تجربه‌های سياسی در طول سال‌های اخير نيز حاكی است عمان در ميان ديگر كشورهای خليج فارس، بيش از همه علاقه‌مند به اجتناب از تعرض احتمالی امريكا به ايران و كمتر از ديگران، نگران چشم‌انداز قدرتی هسته‌ای در مجاورت خود بوده است. ساحل عمان تنها 80 كيلومتر با تنگه هرمز ايران فاصله دارد و همبستگی با اين كشور، بيشتر از آن جهت است كه انزوا و اقدام نظامی عليه ايران، تاثير مستقيم بر اقتصاد و ثبات عمان دارد. 

روابط جمهوری اسلامی ايران و عمان در دو نقطه حساس از نظر سياسی و اقتصادی قرار دارند كه در دو سوی تنگه هرمز واقع شده‌اند. اين موقعيت جغرافيايی اهميت روابط آنان را رقم میزند. در طول چند دهه گذشته، در مناسبات تاريخی، سياسی و اقتصادی همواره شاهد روابطی متين مبتنی بر واقعيت‌های سياسی منطقه و درايت مقامات سياسی دو كشور بوده‌ايم و می توانيم اين ادعا را داشته باشيم كه با چنين ديدگاهی يعنی سياست در كنار حكمت، در ميان كشورهای منطقه، عمان تقريبا جزو معدود كشورهايی در منطقه خليج فارس است كه در ده‌های گذشته، نقطه سياهی در رابطه با ايران نداشته بلكه ارتباط تهران و مسقط همواره رو به توسعه بوده است.

همچنين می توان به حضور عمانیها در اجلاس‌های سياسی كه در تهران برگزار شد، اشاره كرد و اجلاس غيرمتعهدها و اجلاس وزرای خارجه كشورهای ساحلی اقيانوس هند از تحولات عمده در اين مناسبات بود. در كنار اين اقدامات، رايزنیهای مستمر بين وزرای خارجه جمهوری اسلامی ايران و وزير مسوول در امور خارجه عمان، بن‌علوی برقرار شد و دو كشور درباره تحولات بين‌المللی و مناسبات منطقه‌ای به رايزنی پرداختند. 

 مناسبات عمان با كشورهای غربی، امريكا و ديگر كشورهای اروپايی چيزی نيست كه به امروز و ديروز مرتبط باشد، بلكه اين مناسبات تاريخی است كه بستری مشخص و انكارناپذير دارد. روابط عمان با ساير كشورها و طرف‌های ديگر نيز روابط خوبيی است و عمانی ها در سياست خارجی خود، از سياست موازنه مثبت بهره می برند.

مقامات عمانی همواره در مذاكرات خود با ساير كشورها و طرف‌هاي ديگر از ديدگاه‌ها، سابقه تمدنی و فرهنگ ايران دفاع كردند و در گفتگو با شخصيت‌های سياسی ديگر كشورها همواره با ديده احترام به فرهنگ و تمدن ايران نگريستند و تلاش كردند اين ديد را به ديگر مقامات و شخصيت‌های سياسی كه با آنان در ارتباط و گفتگو هستند، منتقل كنند و به نظر می رسد تاكنون خوب ايفای نقش كرده‌اند. 

بارها در اجلاس‌های منطقه‌ای ما شاهد طرح ديدگاه‌هاي ايران از زبان مقامات عمان بوديم و اين امر حاكي از شناخت عمانیها از سياست‌های ايران است و اين شناخت از استمرار گفتگوها و رايزنیهای ميان مقامات دو كشور حاصل شده است.  رويكرد مقامات عمان نشان می دهد آنها دريافته‌اند كه ايران به عنوان قدرت منطقه‌ای قطعا می تواند دوست و برادر باشد و اين كشور را در توسعه مناسبات همه جانبه‌اش ياری كند.

 تنگه هرمز یک آبراه ویژه، ميان دو كشور است. سال‌هاست كه بين ايران و عمان يك كميته مشترك فنی و همكاریهای دوستانه نظامی وجود دارد كه در آن، تهران و مسقط زمينه همكاریهای دوطرفه بويژه تردد آبراه‌های منطقه از جمله تنگه هرمز را بررسی و در مورد آن تبادل اطلاعات مي‌كنند و اين مبادله در چارچوب همكاریهای دو كشور قابل تفسير است.

 مناسبات سياسی دو كشور در بالاترين سطح قرار دارد و آنچه بايد درباره آن اهتمام كرد، روابط اقتصادی است كه در سطح پايينی قرار دارد. در همین راستا تهران و مسقط تمايل دارند بانك‌های  شعب خود را در كشور مقابل افزايش دهند و به سمت بانك مشترك گام بردارند، اما در عرصه حمل و نقل و خطوط ارتباطی ما با مشكلات و چالش‌هايی روبه‌رو بوديم. خوشبختانه خط كشتيرانی مستقيم بندرعباس مسقط برقرار شد و دولتها به دنبال توسعه اين خط هستند. همچنين در پی برقراری خط مستقيم كشتيرانی بين مسقط و چابهار می باشند كه اين توسعه با توجه به ارتباطات قوی ميان مردم سيستان و بلوچستان و عمان حائز اهميت است. در عين حال، ما شاهد تحول چشمگير و تعميق علاقه‌مندی شهروندان اين كشور به ايران در طول چند سال گذشته بوديم.

علاقه‌مندی عمانیها به بازديد از مناطق باستانی و گردشگری ايران مثل اصفهان و شيراز و سفر به مناطق شمالی و سرمايه‌گذاریهايی كه در بخش گردشگری در استان خراسان شمالي صورت گرفته است، نشان می هد اين ظرفيت وجود دارد كه اين خطوط هوايی برقرار شود. علاوه بر گردشگران زيارتی و سياحتی بخش عمده‌ای از گردشگرانی كه از اين كشور عازم ايران می شوند، گردشگران زيارتی هستند. از يك سو به دليل قيمت‌های نازل درمان در ايران در مقايسه با ساير كشورها و از سوی ديگر، برخورد شايسته كادر درمانی و پزشكی با بيماران، همه روزه شاهد افزايش چشمگير افرادي هستيم كه براي درمان از اين كشور، راهی شهرهای مختلف ايران از جمله شيراز، اصفهان و يزد مي‌شوند كه بخصوص در حوزه قلب، چشم و درمان نازايی اين آمار بيشتر است. تنها چالشی كه در اين بخش با آن روبه‌رو هستيم؛ زبان خارجي است. تسلط افراد به زبان انگليسي يا عربی آنقدر نيست كه بتوانند با اين دسته از مراجعه‌كنندگان بخوبي ارتباط برقرار كنند. 

دولت مسقط قبل از هر كشور ديگری از حق مسلم انرژی صلح‌آميز هسته‌ای ايران دفاع كردند و همواره بر حل مسالمت‌آميز آن تاكيد داشتند. آنها طی چند سال اخیر چه در اجلاس رياض و چه در شورای همكاری خليج‌فارس ضمن تاكيد بر حق ايران برای برخورداریاز انرژی صلح‌آميز هسته‌ای، خود نيز استفاده از اين انرژی را در دستور كار قرار دادند و ايران نيز آمادگي خود را برای همكاریبا اين كشورها در زمينه هسته‌ای و زير نظر آژانس بين‌المللي انرژی اتمي اعلام كرد.

 

عمان در گفتگوهای سياسی خود با طرف‌های ثالث نيز اين ديدگاه را اعلام و تاكيد كردند كه ايران هيچ‌گونه هدفی جز استفاده صلح‌آميز از انرژی هسته‌ای ندارد. اين باور را نه‌تنها خود قبول دارند، بلكه در گفتگو با مقامات غربي و امريكا آن را منتقل و همواره به اين‌كه موضوع هسته‌ای ايران بهانه‌ای برای برخورد باشد مخالفت كرده‌اند. 

عمان از جمله سردمداران همكاری با ايران در حوزه خليج‌فارس بوده و در گذشته از دهه 1970 يعنی قبل از پيروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از پيروزی انقلاب اسلامي ايران، مبتكر گفتگوهای چندجانبه ميان ايران و شورای همكاری خليج فارس بوده است. نخستين موضوعی كه ميان ايران و اعراب در اين زمينه مورد توجه قرار گرفت، همكاریهای ايران و مجموعه شورای همكاری خليج‌فارس است. اين همكاریها در پرتو سفر رئيس‌جمهور به دوحه و شركت در بيست‌وهشتمين اجلاس شورای همكاریهای خليج‌فارس و پيشنهادهايی كه در اين سفر از سوی رئيس‌جمهور براي توسعه همكاری با شش  كشور عضو اين شورا مطرح شد، بيشتر مورد توجه قرار گرفت و توسعه يافت و عمانیها از جمله كشورهايی بودند كه از اين رايزنی و گفتگوها حمايت كردند. ما شاهد برگزاری اجلاس مشورتی شورای همكاریهای خليج‌فارس در عربستان بودیم كه حتما عمانیها پيام جمهوری اسلامی ايران را برای توسعه مناسبات منتقل کردند.

علاوه بر اين در حوزه مجموعه اتحاديه عرب، تحولات منطقه‌ای، لبنان و فلسطين، جمهوری اسلامي ايران و سلطنت عمان رايزنیهاي متعدد داشته و اجلاس‌های چندجانبه ايران، عمان، سوريه، قطر و ديگر كشورهای موثر در تحولات منطقه در طول ماه‌هاي گذشته در كشورهاي مختلف برگزار شد كه نمونه‌هايی از توجه عماني‌ها به رابطه چندجانبه ايران با كشورهاي عربی حوزه خليج‌فارس و خاورميانه است.

بايد توجه داشت كه منطقه خليج‌فارس منطقه‌ای حائز اهميت بوده و از جمله مناطق ژئواستراتژيك جهان به شمار مي‌رود و كسانی كه از آن سوی آب‌ها آمده‌اند، نمی توانند با تنش و بحران آن را اداره كنند و چاره‌ای ندارند جز اين كه از خليج‌فارس خارج شوند و اداره امور را به ملت‌های منطقه واگذارند. منافع ملت‌های اين منطقه به يكديگر گره خورده است و ملت‌ها بايد بدانند كه در يك فضای آرام و به دور از دشمنیها مي‌توانند به اين منافع دست يابند. 

جمهوری اسلامی ایران برمبنای اصل همگرایی و تنش زدایی در منطقه و نیز افزایش روابط خارجی خود عمان را همکار خوب و قابل اعتمادی برای خود متصور است و این روابط را به نفع منطقه و صلح و امنیت بین المللی برآورد می کند. در این خصوص محمدجواد ظریف رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان معتقد است که، ما سقفی برای رابطه با عمان قائل نیستیم و روابط دو کشور در همه حوزه ها گسترش خواهد یافت.می توان پیش بینی کرد که، در آینده ای نزدیک شاهد تاثیر آن بر روابط دو کشور و همچنین زمینه سازی برای روابط راهبردی خواهیم بود.

 سفر یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان نشان دهنده اهمیتی است که دو کشور به تقویت روابط دوجانبه می دهند، طرفهای گفتگو درباره مسایل منطقه، همکاری های دوجانبه و چندجانبه رایزنی کرده اند و در زمینه های سیاسی، منطقه ای، امنیتی و حوزه های مختلف اقتصادی مورد بحث و تبادل نظر صورت گرفته است.

 روابط دو کشور به عنوان شرکای راهبردی در همه حوزه ها مورد بررسی قرار گرفت. در ایران و بخش خصوصی ایران هم علاقه مندی برای گفت وگو، مذاکره و تفاهم با طرف عمانی وجود دارد و این گفت وگوها نشان دهنده اهمیتی است که رهبران دو کشور درخصوص روابط یکدیگر دارند.

وزیر امورخارجه همکاری های بانکی، حمل و نقل، انرژی، سرمایه گذاری مشترک در حوزه های صنعت و معدن و حمل و نقل را از دیگر محورهای گفت و گوی خود با وزیر خارجه عمان ذکر کرد و گفت: در چند روزی که هیات عالی رتبه عمانی میهمان ما خواهند بود، زمینه برای گشودن صفحه جدیدی از روابط بسیار گسترده، دوستانه و برادرانه بین دو کشور دوست و مسلمان بین ایران و عمان فراهم خواهد شد.