به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با کمی دقت و مطالعات رفتارشناسی در میان اقوام ساکن در شهرهای ایران با نکته ای ظریف مواجه می شویم و آن وجه اشتراکات و وجه تمایزات میان روحیات و خلقیات مردم شهرهای گوناگون این خطه پهناور است.

خلقیات خاص اصفهانی ها،آذری ها،مازنی ها،جنوبی ها،گیلکی ها و...هر یک موید تفاوت ها و تنوع رفتاری مردم این در دیار کهن است.

البته این موضوع صرفا معطوف به جامعه ایران نمی شود،بلکه با مطالعات و تحقیقات روانشناختی چنین اشتراکات و تفاوت هایی در میان اقوام و نژادهای دیگر کشورها نیز،کم و بیش وجود دارد.

روانشناختی محیطی،رشته ای است که بصورت تخصصی به مطالعه و واکاوی تاثیرات اقلیمی و جغرافیایی بر ساختارروحی،روانی و رفتاری انسانها می پردازد.

مفاهیم مربوط به محیط زندگی،معماری،آب و هوا،گیاهان،حیوانات و تاثیرشان بر رفتار انسان از جمله مباحثی است که محققان این رشته نوظهور  آن را مورد مطالعه قرار می دهند.

در این گزارش،روانشناسان و متخصصان رفتار شناسی تاثیرات آب و هوایی را بر نوع رفتار،خلقیات و روحیات اقوام مورد بررسی قرار می دهند.

رویا افروزی،کارشناس امور رفتاری،در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران با اشاره به نقش موثر روانشناسی محیطی در مطالعات رفتارشناسی اقوام،طوایف و گروه های متعدد اجتماعی در بستر جغرافیایی اظهار کرد:امروزه در برخی از کشورها،حتی نحوه سیاستگذاری های سیاسی،امنیتی،اجتماعی،فرهنگی و...با توجه به ویژگی های محیطی،جغرافیایی و آب و هوایی،تصمیمات مدیریتی تنظیم و طراحی می شود.

وی افزود:البته این به آن معنا نیست که مدیران و مسئولان در مجامع گوناگون صرفا با تکیه بر شرایط طبیعی،اقلیمی و جغرافیایی به طراحی و تنظیم برنامه های کوتاه مدت،میان مدت و بلند مدت مبادرت می ورزند اما یکی از مولفه های تاثیرگذار در کم و کیف تصمیم گیری ها،معطوف به چنین مطالعاتی می شود.

** ارتباط سرما با عمل گرایی و سخت کوشی

افروزی در تشریح تاثیرات آب و هوای سرد در کیفیت رفتاری انسان ها عنوان کرد:تحقیقات کارشناسانه موید سخت کوشی و روحیه عمل گرا افراد ساکن در مناطق سرد است،زیرا اساسا انجماد و یخبندان با نوعی احتیاط و دوراندیشی همراه می شود.

وی افزود:از دیرباز،ساکنان مناطق سرد با تلاش و کوشش مضاعف سعی می کردند حتی المقدور نیازها و مایحتاج زمستانی خود را ذخیره سازند امری که در حال حاضر نیز در برخی از مناطق سرد و دور افتاده در ایران مشاهده می شود.

افروزی عنوان کرد:در برخی از مناطق به دلیل صعب العبور بودن مسیرهای ارتباطی،مردم ساکن در آن،تلاش می کنند با تهیه و تامین نیازهای خود،بروز مشکلات در زمان یخ و یخبندان که ترددها دشوار و برخی از دسترسی ها مسدود می شود را به حداقل ممکن کاهش دهند.

اگرچه امروزه با پیشرفت علم،تکنولوژی دشواری در این خصوص با کاهش چشمگیری مواجه شده است،اما رسوب این روحیات در فرهنگ چنین مناطقی تاثیرات خاص به خود را در دراز مدت بر جسم و ذهن ساکنان این مناطق گذاشته است.

** گرما،کم توجهی و عصبانیت و پرخاشگری

طبق مطالعات انجام شده،ضریب درگیری ها و تنش های کلامی و فیزیکی در فصول گرم سال،بیشتر احساس می شود و این امر موید تاثیرات دمایی  بر آستانه صبر و تحمل انسان است.

برای بسیاری از افراد نیز چنین تجربیاتی لمس شده و گاه مشاهده می شود که برخی فرد در فصول گرم سال با کلافگی و عصبانیت هایی خاص مواجه می شوند که بروز چنین حالت هایی در فصول سرد سال کمتر به چشم می خورد.

افروزی در این خصوص عنوان کرد:توام شدن رطوبت با هوای گرم ،باروری اراضی کشاورزی را نیز افزایش می یابد و بطور طبیعی ساکنان این مناطق نسبت به نقاط گرم و خشک و کویری،از سخت کوشی کمتری برخوردارند  زیرا غنی و حاصلخیزی زراعی در این نواحی تامین کننده مایحتاج آنها خواهد بود و در این شرایط دیگر نیازی به سعی و تلاش مضاعف برای تامین الزامات معیشتی احساس نمی شود و بالعکس تلاش مضاعف و فزاینده برای زندگی در مناطق کویری ملموس تر و بارزتر از مناطق شرجی است.

** از آب و هوای معتدل تا خلقیات و روحیات متعادل

آرامش خاطر یکی از بازتاب های  سکونت در مناطق معتدل است،عموما چنین آب و هوایی با استقبال مردم مواجه می شود و معمولا گردشگران نیز از چنین آب و هوایی استقبال می کنند و این امر موید مراوده،تعامل و گستره هر چه بیشتر تعاملات اجتماعی است.

افروزی با اشاره به نکته فوق گفت:هماهنگی و نظم خاصی میان زندگی افراد ساکن در چنین نقاطی با طبیعت وجود دارد و با توجه به استعدادهای کشاورزی در نقاط معتدل،نیاز و وابستگی انسان به منابع طبیعی و زیست محیطی نیز بیش از دیگر اقلیم ها خواهد بود.

** هوای ابری و غم،اندوه و افسردگی

تحقیقات از افزایش رضایتمندی انسان هایی که به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار می گیرند حکایت دارد و پژو هش های انجام شده موید افسردگی هر چه بیشتر انسان هایی است که به مقدارکافی از نعمت تابش نور آفتاب برخوردار نیستند.

افروزی با اشاره به افسردگی هرچه بیشتر مردم کشور انگلستان در مقایسه با بخش های دیگر اروپا عنوان کرد:ناتوانی در تعاملات اجتماعی،زودرنجی و بی حوصلگی،خواب آلودگی و خستگی از تبعات و عوارض روحی و روانی چنین آب و هوایی است.

وی افزود:تحقیقات علمی نشان می دهد،بخشی از هیپوتالاموس مغز،نقش مهمی در کنترل کارکرد حیاتی بدن دارد،و این قمسمت از مغز بواسطه نور طبیعی که از شبکه چشم عبور می کند، تحریک می شود و در صورتی که  میزان نور ورودی به چشم اُفت پیدا کند،سرعت انجام اعمال حیاتی در بدن نیز با کاهش مواجه می شود.

** وزش باد شدید و تقویت تصاعدی اضطراب و استرس

به دفعات برای بسیاری از انسانها تجربه شده که وزش باد شدید و طوفان ها  باعث ایجاد ترس،رعب و وحشت افرادی می شود که در معرض این بادها قرار می گیرند.

این احساس ناخوشایند باعث خستگی،تحریک پذیری و ضعف در اعتماد به نفس و تمرکز ذهنی می شود.

افروزی در این ارتباط عنوان کرد:طبق تحقیقاتی که در یکی از دانشگاه های علوم رفتاری وروانشناسی ژاپن انجام شده ضریب خودکشی در بادها و طوفان های شدید با افزایش هرچه بیشتری همراه است.

وی افزود:به واقع افرادی که زمینه دارند و با مشکلات روحی،روانی و رفتاری درگیر هستند،احتمال  لغزش و اتخاذ تصمیمات پر خطر در چنین شرایطی در آنها تقویت می شود.

در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که نمی توان صرفا با تکیه بر ویژگی ها و شرایط آب و هوایی روحیات و خلقیات انسان ها را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دارد زیرا در شکل گیری شخصیت انسان ها عوامل و مولفه های بسیاری تاثیر گذار است که لزوما در قالب های جغرافیایی و اقلیمی نمی گنجند.

شرایط اقتصادی،محیط خانوادگی،نوع مراودات با گروه های هم سن و سال،تحصیلات،تجربیات شخصی،گذشته افراد،عوامل ژنتیکی از نمونه عوامل اثرگذاری است که مختصات شخصیتی و رفتاری انسان ها را شکل می دهد.

اما به هر ترتیب مجموعه این عوامل باعث ساخته شدن روحیات و خلقیاتی خاص در انسان ها می شود که عوامل جغرافیایی نیز یکی از این موارد است.

به واقع می توان اینطور نتیجه گیری کرد که ویژگی های طبیعی و جغرافیایی در شخصیت انسان ها اثرگذار است اما نمی توان آن را عاملی تعیین کننده بر شمرد و به بیان دیگر در مطالعات رفتار شناسی باید به ابعاد بسیاری توجه کرد که یکی از آنها معطوف به مسائل طبیعی و جغرافیایی می شود.

انتهای پیام/