به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، چندی پیش همراه با گرانی برخی از مواد خوراکی و همچنین به گوش رسیدن اخباری مبتنی بر گران شدن بنزین و حذف یارانه ها، برخی از افراد نسبت به مشکلات اقتصادی و بیکاری دست به اغتشاش زدند.

 این اغتشاشات چند روز اخیر، بنابر اعتقاد کارشناسان اقتصادی خساراتی را برای کشور به بار آورد و حتی باعث تعویق دست یابی به برنامه توسعه شد.

در این باره شهرام عدالتی، معاون اقتصادی رئیس سازمان برنامه و بودجه تهران  در گفتگو با  خبرنگار اقتصاد و انرژی توضیح می‌دهد:

دلایل چالش‌های  اقتصاد کشور و تحقق نیافتن مطالبات مردم چیست؟

عدالتی: شرایط اقتصادی کشور پس از تحریم‌ها و حاکمیت دولت جدید آمریکا فضای ملتهبی به خود گرفته است. بهطوریکه حتی با وجود برجام در  مبادلات بانکی به طور کامل به حالت نرمال نرسیده‌ایم. همین موضوع باعث پر ریسک شدن تجارت بین‌الملل و سرمایه‌گذاری‌های کشور به ویژه در حوزه ورود سرمایه خارجی بوده است.

با وجود برنامه‌ریزی‌های درج شده در برنامه ششم توسعه برای دستیابی به یک میلیون اشتغال سالیانه، باید اذعان کرد که این مهم زمانی تحقق خواهد یافت که سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی در کشور رونق بگیرد که امنیت و ثبات یکی از مؤلفه‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.

بنابراین اگر این امنیت در  شرایط جوی جامعه وجود نداشته باشد، با چالش‌های جدی در بخش‌های مختلف اقتصاد و جذب سرمایه روبه‌رو می‌شویم، از این‌رو اغتشاش‌های اخیر؛ شرایط ناسالمی را در جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی برای اقتصاد کشور به‌وجود آورد.

اعتراض‌های مردمی اگر تبدیل به اغتشاش و ناآرامی شود، ساختار اقتصادی ضربه می‌خورد و همان افرادی که بنابر شرایط ناعادلانه اقتصادی دست به اعتراض می‌زنند، نتیجه‌ای معکوس به دست می‌آورند و تنها برآوردی که از این درگیری‌های اخیر می‌توان داشت محدودیت و مسدودی راه‌های منتهی به توسعه اقتصادی است و به عبارتی دیگر این اغتشاش‌های اقتصاد را به چاله سیاه بی‌تدبیری می‌کشاند.

اقتصاد خُرد در آشوب‌های چند روزه تحت تأثیر قرار گرفت، اما اقتصاد کلان که برای پایه‌ریزی و اساس آن تلاش‌های فراوانی شده به سختی دچار تغییر می‌شود.

 برخی از بخش‌ها همانند نمادهای بورسی‌ و قیمت ارز در کمترین زمان و با کوچک‌ترین نوسان دست خوش تغییرات می‌شوند. تجربه نشان می‌دهد، زمانیکه قیمت ارز با شیب تند نوسان روبه‌رو می‌شود، بازگشت سختی را به حالت قبلی خود دارد و این تغییر و نوسان‌ها اثر روانی منفی‌ای را  بر اقتصاد کشور می‌گذارد.

در چنین اوضاعی، سازمان مدیریت و برنامه بودجه، چگونه اهداف و برنامه‌ریزی‌های خود را پیش می‌برد؟

عدالتی: سازمان مدیریت و برنامه بودجه بنابر قوانین کشور مکلف به برنامه‌ریزی در حوزه‌هایی همچون ایجاد ظرفیت‌های نوین در فضای اقتصادی و اشتغال است، اما با رخدادهای این چنینی زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌شود و وظایف این نهاد به تعویق می‌افتد.

نشاط و امید یکی از مؤلفه‌های اصلی برای دستیابی به توسعه اقتصادی است، زیرا هیچ کشوری بدون ترسیم امید به توسعه در آینده کشور خود، نمی‌تواند به توسعه اقتصادی دست یابد و هر اقدام سلب کننده حیات؛ این امید برنامه توسعه کشور را یک گام به عقب می‌راند و این اهم یک مفهومی جا افتاده و معمولی در همه مجامع به شمار می‌رود.

توسعه با نام یک دستاورد ملی محسوب می‌شود و داشتن و خواستن  آن، نیازمند یک عزم ملی توسط دولت و ملت است. بنابراین هرگونه اختلال و اغتشاشی، لطمه ای به فضای لازم برای دستیابی به توسعه اقتصادی می‌زند.

با وقوع اغتشاش چه بخش‌هایی در اقتصاد، بیشترین ضربه را متحمل می‌شود؟

عدالتی: سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی و همچنین خروج سرمایه، نقاط حساسی در اقتصاد هستند که با وقوع اغتشاش بیشترین آسیب را می‌بینند و با احساس خطر در این 3 مورد، چالشی در احقاق تمام برنامه‌ریزی‌های تدوین شده، پیش می‌آید.

سرمایه‌گذار خارجی با مشاهده نا‌آرامی‌ها از سرمایه‌گذاری منصرف می‌شود و سرمایه‌گذاران داخلی هم امیدی برای گسترش فضاهای موجود نخواهند داشت، در مجموع ناامنی اقتصادی به طور مستقیم باعث خروج سرمایه و ارز از کشور می‌شود.

با توجه به این اتفاق‌ها آیا احساس خطری در نظر سرمایه‌گذاران رخ داده است؟

عدالتی: به طور معمول اعتراض‌های چند روزه نمی‌تواند در بدنه اقتصاد که زمان زیادی برای پایه‌ریزی و توسعه آن صرف شده، اختلالی ایجاد کند. از طرفی اعتراض به یک وضع و تصمیم دولت در تمام مجامع بین‌المللی امری طبیعی به شمار می‌رود، اما اگر این اعتراض‌ها به طول بیانجامد، باعث نگرانی می‌شود.

 فارغ از دیدگاه سیاسی، در حوزه اقتصادی گاهی برای بیان عقاید متفاوت، اعتراض‌های صنفی و سندیکایی‌ در کشور شکل می‌گیرد.

ایجاد شغل که یکی از اعتراض‌های شاخص مردم به شمار می‌رود؛ نیاز به سرمایه دارد و این سرمایه نمی‌تواند از بودجه کشور تأمین شود، چراکه بودجه طبق ساختار معمول صرف هزینه‌های کشوری می‌‌شود، بنابراین برای رونق تولید نیاز به سرمایه‌گذاری داریم.

سرمایه‌گذاری برای ایجاد شغل باید با مشارکت مردمی حاصل شود و با وجود فضایی متشنج و ناامن نمی‌توانیم با توجیه اقتصادی به اهداف خود دست پیدا کنیم.

چه زمانی توسعه اقتصادی‌ به حدی می‌رسد که مردم به رضایت نسبی برسند؟

عدالتی: تلاش‌های بسیاری برای رفاه هرچه بیشتر در زندگی شهروندان می‌شود و برنامه‌های توسعه، این مهم را دنبال می‌کند. البته در این راستا تحقق بعضی از خواسته‌ها زمان بر و برخی دیگر با اندکی صبر حاصل می‌شود.

همچنین مطابق سخنان رئیس جمهور باید گفت که مسئولان اگر واقعیت‌ها را بی‌پروا با مردم در میان بگذارند، شاید پذیرش مسائل آسان‌تر شود. مسئولان کشوری شاید کمی از گفتن حقایق واهمه‌ دارند، برای مثال کشور دچار آنفولانزای مرغی شد و مرغ‌های تخم‌گذار در منطقه ملارد‌ استان تهران معدوم شدند. به طور طبیعی  با هلاکت مرغ‌های تخم‌گذار، تخم‌مرغ هم دچار افزایش قیمت می‌شود، در نهایت می‌توان گفت که اگر مردم از این قضایا‌ مطلع شوند با صبوری بیشتری از کنار این گرانی‌ها می‌گذرند.

اشتغال هم یکی از دلایل اعتراض‌های اخیر مردم بود و اگر مردم از تفاوت هرم سنی و میزان جمعیتی کشور که بحثی تخصصی است، مطلع شوند منطقی‌تر با این چالش کشور کنار می آیند.

ریشه نارضایتی‌های اخیر از چه زمانی شعله ور شد؟

عدالتی: گاهی ناخواسته در مقابل امواج منفی در یک برهه‌ زمانی قرار می‌گیریم که این امواج  بر آسایش‌ فکری مردم اثری مستقیم‌ می‌گذارد. برای مثال زلزله‌های زنجیر‌وار کشور و آلودگی‌ هوا اثرات منفی‌ بر روان‌ مردم گذاشت و متأسفانه جامعه در این برهه‌ زمانی به شدت ملتهب‌ بود و در نهایت با کوچکترین‌ حرکتی، انرژی منفی جمع شد و  به یکباره‌ بروز داده شد.

اتفاق‌های حساسی‌ همچون زلزله‌ و آلودگی هوا تمام اقشار جامعه را دربرمی‌گیرد و انتشار خبرهای دروغی در فضای مجازی همچون زلزله‌ اصلی تهران، دست کم 7 میلیون کشته می‌دهد، باعث‌ شد تا مردم دچار استرس و نگرانی شوند. در حالیکه مبنای اعلام این اعداد مشخص‌ نبود و تنها از باور مردم سوء استفاده‌ شد.

این اخبار تنش‌زا  حد تحمل مردم برای پذیرش تغییرات مقطعی اقتصادی و اجتماعی کاهش داد، البته در قید اینکه‌ اعتراض‌ مردم باعث ناامنی‌ برای دیگر شهروندان نشود؛ شهروندان در هر زمانی حق بیان گلایه‌مندی‌های خود را دارند.

حمایت های ترامپ از اغتشاشات، می تواند اثری بر روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها بگذارد؟

عدالتی: ایران هم، سال‌ها است که با دخالت و مدیریت افکار عمومی توسط دشمنانی‌ روبرو است، زیرا کشور ما از نظر جغرافیای‌ سیاسی در نقطه حساسی قرار دارد و کشورهای دشمن رغبتی‌ به وجود آرامش در قطب منابع انرژی ندارند.

دشمنان به خصوص غربی‌ها، خواهان ندیدن روی آرامش در مرکز تامین انرژی در سراسر جهان هستند، بنابراین هرگونه مسئله حاشیه سازی را به هر شکلی به نمایش می‌گذارند تا از اقتدار طرف مقابل خود کاسته، تا در نتیجه قطب قدرتمندی در منطقه حاکم نشود؛ در حالیکه این اقدام  آنها نمی تواند اقتصاد بین الملل کشور را تحت اثر قرار بدهد.

گفتگو: زهرا فعله گری

انتهای پیام/