به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تعداد مارک بازان هر روز بیشتر می شود و تب مارک بازی داغ تر. مارک هایی که فقط برند نیستند و می خواهند قدکشیدن اقتصادی مصرف کنندگانشان  را نشان دهند و تلاش می کنند مرهمی باشند بر نارضایتی کسانی که به  هردلیل از موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود راضی نیستند...
 
تکیه بر استفاده از برندهای خارجی و بکارگیری وسایل و ابزاری که نشان دهنده موقعیت اقتصادی افراد هستند امروز به عنوان یک پدیده اجتماعی در بخشهای مختلف اقتصادی و فرهنگی جامعه سایه انداخته است. سایه ای که با آمدن مارک های اپل و آیفون گوشی همراه آغاز می شود و با سوار شدن بر ماشین های شاسی بلند گرانقیمت به اوج خود میرسد ...
 
ماشین های شاسی بلندی که اساسا برای استفاده در فضای بیرون از شهر تعبیه شده اند امروز در ایران ابزاری برای اعلام تغییر طبقه اقتصادی شناخته می شوند و به صورت غیر رسمی نمادی از سرمایه داری را به مخاطبان می رسانند. جالب آنجاست که برخی از این به ظاهر سرمایه داران در واقع بخشی از طبقات اقتصادی متوسط و حتی ضعیف هستند که همه سرمایه زندگی خود را خرج مرکبشان می کنند! تا نشان دهند از طبقه فرودست به طبقه فرداست کوچ کرده اند.
 
 
مارک بازی که به اعتقاد برخی جامعه شناسان ریشه در اقتصاد نوکیسه ها نیز دارد پدیده ای شهری است که باید ریشه آن را در نظام سیاستگذاری ،تبلیغی و بازار مصرف جستجو کرد. حالا در کنار هجوم شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی نشریات داخلی و رسانه های عمومی را نیز اضافه کنید که استفاده از کالاهای خارجی را بصورت رسمی و غیر رسمی تبلیغ می کنند.
 
دکتر نادر صادقیان، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی در این زمینه به خبرنگار  پایگاه خبری - تحلیلی شهر فردا، می گوید: مارک بازی هر چند پدیده اجتماعی محسوب می شود که ریشه در فرهنگ دارد اما به شدت متاثر از مولفه های بیرونی است که آن را به صورت سیستماتیک هدایت می کنند.
 
وی با اشاره به اقتصاد سرمایه داری می افزاید: اکنون تبلیغات و مجاب کردن مصرف کنندگان برای استفاده از برندهای معروف توسط کمپانی های بزرگ با بکارگیری علوم اقتصادی ،روانشناسی، رنگ و مخاطب شناسی دنبال می شود و هر چند می تواند در بستر اجتماعی تعریف شود اما به شدت متاثر از مولفه های خارجی است .
 
این استاد دانشگاه تاکید می کند:شبکه های ماهواره ای که پشت تیزرهای تبلیغیشان ساعتها پژوهش و مطالعه درباره نیاز جوامع مختلف ،سلیقه و آرا و همچنین تفکر درباره قدرت اقتصادی مخاطبانشان دارند چندین کانال را به معرفی برندهای اقتصاد سرمایه داری گماشته اند و تلاش می کنند از همه ظرفیتهای رسانه ای برای مجاب کردن مخاطبانشان استفاده کنند.
 
 
علوم ارتباطات ونقش رسانه تایید می کند که مخاطب با هر درجه از موضع گیری پس از آنکه مدتی مخاطب شبکه ای خاص باشد به شکل ناخودآگاه مقاومت خود را در برابر محتوای آن رسانه از دست خواهد داد و بدیهی است که تغییر الگوی مصرف و تعریف نیاز جدیدی که در راستای منافع اقتصادی کمپانی های بزرگ دنیا باشد با پخش فیلم و سریالهای عوام پسند  یا تیزرهای اثر گذار به شکل غیر مستقیم تزریق  خواهد شد.
 
هر چند استفاده از ابزارها و وسایل مادی در یک بستر اقتصادی نابه سامان نیازمند آسیب شناسی است اما طرف دیگر معادله یعنی تولیدات داخلی نیز باید از منظر کارشناسی مورد بررسی قرار گیرند .
 

واقعیت آن است که تولیدات داخلی در خیلی از زیر بخشها نتوانستند به تناسب معیارهای جهانی رشد پیدا کنند و مخاطب حق خود می داند که در مقابل پرداخت نقدی و هزینه کردی که در شرایط نامناسب اقتصادی متحمل می شود از امکانات با کیفیت تری استفاده کند .این قاعده فقط در جامعه ایران عینیت نداشته و در سایر جوامع نیز وجود دارد اما در کشور ما به شکل ضریب یافته تری دنبال می شود.
 
در حالی که استفاده از کالاهای خارجی از خوراک و پوشاک گرفته تا خودرو و وسایل الکترونیکی با تفاخر  در خانواده های ایرانی معرفی می شوند مردم چین  و بویژه ژاپن توانستند اقتصاد ضعیف خود را با استفاده از الگوهای حمایت از تولید داخلی مبدل به ابرقدرت های اقتصادی کنند.
 
پس از جنگ دوم جهانی وضعیت اسفباری  برای ژاپن رقم زده شد و این کشور با داشتن ۱۳ میلیون نفر بیکار، شرایط بسیار سخت اقتصادی را تجربه کرد. کمبود مواد غذایی، تورم بسیار شدید تا حدی که حقوق افراد کفاف سیر کردن شکمشان را نمی داد، شکل گیری بازار سیاه تنها بخشی از مشکلات این کشور بود. در این دهه ها مردم ژاپن نه تنها برای سود تولید می کردند، بلکه تولید و کار را امری مقدس و ارزشمند می دانستند. ژاپنی ها همچنین برای ارتقای بهره وری و کارآیی خود تلاش می کردند. آنها با کنجکاوی به پیگیری مهارت ها و روش های مناسب تر برای کار و تولید می پرداختند. در واقع انگیزه نیروی کار ژاپنی برای بهبود کارآیی خود، فراتر از آنکه تحت تاثیر نظام انگیزشی اقتصادی باشد به صورت درونزا و با انگیزه های شخصی صورت می گرفت. ارزش قائل شدن برای کار و تولید، تلاش مضاعف و نیز تلاش برای ارتقاء دانش و مهارت سه ویژگی مهم نیروی کار ژاپنی هستند.  
 
در کنار فرهنگ تولیدی بالا، الگو و فرهنگ مصرف صحیح نیز از کلیدهای پیشرفت اقتصادی ژاپن طی دهه های پس از جنگ دوم جهانی بوده است. دو ویژگی مهم مردم ژاپن در حوزه مصرف عبارت بود از: قناعت و اعتدال در مصرف و تاکید بر مصرف کالاهای وطنی.
 
تاکید مردم ژاپن بر مصرف کالاهای ساخت داخل طی دهه های اولیه پس از جنگ با هدف تقویت صنایع داخلی موضوعی مهم در پیشرفت اقتصادی این کشور محسوب می شود. این زمینه فرهنگی باعث شد دولت سیاست کاهش واردات از کشورهای دیگر را به منظور تقویت صنایع داخلی در ژاپن با موفقیت اجرا کند، سیاستی که گاهی چنان افراطی محسوب می شد که با عنوان سیاست انزواطلبی از آن یاد شده است. تامین بازار داخل بر تولیدات و محصولات ژاپنی نقطه اتکایی مهم برای تقویت تولید ملی در ژاپن محسوب می شود.  که همچنان ادامه دارد واین کشور با وجود انکه مجهز به پیشرفته ترین ابزارهای شبکه های اینترنتی واجتماعی وماهواره ای است در مقابل هجمه های فرهنگی والپوهای مصرف کالاهای خارجی همچنان واکسینه باقی باقی مانده است.
 

میل به تغییر طبقه اقتصادی به عنوان یکی از مطلوبترین نیازهای اقتصادی جوامع انسانی به شمار می رود اما بکارگیری برخی از مولفه های مانیفست اقتصادی  نظیر استفاده از برخی برندهای خاص گوشی همراه یا خودروهای گرانقیمت ریشه در طبقه اجتماعی افراد دارد. میزان رضایت افراد ،اعتماد به نفس آنها و باور اینکه سعادت ارتباط مستقیمی با دارایی ندارد نقش تعیین کننده ای در بروز برخی رفتارهای اجتماعی است. اجماع کارشناسان اقتصادی وجانعه شناسان نشان می دهد استفاده از برخی لوازم لوکس لزوما به معنای رشد شاخص های فرهنگی واجتماعی افراد نیست اما این مهم چرا در میان تحصیلکردگان ایرانی نیز رواج دارد؟
 
 دکتر نادر صادقیان، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی  به خبرنگار  پایگاه خبری - تحلیلی شهر فردا،گوید: این رفتار از سوی جامعه نخبه و تحصیلکرده  دلایل پیچیده ای دارد که باید آن را در رویکردهای دو گانه و چند گانه نظام فکری ،اعتقادی،سیاسی و اجتماعی امروز ایران جستجو کرد .
 
این استاد دانشگاه تاکید می کند، وقتی افراد از تریبون های سیاسی ، اعتقادی، ورسانه ای بکارگیری تولیدات داخلی را شنیده اما در عمل می بینند مدیران بالادستی عملا از برندهای معروف لوازم وامکانات استفاده می کنند باور خود را آسیب دیده یافته و در مقابل شعار خود مصرفی داخلی رویکرد انفعالی می گیرند .  
 
صادقیان می افزاید : وقتی می توان از جامعه انتظار حمایت از تولیدات داخلی را داشت که جامعه الگو خود از این قاعده استفاده کنند.
 
ایجاد کمپین های استفاده از محصولات داخلی در برنامه های پر بیننده ای نظیر خندوانه با هدف حمایت از تولیدات داخلی مدتی است در دستور کار قرار گرفته اما چقدر چنین تحرکات اجتماعی می تواند در تغییر الگوی مصرف ایرانیان نقش بازی کند .
 
دکتر نادر صادقیان،  در این خصوص نیز می گوید: مادامیکه زیزساخت های سیاسی و اقتصادی  تغییر پیدا نکند نمی توان انتظار داشت رفتارهای هیجانی بتواند بستر اجتماعی وفرهنگی را متاثر کند .
 
این استاد دانشگاه تاکید کرد:هر چند ایجاد چنین کمپینهایی رفتارهای مثبتی قلمداد می شوند اما پایدار نبوده و نمی توانند به تنهایی در مقابل انبوه تبلیغات اجتماعی و رسانه ای و تفکری که مبدل به فرهنگ شده بایستند .
 
صادقیان خاطر نشان کرد: استفاده از لوازم و امکانات مارک در اقتصاد نوکیسه ها سالهاست که تعریف شده و برای تغییر معادله آن باید بستر فرهنگی جامعه با بکارگیری ظرفیت رسانه ای آموزشی  تغییر کند.
 
منبع: شهر فردا
 
انتهای پیام/