انقراض کتاب‌ها
"من یار مهربانم دانا و خوش‌زبانم، گویم سخن فراوان با آنکه بی‌زبانم"؛ کمتر کسی است که با خواندن این ابیات، حال و هوای دوران دبستان برایش تداعی نشود.
به گزارش گروه وبگردي باشگاه خبرنگاران جوان، عشق دوران کودکی‌مان یار مهربان بود؛ یاری که این روزها کمتر مهربانی‌اش را همراهی می‌کنیم و اجازه دادیم سر و رویش را غبار نامهربانی بگیرد، غافل از اینکه این روزها تنها دوستی که می‌تواند همراه لحظه‌هایت باشد، کتاب است.
کافی است کمی وقت بگذاری و گشتی در شهر کاشمر بزنی، آن‌وقت می‌بینی جای این یار مهربان را با چه چیزهایی که پر نکرده‌ایم. شهر دانشگاهی کاشمر که در گوشه‌گوشه آن دانشگاه‌های آزاد، پیام نور، علمی کاربردی، پرستاری، آموزش عالی و چندین مدرسه خودنمایی می‌کند، اما تعداد مغازه‌هایی که صرفأ کتابفروش باشند از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی‌کند.
وقتی‌که پا به کتابخانه فرسوده و قدیمی مرکزی شهر کاشمر می‌گذاری، این مکان را چنان سوت و کور می‌بینی که دلت از این همه نامهربانی برای یار مهربان می‌گیرد و آرزو می‌کنی این دوستان بی‌زبان از لابه‌لای قفسه‌های خود به حرف بیایند و علل این غربت و تنهایی را فریاد بزنند.
برای بررسی وضعیت مطالعه در کاشمر، حتی اگر آماری هم نداشته باشیم، از وضعیت تحصیلی دانشجویان و دانش‌آموزان می‌توان به تخمین‌هایی رسید. آمار مراجعات دانشجویان و دانش‌آموزان به کافی‌نت‌ها برای خرید مقاله، گزارش و کار تحقیقی نشان‌دهنده نداشتن مطالعه و بی‌علاقگی به تحقیق و پژوهش در میان جمعی از دانشجویان است.
حوزه کتابخانه‌ها مظلوم و مغفول واقع شده است
در همین خصوص، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه حوزه کتابخانه‌ها در بین مسئولان و جامعه مظلوم و مغفول واقع شده است، افزود: اگرچه در گذشته قرار بود جهت ترویج کتابخوانی در بین اتوبوس‌های کاشمر به مشهد کتاب توزیع شود، اما بنا به دلایلی از جمله نبود منابع این طرح عملیاتی نشد.
محمدرضا بدیع‌زادگان همچنین در خصوص راه‌اندازی ایستگاه‌های مطالعه در شهرستان گفت: با هماهنگی استان دو ایستگاه مطالعه به شهرستان آورده شد که یکی در امامزاده سید مرتضی و دیگری در بیمارستان شهید مدرس نصب شد، اما به دلیل انصراف بیمارستان شهید مدرس این ایستگاه به امامزاده سید حمزه انتقال یافت.
وی در ادامه با بیان اینکه بیشتر مراجعه‌کنندگان به کتابخانه‌ها برای تهیه کتاب‌های کمک‌درسی است، افزود: تعداد مراجعه کسانی که برای مطالعه غیر درسی به کتابخانه‌ها مراجعه می‌کنند، بسیار کم است.
بدیع‌زادگان با بیان اینکه اگر صرف کتب غیر درسی بخواهیم سرانه مطالعه را اعلام کنیم بسیار کم است، به مهمترین مشکلات کتابخانه‌های عمومی شهرستان اشاره کرد و گفت: فرسودگی و عمر بالای کتابخانه مرکزی از جمله مشکلاتی است که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر با بیان اینکه عمر کتابخانه مرکزی این شهر مربوط به سال 1347 است، افزود: در این کتابخانه با مشکل فضا و فرسودگی مواجه هستیم که مشکل‌ساز شده است.
وی تصریح کرد: هرچند در زمان مدیرکل قبلی کتابخانه‌های عمومی تصمیم بر تخریب کتابخانه مرکزی کاشمر و ساخت مجدد آن توسط خیرین با استانداردهای روز گرفته شد، اما به دلیل مشکلات پیش‌آمده در زمان مدیرکل فعلی این مهم منتفی شده است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر با اعلام اینکه نیازمند به روز شدن تجهیزات کتابخانه مرکزی کاشمر هستیم، تصریح کرد: با توجه به روز آمدی جامعه، در کتابخانه‌ها نتوانسته‌ایم امکانات خود را به روز کنیم.
وی با تاکید بر اینکه برای جذب مخاطب باید همزمان در بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری حرکت کنیم و کتابخانه‌ها به‌روز شوند، بیان کرد: کتابخانه‌ها از هیچ بودجه دیگری به جز نیم‌درصد شهرداری‌ها بهره‌مند نیستند و از این بابت کتابخانه‌ها به لحاظ نداشتن یک بودجه مشخص رنج می‌برند.
بدیع‌زادگان با بیان اینکه جهت به روز شدن تجهیزات و کتابخانه‌ها نیاز است از نیم درصد شهرداری‌ها استفاده بهتری ببریم، گفت: در سال گذشته قانونی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که براساس آن نیم درصد کتابخانه‌ها از حساب شهرداری به صورت متمرکز و توسط خزانه‌داری کسر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این اتفاق در سال گذشته برای شهرهای بزرگ کشور افتاد و امسال هم قرار است برای شهرستان‌های بیشتری این اتفاق بیفتد، تصریح کرد: نگران هستیم که اگر این اتفاق بیفتد پول به خود شهرستان برنگردد و یا اگر پول به شهرستان بیاید مدیریت با خود شهرستان نباشد.
بدیع‌زادگان در ادامه با بیان اینکه به زودی با اضافه شدن 3 کتابخانه جدید، تعداد کتابخانه‌های این شهرستان به 15 باب می‌رسد، افزود: در حال حاضر 16.1 درصد جمعیت کاشمر عضو کتابخانه‌های عمومی هستند در صورتی که میانگین استان 9.2 درصد است.
وی با بیان اینکه این نشان می‌دهد استقبال مردم کاشمر از دیگر شهرهای استان از کتابخانه‌های عمومی بیشتر است، به وضعیت سرانه زیر بنا اشاره کرد و افزود: اگر چه سرانه زیر بنا در استان به ازاء هر 100 نفر یک متر مربع است، اما در کتابخانه‌های عمومی کاشمر این آمار 2.9 دهم متر مربع است که رتبه دوم استان را به خود اختصاص داده است.
بدیع‌زادگان گفت: اگرچه در چشم‌انداز 1404 سرانه زیر بنا به ازاء هر نفر 8 متر مربع باید باشد، اما فاصله با این عدد که بسیار ایده‌آل است، زیاد است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر با اعلام اینکه در حال حاضر به ازاء هر نفر 1.9 دهم کتاب وجود دارد، افزود: در شهرستان 171 هزار نسخه کتاب در کتابخانه‌های سطح شهرستان داریم که با افتتاح کتابخانه‌های جدید این آمار رشد خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه در سند 1404 تعداد کتاب به ازاء هر نفر باید به چهار نسخه برسد، تصریح کرد: متاسفانه سرانه جامعی از وضعیت مطالعه در شهرستان نداریم.
وی گفت: از سال 92 که آخرین سرانه مطالعه اعلام شد تا کنون هیچ پژوهش دیگری در خصوص سرانه مطالعه انجام نشده است.
بدیع‌زادگان در ادامه وضعیت مطالعه در شهرستان و حتی کشور را مطلوب ندانست و اظهار کرد: از وضعیت ایده‌آل فاصله بسیار داریم.
وی با اعلام اینکه برای رسیدن به سطح مطلوب باید مردم به کتاب احساس نیاز کنند، افزود: متاسفانه امروز در برابر کتابخانه مرکزی کاشمر شیک‌ترین بانک ساخته می‌شود، اما کتابخانه مرکزی کاشمر همچنان فرسوده بوده و اعتباری جهت بازسازی تخصیص نمی‌یابد.
بدیع‌زادگان با بیان اینکه مسئولان باید در برنامه‌ریزی خود به این مسائل توجه کنند، بیان کرد: ورود کتاب به سبد خانوار و احساس نیاز شهروندان به کتابخوانی توسط مسئولان از تاکیدات مقام معظم رهبری است.
وی در ادامه در خصوص وضعیت کتابخانه ریوش گفت: اگر شهرداری ریوش تمام نیم درصد را هم واریز کند باز هم هزینه گازوئیل کتابخانه نمی‌شود.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر با بیان اینکه کتابخانه ریوش به شدت نیازمند انواع تعمیرات است، عنوان کرد: با توجه به فرسوده شدن این کتابخانه نیاز است هر چه سریعتر توسط مسئولان و نامه‌نگاری با استان نسبت به دریافت اعتبارات لازم اقدام کرد.
مسئولانی که به خاطر پول عضو کتابخانه نمی‌شوند
در ادامه معاونت سیاسی اجتماعی فرمانداری کاشمر بیان کرد: همانگونه که شهرستان کاشمر از پیشنه فرهنگی خاصی برخوردار است، دومین شهر مذهبی استان است و در زمینه گردشگری زبانزد است، باید وضعیت کتاب و کتابخوانی آن هم از رونق خوبی برخوردار باشد.
مرادعلی احمدزاده با تاکید براینکه آن‌گونه که شایسته مردم است باید در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی فعالیت داشته باشیم، تصریح کرد: متاسفانه اکثر مسئولان ادارات عضو کتابخانه‌ها نیستند.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان لااقل از این فرصتی که در هفته کتابخوانی پیش آمده و عضویت در کتابخانه‌ها رایگان است استفاده کنند، عنوان کرد: حال که پولی در کار نیست لااقل مسئولان عضو کتابخانه‌ها شوند تا آمار شهرستان بهبود یابد.
احمدزاده با بیان اینکه اگر مسئولان عضو کتابخانه نیستند به خاطر پول است، از مسئولان ادارات خواست عضو کتابخانه‌ها شوند تا جلوی سایر افراد جامعه شرمنده نشویم.
وی با تاکید بر اینکه در وضعیت کتابخانه‌ها باید تحول ایجاد شود، وضعیت سنتی موجود را جوابگو ندانست و گفت: بعضی از کتاب‌های دیگر قابلیت خواندن ندارد و موجب شده جوانان از نوع کتاب‌ها و کتابخانه دل‌زده شوند.
احمدزاده با تاکید بر اینکه باید کتاب‌ها و کتابخانه‌ها به روز شوند و از کتاب‌هایی استفاده شود که مورد استقبال جوانان قرار گیرد، از مسئولان مربوطه خواست برای بالا بردن سرانه کتابخوانی، کتاب‌ها را براساس نیاز جوانان و به روز خریداری کنند.
کتابخانه احداث می‌کنیم ولی در تجهیز مشکل داریم
در ادامه رئیس انجمن خیرین کتابخانه‌ساز با اشاره به اینکه تمام تلاش ما در این است همانگونه که دومین شهر زیارتی هستیم دومین شهر کتابخوان هم باشیم، گفت: علی‌رغم تمامی کارهای صورت گرفته در تجهیز کتابخانه‌ها تاکنون به آنچه مد نظر بوده، نرسیده‌ایم.
حسن داودی بیان کرد: در زمان مدیرکل قبلی وقتی به روستاها می‌رفتیم، اعلام می‌کردند هر چقدر می‌خواهید قول کتاب بدهید، اما الان نه مدیر کل کتابخانه‌های عمومی و نه مدیرکل ارشاد اسلامی علی‌رغم اینکه کتاب هست، اما به شهرستان‌ها نمی‌دهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر برای تخصیص کتاب به کتابخانه‌های روستایی مجبوریم گام‌ها را آهسته‌تر برداریم، گفت: کتابخانه احداث می‌کنیم، اما در تجهیز آنها مشکل داریم.
تا وقتی کتابخوان نباشد ساخت هزاران کتابخانه هم بی‌فایده است
شهردار ریوش هم یکی از منتقدان اصلی وضعیت فعلی مطالعه در شهرستان بود.
امین‌الله مقصود گفت: خدا کند روزی برسد که دیگر از نبود کتابخوان نگران نباشیم در صورتی که هرساله هفته کتاب این گله‌ها مطرح می‌شود، اما در عمل کاری صورت نمی‌گیرد.
وی با بیان اینکه کتاب است، اما کتابخوان نداریم، عنوان کرد: کتابخانه بسیار ساخته می‌شود، اما کتابخوان نداریم.
مقصود گفت: اگر برای فرهنگی که این‌قدر از آن صحبت می‌کنیم و داد و هوار می‌کشیم، هزارن متر زیر بنا در کتابخانه‌ها ایجاد کنیم واقعاً به وضعیتی که ما می‌خواهیم، می‌رسیم.
وی افزود: 25 سال است که در جلسات کتابخانه‌ها شرکت می‌کنم، اما همیشه همین حر ف‌های تکراری مطرح می‌شود و تا کنون به نتیجه نرسیده‌ایم.
شهردار ریوش در ادامه با بیان اینکه اگر عضو کتابخانه‌ها شویم ولی عمل نکنیم فایده‌ای ندارد، بیان کرد: کسانی که در این منطقه برای تشویق مردم به کتاب فعالیت می‌کنند، غریب واقع می‌شوند و هرچه بیشتر کار می‌کنند غریب‌تر.
وی با اعلام اینکه حتی یک بار از نویسندگان کاشمری دعوت نشده و به درد دلشان گوش نکرده‌ایم، عنوان کرد: کتاب می‌خریم تنها برای دکور خانه و یا محل کار، ولی بعضاً حتی یک بار هم خوانده نمی‌شوند.
می‌توان گفت که آمار مطالعه و کتابخوانی در این شهر وضع مناسب و قابل افتخاری ندارد. این معنا لازم نیست به آمار درآید تا مستند شود. مشاهدات روزانه مستقیم و غیر مستقیم مؤید آن است و هیچ مسئولی یارای نفی کلی وضعیت اسفبار مطالعه در کاشمر و حتی کشور نیست، اما دیگر گوش‌ها پر است از فریاد و فغان دلسوزان که هر دم به مناسبتی این تلخ‌نامه را به رخ مؤثرین می‌کشند و چاره‌جویی می‌کنند... .
می‌دانیم که زمان زیادی از بی‌اثری این انتقاد گذشته است و دیگر چندان امیدی نداریم که این نوشتن‌ها مخاطب مؤثری پیدا کند و فردا در جامعه بازتابی بیابیم، اما از نگفتن و انتقاد نکردن هم کاری برنمی‌آید جز اینکه خواب ما و مسئولینی که برای همین امور حقوق می‌گیرند و بودجه دریافت می‌کنند را سنگین‌تر کند.
منبع: ایسنا
براي آگاهي از آخرين اخبار و پيوستن به کانال تلگرام باشگاه خبرنگاران جوان اينجا را کليک کنيد.
انتهاي پيام/
