باشگاه ضرب‌المثل/ 15
«کفگیر به ته دیگ خورده» از کی باب شد؟
حکایت خواندنی ضرب‌المثل «کفگیر به ته دیگ خورده» را در باشگاه ضرب‌المثل امروز می‌خوانید...
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ ضرب‌المثل‌ها پیوندی جدانشدنی با فرهنگ شفاهی ملت‌ها دارند. مثل‌ها برگرفته از حکایت‌ها و داستان‌هایی هستند که یا به طور واقع و یا به شکل افسانه‌ای رخ نموده‌اند.
در میان کتاب‌های ادبی با موضوع ضرب‌المثل‌ها، مصطفی رحماندوست دو کتاب دارد با عناوین «فوت کوزه‌گری» و «ضرب‌المثل‌ها» که برای مخاطب کودک و نوجوان نوشته شده است.
برخی کتاب‌های دیگر هم هستند که با این موضوع به نگارش درآمده‌اند و در آن‌ها به ریشه ضرب‌المثل‌های فارسی اشاره شده است.
دایره ضرب‌المثل‌ها در کشورمان به قدری است که حتی در برخی از کتاب‌های موجود می‌توان ردپایی از ضرب‌المثل‌های محلی و قومی کشورمان دید.
صحبت درباره ضرب‌المثل‌ها و ریشه آن‌ها علاوه بر این‌که می‌تواند ما را با فرهنگ و ادبیات فارسی کشورمان آشنا کند، می‌تواند در بسط و گسترش آن در میان نسل بعدی هم تاثیر بگذارد. نسلی که به اذعان بسیاری از متخصصان امروز درگیر و دار فضای مجازی و ابزارهای جدید ارتباطی گم شده و تا حد زیادی با زبان و ادبیات فارسی خود فاصله گرفته‌اند.
با این وصف در باشگاه ضرب‌المثل امروز به نقل حکایت کوتاهی از ضرب‌المثل «کفگیر به ته دیگ خورده» می‌پردازیم.
*****************************
در حکایات آمده است که ...
برای پخت پلو به مقدار زیاد از دیگ‌های بزرگی استفاده می‌شود. برای کشیدن غذا هم از کفگیر‌های بزرگ آهنی که با برخورد با دیواره دیگ به صدا درمی‌آید.
در روزگار قدیم هم که نذری‌پزان بود و غذا باید به مقدار زیادی تهیه می‌شد، آشپزها هر چه به انتها غذا نزدیک می‌شدند، کفگیر را بیشتر در دیگ می‌چرخاندند و در اثر برخورد کفگیر به دیگ، صداهایی به گوش جماعت منتظر در صف می‌رسید و می‌فهمیدند که غذای نذری رو به اتمام است.
آن‌هایی که دست خالی می‌رفتند به دیگران در پاسخ به این سوال که «پس غذا چه شد؟» می‌گفتند: وقتی به ما رسید «کفگیر به ته دیگ خورد».
امروزه این مثل را موقعی به کار می‌برند که بخواهند به کسی بگویند که دیر شده و دیگر مثل قبل توانایی یا ثروت ندارند و قادر به کمک کردن به او نیستند.
از مثل‌های دیگری که قرابت معنایی با ضرب‌المثل امروز دارند، می‌توان به ضرب المثل «به ما که رسید آسمان تپید» اشاره کرد.
ضرب‌المثلی که باز اشاره می‌کند به شرایطی که فردی آنچه را که مدت‌ها منتظرش بوده و تا پیش از این به دیگرانی که در شرایط مشابه او بودند اختصاص می‌یافته، از دست بدهد و نصیبش نشود.
گزارش از: مریم محمدی
انتهای پیام/
