به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، سید حمزه صفوی مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام و دبیر اجرایی همایش آینده جهان اسلام در افق ۱۴۱۴ شمسی در تحلیل چالش‌های جهان اسلام گفت:یکی از آسیب های جهان اسلام داشتن اطلاعات غلط نسبت به وضعیت موجود و نگاه اشتباه نسبت به آینده است. داشتن تحلیل های غیرصحیح و عدم ارزیابی و تحلیل نتیجه اقدامات سیاسی و نظامی از دیگر نقاط رنج و آسیب در جهان اسلام است.

استاد دانشگاه تهران با تأکید بر ضرورت آینده پژوهی در جهان اسلام تصریح کرد:اکثر مطالعات و کار‌هایی که روی جهان اسلام تاکنون صورت گرفته ماهیت تاریخی داشته اند و نهایتاً با نگاه به گذشته به وضعیت فعلی پرداخته اند. در جهان اسلام کمتر کار‌های آینده پژوهی در دستور کار قرار گرفته است. مطالعات آینده پژوهی کمک می کند که کشور‌های اسلامی با انواع سناریو‌های مختلف مواجه باشند و نتایج و پیامد‌های هرکدام از سناریو‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و در نهایت تصمیم بگیرند که می خواهند در کدام روند و جریان و با چه نتیجه ای ایفای نقش کنند.

وی با بیان اینکه اگر تیم مشاوران نظامی و سیاسی صدام پیش از آغاز جنگ با ایران مطالعات آینده پژوهی انجام می‌دادند هرگز صدام جرأت حمله به ایران را نمی‌یافت، خاطرنشان ساخت: اگر در رژیم بعث عراق و تیم مشاوران سیاسی و نظامی صدام پیش از آغاز جنگ با ایران مطالعات آینده پژوهی صورت می گرفت و پیش بینی درستی از آینده ایجاد می شد، شاید هرگز رهبری سیاسی عراق تصمیم به آغاز جنگ با ایران نمی گرفت. این نقطه ای است که به ما هشدار می‌دهد مطالعات آینده پژوهی را باید جدی بگیریم.

صفوی با بیان اینکه در جهان اسلام یک قدرت هژمون شکل نمی‌گیرد، اما قطب قدرت جهان اسلام می‌تواند ظهور و بروز کند، بر ضرورت همکاری و همگرایی میان کشور‌های اسلامی تأکید کرد و گفت:در جهان اسلام ما نمی توانیم یک برنده مطلق داشته باشیم. وقتی نمی توانیم یک برنده مطلق داشته باشیم معنی اش این است که یک واحد سیاسی ظرفیت و امکان حذف تمام رقیبان خود را ندارد و یک قدرت هژمون چه به صورت منطقه ای و چه به صورت جهان اسلامی نمی تواند شکل بگیرد؛ اما مجموعه جهان اسلام با همگرایی و به کارگیری ظرفیت های مشترک می تواند یک قطب قدرت را تشکیل بدهد.

وی افزود:اگر این حقیقت مورد تأیید نهاد‌های تصمیم گیر در کشور‌های اسلامی قرار بگیرد، می تواند مبنایی برای همکاری سازنده باشد. به همین دلیل ما به مطالعات آینده پژوهی در جهان اسلام روی آوردیم.

صفوی با اشاره به برگزاری همایش آینده در جهان اسلام در افق ۱۴۱۴ شمسی عنوان کرد:در علم آینده پژوهی سناریو‌های مختلف در نظر گرفته می¬شود و برای هرکدام از این سناریو‌ها ملاحظاتی که می تواند برای کشور‌ها به عنوان مزیت یا ضرر باشد شناسایی می شود و یک تصویر نسبتاً شفاف شکل می گیرد که در تصمیم گیری های عاقلانه در کل کشور‌های اسلامی تأثیرگذار خواهد بود. با این نگاه مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام و دانشگاه تهران تصمیم به برگزاری اولین همایش بین المللی آینده جهان اسلام در افق جهان ۱۴۱۴ گرفتند.

مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام با اشاره به برخی اختلافات و چالش‌های داخلی در جهان اسلام اظهار کرد:متأسفانه روند فعلی نشان دهنده تشدید منازعات و چالش های سیاسی، نظامی و امنیتی در درون جهان اسلام است و ما در کوتاه مدت آینده روشنی را پیش بینی نمی کنیم، مگر اینکه کار‌های علمی و جامعی که صورت می گیرد تبدیل به اسناد سیاستگذاری برای طرفین منازعات در جهان اسلام شود و همه به سمت اصلاح روند‌های فعلی حرکت کنند

وی تأکید کرد: اگرچه امروز در برخی از نقاط جهان اسلام منازعات و بحران ها دیده می شود، اما دولتهای اسلامی در انتها به مذاکره و تفاهم خواهند رسید. ما راهی نداریم جز رسیدن به یک مدل همکاری سیاسی و امنیتی که از دل جهان اسلام درآمده باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر ضرورت انجام گفتگو‌های انتقادی در میان نخبگان جهان اسلام اظهار کرد: نخبگان جهان اسلام با یکدیگر وارد صحبت و تبادل اندیشه شوند، کشور‌های خارج از جهان اسلام به جز مشورت نباید در این روند نقش ایفا کنند و محوریت این موضوع تنها با همکاری بین کشور‌های اسلامی می تواند شکل بگیرد.

دکتر صفوی با تأکید بر جایگاه مهم ایران در جهان اسلام گفت:ایده اصلی شکل گیری انقلاب اسلامی قطع وابستگی و قطع دخالت قدرت‌های خارجی در امور ایران بوده است و این ایده باید در کل جهان اسلام پیگیری شود. ایران تنها کشور جهان اسلام است که امنیت درون زا دارد و امنیت را از قدرت های جهان خریداری نمی‌کند. اما متأسفانه یکی از واقعیاتی که جهان اسلام از آن رنج می برد، امنیت اجاره‌ای برخی از دولت‌های اسلامی و دخالت های قدرت های فرامنطقه ای به رهبری آمریکا در جهان اسلام است.

وی مواضع دولت آمریکا را در جهت تفرقه و بر علیه صلح دانست و افزود:آمریکایی‌ها از صلح و امنیت بین کشور‌های اسلامی نفعی نخواهند برد. مواضع دولت آمریکا علیه صلح است. شما اگر تحولات ۷۰ سال گذشته منطقه غرب آسیا را در نظر بگیرید هیچ گاه نمی¬بینید که دولت آمریکا اقدامی در جهت صلح و همگرایی در جهان اسلام انجام داده باشد.

سید حمزه صفوی ایجاد یک نظام امنیتی در درون جهان اسلام را با قطع دخالت های قدرت های فرامنطقه ای میسر دانست و گفت:جمهوری اسلامی ایران می تواند محور قطع مداخلات مضر فرامنطقه ای در جهان اسلام باشد و تجربیات خود را در اختیار سایر کشور‌ها قرار دهد. این نقش آفرینی یک ضرورت محسوب می شود، چون در جهان اسلام یک دالّ مرکزی وجود ندارد که کشور‌ها را دور هم جمع کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت اقتصاد در همگرایی امت اسلام تصریح کرد:مدل‌های موفق همگرایی در جهان امروز عمدتاً ریشه در مناسبات اقتصادی دارد. شاید چهار سال پیش که ما روی موضوع همگرایی اقتصادی در جهان اسلام شروع به کار کردیم، کمتر اقتصاددانی بود که می پذیرفت در جهان اسلام امکان همگرایی اقتصادی وجود دارد، چون دولت ها با هم در رقابت هستند. اما برای رسیدن به صلح و توسعه باید به سمت همکاری های اقتصادی و امنیتی در جهان اسلام برویم.

صفوی تأکید کرد:کشور‌های جهان اسلام برای تأمین منافع ملی خود در سطوح منطقه ای و جهانی چاره ای جز ائتلاف سازی با یکدیگر ندارند. کم هزینه ترین مسیر برای رسیدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور‌های اسلامی، ائتلاف سازی منطقه ای است.

مدیر عامل مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام با تأکید بر ضرورت مهندسی مجدد سازه‌های امنیتی و اقتصادی  در جهان اسلام گفت:سازه های امنیتی، اقتصادی و سیاسی در جهان اسلام نیاز به یک مهندسی مجدد و حرکت از مسیر تقابلی به تکاملی دارد. اقتصاد و امنیت در واحد‌های سیاسی-اقتصادی در جهان اسلام باید به صورت مکمل برای هم بازطراحی شوند. روند کنونی رقابتی مبتنی بر تقابل است که سازنده نخواهد بود.

انتهای پیام/