به گزارش خبرنگار مسکن گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، بعد از وقوع زلزله در مناطق غربی کشور، یکی از دغدغه‌های مهم بسیاری از مسوولان امر و مردمی که برای کمک رسانی به زلزله زدگان داوطب شده بودند، تهیه سرپناهی برای زلزله زدگانی بود که در شروع فصل سرما و بارش‌های زیاد مجبور بودند در چادر زندگی کنند.

درجهت نیل به این هدف، تعداد زیادی از کانکس‌هایی که غالبا در خارج از استان کرمانشاه ساخته شده بود، با هزینه‌های حمل ونقل زیاد به مناطق زلزله زده رسید و از آنجا که هزینه تهیه هر کانکس مبلغی حدود ۳ تا ۶ میلیون و هزینه جابجایی آن حدود ۱ میلیون تومان می‌شد، پروژه نصب و راه اندازی کانکس برای زلزله زدگان با کندی پیش می‌رفت.

در این میان عده‌ای از اساتید دانشگاهی، پروژه‌ای برای ساخت کَپر به جای کانکس در مناطق روستایی ارائه دادند و مدعی شدند ساخت این سازه‌های سنتی داری مزایای بی شماری است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-ارزان بودن کپر که قیمت ساخت یک کپر ١٠ تا ١٢ متری حدود پانصد هزار تومان هزینه دارد

-انطباق کامل با فرهنگ و سنت و شرایط مردم روستایی
- استفاده از نیرو‌های خود مردم روستا در ساخت کپر و اشتغال زایی بسیار ارزشمند و جلوگیری از خطر فعلی مهاجرت از روستا‌ها
- سرعت عمل در ساخت این کپر‌ها بطوریکه بتصریح متخصصان فن ظرف دو تا سه روز سازه یک کپر ساخته شده و اندود سازی و خاک مالی داخل و بیرون آن نیز در نهایت ظرف چند روز توسط خود روستایی‌ها انجام می‌شود.
- استحکام بسیار بالای این سازه‌ها بطوریکه در تست استحکام، مجموعه وزن ۶۰۰ کیلومتر را به راحتی تحمل کرد
- زیبایی و سازگاری با فرهنگ بومی در داخل این کپر‌ها
- استفاده بهینه در آینده مانند محل نگه داری علوفه، دام، طیور
- امکان تبدیل این کپر‌ها با طراحی زیبای ساخت و مهندسی چند کپر در کنار هم در آینده به‌عنوان جذب توریست و گردشگر
- امکان الگو شدن این طرح در سطح داخل و خارج ایران بعنوان یک طرح کاربردی

و از محسنات کَپر، ایجاد شغل برای مردم خود روستا و انگیزه دادن به مردم جهت ساختن و اباد نمودن روستا‌ها و ایجاد شوق در بین زلزله زدگانی است که روحیه خود را در اثر مصیبت‌های وارده از دست داده اند.

در مقابل این محسنات کپر؛ این کارشناسان معتقد بودند که نصب کانکس در مناطق روستایی دارای مضرات زیر است:

-ضعیف بودن و بی دوام بودن کانکس در مقابل طوفان و باد و باران بطوریکه در طوفان هفته قبل تعداد از آنها تخریب شد.

-بسیاری از مناطق زلزله زده روستایی سرپل ذهاب به‌عنوان مناطق گرمسیر شناخته می‌شود و از اواخر زمستان گرما شروع شده و این کانکس‌ها اصلا با آب و هوای گرم روستا‌ها تطبیق و سازگاری ندارد.

- تجربه ناموفق نصب کانکس در زلزله بم که در فصل سرما بسیار سرد و در فصل گرما بسیار گرم بوده و گاهی مردم مجبور به گل اندود کردن این کانکس‌ها شده اند و یا با نی و مطابق با شرایط اقلیمی خود کپر ساختند.
- از مضرات جدی کانکس این است که بعدا تبدیل به ضایعات آهن شده و برای محیط زیست مشکل جدی خواهد بود و ارزش مادی هم نخواهد داشت.
- در مناطق صعب العبور کوهستانی امکان انتقال و نصب کانکس بسیار سخت و گاهی غیر ممکن است.

در ادامه این گزارش برای تحقیق بیشتر درباره ساخت این نوع سازه‌های بومی سراغ چند تن از کارشناسان امر و اساتید دانشگاه رفته ایم که در ادامه ذکر شده است.

اقتصادی بودن ساخت کپر

مرتضی باقری یکی از داوطلبان مردمی برای کمک به زلزله زدگان در گفتگو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: در طول مدت سفر به مناطق زلزله زده، دو روز متوالی به روستا‌های متعدد تردد داشته ام و تا ۱۲۰ کیلومتری سرپل ذهاب به شهرستان مرزی ثلاث باباجانی و ده‌ها روستای کوچک این مسیر کوهستانی بازدید کرده ام.

وی در ادامه افزود: طرح ساخت کانکس و نصب آن در روستا‌ها یک سیاست اشتباه و موجب هدر رفتن سرمایه اقتصادی می‌شود. هر کانکس با هزینه حمل و نقل بین ۴ تا ۵ میلیون تومان هزینه دارد، در حالیکه با هزینه یک کانکس می‌توان بین ۸ تا ۱۰ کپر از سازه فلز و نی و خاک و گچ ساخت که این مساله با توجه به تعداد روستا‌های تخریب شده که در حدود ۱۹۰۰ روستا است، یک مساله مهم به شمار می‌آید.

باقری در پایان، تصریح کرد: در روستا‌های کوهستانی فعالیت نصب کانکس بشدت در جریان بوده و شنیده‌ها حاکی است که در اولین اقدام حدود ۱۰۰۰۰ کانکس در دست ساخت و نصب است که با این هزینه می‌توان حداقل ۸۰۰۰۰ هزار کپر ساخت.

 ضرورت توجه به شرایط منطقه در ساخت سازه های بومی

اسماعیل کهرم،کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: در ساخت سازه های بومی همچون کپر باید توجه داشت که در این مناطق بارش باران و برف زیاد است و اگر کپر کاهگلی ساخته می شود، باید با نایلون عایق شده و در کف آن همچون خانه های قشقایی برای گرمایش از زغال بهره برده شود.

وی در ادامه افزود: اگر بتوانیم از صنایع بومی به ویژه بومی مناطق سردسیر برای اسکان زلزله زدگان استفاده کنیم، بسیار مفید خواهد بود.

این کارشناس محیط زیست در خاتمه تاکید کرد: از این نوع کپرها در مناطق روستایی دیگرکشور هم بهره برده شده که ویژگی اصلی آن حفظ گرما در حد بالا است.

ساخت کپر برای روستاییان روحیه ساز است

مهدی رییسی استاد رشته معماری و شهرسازی و مدیر ساخت سازه هاس سنتی در مناطق زلزله زده در گفتگو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: تجربه نشان داد که مردم در ابتدای بحران احساسی کمک کرده و کمتر به فکر شرایط آینده هستند.

وی با بیان اینکه هزینه ساخت و نصب هر کانکس برابر 10 کپر است،گفت: نفوذ آب به کانکس و عوارض محیط زیستی آن موجب شد تا روستاییان به احداث کپر علاقه نشان دهند؛ از طرف دیگر مردم شوک زده هستند و نیاز به تقویت روحی دارند و ساخت خانه های موقت به دست خودشان می تواند، موجب تقویت روحیه آنها شود.

رییسی تصریح کرد: هر خانواده خودش می تواند اقدام به ساخت سازه های بومی کُند و گروهی از اساتید دانشگاه معماری و متخصصان برای مشاوره مقاوم سازی در منطقه حضور دارند و به زلزله زده ها کمک می کنند.

وی با تاکید بر مدت زمان کوتاه ساخت کپر، اضافه کرد: برای ساخت این سازه ها به هر خانواده 30 کیسه گچ می دهیم و اگر وسیله ای برای حمل و نقل آن تهیه می‌کنیم  و البته ماده اولیه دیگر را هم که نی است ، در خود منطقه به وفور یافت می شود.

این استاد دانشگاه در خاتمه با بیان اینکه سازه کپر با نوع زندگی مردم کوچ نشین مطابقت بیشتری دارد،گفت: افراد متخصصی که در این زمینه می خواهند کمک کنند، می توانند به گروهی که اساتید دانشگاهی برای کمک به زلزله زدگان تشکیل داده اند، بپیوندند.

 سازه های سنتی با فرهنگ روستایی مطابق است

کیوان کاشفی رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: واگذاری کانکس یک روند طولانی دارد و قیمت آن بسته به جنس، از سه میلیون و پانصد تا 7 میلیون تمام می شود.

وی ادامه داد: هزینه های حمل ونقل کانکس هم 1 میلیون تمام شده و در نتیجه در تلاشیم که این کانکس ها را در داخل خود استان بسازیم.

کاشفی تصریح کرد: پیش بینی شده بود که در طول یک ونیم ماه تمامی زلزله زدگان اسکان موقت داده شوند، اما با وجود شرایط موجود این زمان بیشتر طول خواهد کشید و با توجه به شرایط سرما و برف وباران، شرایط برخی از این افراد سخت می شود.

رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه تاکید کرد: اقداماتی در جهت ساخت سازه های بومی شده  و حتی نوع پیش ساخته آن هم آمده که دارای ایمنی بالایی است.

وی تاکید کرد: این نوع از سازه های سنتی قابل ساخت به صورت انبوه نبوده و فراگیر نیست و بیشتر مطابق با فرهنگ مردم روستانشین است.

 مردم مناطق زلزله زده به دنبال گرفتن کانکس هستند

حشمت الله فلاحت پیشه نماینده مردم کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: مردم مناطق غرب کشور با کپرنشینی بی ارتباط نیستند و به ویژه در ایام کاشت و برداشت نمونه های زیادی از این سازه ها را در کنار زمین های کشاورزی در این مناطق می توان دید.

وی ادامه داد:کشاورزان،کوچ نشینان و روستاییان با ساخت کپر آشنایی دارند؛ اما اینکه این نوع سازه بتواند در شرایط سخت سرمای زمستان، تامین کننده نیاز مردم زلزله زده باشد، در هاله ای از ابهام است.

فلاحت پیشه در خاتمه یادآور شد: با توجه به اینکه مردم مناطق زلزله زده به دنبال گرفتن کانکس هستند و از آن رضایت دارند، نمی توانم ساخت کپرها را در منطقه تبلیغ کنم.

گزارش :سمیه عرب

انتهای پیام/