لرستان؛
صندوقچه سنگی اشیای قیمتی تاریخ لرستان
غار کلماکره صندوقچه ای از جنس سنگ و یکی از نشانه های قدمت کهن لرستان است.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران از لرستان؛ از این غار به عنوان گنجینه اد میکنند و آن را یکی از شش گنجینه بزرگ کشف شده در جهان معرفی کرده اند که در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴به شماره ۱۳۱۱۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این غار در بخش مرکزی شهرستان پلدختر، در استان لرستان واقع شده است و سال 68 توسط یک شکارچی به صورت اتفاقی کشف شد.
دهانه غار به سمت غرب باز شده و به سوی شرق ادامه می یابد. دهانه های تقریباً دوقلوی غار در پناه پوز صخره ای شیب دار با دیدی کاملاً کور قرار گرفته است به همین دلیل مأمن بسیار مناسبی در شرایط اضطراری جهت مخفی شدن می باشد.
راه دسترسی این غار از مسیر پلدختر و از طریق جاده شوسه ای که در حاشیه شمالی رودخانه کشکان است.
کوه آهکی ملِّه که غار باستانی کلماکره در سطح رو به آفتاب آن قرار گرفته است، از غرب شهرستان پلدختر آغاز شده و با انحرافی اندک از شرق به جانب شمال شرقی کشیده شده است. غار کلماکره در سمت شرقی یکی از آخرین دره های صخره ای کوه در ارتفاع 550 متری از سطح دشت واقع شده است.
واژه کلماکره از سه کلمه کل، ما و کره تشکیل شده است. «کل» نوعی حیوان کوهی با شاخ های کمانی رو به بالا و جنس نر بز کوهی است.
کلمه «ما» با توجه به گویش محلی به صورت پسوند «مان» به معنای مکان، محل استقرار و مأوا به کار می رود.
کلمه «کره» به درختی اتلاق می شود که مشابه درخت انجیر است و از نظر ظاهری تفاوتی با آن ندارد فقط میوه آن نامرغوب و غیرخوراکی است که در بدو ورود به غار، این درخت رؤیت می شود.
دهانه غار حدود 30 متر پایین تر از قله کوه است و پیشانی غار 1/5 متر جلوتر از پایین دهانه بوده و این یکی از ویژگی هایی است که سبب پنهان ماندن غار از دید رهگذران، شکارچیان و چوپانان بوده است.
طول دهانه غار حدود 20 متر و ارتفاع آن بین 1 تا 7 متر است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که دست یابی به غار کلماکره از دیرباز مشکل بوده و هیچ راه سهلی ندارد به جز فرود از این ارتفاع و گذشته از راه باریک بُزرو به طول 10 متر به سمت ورودی دهانه غار. نور طبیعی تا عمق 10 متری دهانه در این تالار رفت و آمد را ممکن می سازد ولی از آن پس تاریکی مطلق بوده و بدون استفاده از نور مصنوعی، امکان پیشروی وجود ندارد. چند چاله کوچک و بزرگ و مملو از آب در تالارهای دوم، سوم و چهارم غار دیده می شود. به نظر می رسد بعضی استالاگمیت های موجود در غار در نتیجه دخالت انسان و به صورت مصنوعی در آن ایجاد شده است.
از زمان کشف این غار تا کنون این غار مورد تعرض و غارت متعدد قرار گرفته است. بسیاری از پدیده های توصیف ناپذیر و طبیعی این مکان شگفت انگیز و آثار 2700 ساله آن به امید یافتن گنج توسط افراد سودجو منهدم شده است. اولین اشیای ضبط شده شامل ماسک طلایی از چهره انسان، 3 عدد گوش کوچک حیوان از جنس نقره و 3 عدد گوش بزرگ حیوان از جنس نقره، 2 عدد میله فلزی منحنی به شکل داس، 3 قطعه شمش نقره و … بوده است که بسیاری از این آثار به صورت غیرقانونی فروخته شده و به خارج از کشور و موزه های اروپایی مانند لوور پاریس، موزه بریتانیا و موزه متروپولیتن نیویورک منتقل شده اند.
تعداد قابل توجهی از اشیاء کشف شده این غار توسط یک تاجر عتیقه گرد آمد و در کتابی تحت عنوان «گنجینه کوه ها و هنرهای ماد» در لندن به چاپ رسید.
برخی از اشیای کشف شده نیز در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفته اند و در موزه ایران باستان تهران و موزه قلعه فلک الافلاک در خرم آباد نگهداری می شوند.
کاسه نقره طلاکوب یکی از اشیای کشف شده از این غار است که دارای کتیبه بسیار ظریف به خط میخی عیلامی نو با عنوان «آمیریش شاه ساماتوره پسر طابالا» (لابام ها) است. روی لبه بیرونی آن، 49 قطعه نقش برگی شکل (همچون درخت سومر)، 34 قطعه اسفنکس با روکش طلایی، 4 ردیف مظاهر گل لوتوس شامل 136 قطعه، یک ردیف میوه کاج شامل 22 قطعه و کف ظرف یک رُزِت 18 پر با تکنیک والایی بکار رفته است که این ظرف اوج هنر «ساماتی ها» (حدود 200 سال پیش از هخامنشی ها) را در استفاده از ورقه طلا برای تزئین نشان می دهد.
