به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان ، كاخ هشت بهشت در دوره‌  زمامداری شاه سليمان صفوی و در سال 1080 هجری در باغ بلبل بنا گرديد.

پس از اين نيز در پايتخت- های پيشين صفويه، تبريز و قزوين نيز بناهايی به اين نام وجود داشت كه اكنون اثری از آن‌ها باقی نيست.

هشت بهشت اصفهان با دنيايی از تخيلات هم چنان باقی مانده است. كاخ در دو طبقه و بر يك پايه‌  هشت ضلعی به بلندی 130 سانتیمتر بنا شده است، بلندی كاخ نيز نزديك به 14 متر است.

كاخ را از چهارسوی، چهار ايوان باشكوه فرا گرفته است كه نور لازم و كافی باغ را به فضای درونی بنا میرساند، فضای مركزی بنا دارای مقرنس‌های گچی است كه به نقاشی آراسته شده و از چهارسو به چهار ايوان باز می شود، آن گونه كه طرح درونی بنا را به شكل چليپا درمی آورد كه در چهارطرف، چهار واحد ساختمانی طراحی شده و در كل با طبقه‌  بالا، هشت واحد جدا از هم طراحی شده است.

هر يك از واحدها با نقشه‌  معماری، طرح تزيينی و فضای درونی گوناگون سامان يافته است. معمار، بنا را به هزار تويی تبديل كرده كه در اين فضای كوچك، به ويژه در طبقه‌  دوم، غرفه‌های بسيار كوچك پديد آورده و برای جای جای آن از ديدگاه تزيينی و بهره‌گيری برنامه داشته است.

ايوان شمالی كاخ، حوضی مرمرين با ژرفای كم به نام حوض مرواريد دارد، ايوان نيمروزی كاخ نيز فرايندی آبشارگونه، در ديواره‌  ايوان به صورت يك كانال قايم طراحی شده است.

كاخ هشت بهشت طرحی هشت پهلو دارد   

چنان چه شمار واحدهای ساختمانی هشت تا، حوض مركزی هشت پهلو است، آجرهای كف پوش هشت پهلويی نيز دارد. اتاق های دو واحد ساختمانی آن نيز هشت پهلو است.

در نمای بيرونی، كاخ تزيينات كاشیكاری جالبی در بالای حوض دارد كه برخی اشاره به داستان‌های پندآموز، برخی در بردارنده‌  نمادهای حماسی و ملی است، برخی نيز صحنه‌هايی شكار جانوران و پرندگان و گاه جانوران اسطوره‌اي   چون سيمرغ را به نمايش درآورده است.

عمارت تاريخى «هشت‏ بهشت» نمونه‏ اى از كاخ هاى محل سكونت آخرين سلاطين دوره صفويه است كه در دوره شاه سليمان در سال 1080 هجرى بنا شده است.

كاشی كاری هايی كه‌ انواع‌ حيوانات‌ پرنده‌، درنده‌ و خزنده‌ برروی آن‌ نقش‌ بسته‌، از آثار اين‌ كاخ‌ بشمار می آيند . از باغ وسيع «هشت ‏بهشت» مقدار زيادى باقى نمانده ولى قصر تاريخى آن هنوز اثر ارزنده و جالبى است كه پس از انقلاب پاركى در اطراف آن ساخته شده است

اين كاخ كه در هنگام سلطنت شاه سليمان صفوى بنا شده از بهترين كاخ هائى است كه در روزگار صفويه ساخته شده و چون كيفيت ساختمان و وضع بنا در اثر مسرور زمان تغيير كرده ناچار براى امكان بيان وضع آن در زمان های  مختلف بايد نوشته‏ هاى كسانى را كه در زمان های گوناگون كاخ را مشاهده و از وضع آن آگاهى كامل داشته‏ اند از نظر اهل تحقيق گذرانيد.

 متأسفانه امروز از نرده‌های چوب زرنگار و قاب ها و جام‌های بلور و آلت‌های شیشه‌ای رنگارنگ ظریف اثری بر جای نمانده‌است چرا که در دوره‌های بعد از صفویه و بخصوص در عصر قاجاریان تغییرات بسیاری در آن داده شده‌است. این تغییرات به حدی است که برخی از سیاحان آن را از دوران قاجار به حساب آورده‌اند.

در اواخر دوران قاجار عمارت هشت بهشت به مالکیت خصوصی اشخاص در آمد و از زیورهای نفیس و گران بهای دوره صفویه عاری گردید بطوری که امروز از آن همه شکوه و فریبندگی داخل کاخ و آب نماها و جوی‌های آب روان اثری بر جای نمانده‌است. با همه دخل و تصرفات زیبایی صفوی این بنا برجای مانده‌است چنان که آندره گدار باستان‌شناس و ایران‌شناس می‌گوید: کاخ هشت‌بهشت با تالاری که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاه‌فرنگی در چهار گوشهٔ خود هنوز هم ترکیب اصلی و مختصری از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کرده‌است.

ذکر این نکته مناسبت دارد که تزئینات این کاخ هشت‌گوشه که نشانه روحیه معماری و تزئینات اواخر دوره صفوی است به همراه ساختمان آن که میان باغ واقع شده‌است بعدها به فراوانی مورد تقلید قرار گرفته‌است.

این کاخ زیبا در محور چهارباغ اصفهان قرار دارد و ورودی آن با توجه به فضای باغ گونه از چهارباغ به خصوص در فصل  بهار چشم نوازی می کند.

گزارش از سیدامیرمهدی ساب چیان

انتهای پیام/س