باشگاه خبرنگاران گزارش می‌دهد/
وقتی قدرت دیپلماسی ورزشی بر قدرت دولت‌ها می‌چربد
جایگاه ورزش در همگرایی کشورها بسیار تاثیرگذار است، به گونه‌ای که موانع نژادپرستانه را از میان برداشته و قدرتش بر قدرت دولت‌ها می‌چربد.
به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، رسالت بنیادین دیپلماسى، مدیریت بر روابط میان کشورها و سایر بازیگران بین‌المللى است، در واقع دیپلماسی عمومی فرایند ارتباط مردم یک کشور با عامه مردم کشورهای دیگر برای شناساندن ایده‌های خود، شناخت ایده‌های آن‌ها و آرمان‌های ملی، معرفی نهاد‌ها، فرهنگ، هنجار‌ها و تبیین اهداف سیاست‌های خود است.
دیپلماسی نوین نیز پدیده‌ای در بستر جامعه مدنی جهانی است که در آن فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی، سازمان‌های جدید دولتی و غیر دولتی، مردم، گروه‌های فشار، انجمن‌های تخصصی و نظایر آن، خواستار نقش‌آفرینی بیشتر در مسائل جهانی هستند که دولت، ملت‌ها و دیپلماسی سنتی به تنهایی نمی‌تواند با آن‌ها مقابله کند.
در دیپلماسی عمومی مقوله‌هایی همچون هنر، ورزش، دانش، فرهنگ، تاریخ و مذهب نقش کلیدی دارند و مسئولان یک کشور با میدان دادن به سازمان‌های غیردولتی و مردم نهاد، زمینه ایجاد ارتباطات ورزشی، فرهنگی، علمی و هنری را فراهم می‌کنند تا برداشت مردم دنیا نسبت به آن کشور در مسیر درست و معقول شکل گیرد و از این مسیر و با نزدیک‌شدن ملت‌ها به یکدیگر، زمینه برای رفع اختلاف‌های دولت‌ها فراهم شود.
در گذر واژه‌ها دیپلماسی سیاست، اقتصاد، فرهنگ، هنر و مذهب در عرصه‌های مختلف جوامع بشری نقش آفرینی می‌کند، در میان انواع مختلف دیپلماسی، "دیپلماسی ورزش" پدیده‌ای فراگیر است که در سطح دیپلماتیک پس از دیپلماسی رسمی مهم‌ترین مولفه ارتباطی میان کشورها محسوب می‌شود.
یکشنبه (۲۶ مهر ماه) بود که رئیس جمهور کشورمان در جلسه هیات دولت، با پر‌اهمیت دانستن ورزش برای سلامت، نشاط و بهداشت جامعه، آن را عاملی موثر در ارتقای زندگی اجتماعی و سیاسی جامعه دانست و تصریح کرد: با توجه به برگزاری المپیک در سال آینده، باید آمادگی‌های لازم کسب شود تا بتوانیم جایگاه کشورمان را در این مسابقات جهانی ارتقاء بخشیم.
روحانی باتشکر از وزارت ورزش و جوانان در حوزه ورزش و با اشاره به اینکه در بخش جوانان باید عقب ماندگی‌های گذشته را جبران کنیم، خاطرنشان کرد: لازم است وزارت ورزش و جوانان با توجه به نیازهای متنوع و گسترده جوانان برنامه‌ریزی کند. آینده کشور در دستان نسل جوان است و باید برای پرورش استعدادهای این بخش اساسی جامعه، تحولاتی را که آغاز شده است، استمرار بخشیم.
وی در این جلسه همچنین ورزش قهرمانی را به سبب تقویت روحیه جوانان و احساس افتخار ملی و توسعه دیپلماسی ورزشی مورد تاکید قرار داد.
با توجه به سخنان رئیس جمهور به نظر می‌رسد ورزش به دلیل جذابیتی که بین ملت‌ها دارد، فرصت تعامل با فرهنگ‌های دیگر ملل را تسهیل کرده و زمینه را جهت تفاهم و ارتباط بیشتر فراهم می‌سازد. از این منظر در دنیای امروز باید به دیپلماسی عمومی بویژه در امر ورزش توجه زیادی کرد و به تبع آن حضور ورزشکاران در مسابقات جهانی مانند جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک دوچندان نمود پیدا می‌کند.
المپیک و جام جهانی عرصه توسعه مناسبات در عرصه بین‌المللی
در واقع بازی‌های المپیک که کانون اصلی یک نهضت عظیم اجتماعی جهانی است، از طریق بازی و فعالیت‌های ورزشی، تکامل انسانی و تفاهم بین‌المللی را تقویت می‌کند، المپیک که نتیجه همیاری کمیته‌های ملی المپیک، فدراسیون‌های بین‌المللی ورزشی و سایر سازمان‌های همفکر است، خواستار ترویج بازی‌ها و آرمان المپیک است و می‌تواند در گسترش روابط ملت‌ها و حتی دولت‌ها نقش آفرین باشد.
از منظر دیگر بازی‌های المپیک که محل تجمع نمایندگان کشورهای مختلف از پنج قاره جهان با فرهنگ‌های مختلف است، از منظر دیپلماسی ورزشی گواه این است که تبادل ارتباطات تنها محصور به یک راه نیست، بلکه این حضور محلی برای ارتباطات بین ملت‌ها و دولت‌ها ایجاد می‌کند که در تغییر نگرش بازیگران بین‌الملل هم نقش ایفا می‌کند.
بر این اساس امروز بسیاری از کشورهای دنیا در تلاش هستند تا با دست گذاشتن بر موضوعاتی از جمله ورزش در چارچوب منطقه‌ای، قاره‌ای و جهانی، به نوعی در عرصه سیاست خارجی در جهت افزایش سطح مناسبات استفاده کنند، در این راستا دولتمردان کشورهای جهان در عرصه ورزشی از یکدیگر تاثیر گرفته و تاثیر می‌گذارند، در این راستا ايالات متحده آمريکا استفاده از ورزش براي حل مشکلات سياسي را براي اولين بار در دوره جنگ سرد به کار برد.
ايالات متحده در سال 1971 تيم پينگ پنگ خود را روانه چين کرد تعامل فرهنگي ورزشکاران دو کشور در جريان اين سفر چند روزه، به اندازه‌اي تاثيرگذار بود که هفت ماه بعد، نيکسون رئيس‌جمهور وقت آمريکا به پکن سفر کرد و عادي سازي روابط به گونه‌اي شکل گرفت که دور بعدي مسابقات پينگ پنگ با حضور تيم چين در آمريکا برگزار شد. در همين حال گسيل دانشجويان آمريکايي به چين، بستر مناسب براي تبادل فرهنگي دوجانبه را فراهم کرد و در بطن اين تعاملات فرهنگي - ورزشي، روابط ديپلماتيک و استراتژيک "آمريکا - چين" احيا شد.
در همین راستا توجه و نگاه ویژه رییس جمهور آفریقای جنوبی به ورزش به حدی است که کمیته بین‌المللی المپیک و مقامات فدراسیون بین‌المللی فوتبال در آستانه برگزاری قرعه کشی جام جهانی 2014 به احترام ماندلا سه روز عزاداری در مقر این سازمان در سوییس اعلام کردند، مرحوم ماندلا حتی برای تغییر نگاه جهان به آفریقای جنوبی رهایافته از نظام آپارتاید خواستار برگزاری یک دوره جام جهانی در این کشور شد که مقامات فیفا نیز جام جهانی 2010 را به این کشور واگذار کردند.
این موارد نشان می‌دهد سیاست گذاران کشورهای جهان تا چه اندازه به جایگاه ورزش و دیپلماسی آن در همگرایی کشورها اعتقاد دارند و این موضوع گویای این نکته است که ورزش از همه دولت‌ها برای از میان برداشتن موانع نژاد پرستانه قدرتمندتر است و قدرتش بر قدرت دولت‌ها نیز می‌چربد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان خرداد ماه سال جاری بود که تيم ملي واليبال آمريکا در قالب مسابقات جهاني واليبال به کشورمان سفر و دو ديدار با تيم ملي کشورمان برگزار کرد، در طول اين سفر بازيکنان آمريکا در تهران گشت و گذاری داشتند و پس از بازگشت، مربي تيم آمريکا ايران را براي هموطنانش اينگونه تعريف کرد: «اين موقعيت را داشتيم که در شهر گشتي بزنيم، به برج ميلاد رفتيم و اندکي در مورد تهران آموختيم و فکر مي‌کنم اين برايمان خيلي خوب بود و غذاي خوبي هم در کوهپايه تهران خورديم. همه مي‌دانيم که چهره‌اي که رسانه‌ها از روابط ايران و آمريکا ترسيم کرده‌اند چندان دقيق نيست. احتمالا براي هر دو طرف همينطور است... روابط بين ملت ايران و آمريکا به هيچ وجه بازتابي از روابط بين دولت‌هايشان نيست. بله اينجا جاي بسيار خوبي است و پيامي که ما به خانه مي‌بريم اين است: سفر بي‌نظيري بود و بسيار مشتاقيم که دوباره به اينجا بياييم و فکر مي‌کنم درک بهتري از آنچه داخل و خارج ورزشگاه مي‌گذرد پيدا کرده‌ايم».
به نظر می‌رسد به دنبال این رفت و آمدهای بین‌المللی زمينه تعامل بيشتر جوامع مدني غرب با جامعه مدني در کشورمان فراهم شود تا بتوان از این طریق از فرصت ديپلماسي عمومي براي کمک به ديپلماسي رسمي استفاده کرد.
ورزش ایران – المپیک و ارتقای سطح روابط
در نگاه جمهوری اسلامی ایران هم ورزش از عرصه‌هایی است که با آن می‌توان روابط بین‌الملل را متاثر کرد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه دیپلماسی ورزشی ساز و کارهایی برای راهبری دیپلماسی ورزشی در کشورمان از جمله، تاسیس فدراسیون ورزش همبستگی زنان مسلمان در سال 1370، تاسیس فدراسیون ورزشی غرب آسیا وابسته به شورای المپیک آسیا در تهران سال 1376 و تاسیس فدراسیون بین المللی ورزش های زورخانه ای IZSF در سال 1383 درمحل آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک صورت گرفته است.
یکی از اسطوره های ورزش ایران مرحوم جهان پهلوان ˈغلامرضا تختیˈ است که با استفاده از بعد اجتماعی ورزش در جریان زلزله بویین زهرا استفاده کرد و نشان داد که وزرش تنها بعد قهرمانی و مسابقه ای ندارد و ابعاد اجتماعی سیاسی و اقتصادی آن هم مهم است.
کسب موفقیت ها و حضور شایسته از منظر اخلاقی در دیپلماسی ورزشی هم در المپیک به تقویت جایگاه ایران درعرصه بین‌المللی کمک می کند و هم زمینه ساز بسیاری از ارتباطات با دستگاه سیاسی سایر کشورها و حتی بین ملت‌ها می شود.
اما در این زمینه به نظر می رسد که ما ساز و کار مشخصی برای بهره گرفتن از دیپلماسی ورزش نداریم، اسطورهایی مثل علی دایی و مهدی مهدوکیا و دیگر وزرشکاران شناخته شده کشورمان که می توانند زمینه ساز ارتباطات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی بین کشور ما و دیگر کشورها باشند، کمتر مورد توجه دستگاه سیاسی ما قرار گرفته‌اند و بیشتر در حاشیه بوده‌اند. شاید بخشی از این ضعف ما به نبود سازوکارهای ارتباطی متقابل بادیپلماسی رسمی، باز می‌گردد.
در این راستا به نظر می‌رسد که دست اندرکاران ورزش کشور و ورزشکاران ما باید حضور در میادین بین‌المللی به ویژه جام جهانی را با رعایت اخلاق ورزشی در راستای تقویت دیپلماسی ورزشی مورد توجه قرار دهند و از این ظرفیت در راستای تعاملات ایران با دیگر کشورها استفاده کنند.
نقش رسانه در ارتقای دیپلماسی ورزشی
در دنیای امروز به واسطه نقش رسانه‌ها در انعکاس رویدادهای جهانی می‌توان از این ابزار در کمک به تقویت دیپلماسی ورزشی استفاده کرد، رسانه‌ها که امروز برای ترویج ورزش، معرفی و انعکاس رویدادها با فناوری‌های جدید بویژه در بخش ارتباطات، به ابزارهای بدون مرز و تاثیرگذار مبدل شده‌اند، نقش مهمی در تقویت دیپلماسی عمومی ایفا می‌کنند.
این مهم با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید و تغییراتی که در سیاست خارجی کشور صورت گرفته، می‌توان تاثیرات چند برابری داشته باشد و انتظار می‌رود تا هم دولت و هم ورزشکاران کشورمان با عنوان نمایندگان ملت بزرگ ایران هم از بعد اخلاقی و هم ورزشی رفتاری از خود بروز دهند که مایه مباهات ملت، دولت و همچنین زمینه ساز گسترش و توسعه ارتباطات سیاسی،اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد.
با توجه به اینکه موضوع دیپلماسی ورزش بین حكومتها، یكی از سابقه‌دارترین مباحث مطرح دیپلماسی كشورهاست و می‌تواند تاثیر مثبتی بر روابط کشورها بگذارد و شرایط جدید جهانی موجب شده تا کشورها در رقابتی درگیر شوند که لازمه آن نه تنها داشتن قدرت نرم و نمادهایی از قدرت سخت گذشته است بلکه داشتن مشروعیت در میان افکار عمومی جهانی و ترغیب دیگران در جهت هدف مورد نظر نیز اهمیت یافته است.
از این رو کشورهای گوناگون بسته به توان خود تلاش دارند تا علاوه بر قدرت نظامی و اقتصادی، از ظرفیتهای قدرت نرم و دیپلماسی عمومی نیز برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود بهره ببرند، براین اساس با توجه به موارد مذکور باید منتظر ماند و دید که مسئولین کشورمان از این ابزار مهم در عرصه جهانی چه بهره‌ای خواهند برد.
گزارش از سمانه حسن خانی
انتهای پیام/
