اصفهان؛
گلچینی و آیین گلابگیری برندی برجسته با عطر صلوات برای کاشان
شهر عروس باغ‌ها، خانه‌ها و مساجد ایرانی با پیرهنی از حریر صورتی گل محمدی بر تن و باده گلاب ناب در دست ،هر بیننده‌ای را از ذوق و شوق این همه زیبایی جان‌افزا معطر به ذکر صلوات بر محمد و آل محمد می‌کند.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،مادر طبیعت که از دامن بهار با شکوفه‌باران دشت و دمن به فروردین چشمک می‌زند آرام آرام مشاطه اردیبهشت نیز شهر کاشان را با تاجی معطر از گل‌های محمدی می‌آراید و بر تخت تماشا می‌نشاند تا هموطنان هر بهار تقویم‌ها را با لذت دیدن این عروس قشنگ ورق زنند و خاطره کنند.
کاشان در بهار بومی رنگارنگ و زیبا از گل‌های محمدی در چشمانت قاب میشود و با شربت جان‌افزای گلاب کامت را شیرین و خنک می‌کند آنچنان که ذائقه‌ات طعم گلاب ناب را از یاد نمی‌برد.
فصل گلچینی و آیین گلابگیری برندی برجسته برای کاشان است آنچنان که از آغازین لحظات بهار در نوروز تا اواسط خردادماه پای هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به این شهر گردشگری و تاریخی به‌ویژه شهرهای قمصر، پایتخت گل و گلاب ایران، نیاسر کهن باغشهر ایران و بَرزُک، نگین سبز کوهستان باز می‌کند.
حضور انبوه مسافران و گردشگران به‌ویژه در روزهای تعطیل این شهر را میزبان میهمانانی می‌کند که راز گل سرخ را در زادگاه سهراب می‌جویند تا صفا و صمیمیت و محبت مردمان این شهر را در آیینه جان بریزند و آیین مهربانی را بدرخشانند.
تلاش و همت و غیرت گلکاران کاشانی در گلستان‌های گل محمدی هر صبح قبل از زرافشانی لبخند طلایی خورشید به زمین عاشقانه و شادمانه با ذکر صلوات نبوی متبرک میشود تا عطر نابش گلابی در شستشوی حرم‌های مقدس اهل‌بیت(ع)، شربتی شیرین و روح‌افزا در کام میهمانان و مایه آرامش و نشاط هموطنان شود.
کاشانی‌ها از گل محمدی در تولید صنایع غذایی، داروسازی و عطرسازی و استحصال عرقیات گیاهی استفاده می‌کنند و علاوه بر این از این محصول معطر و متبرک برای آیین تطهیر نوزدان به نام گل غلتان بهره‌می‌شوند.
بر اساس کتاب‌های معروف مستشرقین در ترجمه‌ای از ذبیح‌الله منصوری آورده شده است بانو ایران‌بان نخستین حاکم سیلک در کاشان حدود هفت هزار سال قبل از گیاه نعنا برای درمان بیماریهای ساکنین سیلک بهره‌برد.
*تاریخچه گل سرخ
بر اساس منابع آمده است گل محمدی از خانواده ROSACEUS است که در کشورهای غربی و انگلیسی زبان به DAMASK ROSE معروف است که گونه ویژه ایران می‌باشد.
بر اساس آنچه در منابع مختلف آمده و بر پایه نگرش بیشتر کارشناسان زیست‌گیاهی گونه نامبرده نخست در ایران پرورش یافته و سپس از ایران به سراسر جهان گسترش یافته است.
علامه ملا محسن فیض کاشانی(1058- 977 ه.ش) سرآمد عالمان زمان شاه‌عباس دوم با سروده‌ای در وصف فرآورده‌های کشاورزی قمصر از وجود گل سرخ در آنجا یادکرده و حتی بر مرغوبیت گل قمصر نیز تاکید کرده است تا آنجا که وی در یک مثنوی حدود 400 سال قبل در وصف گل قمصر چنین می‌سراید:
از گلشن و باغ آن چه پرسی وز سبزه و راغ چه پرسی
هر گل که تو دیده‌ای به گلزار نزد گل قمصر است آن خار
یک گل آنجا کس که بیند زِ آن گل، صد گل، بدیده چیند
از سوی دیگر در بحث پیشینه کشت گل محمدی مشخص شد که گل سرخ به عنوان ماده نخستین تهیه گلاب، نخستین بار در ایران و منطقه خاورمیانه رایج شد و در این سرزمین گل محمدی به صورت خودرو بوده که از این کشور به دیگر مناطق نظیر یونان و اروپا راه‌یافته‌است همچنین براساس متن اوستا دیرینگی کشت گل محمدی به 3 هزار سال قبل بازمی‌گردد.
*پیشینه گلابگیری
برخی از منابع معتبر نوآوری روش تقطیر به‌ویژه ساخت گلاب را به ایران نسبت می‌دهند و ایران را از کهن‌ترین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به‌شمار می‌روند و پیشینه‌ای بیش از 2 هزار و 500 سال برای آن برمی‌شمرند.
در گذشته‌های دور با قراردادن گل سرخ چیده شده در چربی‌ها، عطر گل رز را استخراج می‌کردند و به جای دارو در درمان بیماریهای مختلف به کار می‌گرفتند.
ایرانیان در آن زمان نخستین بار روش تقطیر را نوآوری‌کردند و تهیه آب‌مقطر گل سرخ، نخستین بار از ایران آغاز شد.
*آیین گل غلتان، بهترین هدیه و پیام صلح به بشریت است
پدر طب سنتی کشور با اشاره به تقارن ایام گلاب گیری و برگزاری آیین‌هایی با بار علمی و معنوی همچون گل غلطان گفت : برگزاری آیین گل غلطان در قالب سبک و سیاق خاص خود برای کودکان مسلمان در حکم بهترین هدیه و پیام صلح به بشریت است.
حسین خیراندیش اظهار داشت : این گونه آیین های چندمنظوره، در حکم نظامی است که می تواند خانواده های مسلمان دیگر کشورها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و مذهب تشیع را به عنوان بهترین الگوی علمی و معنوی در جهان معرفی کند.
خیراندیش، اهداف برتر آیین گل غلطان را برشمرد و گفت:کاشانیان و میهمانان آن‌ها، تن نوزادان خود را با برگ گلی معطر به عطر دل انگیز تن رسول خداست متبرک می‌کنند که این اقدام در ابعاد معنوی و طبیعی خود قابل بررسی و حاوی پیام های زیادی است.
این حکیم برتر طب سنتی کشور تصریح کرد : گل محمدی از نظر علمی بسیار قابل توجه بوده تا جایی که به عنوان بهترین استریل کننده، تقویت کننده روح و روان، میکروب زدایی بسیار موثر و عنصری در تقویت حافظه مورد توجه دانشمندان گیاه شناختی جهان قرار گرفته است.
خیراندیش افزود : اگر ما این محصول پرفایده را به اشکال مختلفی همچون دمنوش، ضماد و تماس مستقیم مصرف نماییم، بدن خود را در برابر انواع آلرژی ها بیمه نموده ایم، لذا گل غلطانی نوزادان زیر یکسال به نوعی استفاده مفید و موثر از این نعمت خدادادی است.
این دارنده دکترای توسعه عملی طب سنتی کشور، با اشاره به پیشینه طولانی پیشتازی کاشان در استفاده از گیاهان دارویی اظهار داشت : طبق اسناد معتبر، تمدن پربار کاشان در بیش از 7هزار سال گذشته موفق به کشف گیاهان دارویی مثل نعنا و کاربردهای موثر آن در درمان بیماری های مختلف نایل آمده بود.
*مردمان گذشته کاشان طب را با طبیعت و دین آغشته کردند
خیراندیش اذعان کرد : مردمان گذشته کاشان طب را با طبیعت و دین آغشته کرده و در قالب اجرای آیین ها، آداب و رسوم مرتبط برای همگان نهادینه ساختند که انتخاب گل محمدی معطر به عطر بدن مطهر رسول خدا به عنوان برترین های جهان هستی نمونه ای از این فرهنگ غنی است.
وی با تاکید بر وجود بیش از 60 گونه گیاهی شناخته شده در منطقه فرهنگی تاریخی کاشان گفت: علاوه بر تنوع گیاهی از کویر تا کوهستان این منطقه، درصد اسانس مزارع گل های محمدی نیز متناسب افزایش ارتفاعات در بخش های مختلف این منطقه با کیفیت بیشتری همراه می شود.
پدر طب سنتی ایران، نقش گل‌ها و گیاهان دارویی را در زندگی مردمان روزگار گذشته برخی بخش های کاشان مهم ارزیابی کرد و افزود: در گذشته دختران خانواده با سبدهای مختلف شامل هفت نوع گلبرگ، مسیر ورود میهمان به خانه را تزیین می کردند که مقدمت گلباران نیز ریشه در آین آیین سنتی دارد.
خیراندیش افزود:این گونه های گیاهی علاوه بر دل انگیز کردن سراها، نقش مهمی در کاهش آلرژی های مختلف و میکروب زدایی محیط ایفا می کند.
*2100 هکتار سطح زیرکشت گل محمدی در کاشان
مدیر اداره جهاد کشاورزی کاشان نیز با اشاره به 2 هزار و 100 هکتار سطح زیرکشت گل محمدی در این شهرستان گفت: بیشترین سطح زیر کشت این محصول با 1280 هکتار وسعت در بخش برزک کاشان است.
مجید کافی‌زاده،100 هکتار از کشت گل محمدی در بخش مرکزی، 450 هکتار در بخش قمصر و 270 هکتار در بخش نیاسر را یادآورشد و گفت:میانگین برداشت گل محمدی در هر هکتار چهار و 2 دهم تُن است.
وی، برداشت سالیانه 7 هز ار تن گل محمدی را از هر هکتار در کاشان خاطرنشان کرد و گفت:متوسط تولید سالیانه گل از هر هکتار در کشور 1800کیلو و در کاشان 4200 کیلو است.
کافی‌زاده،تصریح کرد: حداقل 20 هزار تن گلاب از مجموع گل تولیدی در کاشان استحصال میشود.
*کاشان رتبه سوم سطح زیر کشت گل محمدی را دارد
به‌گفته‌وی،25 درصد گل محمدی کشور در کاشان تولید میشود و این شهرستان رتبه سوم سطح زیر کشت گل محمدی را بعد از فارس و کرمان دارد.
مدیر اداره جهاد کشاورزی کاشان،با اشاره به فعالیت 28 کارخانه فرآوری گلاب و عرقیات در کاشان گفت: 25 واحد از این تعداد فعال و 3 واحد آن تا اواخر سال به بهره‌برداری می رسد.
کافی‌زاده، ظرفیت 28 هز ار تن جذب گل در این کارخانه‌ها رایاد آور شدو گفت: 1500 و احد سنتی گلابگیری نیز با 3 هزار دیگ سنتی در شهرستان کاشان فعالیت دارد.
وی با تاکید بر اینکه سیاست جهاد کشاورزی کشت گیاهان با مصرف پایین آب است گفت: گل محمدی کاشان یکی از گیاهانی است که مقاومت، بقاء و سازگاری خوبی نسبت به خشکی از خود نشان می‌دهد و سازگاری خوبی با شرایط محیطی دارد.
*خواص گلاب
گلاب با طبیعت گرم در صنایع غذایی و در تهیه شربت‌ها، خوشبو نمودن شیرینی‌جات و در صنایع دارویی و آرایشی در خوشبو نمودن تعدادی از داروها و پمادها بکار می‌رود.
گلاب برای رفع دل‌درد شدید در طب سنتی و از مخلوط گلاب و نبات برای تقویت اعصاب معده و رفع درد معده، خونریزی و از مخلوط گلاب و سرکه جهت شتسوی دهان استفاده میشود. بوییدن و مالیدن گلاب به بدن باعث معطر شدن و ایجاد نشاط و تقویت اعصاب ، قلب ، حواس و رفع سردرد میشود.
شایان ذکر است : از نظر گیاه‌شناسی، گل محمدی درختچه‌ای است پرپشت، دارای خارهای ریز، زیاد و فشرده، پهن، قلابی شکل و یکنواخت. گل‌های آن صورتی رنگ، پرپر و معطر که گاهی نیز سرخ رنگ است.
گل محمدی در صنایع غذایی، داروسازی و عطرسازی جایگاه ویژه‌ای یافته است.
ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از گذشته های دور به ویژگی های خوراکی و درمانی گل محمدی پی برده اند. طبق اسناد بین المللی، مبداء تولید گلاب، " ایران" و مبداء تولید اسانس گل محمدی و عصاره گل برگ های تازه، " یونان" ذکر شده است.
ایران از قدیمی‌ترین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به‌شمار می رود ،به طوری‌که سابقه آن به بیش از 2500 سال قبل برمی‌گردد.
درحال حاضر، بلغارستان، ترکیه، ایران، هند، اوکراین، آمریکا، کانادا، فرانسه، انگلستان و ژاپن کشورهای تولیدکننده گل محمدی در دنیا است که چهار کشور اول جزو پیشگامان تولید گل محمدی در جهان هستند.
انتهای پیام/م
کاشان در بهار بومی رنگارنگ و زیبا از گل‌های محمدی در چشمانت قاب میشود و با شربت جان‌افزای گلاب کامت را شیرین و خنک می‌کند آنچنان که ذائقه‌ات طعم گلاب ناب را از یاد نمی‌برد.
فصل گلچینی و آیین گلابگیری برندی برجسته برای کاشان است آنچنان که از آغازین لحظات بهار در نوروز تا اواسط خردادماه پای هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به این شهر گردشگری و تاریخی به‌ویژه شهرهای قمصر، پایتخت گل و گلاب ایران، نیاسر کهن باغشهر ایران و بَرزُک، نگین سبز کوهستان باز می‌کند.
حضور انبوه مسافران و گردشگران به‌ویژه در روزهای تعطیل این شهر را میزبان میهمانانی می‌کند که راز گل سرخ را در زادگاه سهراب می‌جویند تا صفا و صمیمیت و محبت مردمان این شهر را در آیینه جان بریزند و آیین مهربانی را بدرخشانند.
تلاش و همت و غیرت گلکاران کاشانی در گلستان‌های گل محمدی هر صبح قبل از زرافشانی لبخند طلایی خورشید به زمین عاشقانه و شادمانه با ذکر صلوات نبوی متبرک میشود تا عطر نابش گلابی در شستشوی حرم‌های مقدس اهل‌بیت(ع)، شربتی شیرین و روح‌افزا در کام میهمانان و مایه آرامش و نشاط هموطنان شود.
بر اساس کتاب‌های معروف مستشرقین در ترجمه‌ای از ذبیح‌الله منصوری آورده شده است بانو ایران‌بان نخستین حاکم سیلک در کاشان حدود هفت هزار سال قبل از گیاه نعنا برای درمان بیماریهای ساکنین سیلک بهره‌برد.
*تاریخچه گل سرخ
بر اساس منابع آمده است گل محمدی از خانواده ROSACEUS است که در کشورهای غربی و انگلیسی زبان به DAMASK ROSE معروف است که گونه ویژه ایران می‌باشد.
بر اساس آنچه در منابع مختلف آمده و بر پایه نگرش بیشتر کارشناسان زیست‌گیاهی گونه نامبرده نخست در ایران پرورش یافته و سپس از ایران به سراسر جهان گسترش یافته است.
علامه ملا محسن فیض کاشانی(1058- 977 ه.ش) سرآمد عالمان زمان شاه‌عباس دوم با سروده‌ای در وصف فرآورده‌های کشاورزی قمصر از وجود گل سرخ در آنجا یادکرده و حتی بر مرغوبیت گل قمصر نیز تاکید کرده است تا آنجا که وی در یک مثنوی حدود 400 سال قبل در وصف گل قمصر چنین می‌سراید:
از گلشن و باغ آن چه پرسی وز سبزه و راغ چه پرسی
هر گل که تو دیده‌ای به گلزار نزد گل قمصر است آن خار
یک گل آنجا کس که بیند زِ آن گل، صد گل، بدیده چیند
از سوی دیگر در بحث پیشینه کشت گل محمدی مشخص شد که گل سرخ به عنوان ماده نخستین تهیه گلاب، نخستین بار در ایران و منطقه خاورمیانه رایج شد و در این سرزمین گل محمدی به صورت خودرو بوده که از این کشور به دیگر مناطق نظیر یونان و اروپا راه‌یافته‌است همچنین براساس متن اوستا دیرینگی کشت گل محمدی به 3 هزار سال قبل بازمی‌گردد.
*پیشینه گلابگیری
برخی از منابع معتبر نوآوری روش تقطیر به‌ویژه ساخت گلاب را به ایران نسبت می‌دهند و ایران را از کهن‌ترین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به‌شمار می‌روند و پیشینه‌ای بیش از 2 هزار و 500 سال برای آن برمی‌شمرند.
در گذشته‌های دور با قراردادن گل سرخ چیده شده در چربی‌ها، عطر گل رز را استخراج می‌کردند و به جای دارو در درمان بیماریهای مختلف به کار می‌گرفتند.
ایرانیان در آن زمان نخستین بار روش تقطیر را نوآوری‌کردند و تهیه آب‌مقطر گل سرخ، نخستین بار از ایران آغاز شد.
*آیین گل غلتان، بهترین هدیه و پیام صلح به بشریت است
پدر طب سنتی کشور با اشاره به تقارن ایام گلاب گیری و برگزاری آیین‌هایی با بار علمی و معنوی همچون گل غلطان گفت : برگزاری آیین گل غلطان در قالب سبک و سیاق خاص خود برای کودکان مسلمان در حکم بهترین هدیه و پیام صلح به بشریت است.
حسین خیراندیش اظهار داشت : این گونه آیین های چندمنظوره، در حکم نظامی است که می تواند خانواده های مسلمان دیگر کشورها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و مذهب تشیع را به عنوان بهترین الگوی علمی و معنوی در جهان معرفی کند.
خیراندیش، اهداف برتر آیین گل غلطان را برشمرد و گفت:کاشانیان و میهمانان آن‌ها، تن نوزادان خود را با برگ گلی معطر به عطر دل انگیز تن رسول خداست متبرک می‌کنند که این اقدام در ابعاد معنوی و طبیعی خود قابل بررسی و حاوی پیام های زیادی است.
این حکیم برتر طب سنتی کشور تصریح کرد : گل محمدی از نظر علمی بسیار قابل توجه بوده تا جایی که به عنوان بهترین استریل کننده، تقویت کننده روح و روان، میکروب زدایی بسیار موثر و عنصری در تقویت حافظه مورد توجه دانشمندان گیاه شناختی جهان قرار گرفته است.
خیراندیش افزود : اگر ما این محصول پرفایده را به اشکال مختلفی همچون دمنوش، ضماد و تماس مستقیم مصرف نماییم، بدن خود را در برابر انواع آلرژی ها بیمه نموده ایم، لذا گل غلطانی نوزادان زیر یکسال به نوعی استفاده مفید و موثر از این نعمت خدادادی است.
این دارنده دکترای توسعه عملی طب سنتی کشور، با اشاره به پیشینه طولانی پیشتازی کاشان در استفاده از گیاهان دارویی اظهار داشت : طبق اسناد معتبر، تمدن پربار کاشان در بیش از 7هزار سال گذشته موفق به کشف گیاهان دارویی مثل نعنا و کاربردهای موثر آن در درمان بیماری های مختلف نایل آمده بود.
*مردمان گذشته کاشان طب را با طبیعت و دین آغشته کردند
خیراندیش اذعان کرد : مردمان گذشته کاشان طب را با طبیعت و دین آغشته کرده و در قالب اجرای آیین ها، آداب و رسوم مرتبط برای همگان نهادینه ساختند که انتخاب گل محمدی معطر به عطر بدن مطهر رسول خدا به عنوان برترین های جهان هستی نمونه ای از این فرهنگ غنی است.
وی با تاکید بر وجود بیش از 60 گونه گیاهی شناخته شده در منطقه فرهنگی تاریخی کاشان گفت: علاوه بر تنوع گیاهی از کویر تا کوهستان این منطقه، درصد اسانس مزارع گل های محمدی نیز متناسب افزایش ارتفاعات در بخش های مختلف این منطقه با کیفیت بیشتری همراه می شود.
پدر طب سنتی ایران، نقش گل‌ها و گیاهان دارویی را در زندگی مردمان روزگار گذشته برخی بخش های کاشان مهم ارزیابی کرد و افزود: در گذشته دختران خانواده با سبدهای مختلف شامل هفت نوع گلبرگ، مسیر ورود میهمان به خانه را تزیین می کردند که مقدمت گلباران نیز ریشه در آین آیین سنتی دارد.
خیراندیش افزود:این گونه های گیاهی علاوه بر دل انگیز کردن سراها، نقش مهمی در کاهش آلرژی های مختلف و میکروب زدایی محیط ایفا می کند.
*2100 هکتار سطح زیرکشت گل محمدی در کاشان
مدیر اداره جهاد کشاورزی کاشان نیز با اشاره به 2 هزار و 100 هکتار سطح زیرکشت گل محمدی در این شهرستان گفت: بیشترین سطح زیر کشت این محصول با 1280 هکتار وسعت در بخش برزک کاشان است.
مجید کافی‌زاده،100 هکتار از کشت گل محمدی در بخش مرکزی، 450 هکتار در بخش قمصر و 270 هکتار در بخش نیاسر را یادآورشد و گفت:میانگین برداشت گل محمدی در هر هکتار چهار و 2 دهم تُن است.
وی، برداشت سالیانه 7 هز ار تن گل محمدی را از هر هکتار در کاشان خاطرنشان کرد و گفت:متوسط تولید سالیانه گل از هر هکتار در کشور 1800کیلو و در کاشان 4200 کیلو است.
کافی‌زاده،تصریح کرد: حداقل 20 هزار تن گلاب از مجموع گل تولیدی در کاشان استحصال میشود.
*کاشان رتبه سوم سطح زیر کشت گل محمدی را دارد
به‌گفته‌وی،25 درصد گل محمدی کشور در کاشان تولید میشود و این شهرستان رتبه سوم سطح زیر کشت گل محمدی را بعد از فارس و کرمان دارد.
مدیر اداره جهاد کشاورزی کاشان،با اشاره به فعالیت 28 کارخانه فرآوری گلاب و عرقیات در کاشان گفت: 25 واحد از این تعداد فعال و 3 واحد آن تا اواخر سال به بهره‌برداری می رسد.
کافی‌زاده، ظرفیت 28 هز ار تن جذب گل در این کارخانه‌ها رایاد آور شدو گفت: 1500 و احد سنتی گلابگیری نیز با 3 هزار دیگ سنتی در شهرستان کاشان فعالیت دارد.
وی با تاکید بر اینکه سیاست جهاد کشاورزی کشت گیاهان با مصرف پایین آب است گفت: گل محمدی کاشان یکی از گیاهانی است که مقاومت، بقاء و سازگاری خوبی نسبت به خشکی از خود نشان می‌دهد و سازگاری خوبی با شرایط محیطی دارد.
*خواص گلاب
گلاب با طبیعت گرم در صنایع غذایی و در تهیه شربت‌ها، خوشبو نمودن شیرینی‌جات و در صنایع دارویی و آرایشی در خوشبو نمودن تعدادی از داروها و پمادها بکار می‌رود.
گلاب برای رفع دل‌درد شدید در طب سنتی و از مخلوط گلاب و نبات برای تقویت اعصاب معده و رفع درد معده، خونریزی و از مخلوط گلاب و سرکه جهت شتسوی دهان استفاده میشود. بوییدن و مالیدن گلاب به بدن باعث معطر شدن و ایجاد نشاط و تقویت اعصاب ، قلب ، حواس و رفع سردرد میشود.
شایان ذکر است : از نظر گیاه‌شناسی، گل محمدی درختچه‌ای است پرپشت، دارای خارهای ریز، زیاد و فشرده، پهن، قلابی شکل و یکنواخت. گل‌های آن صورتی رنگ، پرپر و معطر که گاهی نیز سرخ رنگ است.
گل محمدی در صنایع غذایی، داروسازی و عطرسازی جایگاه ویژه‌ای یافته است.
ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از گذشته های دور به ویژگی های خوراکی و درمانی گل محمدی پی برده اند. طبق اسناد بین المللی، مبداء تولید گلاب، " ایران" و مبداء تولید اسانس گل محمدی و عصاره گل برگ های تازه، " یونان" ذکر شده است.
ایران از قدیمی‌ترین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به‌شمار می رود ،به طوری‌که سابقه آن به بیش از 2500 سال قبل برمی‌گردد.
درحال حاضر، بلغارستان، ترکیه، ایران، هند، اوکراین، آمریکا، کانادا، فرانسه، انگلستان و ژاپن کشورهای تولیدکننده گل محمدی در دنیا است که چهار کشور اول جزو پیشگامان تولید گل محمدی در جهان هستند.
انتهای پیام/م
