به گزارش  خبرنگار  دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان ؛ چند ماهی است که قطر در شرایط شبه محاصره از سوی شرکای قدیمی‌اش همچون عربستان سعودی، بحرین و امارات قرار گرفته است و نمی‌تواند ارتباط خود را با جهان پیرامونی از طریق مرزهای زمینی کشورهای همسایه برقرار کند.

کشورهای همسایه قطر مدعی هستند که این کشور نباید با ایران ارتباط برقرار کند و همچنین اجازه تمدید حضور نظامی ارتش ترکیه در قطر را بدهد.

ترکیه همکاری‌های گسترده نظامی با قطر دارد و این موضوع دست کم به همکاری دو کشور از سال 2011 و ساخت پایگاه نظامی ترکیه در قطر در سال 2015 باز می‌گردد.

راه اندازی پایگاه نظامی ترکیه در قطر در چارچوب توافق سال 2014 میان دو کشور انجام گرفته بود. این توافق در ماه ژوئن سال 2014 به تأیید پارلمان ترکیه رسید و در سال 2015 میلادی اجرایی و عملیاتی شد. به گفته مقامات «آنکارا» همکاری در زمینه آموزشی و رزمایش‌های نظامی و مشارکت در ثبات منطقه با احداث پایگاه نظامی ترکیه در قطر محقق می‌شود و این قرارداد دو طرفه است و حضور نظامیان و جنگنده های قطر در ترکیه را نیز شامل می‌شود.

اما سوال اینجاست که دلیل درخواست کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از قطر برای تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه در این کشور چیست؟  روزنامه دیلی صباح در این زمینه می‌گوید: «چرا از قطر درخواست کردند این پایگاه نظامی را تعطیل کند؟ چرا باید کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که واضح است با پایگاه نظامی آمریکا در نزدیکی دوحه مشکلی ندارند، از نیروهای ترکیه‌ای درخواست کرده‌اند از این کشور خارج شوند؟ اشتباه است که تصور کنیم این تقاضا دیدگاه کلی آنها نسبت به ترکیه را بیان می‌کند.»

این روزنامه در ادامه می‌افزاید: «با نگاهی عمیق‌تر به درخواست‌ها از قطر متوجه می‌شویم آنها معتقدند قطر منافع اساسی آنها را تهدید می‌کند. به این ترتیب، آنها می‌خواهند قطری‌ها از جهت دیپلماتیک و اقتصادی به عربستان و دیگر کشورها وابسته باشند. این مسئله به این معنی است که آنها نمی‌خواهند دوحه با کشوری که بتواند قطر را تقویت کند، رابطه داشته باشد. به عبارت دیگر، درخواست برای تعطیلی پایگاه هوایی ترکیه بیشتر به منظور تضعیف قطر بیان شده است.»

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در ژوئن امسال با انتقاد از رژیم سعودی درباره شرط تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه در قطر، گفت: آمریکایی‌ها با 9000 سرباز در قطر حضور دارند؛ فرانسوی‌ها نیز در قطر حضور دارند. چرا سعودی‌ها از حضور ما  و نه از نیروهای نظامی آنها  آزرده شده اند؟ این غیر قابل قبول است.

موارد مذکور موجب شده تا کشورهای همسایه قطر با توجه به نپذیرفتن این شروط توسط قطر علیه کشورهای ایران و ترکیه، برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس ارتباط خود را با «دوحه» قطع کنند و مرزهای خود را با این کشور ببندند.

ترکیه یکی از کشورهایی بود که به عنوان هم‌پیمان قطر آمادگی خود را برای کمک به این کشور از زمان آغاز بحران اعلام کرد. تحلیلگران منطقه معتقدند که یکی از مهم‌ترین دلایلی که موجب شده تا ترکیه در کنار قطر باقی بماند، تلاش «آنکارا» برای مهار سیاست‌های بلند پروازانه عربستان سعودی است، نکته ای که در دو سال اخیر با اقدامات تنش زای سعودی‌ها در منطقه کلید خورده است.

همچنین در حوزه ارسال کمک‌های غذایی، ترکیه در ژوئن امسال به سرعت دست به کار شد و محموله بزرگی از مواد غذایی را در اختیار قطر قرار داد. روزنامه حریت در ژوئن امسال گزارش داد: نخستین کشتی ترکیه‌ای حامل حدود چهار هزار تُن مواد غذایی، میوه و سبزیجات  از بندری در استان ازمیر در غرب ترکیه عازم قطر شد.

کمک های ترکیه به قطر نشان می دهد که این کشور از اساس با شروط رژیم سعودی برای مقابله با «دوحه» مخالف است و این موضوع توسط مقامات مختلف "آنکارا" در برهه های مختلف مطرح شده است.

با توجه به نزدیکی های ایدئولوژیک «دوحه-آنکارا»؛ انتظار می‌رود که این دو کشور در سال‌های آتی حجم روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را افزایش دهند؛ همچنانکه در دو سال اخیر شاهد گسترش چشمگیر روابط در حوزه‌های اقتصادی و نظامی بوده‌ایم.

گزارش منابع رسانه‌ای نشان می‌دهد که با وجود حمایت برخی کشورها همچون ایران و ترکیه از قطر، تحریم "دوحه" شکست خورده است و این کشور در تامین احتیاجات خود گام های موثری برداشته است. روزنامه واشنگتن پست در این زمینه می گوید: "به نظر نمی رسد اقدامات تحت رهبری عربستان و امارات علیه دوحه، به اهداف مورد نظرش دست پیدا کند. این اقدامات به جای منزوی کردن قطر موجب گسترش روابط این کشور با قدرت های منطقه ای ایران و ترکیه شد. عمان و کویت دو کشور دیگر عضو «شورای همکاری خلیج فارس» به اقدامات کشورهای دیگر ملحق نشدند. عرضه مواد غذایی و کالاهای دیگر هم به فرودگاه‌های قطر ادامه دارد.

مارک لینچ کارشناس مسائل غرب آسیا در دانشگاه جرج واشنگتن در این زمینه می‌گوید: «امارات و عربستان مانند جنگ فاجعه بار یمن به شکلی افراطی درباره دورنمای موفقیت خود اغراق کردند و برای زمانی که مسائل طبق برنامه پیش نمی رفت، طرح جایگزین نداشتند. به نظر می‌رسید چهار کشور مخالف قطر درباره نگرانی های دوحه از منزوی شدن از شورای همکاری خلیج فارس و نیز توانایی‌شان برای وارد کردن خسارت به همسایه‌شان اغراق کرده بودند.»

شکست‌های پیاپی کشورهای مخالف قطر در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که کشورهایی که به دنبال حل و فصل مسالمت آمیز موضوع قطر بودند، تاکنون به توفیقات مهمی دست یافته اند و کمک‌های اقتصادی ترکیه در این زمینه به کشور قطر گویای همین موضوع است.

گزارش از محمد زرچینی

انتهای پیام/