به گزارش خبرنگار
سیاست خارجی گروه
سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ منطقه غرب آسیا به جهت موقعیت استراتژیکی که به عنوان محل ارتباط سه قاره، اروپا، آفریقا و آسیا دارد، همواره مورد توجه بوده است و تحولاتی که در این منطقه صورت میگیرد گاه ممکن است تا هزاران کیلومتر آن طرفتر بازتاب داشته باشد.
این منطقه همواره به خاطر حضور نیروهای تکفیری دچار مشکلات امنیتی زیادی بوده اما در سالهای اخیر با گسترش فعالیت های تروریستی گروه موسوم به داعش ، فصل جدیدی از ناامنی و تروریسم در منطقه آغاز شده که گستره آن همانگونه که مشهود است اروپا و آمریکا را هم فرا گرفته، شیوه جدیدی که توانسته با پنهان کاری اطلاعاتی، حملات موفقی با قدرت تخریب بالا صورت دهد، آن هم در کشورهایی که اعتقاد راسخی به کارآمدی دستگاههای اطلاعاتی خود دارند.
در چنین شرایطی کشور ایران به عنوان قلب خاورمیانه که از شرق و غرب در مواجهه با تروریستها قرار دارد، توانسته امنیت خود را در برابر هر گونه حملهای حفظ کند، چنین ثباتی را نمیتوان اتفاقی دانست چرا که با توجه به تکفیری بودن گروه های تروریستی مذکور طبیعی به نظر میرسد که ایران شیعی دشمن درجه یک آنها، خصوصاً داعش باشد.
شکل گیری تروریسم پیش از مسائل سیاسی-امنیتی، خاستگاهی اجتماعی دارد، اصلیترین عامل اجتماعی این امر، ایدئولوژی وهابی-تکفیری است، این ایدئولوژی به طور ذاتی ظرفیت ایجاد افراطگرایی در ذهن مردم عادی را دارد. به جهت اینکه تفکر وهابی سایر ایدئولوژیها را تکفیر میکند رفته رفته افراد را در مسیر رادیکالیزه شدن قرار میدهد و موجب می شود که شخص -هر چند به طور ناخودآگاه- از دیگران و سایر تفکرات بیزار شود و در صدد حذف آنها برآید، چنین فکری موجب می شود که شخصی که به وهابیت معتقد است، با خود میگوید «یک فرد دیگر یا تفکر مرا میپذیرد، یا میمیرد»
پس یکی ازدلایل گسترش تروریسم ذات تروریستپرور تفکر وهابی است. اما دلیل تداوم جریان تروریسم جذب هر روزه افراد جدید، از کشورهای مختلف به آن است. این افراد که بعضاً از کشورهای به اصطلاح توسعه یافته هستند در اثر تبعیضها و شکاف میان لایههای اجتماعی در جامعهشان عقایدی متناقض پیدا میکنند و برای بروز افکارشان به جریانهای تروریستی میگرایند.
عامل دیگر این امر، پشتیبانی کشورهای منطقهای و فرامنطقهای است که تروریستها را وسیله پیشبرد اهداف خود میدانند. مهمترین حامی تروریستها در منطقه خاورمیانه، آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی هستند که با حمایت های مالی و تسلیحاتی خود ازگروههای معارض، میکوشند با ایجاد ناامنی فزاینده اهداف خود را خصوصاً در سوریه که همانا سرنگون کردن "بشار اسد" است پیگیری کنند، اما غافل از اینکه چنین حمایتی گریبان خودشان را هم میگیرد و موجب ناامنی در جامعهشان میشود کما اینکه در آمریکا حملات تروریستی خونباری همچون تیراندازی اورلاندو اتفاق افتاد.
به این عوامل، مورد دیگری را هم باید افزود که به کارآمدی و سرعت عمل تروریستها کمک شایانی کرده و آن هم پیشرفت تکنولوژی و رسانههای ارتباط جمعی است. پیشینه استفاده از فضای مجازی توسط تروریستها را میتوان در حملات 11 سپتامبر جستجو کرد، آنجا که طراحان حملات با استفاده از سرویس نقشه گوگل توانستند تحرکات خود را در محل برجهای تجارت جهانی سازماندهی کرده و بزرگترین حمله تروریستی قرن را رقم بزنند. متعاقب این امر بود که شرکت گوگل محدودیت هایی را بر سرویس نقشه خود اعمال کرد. اما اخیرا شبکه های اجتماعی هم نقش بسیار مهمی را در اطلاعرسانی گروه های تروریستی به عهده دارند که سرعت اقدامات و تماس آنها را با یکدیگر به شکل چشمگیری بالا برده است.
ایران، سرزمینی دستنیافتنی برای تروریستها
"حسین رویوران" تحلیلگر مسائل خاورمیانه، در گفتگو با خبرنگار
سیاست خارجی گروه
سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: معمولا تروریسم و افراطگرایی در یک محیط سنیای که درگیر تناقض است شکل میگیرد، میتوان گفت که شکاف میان عملگرایان و ایدهآلهای سنی را گروه های تکفیری پر میکنند، اما در ایران چنین شرایطی وجود ندارد.
وی ادامه داد: اساساً اهل سنت در غرب ایران همگی شافعی و در شرق کشور حنفی هستند، اینها هیچ کدام گرایش وهابی را که زمینه ساز شکلگیری گروه های تکفیری است ندارند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: از طرف دیگر نیروهای اطلاعاتی ایران و مردم این کشور هماهنگی و همکاری منسجمی با هم دارند که وقوع هر گونه عملیات تروریستی را خنثی میکند.
رویوران تصریح کرد: شرایط و زمینهی تروریسم در کشورهایی وجود دارد که اغلب استبداد زده هستند و ارتباط مردم با نظام حاکمشان خوب نیست، مردم در این کشورها چون احساس میکنند که نظام، آنها را نمایندگی نمیکند، همکاری خوبی با حکومتشان ندارند اما حکومت در ایران زاییده مردم و دموکراتیک است و به همین جهت ارتباط مردم با حکومتشان خوب و توأم با همکاری است.
وی همچنین در تحلیل وقایع تروریستی در ترکیه گفت: اگر در کشورهای دموکراتیکی مثل ترکیه چنین حملاتی صورت میگیرد به خاطر عملکرد نظام حکومتیشان میباشد که از طرفی از تروریستها حمایت میکند و از طرفی از مبارزه با آنها سخن میگوید، این عملکرد متعارض، موجب یک سردرگمی اجتماعی میشود.
گذشته از اینها، آسیبهای جدی ایران از مسئله تروریسم، همبستگی ملی و اعتقادات معتدل و نوعدوستانه مذهب شیعه موجب می شود که زمینه اجتماعی و ماهیت تفکرات حاکم بر جامعه ایران نه تنها زمینه ساز گسترش تروریسم نباشد بلک روحیهای تروریست ستیز هم داشته باشد.
فارغ از نقش مهم مردم و جامعه در این مسئله موارد دیگری هم هستند که به آنها اشاره میکنیم:
ایران به نوعی تنها کشوری است که به طور واقعی در حال نبرد با پدیده خطرناک تروریسم است علاوه بر این همان طور که گفته شد، مواجهه ایران با تروریسم در طول چند دهه اخیر باعث شده که نیروهای ایرانی به نوعی تجربه مقابله با تروریسم را داشته باشند.
مسئله دیگری که بسیار راهبردی به حساب میآید این است که حضور مستشاری در نزدیکی محل استقرار تروریستها و تماس نزدیکشان با این پدیده سبب شده که کوچکترین تحرکات علیه ایران به سرعت رصد شده و قبل از اینکه به مرزهای این کشور برسد خنثی شود.
همچنین تروریستها میدانند که در صورت اقدام به هر گونه حمله به ایران، پاسخی قاطع دریافت خواهند کرد و در شرایطی که از هر جهت تحت فشار و در معرض نابودی قرار دارند چنین ریسکی نخواهند کرد.
مجموعه این عوامل موجب شده که ایران نه تنها تولید تروریست نکند بلکه حتی آسیبی هم از این امر نبیند. در یک تحلیل بنیادین میتوان گفت که تروریسم همانند یک ویروس مسری -هرچقدر تماس فرد با آن بیشتر باشد، بیشتر او را آلوده میکند- اکنون درحال انتقال به کشورهایی است که آن را به وجود آوردهاند، به میزانی که حمایت و تماس با تروریستها بیشتر شود، بیشتر آسیب میبینند و هر چقدر هم که زمان بگذرد بیشتر به این ویروس آلوده خواهند شد.
اگر مقامات سعودی نیک بنگرند، در خواهند یافت که اهدافی که در سوریه دنبال مینمایند و به خاطر تحقق آنها از تروریستها حمایت میکنند، بسیار کم اهمیتتر از تروریسم و گسترش آن میباشد، و اگر این را درک نکنند به زودی دامان خودشان را هم میگیرد. مبارزه با تروریسم چیزیست که همهی کشورها ادعای آن را دارند، اما دیگر زمان آن رسیده که حامیان گروههای تکفیری، برای امنیت خودشان هم که شده، دست از این حمایت بردارند و تا زمان باقیست برای مبارزهی جدی با این پدیدهی شوم و خطرناک اقدام کنند.
گزارش از محمدعلی صارمی