محمد نهاوندیان در ادامه ارائه گزارشی به اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام عنوان کرد: از دست دادن ذخایر معادن مشترک از دیگر آثار تحریم‌هاست به طور مثال همسایه جنوبی کشور به دلیل کندی ما در برداشت از میادین مشترک توانسته است برداشت چند برابری از این میادین داشته باشد. این مسئله در آینده باعث وارد شدن لطمه به کشور می‌شود.

رئیس اطلاع رسانی دولت تجارت غیر رسمی و غیر استاندارد کشور را از موضوعات دیگر آثار تحریم‌ها عنوان کرد و توضیح داد: قرار نبود در برابر تحریم‌های ظالمانه سر فرود بیاوریم با افتخار می‌گوییم که از انواع ابتکارات برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کردیم، با این حال شاهد زندانی شدن فعالان اقتصادی کشور در آمریکا هستیم، شخصیت‌هایی که به خاطر دور زدن تحریم‌های کشور خود را در معرض خطر قرار دادند که امیدواریم بتوانیم عزتمندانه مسئله حضور آن‌ها در زندان‌های آمریکا را حل کنیم.

وی ادامه داد: از آنجائیکه پول‌های ایران بلوکه شده بود نمی‌توانستیم به طور رسمی مبادلات بانکی داشته باشیم بنابراین مجبور می‌شدیم به افرادی پول بدهیم تا کالاهایی خریداری کنند یا به کسی نفت بدهیم تا در بازارهای جهانی آن را به فروش برسانند. عدم شفافیت در چنین معاملاتی باعث شد راه فساد باز شود. فسادهای متعددی در کنار اقدامات خالصانه برای دور زدن تحریم‌ها شکل گرفت که توصیه می‌کنیم با این مفسدان به شدت برخورد شود.

نهاوندیان با بیان اینکه صادر کنندگان ما به دلیل تحریم های متعدد مالباخته شده‌اند، گفت: اتاق بازرگانی لیستی از صادرکنندگانی دارد که به دلیل وجود فسادها و واسطه‌ها هم مالشان را از دست دادند و هم پولشان برنگشته است. علاوه بر اینکه تجارت ما غیر رسمی شد کیفیت کالاها نیز کاهش پیدا کرد، این مسئله را علیرغم ریاکاری های تحریم کنندگان که می‌گفتند داروها را تحریم نکرده‌اند در بخش واردات دارو نیز شاهد بودیم.

رئیس دفتر رئیس جمهور تصریح کرد: به دلیل عدم ارتباط بانکی مجبور به خریداری داروها از کانال غیر رسمی بودیم.

 وی با تاکید بر اینکه انحصارطلبی و شبه انحصاری بودن شرکت‌ها نیز موضوع دیگر تحریم‌ها بود، توضیح داد: برای تامین نیازهای صنعتی کشور باید با کشورهای مختلف در ارتباط بود به دلیل تحریم‌ها بازار انتخاب ما محدود به چند کشور و چند شرکت بود که قطعا با کالاهای نامرغوب و گران رو‌به‌رو می‌شدیم.

نهاوندیان با اشاره به مبالغ مختلف پول‌های بلوکه شده ایران در کشورهای غربی توضیح داد: مجموعه ذخایر ارزی کشور شامل انواع اموال دولتی حاصل از فروش نفت و ذخایر سپرده بانکی است اما تاکید می‌کنم که پول‌های ایرانیان نیز جزوی از اموال کشور محسوب می‌شود به این جهت در ماه‌های گذشته ارقام متعددی از میزان پول‌های بلوکه شده ایران ارائه شد. اما بانک مرکزی به طور دقیق ارقام را در مجموعه‌های مختلف عنوان کرد که با رفع تحریم‌ها این مبالغ آزاد خواهد شد.

وی با بیان اینکه با رفع تحریم‌ها مجموعه دسترسی به منابع در اقتصاد کشور اثر می‌کند، گفت: این سوال پیش می‌آید که دولت چه مبلغی به دست می‌آورد که در بودجه کشور آن را تزریق کند باید گفت این بخش کوچکی است که انجام می‌گیرد اما حتما باید روی منابع آزاد شده سرمایه‌گذاری کنیم نه برای اینکه کالا بخریم تا وارد کشور کنیم بلکه بتوانیم منابع را چند برابر کنیم.

رئیس اطلاع رسانی دولت عنوان کرد: در گذشته ذخایر ما به دلیل امکان انتخاب نداشتیم تنها در یکی از کشورها منسجم شده بود و مجبور بودیم فاینانس یک به یک و معامله پولی با منت و با پرداخت هزینه بهره صورت گیرد.

نهاوندیان با بیان اینکه یکی از هزینه‌هایی که بر اقتصاد کشور تحمیل شد نرخ ارز بود، ادامه داد: اگر این روند ادامه پیدا می‌کرد نمی‌دانیم چه بلایی بر سر پول کشور می‌آمد. نرخ ارز تاکنون سه برابر افزایش پیدا کرد که بر این باوریم که این موضوع یا حاصل تحریم بوده یا حاصل سوء مدیریت.

وی ادامه داد: متوسط رشد ما در 10 سال گذشته کمتر از سه درصد بوده است که این رقم با توجه به سند چشم انداز 20 ساله بسیار ناچیز است. اگر می‌خواهیم برای پس از برجام و برای نیمه دوم سند چشم انداز 20 ساله بر اساس سیاست اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی کنیم باید از گذشته عبرت بگیریم. اگر هزینه‌های تحریم ادامه پیدا می‌کرد و بازارهای صادراتی را همچنان از دست می‌دادیم بسیاری از فرصت‌ها را از دست می‌دادیم.

رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه اگر تحریم‌ها وجود نداشت خیلی زودتر  شیرهای نفت را می بستیم گفت: اگر مسیر سرمایه‌گذاری در کشور مناسب بود زودتر از این زمان می‌توانستیم بودجه کشور را متکی از نفت ببندیم. اگر روند گذشته ادامه پیدا می‌کرد شاهد تلاطم‌های متعدد در ارز می‌بودیم اما اکنون این تلاطم‌ها به آرامش تبدیل شده است.

نهاوندیان با تاکید بر اینکه تحریم‌ کنندگان دیگر طمع این را ندارند تا با تحریم کمر اقتصاد ایران را بشکنند، گفت: محصول دیگر مذاکرات این موضع منطقی طرف مقابل بود، آنها حق هسته‌ای ایران را به رسمیت شناختند و در ازای شفافیت عملکرد ما تمام چرخه هسته‌ای ایران حفظ شد.

وی ادامه داد: آن‌ها در کنار پذیرفتن حق هسته ای ایران مبنای غلط و نادرست تحریم‌های اقتصادی و سوءظن به تسلیحاتی بودن برنامه هسته‌ای ایران را کنار گذاشتند و به طبع این تغییر نگاه تحریم‌ها برداشته شد. بر این اساس حق پیشرفت، حق حضور ما در اقتصاد جهانی، حق استفاده از منابع تامین بین الملل شناخته شده است.

رئیس اطلاع رسانی دولت با تاکید بر اینکه ایران در بحث هسته‌ای براساس اراده‌ای که داشت تمام محدودیت‌ها را تحمل کرد، گفت: دانشمندان ما با مقاومتی که داشتند توانستند ایران را در عرصه هسته‌ای تقویت کنند که از تقدیر آن‌ها نباید چشم پوشی کرد.

نهاوندیان با تاکید بر اینکه ضمن پذیرفتن برخی محدودیت‌ها توانستند حق هسته‌ای را به رسمیت برسانیم، ادامه داد: در خصوص سوئیفت بانکی باید گفت که جای تاسف است که برخی از جزوات منتشر می‌شود و اعلام می‌کند این مسئله حل نشده است، تصور می‌کنم این مسائل با غرض و پر غلط منتشر می‌شود. این در حالی است که به طور شفاف در برجام آمده است که ارائه خدمات تخصصی پیام رسان مالی به اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله موارد الحاقی به پیوست برجام صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه سوئیفت بانکی از خدماتی است که در اروپا ارائه می‌شود و در روابط بین الملل باب است، گفت: این موضوع در ارتباط با آمریکا، اروپا و قطعنامه نیز لحاظ شده است.

رئیس دفتر رئیس جمهور با تاکید بر اینکه آمریکا برای تعامل اقتصادی شرکت‌هایش با ایران راهکاری ارائه کرده است، توضیح داد: این کشور به شرکت‌ها اجازه داده تا شرکتی تابعه داشته باشند تا به واسطه آن با ایران روابط اقتصادی برقرار کنند.

نهاوندیان در پایان بخش ارائه گزارشات گفت: دولت در ارائه برنامه پسا تحریم امیدوار است که مجلس با در اختیار قرار دادن امکانات قانونی ما را همراهی کند. همچنین انتظار می‌رود کمیسیون بررسی برجام با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری از دسته بندی سیاسی در برجام جلوگیری کند.

محمدمهدی زاهدی ضمن تشکر از توضیحات بیان شده توسط نهاوندیان گفت: سوالاتی که می‌خواهم بیان کنم را ابتدا از ماجرای سوئیفت آغاز می‌کنم. موضوعی که آقای نهاوندیان درخصوص سوئیفت بیان کرده‌اند وقتی که به پیوست 5 مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که صحبت از لغو تحریم‌ها نشده است و موضوع توقف مطرح شده است. در پیوست 5 آمده است که تحریم‌های ایران توسط اتحادیه اروپا تعلیق خواهد شد و در جایی دیگر تصمیم‌گیری‌ها به آینده‌ای مبهم ارجاع داده شده است. عیناً همین موضوع در رابطه با تحریم‌های ایالات متحده بیان شده است و صحبت از لغو تحریم‌ها نیست.

نهاوندیان در پاسخ به این نماینده گفت: سوالاتی که بیان نمودید در مباحث دیگر با عناوین مختلف بیان شده است. در همان بند مورد اشاره شما یک پاورقی مهم وجود دارد که مورد توجه قرار نگرفته است. این پاورقی صرفا به منظور مشخص اجرای توالی اجرایی این برجام است. تقدم و تأخر لغو تحریم‌ها مورد تاکید است. این پاورقی تعهدات مذکور را قبض یا بسط نمی‌دهد. یعنی در مورد ماهیت تعهدات مستند به خود برجام یا ضمیمه‌های آن عمل خواهد شد. در مورد ابهام که بخواهد از پیوست 5 برای ایجاد تردید یا تشکیک در مفاد برجام مورد استفاده باشد مردود اعلام کرده است.

براساس برجام رئیس جمهوری آمریکا متعهد شده است که روند لازم را برای مصوب شدن لغو تحریم‌های ایران در کنگره دنبال نماید.

وی در ادامه گفت: اگر کسی بخواهد درباره مفاد برجام بحث نماید، مردود است. در مفاد تفاهم تنها به خود سند برجام می‌توان مراجعه کرد. در پیوست مربوط به تحریم‌ها به تفکیک و به صراحت مراحل و سازوکار لغو تحریم‌ها بیان شده است و ابهامی وجود ندارد. اینکه چرا جایی گفته شده است تعلیق، توقف یا لغو همگی مربوط به توالی زمانی است و در نهایت همگی لغو خواهد شد. میان لغو تحریم‌ها توسط اتحادیه اروپایی و ایالات متحده تفاوتی وجود ندارد. رئیس جمهوری آمریکا متعهد شده است که روند لازم را برای مصوب شدن لغو تحریم‌های ایران در کنگره دنبال نماید.

علیرضا زاکانی در ادامه گفت: اتفاقا همین موضوع پاورقی مورد سوال نمایندگان عضو کمیسیون برجام است که توالی اجرای لغو تحریم‌ها چگونه خواهد بود. به‌عنوان نمونه در مورد سوئیفت گفته شده است که بخشی از آن 8 سال بعد لغو خواهد شد.

نهاوندیان در جواب گفت: بخشی دیگر انتهای 10 سال بعد لغو خواهد شد. بحث توالی اجرا آنگونه که در ضمیمه آمده است در مورد سوئیفت آمده است که 8 سال بعد لغو خواهد شد و این موضوع و همین موضوع باید روشن شود. ما این واقعیت را پیش‌رو داریم که برخی تحریم‌ها اقتصادی و هسته‌ای، تحریم‌هایی داریم اشاعه‌ای و هسته‌ای و تحریم‌هایی داریم که تسلیحاتی است. ما معتقدیم که تمام تحریم‌های اقتصادی باید برداشته شود. برخی افرادی که در شمول تحریم‌ها باقی مانده‌اند به دلیل غیرهسته‌ای بوده‌اند یا به دلیل اشاعه‌ای و تسلیحاتی بوده؛ نگه داشتن این افراد در لیست تحریم‌ها، موضوع تحریم را برای این اشخاص نگه می‌دارد.

عباس عراقچی در تکمیل سخنان نهاوندیان گفت: در جلسه گذشته کمیسیون برجام توضیحات جامعی در رابطه با لغو تحریم‌ها بیان نمودم اما بار دیگر به دلیل سوالات مطرح شده لازم می‌دانم که موضوع را بیش از گذشته تشریح نمایم. تحریم سوئیفت از ابتدا به‌ هیچ عنوان علیه جهوری اسلامی ایران وجود نداشته است و هیچ قانونی که تحریم سوئیفت علیه ایران یا مردم ایران وضع کرده باشد به هیچ عنوان وجود نداشته است. شرکت سوئیفت که یک شرکت خصوصی تجاری است به دلیل هزینه‌ها و ریسک‌ از ارائه خدمات به ایرانیان امتناع می‌کرد. برخی افراد در لیست تحریم‌ها بودند که تحریم سوئیفت تنها شامل حال آنها می‌شد و از آنجایی که برخی از این افراد در لیست تحریم‌ها باقی ماندند همچنان شامل منع ارائه خدمات سوئیفت باقی مانده است.

وی در ادامه گفت: تاکید می‌نمایم قانون تحریم سوئیفت به هیچ عنوان وجود نداشته است. در تفاهم برجام آمده است که خدمات سوئیفت باید به جمهوری اسلامی ارائه شود. کسانی که در لیست فهرست هستند با 3 محدودیت مواجهند. اول اینکه ویزا نمی‌گیرند، دوم اموال آنها در خارج از ایران بلوکه می‌شود و سوم اینکه خدمات سوئیفت به آنها ارائه نمی‌شود.

عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور گفت: در متن اصلی برجام آمده است که ارائه پیام‌رسانی مخصوص مالی از جمله سوئیفت، فعالیت بانکی، بیمه‌ای لغو خواهد شد. طرف مقابل تمایلی به آوردن نام سوئیفت در تفاهم برجام نداشت اما از آنجایی که موضوع برای ایران دارای ارزش بود در تفاهم برجام گنجانده شد.

عراقچی ادامه داد: بحث لغو و تعلیق تحریم‌ها قبلا توضیح داده شده است. رئیس جمهوری آمریکا توان لغو تحریم‌های رئیس جمهوری را دارد. وی توان لغو کردن مصوبات کنگره را اگرچه ندارد ولی وی متعهد شده است که جلوی اجرایی شدن آنها را بگیرد. در تفاهم برجام نامی از اوباما برده نشده است و عنوان رئیس جمهوری آمریکا مطرح شده است. رئیس جمهور آمریکا هر کسی که باشد ملزم به اجرای تفاهم برجام تا زمانی که برپا است، می‌باشد. این موضوع مورد پذیرش مقام معظم رهبری نیز قرار گرفته است. در تمام تفاهم برجام از عنوان لغو تحریم‌های اتحادیه اروپایی صحبت شده است و تنها یک قانون تعلیق خواهد شد.

در ادامه سید محمود نبویان خطاب به نهاوندیان گفت: آیا محاسبه کرده‌اید در طول زمان جنگ تحمیلی چند شهید داشتیم؟ میزان خسارت‌ها چقدر بوده است؟ چه تعداد آزاده داشته‌ایم و چه میزان پول و سرمایه هزینه شده است؟ ای کاش آقای نهاوندیان مطالعه نسبت به همه امور داشتند؛ شما مدعی هستید که اشراف تیم مذاکره‌کننده و کارشناسان ایرانی موجب اعجاب طرف مذاکره‌کننده شد اما شما در مقابل ما آنچنان که باید نسبت به موضوع اشراف ندارید. موضوعی که در رابطه با سوئیفت بیان شد، برای من قابل قبول نیست. تحریم سوئیفت شامل بانک مرکزی ایران نیز می‌شود،‌ موسسات مالی مختلف همچنان مورد تحریم خدمات رسانی مالی سریع قرار دارند.

وی ادامه داد: بانک مرکزی و بانک‌های ایرانی که اشخاص حقیقی نیستند که همچنان در لیست تحریم باقی مانده‌اند. آقای عراقچی باید توجه کند که یک روز به‌عنوان روز اجرایی و روز دیگر به‌عنوان روز انتقالی و در نهایت روز خاتمه یافتن بیان شده است. آقای عراقچی می‌گوید که لغو تحریم‌ها از همان روز نخست آغاز می‌شود، اما اینگونه نیست. بخشی از تحریم‌ها در روز نخست، برخی تحریم‌ها در حین اجرا و برخی پس از پایان اجرای تفاهم برجام برداشته خواهد شد. آنچه که در این میان مطرح شده این است که 8 سال بعد تحریم‌های سوئیفت، حمل و نقل، تحریم‌های مرتبط با فلزات، نرم‌افزار که شامل صنعت، نفت و پتروشیمی می‌باشد. از همه مهمتر لغو تحریم‌ها در مرحله انتقال در رابطه با صدور ویزا و بلوکه شدن اموال ایرانیان انجام خواهد گرفت.

نبویان گفت: لیست بلندی از افرادی که در تحریم باقی می‌مانند باقی می‌ماند. در یک مورد لغو تحریم  250 شخصیت حقیقی و حقوقی 8 سال بعد صورت خواهد گرفت. کجای تفاهم برجام آمده است که اتحادیه اروپایی تمام تحریم‌ها را لغو می‌کند. قانون متناظر با اجرا در روز اول تعلیق خواهد شد. در اینجا آمده است که قانون متناظر با همین موضوع 8 سال بعد لغو خواهد شد، بنابراین تمام لغو تحریم‌هایی که شما مدعی هستید 8 سال بعد انجام خواهد شد که بنده از متن تفاهم برجام استخراج کرده‌ام. ادعاهای شما باید مستند باشد.

نهاوندیان در پاسخ به سوالات نبویان تصریح کرد: دو سند از اتحادیه اروپایی به شماره‌های 267 و 430 وجود دارد. در رابطه با اراده اتحادیه اروپایی به صراحت آمده است که در رابطه با مصادیق رفع تحریم اشخاصی هستند که نه به سبب اقتصادی هسته‌ای بلکه به دلیل اشاعه هسته‌ای یا تسلیحاتی مورد تحریم می‌باشند. این کاملا طبیعی است که زمانبندی لغو تحریم این دو گروه مصادیق را متعاقباً عملیاتی کند. در برنامه زمانبندی به مواردی برخورد می‌کنیم که به روز اجرای تفاهم برجام ارجاع می‌شود.

رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت افزود: آنچه که در روز انتقال انجام می‌گیرد منحصر به مواردی است که در تحریم مانده‌اند. یعنی آنهایی که قبلا از لیست تحریم خارج شده‌اند، مورد تحریم مجدد قرار نگرفته‌اند و تنها شامل کسانی می‌شود که در لیست مانده بودند. ادامه تحریم فلزات که در تفاهم برجام آمده است شامل فلزاتی است که کاربرد تسلیحاتی اتمی دارند. مشخص است که این فلزات مورد تحریم بمانند و ما نیز اراده‌ای برای دستیابی به آن نداریم. در موارد دیگر فلزات قطعاً از لیست تحریم خارج خواهند شد.

وی گفت: درخصوص تحریم دلار باید عرض کنم؛ صراحتاً در تفاهم برجام آمده است که دلار از تحریم خارج خواهد شد و ایران می‌تواند در تمام معاملات خود دلار دریافت کند. آنچه که بیان شده است، مصداق بوده است.

عراقچی در ادامه سخنان نهاوندیان با بیان اینکه ارجاع های متوالی آقای نبویان موجب ایجاد ابهام شده است، گفت: اتحادیه اروپا تمامی تحریم‌ههای اقتصادی و مالی را در روز اجرایی شدن تفاهم برجام لغو خواهد کرد؛ تحریم‌های اشاعه‌ای 8 سال بعد لغو خواهند شد. کسانی که به دلیل تحریم‌های و مالی به لیست اضافه شده بودند همان روز اجرایی شدن از لیست خارج خواهند شد. کسانی که به دلیل تحریم‌های تسلیحات و اشاعه‌ای 8 سال بعد خارج خواهند شد.

وی در رابطه با مستندات صحبت‌های خود گفت: یک متن اصلی وجود دارد که کلیات موضوع را تشریح می‌کند و ضمائمی وجود دارد که توالی آن را بیان می‌کند. در ضمیمه شماره 5 آمده است اتحادیه اروپا مفاد آیین‌نامه شماره 267 لغو خواهد کرد. در این سازوکار بیان نشده است که تمامی تحریم‌ها لغو می‌شود، بلکه به ضمیمه شماره 2 ارجاع داده شده است. بر این اساس تدابیر مربوط به امور مالی و بانکی که شامل بند می‌باشد. در روز اجرایی شدن لغو خواهند شد، جز تحریم مالی کسانی که نام آنها در لیست تحریم سوئیفت باقی مانده است.

این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده‌ هستی گفت: در بحث تحریم نرم‌افزارها روشن بیان شده است که تنها نرم‌افزارهای مربوط به اشاعه هسته‌ای و سلیحاتی همچنان تحریم خواهند بود. در مورد تحریم فلزات نیز بیان شده است که تنها شامل آلیاژهای می‌شود که مربوط به اشاعه هسته‌ای و تسلیحاتی هستند. به هیچ عنوان تحریم علیه تمام فلزات وجود نخواهد داشت.

نهاوندیان در رابطه با سوال نبویان که هزینه‌های جنگ تحمیلی را با هزینه‌های هسته‌ای شدن ایران قیاس نموده بود، گفت:  اینکه مردم ایران اسلامی در طول 8 سال جنگ تحمیلی با ایثار و مقاومت ایستادگی کردند در مقابل تجاوز رژیم بعثی به سبب ارزش‌های اسلامی بود. وظیفه دینی و ملی ما این بود که در مقابل رژیم متجاوز ایستادگی کنیم. پس از پایان جنگ که ما به اهداف خود دست یافتیم و توانستیم موضع عادلانه خود را عزتمندانه به کرسی بنشانیم، آیا ادامه جنگ توجیهی داشت؟ آیا کمک کردن به نیت دشمن که جنگ را بر ما تحمیل کرده بود، قابل بخشش بود که جنگ را ادامه بدهیم؟ موضع ما در طول سال‌های جنگ این بود که ما آغازکننده جنگ نبودیم و این رژیم بعثی صدام بود که حمله را آغاز کرد، ولی چون آنها حمله کرده‌اند، ما از خود دفاع می‌کنیم و در این راه شهید نیز دادیم.

رئیس دفتر رئیس جمهوری ادامه داد: تشبیه مقاومت ایران در سال‌های جنگ تحمیلی به موضوع هسته‌ای کار درستی است. برما تحریم‌های خصمانه را تحمیل کردند. توطئه تحمیل انزوا را برعلیه جمهوری اسلامی دنبال کردند ولی ما مقاومت و ایستادگی کردیم و در مقابل آنها زانو نزدیم. اجازه ندادیم اقتصاد ایران متوقف شود و در طول تمام مسیر هم ایران تاکید داشت که برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را دنبال خواهد کرد. طرف مقابل مدعی بود که جمهوری اسلامی می‌خواهد بمب هسته‌ای بسازد و در تمام طول مسیر همه مقامات ایران تاکید می‌کردند که ما به هیچ عنوان دنبال بمب هسته‌ای نیستیم. موضع ما این بود که جمهوری اسلامی بنا به فتوای مقام معظم رهبری و معیارهای دینی به دنبال تسلیحات اتمی نرفته‌ایم. ما توانستیم طرف مقابل را به جایی برسانیم که از صحبت خود و موضع خصمانه علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران بازگردد. دراین شرایط ادامه تحریم حتی برای یک روز هم دیگر توجیه ندارد.

وی گفت: هر کسی که به ادامه تحریم کمک کند، باید در مقابل ملت پاسخگو باشد که این هزینه ده‌ها میلیون دلار اقتصاد ایران را که به دلیل تحریم‌ها ایجاد شده است شریک جرم غربی‌ها می‌شود. باید مجرم را معرفی کنیم، مجرم دشمن است که ما را به شکلی خصمانه تحریم کرد. ما نباید تحریم را توجیه کنیم،‌ تحریم‌ها ظالمانه بوده است. البته ما تا آخر مقاومت کردیم و به نتیجه رسیدیم.

منصور حقیقت‌پور پیش از آنکه وقت سوال خود را به بهروز نعمتی ارائه کند، گفت: با نظر عنایت مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم ارائه لایحه برجام به مجلس شورای اسلامی چه زمانی ارائه می‌نماید؟

بهروز نعمتی گفت: بنده تذکر به ماده 57 دارم که به نمایندگان اجازه داده است بدون حق رأی حق حضور و اظهارنظر در کمیسیون‌های ویژه مجلس شورای اسلامی را دارند. همه نمایندگان مجلس حق اظهارنظر در کمیسیون ویژه برجام را دارند و موضوع را نباید سیاه و سفید نگاه کرد.

وی افزود: روزگاری این تحریم‌ها و قطع‌نامه‌ها کاغذ پاره خوانده می‌شد. خسارت‌ها و ضررهایی که از محل قطع‌نامه‌ها بر ملت ایران تحمیل شده است باید برآورد شود. گفته می‌شود بحث سوئیفت و تحریم مالی باقی می‌ماند که باید بیشتر تحلیل شود. در بحث تحریم‌های غیرهسته‌ای ادعا شده موضوع تحریم علیه هواپیما ادامه خواهد یافت و مشکلات خرید و نوسازی ناوگان هوایی ایران و سیستم‌های حمل و نقلی ادامه خواهد یافت. این موضوعات باید شفاف‌سازی شود.

در ادامه محمود نبویان در واکنش به صحبت‌های نعمتی گفت: بنده همانند برخی آقایان نیستم که بدون مطالعه مطلبی را بیان کنم و چشم به دهان برخی دیگر دوخته باشم. بنده چون آقای جلیلی صحبتی را بیان کرده‌اند، ابهامات و سوالات را در رابطه با تفاهم برجام بیان نکردم.  

در همین حال زاکانی در پاسخ به تذکر آیین‌نامه‌ای نعمتی گفت: ایراد شما به عملکرد کمیسیون برجام وارد نمی‌باشد زیرا ما کسی را از اظهارنظر و صحبت منع نکرده‌ایم.

همچنین سید حسین نقوی حسینی نیز گفت: طبق آیین‌نامه وارد بودن یا نبودن تذکر برعهده رئیس جلسه است و ایراد آقای نعمتی وارد نمی‌باشد.

نهاوندیان در پاسخ به سوال نعمتی گفت: پاسخ به برآورد میزان خسارات وارده بر اثر تحریم‌ها نیازمند فرصت است که پس از برجام به شکل دقیق‌تر مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. ما معتقدیم که دوران خسران اقتصاد ایران در حال سپری شدن است و باید برنامه‌ریزی برای دوران پسا برجام صورت گیرد. باید این مسئله را مدنظر قرار بدهیم و تحلیل کنیم که اگر تحریم‌ها ادامه پیدا می‌کرد، سرنوشت اقتصاد ایران چگونه می‌شد. این موضوع می‌تواند ابعاد مقاومت و ایستادگی ملت ایران را روشن نماید.

وی ادامه داد: به صراحت در رابطه با ابهام موجود درباره تحریم سوئیفت که بیان شده پاسخ دادیم. به نظرم در رابطه با سوئیفت و مسائل نظیر آن، انسان باید تجاهل که علی‌رغم ذکر صریح و شفاف توضیح آن بیان شده است. اصولا ما در گذشته به هیچ عنوان در قطع‌نامه‌ها و تحریم‌های وضع شده عنوان تحریم سوئیفت بیان نشده بود. در رابطه با فضای تحریمی که ایجاد شده بود،‌ دوستان باید توجه داشته باشند که ریسک همکاری اقتصادی و سرمایه‌ای با ایران به شدت افزایش یافته بود که شمول وسیعی در مسائل مختلف داشت. شرکت‌های اقتصادی به دلیل هزینه‌هایی که ایجاد شده بود از همکاری با ایران امتناع می‌کردند و شرکت سوئیفت نیز بر همین اساس ارائه خدمات خود را به نوعی قطع کرده بود.

رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت تصریح کرد: در رابطه با روند لغو تحریم‌ها و توالی آن توضیحات لازم ارائه شده است. استثنا تنها درباره مصادیق اشاعه هسته‌ای و تسلیحاتی است. تمام تحریم‌هایی که جنبه اقتصادی دارند در روز اجرای تفاهم برجام لغو خواهند شد.

در ادامه زاکانی با ابراز تعجب از ادبیات نهاوندیان گفت: استفاده ایشان از واژه تجاهل درست نمی‌باشد و ایشان نمی‌بایست با این ادبیات نمایندگان مجلس را مخاطب قرار می‌دادند.

نهاوندیان گفت: اشاره بنده و استفاده از واژه تجاهل در رابطه محافلی است که شب‌نامه علیه تفاهم برجام و تیم مذاکره‌کننده تهیه و توزیع می‌کنند. متاسفانه کسانی دست به این کار می‌زنند که علم به این دارند که تفاهم برجام منجر به لغو تحریم‌ها خواهد شد، اما اصرار دارند که این موضوع به وقوع نمی‌پیوندد.

نبویان با اعتراض به نهاوندیان گفت: واقع امر اینجاست که سخنان رئیس دفتر رئیس جمهوری توهین به اینجانب است. آقای نهاوندیان متن برجام، شب‌نامه نیست بلکه متن و سندی است که شما پای آن را امضا کرده‌اید. ما هر چه بیان می‌کنیم از خود سند برجام است. به شما توصیه می‌کنم که سند برجام را بیشتر مطالعه کنید. این چه عادتی است که آقای عراقچی به بنده می‌گوید شما طرفدار آمریکا هستید. به نمایندگان مجلس می‌گوید خیلی نامردید و در نهایت می‌گویید تجاهل کرده‌اید، دولت و اعضای تیم‌ مذاکره‌کننده معصوم نیستند که اینگونه صحبت می‌کنند. ما هر اشکالی که بیان می‌کنیم، عیناً از خود متن استخراج کرده‌ایم.

زاکانی بیان کرد: واقع امر این است که همه کسانی که در کمیسیون برجام حاضر هستند و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای همگی اعضای یک خانواده هستند و همگی اعتلای ایران اسلامی و آنچه که بیشترین نفع را با کمترین ضرر برای ملت ایران دارد محقق شود. در کمیسیون برجام مکررا بحث شده است و در ضمائم برجام بیان شده است که تحریم سوئیفت در مورد افراد شامل بانک مرکزی و بانک‌های ایرانی می‌باشد. این بدان معناست که تحریم‌های بانکی و بیمه‌ای ادامه خواهد یافت و تحریم‌های سوئیفت ادامه می‌یابد.

رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: در روز اجرای برجام مقداری از تحریم‌ها تعلیق خواهد شد، مقداری دیگر مربوط به روز انتقال یعنی 8 سال بعد می‌شود. ما در دنیا با همین متنی که شما منتشر کردید، مواجهیم و ممکن است علیه آن کارشکنی شود. خواهشمندم ابهامات موجود را توضیح دهید.  

عراقچی در ادامه درخصوص ابهامات موجود در لغو تحریم سوئیفت گفت: چندین مرتبه موضوع سوئیفت را توضیح دادیم. نمایندگان محترم که در رابطه با سوئیفت اشکال‌نظر دارند لطفا یک جمله در رابطه با تحریم سوئیفت توسط آمریکا، اروپا یا شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهند. قانون تحریم سوئیفت به هیچ عنوان وجود ندارد، تنها قانونی که وجود دارد این است که کسانی که نام آنها وارد لیست تحریم سوئیفت شده آنها حق ندارند از سوئیفت استفاده کنند،‌ بنابراین ما تحریمی به نام سوئیفت نداریم که بخواهیم آن را لغو کنیم. دلیل اینکه سوئیفت به جمهوری اسلامی خدمات ارائه نمی‌کرده تصویب خود این شرکت بوده است که یک شرکت خصوصی می‌باشد.

وی گفت: در متن تفاهم برجام آمده است که تحریم ارائه خدمات پیام‌رسانی سریع مالی از جمله سوئیفت برای افراد نامبرده شده در الحاقیه تفاهم برجام شامل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و برخی موسسات مالی برداشته می‌شود. در هیچ جایی نام از ایران برده نشده است و البته لیست مفصلی از افرادی که تحت تحریم بوده‌اند وجود دارد. بار دیگر تاکید می‌کنم که ایران تحریم سوئیفت نداشته است. قانونی که وجود دارد در رابطه با افراد لیست الحاقی است. این قانون که افراد را محکوم می‌کند از سوئیفت با اجرای تفاهم به تدریج لغو خواهد شد.

این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان افزود: براساس ضمیمه شماره 5 تفاهم برجام لیست افراد تحریم‌شده به دو بخش تقسیم شده است. براساس الحاقیه اول کسانی که به دلیل تحریم‌های اقتصادی و مالی در لیست تحریم سوئیفت قرار گرفته بودند و لذا روز اجرایی شدن تفاهم برجام نام آنها از لیست تحریم حذف خواهد شد. الحاقیه دوم شامل نام کسانی است که در روز انتقالی اجرا خواهد شد. این افراد کسانی هستند که به دلیل فعالیت‌های اشاعه‌ای نام آنها در لیست تحریم قرار گرفته است.

عراقچی گفت: در مرحله اول در همان روز اجرای تفاهم برجام نام حدود 800 نفر از لیست تحریم سوئیفت خط خواهد خورد و نام حدود 200 شخصیت حقیقی و حقوقی برای روز انتقال باقی خواهد ماند.

غلامرضا تاجگردون نیز گفت: براساس گفته‌های آقای عراقچی حدود یک‌هزار شخصیت حقیقی و حقوقی در لیست تحریم سوئیفت هستند، که با اجرای تفاهم برجام ‌800 نفر آنها از لیست خارج خواهد شد و 200 شخصیت حقیقی و حقوقی باقی می‌مانند که 8 سال دیگر از لیست خارج می‌شوند. در این میان شرکت‌ها و موسسات مالی ایرانی نیز وجود دارند. تحریم سوئیفت تنها علیه یک‌هزار نفر بوده است و علیه کلیت ایران نبوده است.

نهاوندیان گفت: با مکانیسم کمیسیون مشترک و حقی که ایران پیدا کرد در حق مشاوره دادن در کمیسیون مشترک برجام، این امکان ایجاد شده است که درباره این که تعداد بیشتری از لیست تحریم برجام خارج شود، مذاکره صورت گیرد. امکان کاهش نام اشخاص حقیقی و حقوقی که در لیست هستند، وجود دارد.

تاجگردون در این میان بیان کرد: نام تعدادی بانک وجود دارد که نام‌ها در لیست تاحریم سوئیفت وجود دارد که باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.

حمید رسایی در ادامه گفت: ملت ایران که با سوئیفت سروکار نداشته‌اند و تنها بانک‌ها و اشخاص خاص و بازرگانان از سوئیفت استفاده می‌کردند. اینکه گفته می‌شود ایران تحریم نبوده در واقع نوعی فرافکنی است.

عراقچی در پاسخ به ابهامات ایجاد شده در موضوع خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی ایران گفت: براساس متن اصلی تفاهم برجام، ایالات متحده به نحو مشخص شده در پیوست 2 و منطبق بر پیوست 5 ،‌ فروش هواپیماهای تجاری و ارائه خدمات و قطعات را برای ایران صادر خواهد کرد، بنابراین آمریکایی‌ها رسماً اجازه فروش هواپیما به ایران را صادر می‌کنند. ایالات متحده تا پیش از این به بهانه تحریم صنایع هوایی از ارائه قطعات و خدمات برای ناوگان هوایی ایران جلوگیری می‌کرده است.

وی ادامه داد: در پیوست شماره 2 آمده است ایالات متحده متعهد می‌شود اجازه فروش هواپیمای مسافری و تجاری و خدمات مربوط به آن را بدهد که شامل صادرات، صادرات مجدد، انتقال هواپیمای مسافری انحصاراً با کاربری غیرنظامی را صادر می‌کند. در پیوست شماره 5 آمده است در روز اجرایی شدن تفاهم برجام آمریکا اقدام به صدور مجوز و فعالیت‌های مندرج در پیوست‌ها را صادر خواهد کرد. هیچ نقطه‌ضعفی در این زمینه وجود ندارد و فروش هواپیما به ایران از روی اجرایی شدن تفاهم برجام آغاز خواهد شد.

نهاوندیان نیز در رابطه با موضوع دلار و آزاد شدن دسترسی به آن گفت: محدودیتی که در گذشته و در زمان تحریم در مورد دلار آمریکا و دسترسی به اسکناس دلار وجود داشت، به اجرایی شدن برجام برداشته می‌شود.

وی افزود: واقعیت این است که ما پیش از این در دسترسی به دلار دچار محدودیت بودیم، این محدودیت و مبادلات بانکی به آن صورتی که پیش‌تر که شرکت‌های خارجی نمی‌توانستند با ایران معامله داشته باشند و مشمول تحریم می‌شدند، برداشته می‌شود. این بدان معناست که هم محدودیت دسترسی به اسکناس دلار و هم محدودیت معامله تجاری برداشته شده است.

در ادامه وحید احمدی خطاب به نهاوندیان گفت: آقای نهاوندیان؛ با توجه به جایگاهی که در دولت دارید مشخصاً منافع و مضار تفاهم برجام را بیان کنید.

نهاوندیان در پاسخ به سوال این نماینده بیان کرد: به نظر بنده طرف اقتصادی برجام قطعاً یک توفیق بزرگ برای ایران اسلامی است. ما برخی تعهدات را به عنوان محدودیت پذیرفته‌ایم به نحوی که برای برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مضر نباشد. در بخش اقتصادی آنچه آمده است رفع محدودیت می‌باشد.

وی هم چنین خاطرنشان کرد: رفع محدودیت از صادرات اعم از صادرات نفتی و صادرات غیرنفتی و دیگر محصولات معدنی که به طور خاص مورد تحریم بودند و برخی دیگر بنا به دلیل تحریم بانکی، قابلیت عرضه به خارج نداشتند. در بحث واردات با حذف تحریم، واردات کالاهای حساس و محدودیتی که صنایع ایران برای برطرف کردن نیاز به برخی کالاهای چندمنظوره مواجه بودند، برداشته خواهد شد. ما در این راه هزینه‌های سنگینی را متحمل شدیم.

رئیس دفتر رئیس جمهوری ادامه داد: به دلایلی که گفته شد قدرت رقابت اقتصاد ایران با بازارهای جهانی از دست می‌رفت. متاسفانه قسمتی از صنایع ایران در مسابقه‌ای که با رقبای خارجی در عرصه نوآوری و فناوری‌های جدید وجود داشت، عرصه را واگذار کردند، زیرا نمی‌توانستند از ماشین‌آلات مدرن و به‌روز استفاده کنند. آنچه را که در بسیاری از موارد ما می‌توانیم با نوآوری‌های خودمان ایجاد کنیم، اما در برخی موارد نیز نیازمند استفاده از تکنولوژی‌های مدرن جهانی هستیم. که عدم دسترسی یا پرهزینه بودن دسترسی به آن اثر خود را از دست دادن قدرت رقابت در بازار صادرات نشان داده است.

وی افزود: نکته بسیار مهم دیگر این است که آینده‌نگری در لغو تحریم‌ها است. نسل آینده برای اشتغالزایی نیازمند سرمایه‌گذاری است. در هیچ جای دنیا فقط انحصاراً با اتکا به منابع مالی داخلی سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد و از ظرفیت‌های خارجی به بهترین نحو بهره‌گیری می‌شود. کشورهای مختلف با استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی و بهره‌گیری از منابع داخلی، منافع چندبرابری را برای صنایع داخلی خود ایجاد می‌کند. برداشته شدن تحریم‌ها فرصت سرمایه‌گذاری و جهت سرمایه‌گذاری را در ایران ایجاد می‌کند.

نهاوندیان خاطر نشان کرد: در رابطه با همکاری تحقیقاتی که مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره کرده‌اند و شرکت‌های دانش‌بنیان دنبال می‌کنند با تعامل علوم و تکنولوژی می‌تواند سرعت بیشتری به خود بگیرد. ما در گذشته شاهد بودیم که حتی در مورد چاپ مقالات علمی دانشمندان ایرانی نیز کارشکنی صورت می‌گرفت که این موضوع نیز حل خواهد شد.

استراتژی دولت بهره‌گیری از ظرفیت لغو تحریم‌ها این است برای برنامه‌ریزی برای تولید ملی است

نهاوندیان گفت: از نظر ما در دولت و مجلس رفع تحریم‌ها تنها رفع مانع است و جایگزین تلاش و فعالیت در ایران اسلامی نخواهد شد. تاکید مقام معظم رهبری بر لزوم توجه به اقتصاد مقاومتی با سرعتی بیشتر باید دنبال شود. ما اگر در سال‌های گذشته واقعاً اقتصاد مقاومتی را دنبال می‌کردیم این افزایش واردات را شاهد نبودیم. واردات بی‌رویه متاسفانه موجب تلف شدن سرمایه‌ داخلی شده است.

وی افزود: استراتژی دولت این است که برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از ظرفیت لغو تحریم‌ها برای تولید ملی انجام گیرد. در برخی از زمینه‌ها ما به شدت نیازمند کمک و همراهی مجلس شورای اسلامی هستیم. موانعی که در بحث کسب و کار وجود دارد باید هر چه سریع‌تر حل شود که الحمدالله کارهای خوبی نیز صورت گرفته است.

وی تصریح کرد: در یک جمله خلاصه باید عرض کنم در بخش اقتصادی حتماً جنبه توفیق و دستاورد ایران قطعی می‌باشد. محدودیت‌های گذشته کلا برداشته می‌شود یا به اشاعه‌ای و تسلیحاتی تقلیل پیدا کرده است.

عباسعلی منصوری آرانی گفت: سوالی که می‌خواهم مطرح کنم در رابطه با مختصات قبل از قطع‌نامه شورای امنیت و مذاکرات،‌ حین مذاکرات و پس از امضای تفاهم برجام می‌باشد. بحث‌هایی تاکنون در رابطه با فساد اقتصادی در میان تحریم‌های خصمانه وجود دارد. در این که آمریکایی‌ها در وضع تحریم‌های خصمانه علیه ملت ایران مجرم بوده‌اند، شکی وجود ندارد ولی موضوع اینجاست که در داخل نیز متاسفانه با مشکلاتی مواجه هستیم. هستند کسانی که در شرایط سخت تحریم از تحریم‌ها کاسبی کرده‌اند و خون مردم ایران را در شیشه کرده‌اند. شرکت‌هایی ایجاد شد که از تحریم‌ها به نفع برخی افراد بهره‌برداری کنند. متاسفانه بخش عمده تحریم‌ها متوجه قشر ضعیف جامعه ایران بود.

وی افزود: کسانی که متمول بودند به هیچ عنوان متوجه نشدند که تحریم‌ها چه تبعاتی برای قشر ضعیف جامعه ایران ایجاد کرد. بحث و بررسی در رابطه با این موضوعات می‌تواند بسیار مفید باشد زیرا گذشته همواره آینه‌ای برای آینده است. مقام معظم رهبری نیز اشاره فرموده‌اند که در بحث اقتصاد مقاومتی باید توجه کنیم که در گذشته 700 تا 800 میلیارد دلار داشتیم اما به دلیل نبود کار کارشناسی و بی‌خردی ما امروز 9 میلیون بیکار در کشور داریم.

عضو کمیسیون برجام نصریح کرد: میزان پول‌های خارج از کشور که امید می‌رود هر چه سریع‌تر به ایران بازگردد، مشخص نیست و این خود یک ضعف بزرگ است که نمی‌دانیم چه میزان سرمایه در خارج از ایران داریم. چرا ایران برخلاف همه کشورهای جهان نمی‌داند چه میزان سرمایه در خارج وجود دارد؟ دولت چه برنامه‌ای برای بهره‌گیری و استفاده از سرمایه‌های بلوکه شده در جهت ایجاد اشتغالزایی دارد که 100 میلیارد دلار وارد چرخه اقتصاد شود؟

نهاوندیان در پاسخ به منصوری آرانی گفت: یکی از قربانیان تحریم همین شفافیت مالی بود که از بین رفت. بعد از رفع تحریم‌ها، برگرداندن کامل شفافیت مالی به اقتصاد مالی اجرا خواهد شد و ما اقتصاد رقابتی را دنبال می‌کنیم. عدم گزارش‌دهی به دولت و وجود انحصار از مضرات تحریم‌ها بوده است.

وی ادامه داد: متاسفانه به دلیل تحریم‌ها قراردادهایی منعقد می‌شد که با توجیه شرایط خاص مزایده لازم یا مناقصه لازم برگزار نمی‌گردید. در شرایط تحریم ناچار شدیم ستادی با عنوان مواجهه با تحریم ایجاد کنیم و برخی تصمیمات را که در شرایط عادی نمی‌توانستیم به آن عمل کنیم را برای قانونی شدن به مجلس ارائه می‌کردیم تا با مصوبات نمایندگان ملت قابلیت اجرایی شدن پیدا می‌کرد.

نهاوندیان تصریح کرد: خود مجلس هم در نحوه اجرای برخی از آن مصوبات نگرانی‌هایی داشت، این مسائل تبعات فضای غیرشفاف است که مورد سوءاستفاده قرار گرفته بود. سوءاستفاده‌هایی که از شرایط تحریم صورت گرفته بود امروز باید توسط قوه قضائیه مورد رسیدگی قرار گیرد. تاکید می‌کنم اینکه عده‌ای قلیل از وضع تحریم‌ها توسط غرب سوءاستفاده کردند، منکر نیت خیر افرادی که کمک می‌کردند در دور زدن تحریم‌ها ایران موفق عمل می‌کند، نمی‌شوم.

وی افزود: دولت وظیفه دارد اطلاعاتی را که به دست می‌آورد در اختیار قوه قضائیه قرار دهد و تاکنون نیز همین اقدام دنبال شده است. در قوه قضائیه پرونده مربوط به افراد مسئله‌دار در موضوع تحریم توسط قوه قضائیه در حال پیگیری است. دولت آمادگی لازم را برای دوران پساتحریم ایجاد کرده است.

نهاوندیان با بیان این که فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌های موجود صنایع اقتصادی ایران جهت سرمایه‌گذاری مشخص شده است، تصریح کرد: البته مبنا سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی و افزایش تولید ملی است. ما تلاش می‌کنیم که از منابع موجود حداکثر منفعت را برای ایران ایجاد کنیم. استفاده از منابع مالی بین‌المللی جهت اشتغالزایی و افزایش سود موضوعی است که دنبال خواهیم کرد.

وی تصریح کرد: ما به طرف‌های غربی گفته‌ایم که فکر صادرات صرف به ایران باید کنار گذاشته شود و آنها باید تولید مشترک را در دستور کار قرار دهند. ورود فناوری‌های نوین اقتصادی موضوعی است که امیدواریم با همراهی و کمک مجلس شورای اسلامی محقق شود.

در ادامه علاءالدین بروجردی گفت: نگاه دنیا به اقتصاد ایران به ویژه در شرایط فعلی نگاه به یک بازار 80 میلیون نفری است. اینکه هنوز برجام به انجام نرسیده است و خیل عظیم صدها نفری تیم‌های اقتصادی اروپایی را در تهران شاهدیم یک نکته قابل تأمل وجود دارد که ما نمی‌خواهیم نگاه آنها به ایران به‌عنوان یک بازار تجاری صرف محقق شود و بازار ایران از کالاهای صادراتی غربی اشباع شود.

وی ادامه داد: متاسفانه ساختار نظام اقتصادی ایران به گونه‌ای است که در بحث واردات یک اتوبان می‌باشد و در بحث صادرات یک جاده ناهموار است. یعنی مجموع قوانین و مقررات برای واردات بسیار سهل و آسان می‌باشد اما قوانین برای صادرات بسیار پرفراز و نشیب است. راهبرد اعلام شده از سوی مقام معظم رهبری و خود دولت این است که بتوانیم افزایش تولید بدهیم، پروژه‌های مختلف اجرایی شود و تحولی بنیادین در اقتصاد ایران ایجاد شود. تدابیر دولت در افزایش سرمایه ملی ایران در دوران پساتحریم چیست؟

نهاوندیان: اقتصاد ایران ظرفیت بالایی دارد و برای سرمایه‌گذاران خارجی قابل اتکا است

نهاوندیان در پاسخ به سوال بروجردی گفت: لغو تحریم‌ها یک فرصت ذی‌قیمت است که برای کشور فراهم شده است و مرهون مقاومت سالیان گذشته ملت ایران بوده است. ما وظیفه داریم از این فرصت ایجاد شده به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم. در مرحله اول نباید ما به دست خودمان برای خودمان ایجاد تردید کنیم. امروز دنیا به سبب توفیق جمهوری اسلامی در مذاکرات، یک نگاه مثبت نسبت به کار و فعالیت مشترک با ایران پیدا کرده است. آنها موانع سیاسی رابطه با ایران را برطرف کرده‌اند.

وی افزود: ما در نحوه سخن گفتن و موضع گرفتن این قاطعیت و امید نسبت به آینده ایران را دچار نوعی ابهام، تشکیک و تردید نکنیم. کاری که ایران‌ستیزها در آمریکا و رژیم صهیونیستی دنبال می‌کنند تا موضوع تفاهم برجام را مورد تشکیک قرار دهند و آینده ایران را مبهم جلوه دهند، می‌بایست با اطمینان به جهان اعلام کنیم که اقتصاد ایران ظرفیت بالایی دارد و برای سرمایه‌گذاران خارجی قابل اتکا می‌باشد.

وی تصریح کرد: به جای لحظه‌پردازی و مصرف‌گرایی، با آینده‌نگری، تولید‌نگری کنیم. به این معنا که امکانات جدیدی در حال تحقق است. ما نباید توقعات لحظه‌ای و مصرف‌گرایی را دامن بزنیم. هر کسی که ادبیات اقتصادی را بداند، می‌داند که پس از شرایط خاصی که در بازار ارز ایجاد شده بود، بازگرداندن آن به شرایط عادی کار سخت و دشواری است. به جای آنکه در این شرایط توقعات غیرممکن را مطرح کنیم، توقعات قابل تحقق و ممکن را بیان کنیم. ما باید ایجاد اشتغال، بالا بردن سرمایه‌گذاری،‌ بالا بردن نرخ رشد تولید،‌ پایین آوردن همزمان نرخ تورم با افزایش رشد را براساس برنامه‌های دولت باید دنبال کنیم. همه باید کمک کنیم که اهداف قابل تحقق در سریع‌ترین زمان ممکن محقق شود.

رئیس دفتر رئیس جمهوری گفت: هیچ اقدامی بدون انسجام انجام نمی‌شود. انشالله همانگونه که مقام معظم رهبری از کارگزاران نظام توقع دارند، دولت، مجلس و همه ارکان در فضای پسابرجام در مسیر کمک به توسعه اقتصادی و‌ اقتصاد مقاومتی گام برداریم. مسئله برجام دیگر تمام شده است و یکی از مسائلی که مطرح بود این بود که موضوع بیش از حد کش پیدا می‌کرد. طولانی شدن یک موضوع غیرعادی آن را عادی می‌کند و نباید آن را دنبال کرد. اینکه برخی می‌گویند تحریم‌ها چون طولانی شده است ما باید به این شرایط عادت کنیم، صحیح نیست. تحریم‌ها خصمانه بوده است و به ملت ایران ظلم شده است. بر همین اساس تحریم‌ها باید پایان یابد و آغازی جدید برای ایران رقم بخورد.

اسماعیل کوثری گفت: آقای نهاوندیان گفته بودند،خوب بود که مجلس در زمان امضای تفاهم برجام وارد صحنه می‌شد؛ باید اعلام کنم که ما پیش از تفاهم ژنو به آقایان روحانی و ظریف نامه نوشتیم و درخواست کردیم که یک نماینده به نمایندگی از مجلس شورای اسلامی حضور داشته باشد که پاسخی به آن داده نشد.

وی در ادامه گفت: در زمان تصویب قطع‌نامه های شورای امنیت به شکلی خصمانه و ظالمانه بر علیه ملت ایران وضع شد. ما در حال پیشرفت در زمینه هسته‌ای بودیم. ما همواره تیم مذاکره کننده هسته‌ای را حمایت کرده‌ایم و هرگز آنها را تنها نگذاشته‌ایم.

عضو کمیسیون برجام همچنین گفت: جنابعالی یا عزیزان دولت ، بحث این دولت و آن دولت نیست ، با کنترلی که در متن آمده است که هر قلمی که خواهان خرید آن هستیم باید طرف غربی کنترل کند آیا فکر می کنید که توانایی پیشرفت علمی داریم؟ من احساس می کنم با تفکری که در راس نظام جمهوری اسلامی وجود دارد ، نمی گذارد ما پیشرفت کنیم. آنها می گویند که تابع ما باشید. بحث برجام به صورت کلی این است که همه مسائل باید تحت کنترل و هدایت آنها باشد. روحیه انقلاب که باید پیشرفت جهشی داشته باشد به وقوع نمی‌پیوندد.

وی در نهایت گفت: خیلی مسائل وجود دارد که می ‌خواستیم به آنها دست پیدا کنیم. به عنوان نمونه در بحث تجاوز رژیم بعثی صدام می خواستیم که 6 ماهه قضیه جمع شود اما 8سال طول کشید ، زیرا همه مسائل دست ما نبود. مساله اینجاست که الان چاه‌های مشترک می خواست به موقع حل شود. مسائل این گونه نبوده است که در دولت‌ها قبل همه مسائل عادی بوده‌است و حالا بخواهیم آن را نقد کنیم.

نهاوندیان در پاسخ به کوثری گفت: عرض بنده این بود که الحمدالله دقت نظری که در مورد تفاهم برجام وجود دارد ای کاش در مورد قطعنامه‌های شورای امنیت به ویژه قطعنامه 1929 وجود می‌داشت. مفاد آن اگر مورد بحث قرار می گرفت شاید به این که تدبیر بهتری بیاندیشیم یا آثار آن را کنترل کنیم، کمک می‌کرد. خاطرتان باید باشد که مفاد قطعنامه‌ را رسانه‌ای اجازه انتشار نداشت و هیچ جا هم بحثی درباره آن صورت نگرفت. این فرآیند موضوعی بود که به سرنوشت ملت ایران مربوط می شد.

وی گفت: موضوع کنترل‌ها که بیان شد باید عرض کنم که اگر از فعالان اقتصادی سوال نمایید ، بیشترین اثر منفی در تحریم‌ها را تحریم بانکی داشت. تحریم بانکی به سبب این که کلیه فعالیت‌های اقتصادی را تحت الشعاع قرار می دادد ، فاغ از این که موضوع آن فعالیت چه کالا یا خدمات چیست این اثر داشت. موارد منوط به اجازه قبلا هم داشتیم ، ما از دستگاه‌های صنعت ، معدن و تجارت پرسیده‌ایم که مکانیسم مجوز گیری برای شما چقدر ایجاد مشکل کرده‌است.

نهاوندیان تصریح کرد: پاسخ شنیدیم که در گذشته همین مجوز را باید کسب می کردیم مشکل نبوده است. در کل اقتصاد ایران اگر بخواهیم در نظر بگیریم ، شمول تحریم بانکی روی 100 درصد خارجی ما بود ، صدور مجوز شاید از 10 درصد هم کمتر بود. وقتی رقابت زیاد می ‌شود خود فروشنده به دنبال این می رود که مشکل خود را حل نماید. ما در شرایط فعلی که پیش از آن نبودیم به هیچ عنوان نگرانی در این موضوع نداریم.

رئیس‌دفتر رئیس جمهوری گفت: این که تاخیرهایی صورت گرفته است ، بنده مثال‌هایی عرض کردم. در پارس جنوبی اگر تحریم نبود ما در بحث میدان نفتی مشترک به اینجا رسیده بودیم که بتوانیم از این میدان بهره برداری کنیم. برخی موارد دیگر شاید اثر جنبی داشت ولی در برخی دیگر اثر مستقیم داشته است. این که ما ضرر کرده‌ایم در مقابل نفع استقامت موضوعی بالاتر از اقتصاد است. به چه دلیلی ملت ایران در موضوع هسته‌ای مقاومت کرد؟

وی در ادامه گفت: ملت ایران هرگز بنای ساخت بمب اتمی نداشته است و موضوع هسته‌ای پیشرفتی مانند دیگر پیشرفت‌های کشور بود. ما به این دلیل مقاومت کردیم که دشمن درحال زورگویی به ایران اسلامی بود. ما مقابل اصل زورگویی ایستادگی کردیم و در مساله صرفا هسته‌ای مقاومت نکردیم ، این موضوع باید تبیین شود. اگر در مورد دیگری همانند ذوب آهن نیز اگر زور گفته می‌شد ما باید ایستادگی می کردیم.

نهاوندیان با بیان اینکه حق برای ما همیشه مهم تر از نفع بوده‌است گفت: الان اگر می‌توانیم جلوی تحریم‌ها را با موفقیت و عزت بگیریم ، الان که به تفاهم رسیده‌ایم ؛ اگر یک روز اجرای تفاهم به تاخیر بیافتد باید در مقابل مردم پاسخگو باشیم. یک زمانی طرف مقابل حاضر به توافق نبودند ولی امروز ناچار شده‌اند که پای مذاکرات بیایند و یک تفاهم عزت‌مندانه برای مردم ایران حاصل شود. ما حتما می‌بایست محاسبه کنیم میزان هزینه و فایده ما چقدر است. گذشته ، گذشته است و آینده برای ما دارای اهمیت است.

مسعود پزشکیان گفت: صحبت بنده خلاصه و مختصر است ؛ خواهش می‌کنم هزینه و فرصت برای ما بیان شود. وقتی که گفته می‌شود 130 میلیاردتومان در روز ضرر می کنیم یعنی این که راه‌آهن میانه-تبریز 10سال است که می‌خواهند راه‌اندازی کنند نیازمند 500 میلیاردتومان پول است. از طرف دیگر 75 میلیون دلار به دلیل نفروختن دلار ضرر می کنیم ، در مورد میادین مشترک نفتی قبلا رقم آن گفته می شد که 10هزار میلیاردتومان ضرر می کنیم. اگر این ارقام را هزینه و فرصت کنند ، یعنی در کشور راه‌آهن ایجاد کرده بودیم ، پل زده بودیم ، محیط زیست را خراب نکرده بودیم ، کارخانه ها توسعه یافته بود. اگر رقم هزینه و فرصت ها در یک جدول کنار یکدیگر نشان داده می شد ، واقعیت مشخص می شد که چه چیزهایی را از دست داده‌ایم و چه چیزی را معامله می کنیم. اگر این مسیری بود که باید طی می کردیم ، اشکالی ندارد؛ اما ادامه این مسیر چه هزینه هایی برای کشور دارد. ما از جیب چه کسانی می خواهیم هزینه کنیم.

وی در ادامه گفت: در جامعه مشکلاتی نظیر فقر، بی کاری ، تخریب محیط زیست و موارد دیگر وجود دارد که اگر پول داشتیم از آنها می‌توانستیم جلوگیری کنیم. به جای این که جنگل را خراب کنیم در همان مسیر پل می زدیم تا محیط زیست تخریب نشود. با 130 میلیارد تومان چند کارخانه و خط تولیدی می شد راه اندازی کردو چند فرصت شغلی ایجاد نکردیم. این که بابک زنجانی‌ها درست شدند برای همین وضعیت تحریمی ایران بوده است.

این عضو کمیسیون برجام گفت: از نظر اعتقادی ما باید بدانیم که کجا هستیم ، به کجا می‌رویم و به چه قیمتی انجام می‌دهیم. به گروه قبلی‌هم گفتم اما جواب نگرفتم. در زمان وضع تحریم ها می شد به گونه ای صحبت می کردند که این گونه متحمل هزینه نشویم. آن آقا می گفت که این قطعنامه‌ها کاغذ پاره است ، حالا مدام می گویند که این کاغذ پاره ها چرا قطع نمی شود.

زاکانی در پاسخ به سخنان پزشکیان گفت: ما یک بحثی را از سابق داشتیم که کسی گفت کاغذ پاره است ، کسی می گفت این قطعنامه را اجرا نمی کنیم و همین الان آقای عراقچی می گوید که این قطعنامه ها را قبول نداریم. یک کسی به شکلی دیپلماتیک با موضوع برخورد می کند ، کس دیگری می گوید اینها کاغذ پاره است. بحث بنده من این است که باید ببینیم که فرصتی را برای آینده خلق کردیم ، یعنی زمانی که سوخت فسیلی جهان رو به اتمام می گذارد و آینده این مملکت به صنعت هسته‌ای است. هندی ها چندسالی سختی تحمل کردند اما این صنعت را حفظ کردند من خواهش می کنم این کار انجام بگیرد که بتوانیم استفاده کنیم.

احمدامیرآبادی فراهانی گفت: در توافقنامه ژنو گفته شده بود که هر ماه 700 میلیون دلار از دارایی های ایران آزاد شود. هر دور که این تفاهم تمدید شد با ارقامی نظیر 2.1 میلیارد دلار ،4.9 میلیارد دلار و در نهایت 4.2 میلیارد دلار در مجموع همان 700 میلیون دلار انجام گرفت.

وی ادامه داد: آن گونه که ما متوجه شدیم در موضوع تفاهم‌نامه ژنو این اعداد و ارقام از طریق روال بانکی وارد کشور نشد. نمونه این موضوع 70 میلیون درهمی بود که سپاه حفاظت فرودگام امام خمینی (رة) آن را ضبط کرد و به دادستانی ارجاع گردید؛ در نهایت دولت برعهده گرفت که این پول همان پول لغو تحریم ها بوده است. یک صراف این پول‌ها را به یکی از کشورهای همسایه می‌بردند و تبدیل به دلار می‌کرد و به کشور باز می گرداند. چه تضمینی وجود دارد ، پول‌هایی که قرار است بر اساس تفاهم برجام آزاد شود این اتفاق برای آن بروز نکند.

نهاوندیان گفت: در رابطه با سخنان آقای پزشکیان ، الان فرصت بسط موضوع به همه مسائل کشور نیست و بنده چند مثال عرض کردم. در رابطه با کلیت موضوع ، براساس سند چشم انداز توسعه کشور بنا بود که رشد اقتصادی 8 درصدی را داشته باشیم ولی عملکرد ما در 10 سال گذشته کمتر از 3 درصد بوده‌است؛ علت این موضوع چیست؟ روشن است که دلیل ناکامی در تحقق رشد 8 درصدی یا موضوع تحریم‌ها می‌باشد یا مساله سومدیریت است. عزم ، منابع مورد نیاز و حمایت‌های مقام معظم رهبری بود اما نتوانستیم به برنامه های خود در توسعه اقتصادی دست پیدا کنیم. باید در آینده نزدیک اشکالات کار را ریشه یابی کنیم.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: مدام شعارهایی را می‌دهیم اما به آن عمل نمی کنیم. مدام شعار می دهیم که باید دولت را کوچک کنیم ولی عملا دولت درحال بزرگ شدن است. مدام شعار می دهیم که باید از تولید ملی حمایت کنیم اما عملا عملکرد ما واردات را در گذشته افزایش داده است. این موضوعات باید ریشه یابی شود. من معتقد نیستم که ناکامی در توسعه اقتصادی با رقم 8 درصد کاملا مربوط به تحریم‌ها می‌باشد اما قسمتی از معضل ما همین تحریم‌ها است.

وی در پاسخ به امیر آبادی گفت: آنچه که در ژنو تفاهم شد این بود که سپرده‌های ایران آزاد شود اما هنوز نقل و انتقالات بانکی ، بازکردن ال‌سی ، در اجرا با مشکل بیمه هواپیمایی که برای این کار بخواهد مورد استفاده شود مواجه بودیم. وقتی استفاده از سیستم بانکی همچنان مشمول تحریم است ؛ یعنی آزاد شدن سپرده هایی که داریم برای خرید کالا از همان کشور مورد استفاده قرار گیرد. اگر هم بخواهید در جای دیگر به اولویت‌ها کشور اختصاص یابد هنوز راه‌های مورد نیاز باز نشده‌است.

نهاوندیان تصریح کرد: تفاوت اساسی با آنچه که در برجام آمده این است که کلیه تحریم‌های بانکی لغو خواهد شد. به نظر بنده مقایسه صحیحی نیست و تضمین آن این است که سیتسم بانکی ایران با سیستم بانکی جهان در یک تعامل پیشرفته قرار بگیرد. علاوه بر این آنها خودشان را ملزم کرده‌اند که رفتار ترجیحی داشته باشند، در مورد اعتبارات صادراتی همین موضوع صدق می کند.

امیرآبادی فراهانی در واکنش به سخنان نهاوندیان خواهان توضیح در مورد چرایی وارد شدن سرمایه آزاد شده ایران براساس تفاهم‌نامه ژنو از طریق واسطه شد.

نهاوندیان گفت: یا ما می خواهیم اسکناس وارد کشور کنیم و یا این که بانک‌ها برای خرید خارجی نیازمند اسکناس است.

عراقچی در تکمیل سخنان نهاوندیان گفت: در توافق ژنو قرار شد که ماهی 700 میلیون دلار آزاد شود ، ما بیان کردیم وقتی که مبادلات بانکی ممنوع است چه کار انجام دهیم. براساس برنامه تدوین شده طرفین قرار شد یک کانال بانکی ویژه تدارک دیده شود و از آن طریق اقدامات بانکی صورت گیرد. دولت بیان کرد که اگر اسکناس وارد کشور شود بیشتر مفید خواهد بود.

وی تصریح کرد: اگر می خواستیم 4.2 میلیارد دلار را به شکل نقد وارد ایران کنیم با واکنش طرف غربی مواجه می شد ، طرف ایران اعلام کرد که با توجه به نزدیکی ایام حج ، حجاج ایرانی برای سفر به مکه مکرمه نیازمند دلار هستند . در نهایت در تفاهم‌نامه ژنو بیان شد که به صورت نقد نیز می‌توانیم سرمایه بلوکه شده خود را دریافت کنیم. زمانی که تفاهم‌نامه ژنو اجرایی شد ما مطالبات خود را نقدا مطالبه کردیم که موجب اختلاف در طرف مقابل شد.

عراقچی خاطرنشان کرد: طرف غربی تامین اسکناس را برعهده بانک طرف حساب ایرانی گذاشتند در این میان اتفاقی که رخ داد این بود که اسکناس دلار برای ایران تحریم بود بنابراین تصمیم گرفتیم این مبلغ را به کشوری در منطقه منتقل شود و ما از آن کشور اسکنانس دلار دریافت کنیم.

وی افزود: پول‌ها به دو کشور از منطقه منتقل شد و ما از این کشورها به صورت خرد اسکناس‌های دلار را وارد ایران می‌کردیم. اگر همان روال تفاهم ژنو اجرایی شده بود ما در حساب‌های خود ماهانه مبلغ 700 میلیون دلار داشتیم که هر خرجی که می خواستیم انجام بدهیم و ما هم به دولت می گفتیم صرف خریدهای ضروری شود، دولت اصرار کرد که ما دلار اسکناس نیاز داریم. باید بیان نمایم که در برجام موضوع تحریم اسکناس دلار کاملا لغو تحریم شده است.

حامدقوامی گفت: آیا با اجرایی شدن تفاهم برجام آیا می توانیم اقتصاد مقاومتی را می‌توانیم اجرایی کنیم؟ قیدهایی که در تفاهم برجام آمده است قطعا نمی گذارد ما به اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنیم. برجام ما را کنترل می کند که به سطح‌های پایین‌تر اقتصاد تنزل خواهد داد. خیلی از مسائل را بهم مرتبط نکنیم ، یک روزی دلار 170 تومان بود و روزی دیگر به 700 تومان افزایش یافته است. این تحریم‌ها آیا حاکم بوده که قیمت دلار آنگونه افزایش یافته است؟

وی در ادامه گفت: مطالعه انجام گرفته در دولت هشتم متوسط بهره‌برداری از پروژه‌های عمرانی را از 4 سال به 12 سال نشان می‌دهد. این که 3برابر شده آیا شرایط تحریم‌ها این موضوع را ایجاد کرده‌است یا آن که خطاهای تشخیص علت ود معلولی سبب شده است؟

قوامی گفت: داستان چراغانی ها در ایران داستان تلخی است. وقتی که اولین چاه نفتی در مسجد سلیمان به نفت رسید ، کشور را چراغانی کردیم که نفت آمد وضع ممکلت خوب خواهد شد. نفت ملی شد ، چراغانی کردیم و فکرکردیم که مشکلات حل خواهد شد. بعد از انقلاب دست شرکت های خارجی را قطع کردیم و فکر کردیم که موضوع درست می شود ، اما این گونه نشد. روز ملی جشن هسته‌ای با رسیدن تکنولوژی به هسته‌ای رسیدیم. الا هم چراغانی کرده ایم که با رسیدن به تفاهم برجام وضع مملکت خواهد شد. کسی منکر تلاش‌ها و زحمات تیم مذاکره کننده هسته ای نیست اما باید به واقعیات اقتصاد و برنامه ریزی برای توسعه کشور دست پیدا کنیم.

رضایی: ابهام در تدبیر درنظر گرفته شده برای ادامه تحریم‌ها در پشت لغو تحریم ظاهری

محمد ابراهیم رضایی گفت: در روند اجرایی تفاهم برجام ، تعهداتی ما و تعهداتی طرف مقابل دارد. تعهدات ما باید به طور کامل اجرا شود و در یک فرآیند راستی آزمایی کنترل شود. طرف مقابل پذیرفته است که تحریم‌ها را لغو کند. این احتمال وجود دارد که در پشت پرده که ظاهرا تحریم‌ها لغو شده است ، اساس و بنیان تحریم پابرجا بماند. ممکن است آنها نخواهند با ما تجارت کنند.

مهرداد بذرپاش گفت: عددی که آقای نهاوندیان گفتند یک دیپلماسی نامناسب انرژی که ما داشتیم در یک سال 35 میلیارد دلار ضرر خورد که 273 میلیارد تومان برای کشور ضرر می شود. شما به گونه ای صحبت می کنید که گویا عده‌ای موافق تحریم‌هستند و عده‌ای خواهان لغو تحریم هستند.

وی با بیان این که قطعا همه ما خواهان لغو تحریم‌ها هستیم، هیچ کس در ایران نمی خواهد که کشور تحریم باقی بماند افزود: موضوع اینجاست که برجام را نگاه می کنیم می خواهیم نقاط مثبت و منفی آن را مورد بررسی قرار می دهیم. منابع نفتی بلوکه شده نفتی ما در مواردی که با کشورهای اروپایی معامله می کنیم به کشور بازنمی گردد مگر این که با تجارت دوجانبه داشته باشیم. با توجه به منابعی که قرار است آزاد شود آیا تا پایان سال 95 هم این سرمایه آزاد شده و اثرات تفاهم برجام به کشور نمی رسد؟

زاهدی گفت: ارقام و متنقاضی که درباره بورس و مسائلی نظیر آن بیان می شود در جایگاه دیگری باید بررسی شود و امروز مساله برجام مهم تر است. باید بررسی کنیم که برجام چه مفایدی برای کشور دارد و مضررات آن چیست. هر وقت مباحث پسابرجام مطرح شد باید به ارقام و صعود یا نزول ارقام و شاخص‌های اقتصادی و بورس بپردازیم. چقدر از این پول‌های بلوکه شده در خارج از کشور به ایران باز می گردد و چه زمانی این موضوع محقق خواهد شد؟

وی در ادامه گفت: در مورد کمیسیون مشترک علامت سوال این است که اگر به ماده 36 و 37 مراجعه شود ؛ مکانیسیمی در رابطه با حل اختلاف میان ایران یا هریک از اعضای گروه 1+5 مطرح شده است که می‌تواند شکایت کنند و روالی که تا ماده 37 ادامه می یابد.

زاهدی تصریح کرد: اگر موضوع حل و فصل نشود بین طرفین به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده می شود تا رای گیری صورت گیرد ، اگر چه قطعنامه فوق الذکر ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ تصویب نشود آنگاه قطعنامه های شورای امنیت مجددا اعمال خواهد شد. این یک موضوع خطرناک برای ایران است ، کافی است یکی از اعضای دارای حق وتو مانع تحقق حق جمهوری اسلامی شود و منافع ایارن محقق شود. نکته ای که در این میان مطرح است ؛ برخی تحریم های آمریکا ، تحریم‌های ایالتی است که در مورد آنها باید چاره‌ای اندیشیده‌شود.

نهاوندیان در پاسخ به قوامی گفت: آنچه که بیان فرمودند ، همان چیزی است که دغدغه ما می‌باشد، استفاده از فرصت ایجاد شده برای ما این باشد که اتکا به منابع داخلی را بیشتر کنیم. این که اقتصاد مقاومتی به کارگروه خرید ربط دارد یا خیر ،‌چون جنابعالی اشراف کامل به مباحث اقتصاد مقاومتی دارد ؛یکی از مباحث مطرح شده اصلی صادرات است. مهم این است که تحریم پلید بانکی برداشته شود و صادر کنندگان ما از آن منتفع شوند. ما به اندازه کافی ظرفیت تولد داریم، متاسفانه در بخش‌هایی از تولید داخلی با مشکل طرف تقاضا مواجه هستیم. مشکل بانکی برداشته شود می توانیم صادرات داشته باشیم.

وی در ادامه گفت: این که با آمایش سرزمینی و اقلیمی بتوانیم بهره گیری از منابع طبیعی و معادن خود را افزایش دهیم نیازمند سرمایه است. بنده تاکید دارم که رفع تحریم ، رفع مانع است. رفع تحریم به هیچ عنوان جایگزین برنامه ریزی، تلاش و کوشش ما نیست. باید مشکلات خودمان را با انسجام حل کنیم. در گذشته هم تاخیر در اجرای پروژه‌های عمرانی بوده است اما مثالی که مشخصا بیان کردم تحت تاثیر تحریم‌ها ایجاد شده بود. در برخی موارد تحریم‌ها اثرات تشدیدی است. در برخی موارد هم اجازه فعالیت ندادند،کارفرما به دلیل آن که سرمایه در اختیارش قرار نگرفت کار را اجرایی نکرد.

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: همیشه ما گفته ایم که رفع تحریم ها آغاز فصل تلاش است ، این گونه نیست که ما چشم امید به دیگران داشته باشیم. دیگران سنگ انداخته بودند در جاده توسعه کشور و ما می خواهیم با کمک مردم این سنگ‌ها را از سر راه کشور برداریم. اگر براساس غرائنی که امروز و پیش از لغو تحریم ها را در نظر بگیریم ، جامعه اقتصادی محتلف اروپایی و حتی آمریکا در این که بر یکدیگر سبقت می گیرند یک موضوع علنی است.

وی خاطرنشان کرد: اتحادیه های بازرگانی و اتاق های بازرگانی تا کنون بارها و بارها از تحریم‌ها علیه ایران اعلام نارضایتی کرده اند. اتاق بازرگانی آمریکا در زمان وضع تحریم ها علیه ایران بیانیه صادر کرده بود. حتما بخش خصوصی اقتصاد غرب فرصت سرمایه گذاری ایران را درک کرده است. طرف مقابل نه تنها به لغو تحریم که به همکاری اقتصادی متعهد شده است. این یک تعهد سیاسی است. از یک مذاکره سیاسی توقع بیشتر از این نداریم. ما طرف مقابل را پای میز آوردیم و امضا گرفیتم که نه تنها دیگر تحریم نمی کنیم ، بلکه با ایران در توسعه اقتصادی همکاری م کنیم.

وی گفت: براساس برنامه اعلام شده توسط مقام معظم رهبری برای اقتصاد مقاومتی ، باید آنچنان تاروپودی در اقتصادی داخلی ایران ایجاد کنیم و با اقتصاد خارجی به صورت صود متقابل ارتباط برقرار کنیم به شیوه ای که دیگر اقتصاد ایران تحریم ناپذیرباشد. اگر خواستند طرف غربی ها خواستند ایران را تحریم کنند ، فشار از طرف شرکت‌ها غربی به گونه ای باشد که دیگر نتوانند ایران را تحریم کنند.

نهاوندیان گفت: موضوع مطرح شده توسط آقای بذرپاش را مربوط به این جلسه نمی دانم و شاید در جلسه ای دیگر آن را پاسخ بگویم؛اما این که ملامت کاهش قیمت نفت را در شرایط امروز منطقه و حمایت سیاسی های برخی کشورها که به صراحت بیان کرده اند از اقدامات تخریبی برای ضربه زدن به ایران و توافق برجام فروگذار نمی کنند ، نشانه ملامت را نباید متوجه خودی نماییم. در ایران هیچ کس جرات ندارد در مقابل لغو تحریم ها بایستد زیرا این خواست همه ملت است. درباره عدم بازگشت منابع آزاد شده نفتی ، قطعا براساس شرایط تحریم بیان شده است. پس از اجرای برجام قطعا فروش نفت ایران افزایش خواهد و درآمد نفتی ایران بلافاصله وارد کشور خواهد شد. ممنوعیت دسترس ایران به منابع درآمدی ارزی برداشته خواهد شد.

بذرپاش گفت: براساس قوانین اجرایی آمریکا که اوباما مدعی است نمی تواند جلوی اجرایی شدن آن را بگیرد، پول نفت ایران به کشور پرداخت نخواهد شد.

نهاوندیان در رابطه با کمیسیون مشترک گفت: این کمیسیون در رابطه با نقض تفاهم مشترک است و نه در مورد مسائلی که گفت و گو کنیم. این دو موضوع نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شود. اگر نا به جا طرف مقابل بخواهد کارشکنی کند،ایران گفته است که همکاری های خود را با آژانس تجدید نظر خواهد کرد. قطعا ما در موضع دست بالا هستیم ، در مورد تحریم های ایالتی هم توضیح داده شده است. ما دولت آمریکا را متعهد کردیم که اقدامات لازم را در مورد تحریم های ایالتی اعمال نماید.

عراقچی گفت: شبهه ای وجود داشته است که براساس یکی از قوانین آمریکا ، پول نفت نمی تواند بازگردد. براساس برجام هر تحریمی که برداشته می شود ، خدمات مربوط به آن تحریم نیز برداشته می شود. در جریان لغو تحریم های اتحادیه اروپایی نیز همین مساله بیان شده است. در مورد مساله لغو تحریم های آمریکا گفته شده است که خدمات تبعی در پیوست شماره 2 آمده است ، خدمات تبعی آمده است که همه اقدامات حمل و نقل ،بیمه ، فنی یا مالی لغو خواهد شد.