز از سامانه‌های ضد موشکی دشمن، قابلیت تخریب اهداف گسترده، امکان تخریب چند هدف مجزا از یک دیگر از ویژگی‌های این موشک به شمار می‌رود.
نصب «سرجنگی هوشمند» بر روی موشک‌های دوربُرد ایران: سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای درخصوص نصب سرجنگی‌های هوشمند بر روی موشک‌های ایرانی گفت: این سیستم هدایت تا آخر مسیر در سرجنگی موشک‌ها نصب می‌شود تا دقت اصابت آنها را بالا ببرد. وزیر دفاع با تایید قابلیت نصب سرجنگی هوشمند بر روی موشک‌های دوربُرد نظیر قدر، قیام و سجیل، تاکید کرد: این سرجنگی روی هر موشکی قابل نصب است.
با نصب این سرجستجوگر هوشمند، کلاهک موشک‌های ایران می‌توانند پس از ورود به جو نیز تحت کنترل قرار گرفته و با دقت بسیار بالا، هدف را منهدم کنند.
خطای موشک‌های بالستیک و «نقطه‌زن» ایرانی به زیر ۵ متر رسید: وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درخصوص دقت موشک‌های بالستیک و نقطه زن ایرانی نیز گفت: سامانه‌های هدایت‌شونده امروز، قدرت نقطه‌زنی اهداف را به صورت کاملا دقیق دارد و خطای اصابت آنها زیر ۵ متر است.
«زلزال بارشی» در نمایشگاه هوافضا: در اردیبهشت‌ماه سال ۹۳ و در جریان بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه، موشک‌ها و سامانه‌های مختلفی برای اولین‌بار به نمایش گذاشته شد که این دستاوردها با همکاری وزارت دفاع و نیروی هوافضای سپاه پاسداران به سرانجام رسیده است.
یکی از این دستاوردها که در این نمایشگاه توجه مخاطبان را جلب می‌کرد، موشک «زلزال بارشی» بود که برای اولین‌بار به نمایش درآمد.
۳۰ بمب ۱۷ کیلویی در موشک زلزال بارشی بکار گرفته شده که این بمب‌ها در فاصله نزدیک به زمین پخش می‌شود و برای زدن باند فرودگاه و تجهیزات پخش شده روی زمین مناسب است.
موشک زلزال با سوخت جامد از جمله مهمترین موشک‌هایی است که با برد حدود ۳۰۰ کیلومتر می‌تواند اهداف و پایگاه‌های دشمن در اطراف ایران را در فواصل کوتاه مورد هجوم قرار دهد.
با نصب سر جنگی‌های بارانی بر روی موشک زلزال، این موشک که بنابر اعلام قبلی، به لحاظ دقت در انهدام اهداف نیز ارتقای چشمگیری یافته، توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را به دست آورده است.
این نوع کلاهک محوطه نسبتاً گسترده‌ای را در زمان فرود مورد اصابت قرار می‌دهد و در حقیقت کلاهک بارانی برای انهدام یک هدف واحد طراحی نشده بلکه برای آسیب‌رسانی به محوطه‌ای از اهداف پراکنده استفاده می‌شود.
موشک «زلزال بارشی» هم از لحاظ عملیاتی و هم به لحاظ اقتصادی با ۳۶ راکت زلزال برابری می‌کند.
آمریکا به دنبال «فلج موشکی» در ایران
سه‌شنبه هفته گذشته ایران و ۶ کشور سرانجام پس از ۳ هفته مذاکرات متوالی در شهر وین اتریش، بر سر متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به توافق رسیدند.
«برجام» برای اجرایی شدن باید از چند فیلتر از جمله شورای امنیت سازمان ملل، کنگره آمریکا و شورای عالی امنیت ملی ایران بگذرد و اولین مرحله از این فرآیند در هفته جاری با رأی‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل آغاز می‌شود.
منابع دیپلماتیک گفته‌اند قطعنامه به احتمال فراوان صبح امروز به رأی گذاشته می‌شود تا برجام و مفاد مصرح در قطعنامه، به تائید سازمان ملل برسد.
قطعنامه شورای امنیت به غیر از ماهیت تائیدی آن برای توافق، حاوی برخی جزئیات است که اهمیت آنها کمتر از اصل توافق نیست. به همین جهت بررسی مفاد آن حائز اهمیت است و نحوه اجرای توافق را روشن کند. اهمیت مفاد این قطعنامه به حدی بود که یکی از بندهای آن یعنی تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی، مدت‌ها میان ایران و ۱+۵ محل بحث بود.
هرچند قطعنامه جدید شورای امنیت «تمامی» قطعنامه‌های پیشین را لغو می‌کند، اما در عین حال همانطور که در تفاهم لوزان ذکر شده بود، برخی مفاد آنها را در قالب محدودیت‌هایی که در قطعنامه ذکر شده، حفظ می‌کند. تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی از جمله این مفاد است، که غرب تمایلی برای برداشتن آنها نداشت.
با این حال در ۲ هفته پایانی مذاکرات، مسئله لغو تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی مطرح شده و از سوی روسیه و چین نیز مورد استقبال قرار گرفت. مسکو اعلام کرده بود که این تحریم‌ها باید جزو اولین محدودیت‌هایی باشند که برداشته می‌شوند و همین امر هم موجب بروز اختلاف جدی میان اعضای ۱+۵ شد.
نهایتا پس از کش و قوس‌های فراوان، راه‌حلی به دست آمد که بر اساس آن تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران برداشته می‌شود، اما به صورت تدریجی و مرحله به مرحله.
این تحریم‌ها که اولین‌بار در دسامبر ۲۰۰۶ ذیل قطعنامه ۱۷۳۷ اعمال شده و بعدها در سال ۲۰۱۰ در قطعنامه ۱۹۲۹ تشدید شدند، در توافق وین به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ تحریم‌های تسلیحاتی و تحریم‌های موشکی.
الف- تحریم‌های تسلیحاتی
نگاهی به پیش‌نویس قطعنامه شورا نشان می‌دهد در مورد تحریم‌های تسلیحاتی، محدودیتی ۵ ساله برای ایران در نظر گرفته شده است و تا پیش از آن هم ایران قادر خواهد بود آنچه را که در لیست «تسلیحات متعارف سازمان ملل» وجود دارد، با جلب رضایت اعضای شورای امنیت سازمان ملل خریداری کند.
این چیزی است که سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه هم آن را تایید کرده و گفته است: «بین ایران و همکاران غربی ما مصالحه‌ای به دست آمد که ما هم از آن حمایت کردیم... ۵ سال، اما در طول این ۵ سال هم تحویل سلاح به ایران مقدور خواهد بود، اگر با اطلاع و روند راستی‌آزمایی در شورای امنیت سازمان ملل صورت گیرد.»
در بند ۵ از بخش بیانیه قطعنامه، در توضیح این مسئله آمده است: «تمامی کشورها، مشروط به اینکه شورای امنیت پیشاپیش بر مبنایی مورد به مورد، تصمیم به تصویب بگیرد، می‌توانند در این فعالیت‌ها مشارکت داشته و یا اجازه آن را صادر کنند: تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم، هرگونه تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک‌ها و یا سامانه‌های موشکی، مطابق با اهداف فهرست تسلیحات متعارف سازمان ملل، یا مواد مرتبط، شامل قطعات یدکی، از داخل و یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتی‌شان، و یا توسط اتباع آنها و یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌های حامل پرچم‌های آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر، به ایران، یا برای استفاده در داخل ایران و یا در جهت تأمین منافع ایران، و ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، پیشنهادات، دیگر خدمات و کمک‌های مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید، حفظ و نگهداری و یا استفاده از تسلیحات و مواد مرتبط توصیف شده در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این کشورها و یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتشان.
این بند باید تا مدت ۵ سال پس از روز پذیرش برجام و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش تأیید "جمع‌بندی مبسوط" را ارائه دهد، اجرا شود، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.»
ب- تحریم‌های موشکی
در مورد تحریم‌های موشکی، محدودیت‌های اعمال‌شده، ۸ ساله خواهند بود و قرار است پس از آن محدودیت‌های مربوط به توسعه برنامه موشکی ایران نیز برداشته شود.
در این بخش هم بندی وجود دارد که بر‌اساس آن، تا پیش از رفع محدودیت‌های ۸ ساله نیز ایران می‌تواند موارد مورد نیاز برنامه موشکی خود را دریافت کند، مشروط بر اینکه خرید آنها از قبل به اطلاع شورای امنیت سازمان ملل رسیده و مورد تصویب قرار گیرد.
در حالی که در قطعنامه‌های پیشین ایران از هرگونه فعالیت موشکی «منع» شده بود، در قطعنامه جدید از ایران «خواسته شده است» تا دست به فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک نزند.
به عنوان نمونه، در قطعنامه ۱۹۲۹ در مورد فعالیت‌های موشکی آمده بود که شورای امنیت «تصمیم می‌گیرد که ایران نبایست هیچ‌گونه فعالیت مرتبط با توانمندی‌های موشک‌های بالستیک قادر به حمل جنگ‌افزار هسته‌ای، از جمله انجام شلیک با استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک انجام نداده و ضمنا کشورها باید تمام اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال فناوری یا همکاری‌های فنی به ایران در ارتباط با چنین فعالیت‌هایی را، انجام دهند.»
اما در قطعنامه جدید، لحن این بند که در بخش بیانیه عنوان آمده است، تغییر کرده و در عین حال استثنائاتی نیز در نظر گرفته شده است. در بند سوم از بیانیه عنوان شده است: «از ایران خواسته می‌شود تا هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از روز پذیرش برجام و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تأیید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.»
در مورد شرایط استثنا در انتقال فناوری‌های موشکی به ایران هم در بند ۴ بیانیه آمده است: «تمامی کشورها باید در فعالیت‌های شرح داده شده در ذیل مشارکت کرده و اجازه انجام آن را صادر کنند، مشروط به اینکه شورای امنیت پیشاپیش بر مبنایی مورد به مورد مجوز چنین فعالیت‌هایی را صادر کرده باشد:
a. تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌های برشمرده شده در (S/۲۰۱۵/XXX) [جدیدترین فهرست کنترل فناوری موشکی] و هرگونه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌هایی که این کشورها تصمیم بگیرند که می‌تواند برای تولید هرگونه سامانه شلیک تسلیحات هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد، از داخل قلمرو تحت حاکمیت آنها، و یا توسط اتباع آنها و یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌هایی که پرچم آنها را حمل می‌کنند، به داخل ایران و یا خارج از این کشور، یا برای استفاده در داخل ایران و یا به نفع این کشور، چه این اقلام از قلمرو تحت حاکمیت آنها نشأت گرفته و یا نگرفته باشد.
b. ارائه هرگونه فناوری یا آموزش و کمک فنی، کمک مالی، سرمایه‌گذاری، خدمات واسطه‌ای و موارد دیگر، و نیز انتقال خدمات و یا منابع مالی به ایران، یا دستیابی ایران به منفعتی در هریک از فعالیت‌های اقتصادی در کشوری دیگر، مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید و یا استفاده از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌های شرح داده شده در بند فرعی (a) و یا مرتبط با فعالیت‌های شرح داده شده در بند ۳.
مشروط به اینکه در صورت تصویب شورای امنیت سازمان ملل: (a) قرارداد ارسال و یا کمک به ارسال چنین اقلامی شامل تضمین‌های مقتضی در خصوص کاربری نهایی آنها شود؛ و (b) ایران متعهد شود تا از چنین اقلامی برای توسعه سامانه‌های شلیک سلاح‌های هسته‌ای استفاده نکند.»
اما مسئله مهمی که قطعنامه اخیر را با قطعنامه‌های پیشین متفاوت می‌کند، موضع رسمی ایران در قبال آن‌هاست. در قطعنامه‌های پیشین، ایران همواره اعلام کرده بود که آنها را نامشروع و غیرقانونی می‌داند و به همین جهت به آنها عمل نخواهد کرد. هنوز مشخص نیست که در قطعنامه اخیر عدم اجرای یک بند قطعنامه، چه تأثیری بر کل توافق دارد.
از آنجا که ایران با توجه به نیازهای دفاعی خود، هرگز اجازه ورود خارجی به مبحث برنامه موشکی و نظامی را نمی‌دهد، به نظر می‌رسد که لازم است در این زمینه موضع روشنی اتخاذ شود.
دست ایران روی ماشه می‌ماند
همانطور که مشاهده می‌شود، غرب به سردمداری آمریکا همیشه کوشیده با بهانه تلاش ایران برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای، جمهوری اسلامی را هرچه بیشتر تحت فشار قرار داده و این هدف را از مسیر تحریم‌های همه‌جانبه و صد درصدی خصوصا در موضوعاتی نظیر نظامی دنبال می‌کند.
این بار نیز در حقیقت با گنجاندن این بند در پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت، یک بار دیگر ولع خود را برای فلج کردن توان موشکی ایران - و نه نابودی، چون فهمیده‌اند که توان از بین بردن این توانمندی را ندارند - با بهانه قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای نمایش دادند.
اینها در حالیست که جمهوری اسلامی ایران و در راس آن رهبری معظم انقلاب اسلامی و نیز مسئولان عالی‌رتبه نظام بارها بر حرمت طراحی، تولید و بکارگیری این دست تسلیحات اتمی تاکید کرده و آن را خلاف حتی منافع ملی کشورمان دانسته‌اند.
در عین حال فرماندهان نیروهای مسلح نیز در تبعیت از دستور فرماندهی معظم کل قوا کوشیده‌اند تا همیشه خود را در بالاترین سطح آمادگی برای برخورد با هرگونه تهدیدی نگه دارند؛ سیاستی که از آن با عنوان استراتژی «تهدید در برابر تهدید» نام برده می‌شود و یکی از مهمترین پایه‌های آن، توانمندی در حوزه موشکی خواهد بود.
انتهای پیام/
دیوان عدالت اداری اعلام کرد؛
شرط سنی سازمان تأمین اجتماعی برای استخدام، غیر قانونی است
یزدانپناه در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان:
صهیونها با کریدور آی مک در پی حذف ایران از مبادلات بین‌المللی هستند
