به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تا قبل از پیروزی انقلاب همه چیز یک بازی برد -برد دیده می‌شد، کشور‌های غربی شادمان از فروش فناوری به ایران و دولتمردان نظام شاهنشاهی هم شیفته ماشین آلات غربی بودند، در روز‌هایی که ایران سرگرم خرید انواع هواپیمای خارجی بود، کشور‌های غربی به عرصه فضایی وارد شدند، تسلط یک کشور به علوم فضایی، می‌توانست آن کشور را تبدیل به قطب علمی و فناوری در جهان کرده و کشور‌های دیگر را نیازمند آن سازد.

با پیروزی انقلاب اسلامی داستان همیشگی خریدار بودن ایران به پایان رسید، انقلاب اسلامی به مردم ایران این باور را هدیه داده بود که می‌توانند با همت و تلاش خود قله‌های علم و دانش را فتح کنند.

داستان یک افتخار 

تلاش‌های ایران برای فضایی شدن از سال ۱۳۷۵ آغاز شد، سال ۱۳۸۲ مصوبه ۶۸۱۵۹ مجلس شورای اسلامی مبنی بر تشکیل شورای عالی فضایی به ریاست رئیس جمهور و با عضویت چند نهاد دولتی تصویب شد و سازمان فضایی ایران بر اساس همین مصوبه تشکیل شد.

سازمان فضایی ایران در اولین دهه فعالیت خود اقدامات زیادی را به صورت آزمایشی و بیشتر با مشارکت وزارت علوم و وزارت دفاع انجام داد؛ در پایان دهه اول فعالیت‌های این سازمان و در دولت نهم کاوشگر یک در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ به فضا پرتاب شد، کاوشگر یک در حقیقت یک موشک ماهواره‌بر بود و ماموریت حمل ماهواره ایران به فضا را برعهده داشت.

کاوشگر یک تا ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر از زمین فاصله می‌گرفت و ماهواره‌ای را که حمل می‌کرد، در فاصله ۳۷۷ کیلومتری زمین قرار می‌داد. 

43کشور در فضای جهان صاحب ماهواره هستند، اما تنها ۱۰ کشور صاحب فناوری ساخت و ارسال ماهواره به فضا بودند و ایران یازدهمین کشوری بود که به این موفقیت دست پیدا می‌کرد.

امید، نخستین گام ایران در فضا 

یک سال پس از رونمایی موشک ماهواره بر کاوشگر یک، ایران از پرتاب اولین ماهواره خود خبر داد؛ امید اولین ماهواره ملی ایران بود که در ۱۵ بهمن سال ۸۷ به فضا رفت؛ پرتاب ماهواره امید را می‌توان اولین گام ایران در رسیدن به فناوری انحصاری فضایی دانست؛ موضوعی که مورد تایید رسانه‌های غربی قرار گرفته و این رسانه‌ها به تمجید از این پیشرفت بزرگ ایران پرداختند.

ناسا پرتاب موفقیت آمیز ماهواره امید را تایید کرده بود؛ مجری شبکه یورو نیوز با انتشار خبر پرتاب این ماهواره اظهار کرد که ایران در نظر دارد تا سال ۲۰۲۱ نخستین فضانورد خود را به فضا بفرستد.

مجری شبکه بی بی سی هم با اشاره به سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با اعلام خبر پرتاب ماهواره امید گفته بود: ایران امسال توانسته است علاوه بر جشن استقلال، استقلال علمی خود را نیز جشن بگیرد.

ماهواره امید در هر ۲۴ ساعت، پانزده بار به دور زمین می‌چرخید و گزارش‌های دورسنجی خود را به مرکز فضایی در ایران می‌فرستاد؛ این ماهواره برای ارسال اطلاعات هشت آنتن داشت که در هربار چرخش به دور زمین، دوبار توسط ایستگاه‌های زمینی تحت کنترل و هدایت قرار می‌گرفت.

از دستاورد‌های پروژه امید می‌توان به بومی سازی فناوری فضایی، ساخت اولین سامانه فضایی بومی در کشور؛ تقویت اقتدار ملی از منظر دستیابی و تسلط به فضا، افزایش خودباوری در جامعه، ورود اساتید دانشگاه‌ها و دانشجویان رشته‌های مختلف مهندسی به عرصه‌های عملی فضایی، طراحی نرم افزار‌های مرتبط با علوم فضایی مانند نرم افزار مونیتورینگ و کنترل ماهواره، کسب تجربه ارتباط مخابراتی بین تجهیزات ایستگاه زمینی و تجهیزات ماهواره و ایجاد بستر فعالیت‌های فضایی در شرکت‌های خصوصی اشاره کرد.

14بهمن ماه که به روز فناوری فضایی کشور نام‌گذاری شده است، شاهد یک موفقیت دیگر هم بود؛ ماهواره نوید علم و صنعت که به اختصار ماهواره نوید نامیده می‌شد در سال ۱۳۸۸ توسط مرکز تحقیقات ماهواره‌ای دانشگاه علم و صنعت به عنوان سومین ماهواره کشور رونمایی و دو سال بعد در ۱۴ بهمن ۹۰ توسط ماهواره بر سفیر نوید با موفقیت به فضا پرتاب شد.

حمید فاضلی رئیس وقت سازمان فضایی کشور با بیان اینکه ماهواره ملی نوید علم و صنعت در ارتفاع ۲۵۰ تا ۳۷۵ کیلومتری از سطح زمین قرار می‌گیرد، گفت: ماهواره نوید ۵۰ کیلوگرم وزن داشته و در کلاس ماهواره‌های میکرو است.

ماهواره بومی نوید علم و صنعت هر ۹۰ دقیقه یک بار به دور به دور زمین می‌چرخید و از طریق دوربینی که روی آن نصب شده بود وظیفه گرفتن عکس از روی ایران و ارسال آن به ایستگاه‌های زمینی را بر عهده داشت؛ قدرت ماهواره نوید از ماهواره‌های قبلی بیشتر بود، سیستم رزولوشن تصویر برداری آن افزایش محسوسی یافته بود و از طریق سلول‌های خورشیدی انرژی مورد نیاز آن تامین می‌شد.

نوزدهم بهمن ماه حسین بلندی مدیر پروژه ماهواره نوید اعلام کرد که علی رغم شرایط بد جوی؛ مرکز تحقیقات علم و صنعت موفق به دریافت اولین تصویر ماهواره نوید از تنگه هرمز شده است.

ماهواره نوید توسط دانشجویان دانشگاه علم و صنعت و زیر نظر حسین بلندی ساخته شده بود.

در حقیقت بعد از ماهواره سینا که با مشارکت روسیه در آبان ماه سال ۸۴ در شهر اُمسک روسیه طراحی و ساخته شده بود؛ سه ماهواره بومی امید، رصد و نوید به فضا پرتاب شد، ماموریت ماهواره امید ماموریت برقراری ارتباط متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، و ماموریت دو ماهواره دیگر بیشتر تصویربرداری بوده است.

رشد صنعت فضایی کشور به این جا ختم نشد، شاید در ابتدا فرستادن موجودات زنده به فضا اتفاقی سخت و بعید دانسته می‌شد، اما در دهه فجر سال ۸۸ ایران موفق شد با پرتاب کاوشگر ۳ اولین موجودات زنده ایران را در قالب یک کپسول زیستی شامل یک همستر، دو لاک‌پشت و تعدادی کرم خاکی به فضا پرتاب کند.

گرچه در ساعات ابتدایی این اقدام تحسین برانگیز، شبکه‌های معاند نظیر العربیه، این خبر را غیر واقعی دانستند؛ پس از گذشت تنها چند ساعت و با مشخص شدن نتایج آزمایش ایران جایی برای تردید باقی نماند؛ خبر موفقیت ایران در این آزمایش فضایی خبر مهم و فوری رسانه‌های بین المللی شده بود؛ شبکه الجزیره انگلیسی با تشریح جزییات این کپسول فضایی؛ اقدام فضایی ایران را از طرح‌های بلند پروازانه ایران در قالب برنامه مستقل فضایی دانست.

پیشگام و فرگام 

روند رشد صنعت فضایی کشور باز هم متوقف نشد؛ ایران قرار بود یک میمون را به فضا ارسال کند؛ برای مردم و مسئولان کشور‌های غربی، سفر فضایی میمون‌ها یادآور رقابت فضایی میان شوروی و آمریکا در دوران جنگ سرد بود؛ حالا ایران هم به جمع کشور‌های قدرتمند جهان در زمینه علوم فضایی پیوسته بود.

وال استریت ژورنال آمریکا در گزارشی با اشاره به رقابت‌های فضایی دو ابر قدرت جهانی در قرن بیستم، گفته بود: اقدام ایران مبنی بر ارسال میمون به فضا موفقیتی برای این کشور و جاه طلبی‌های آن در بخش اعزام انسان به سفر‌های فضایی است.

اولین میمون ارسالی ایران یک میمون ماده سه ساله به نام پیشگام بود که نهم بهمن ماه ۱۳۹۱ در یک سفر ۱۶ دقیقه‌ای به فضا پرتاب شد؛ این سفر، از طریق کاوشگر پیشگام و با استفاده از موشک زلزال از پایگاه فضایی سمنان انجام شده بود.

کمتر از یک سال بعد در آذر ماه سال ۹۲ دومین میمون فضانورد ایرانی به نام فرگام هم به فضا فرستاده شد؛ این بار کاوشگر پژوهش فرگام را تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری زمین فرستاده و به سلامت به زمین برگرداند؛ سفر این کاوشگر هم ۱۵ دقیقه به طول انجامید.

در طول سفر کاوشگر پژوهش، دانشمندان فضایی کشور علائم محیطی داخل محموله زیستی از جمله صوت، تصویر و  ترکیب گازی را بررسی کردند؛ همچنین علائم حیاتی ماند نوار قلب فرگام ثبت و کنترل می‌شد.

پس از موفقیت‌های متعدد دانشمندان و محققان کشور، جهان، قدرت و استعداد جوانان ایرانی را باور کرده بود؛ واقعیت آن است که ایران بعد از انقلاب ۵۷ بیش از هر چیز به خودباوری و استقلال رسید؛ نتیجه این خودباوری، پیشرفت‌هایی است که ایران با تکیه بر نیروی داخلی خود به دست آورده و نام خود را در ردیف قدرت‌های بزرگ جهان قرار داده است.

آینده علوم فضایی در کشور بسیار روشن است و کشور می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور، نخستین سفینه حامل انسان را به فضا بفرستد؛ باید منتظر ماند و دید که دولت تا چه میزان از روند رو به رشد صنعت فضایی حمایت می‌کند. 

انتهای پیام/ 

گزارش از علی قدمی