به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ترکیه که زمانی تمام سیاست‌های خود را با اهداف ناتو و اتحادیه اروپا همسو می‌کرد، امروزه با تغیراتی محسوس، راهی جدا از آنها را در پیش گرفته است. با وجود اینکه ترکیه‌ پیش تر همواره به سمت غرب گرایش داشت، امروزه روابطی دوستانه تر از گذشته با شرق و مخصوصا ایران و روسیه بر قرار کرده و اجلاس آستانه خود گواه این موضوع است؛ اما از طرفی هم بحث بی ثباتی سیاست‌های اردوغان همچنان مطرح می‌شود.

ابراهیم فراهانی کارشناس مسائل ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه تازگی ترکیه از ناتو فاصله گرفته است، گفت: احتمال خروج ترکیه از ناتو غیرممکن است، زیرا ساختار نظامی-امنیتی ترکیه بر اساس ناتو است؛ اما ناتو به دلیل یک جانبه‌گرایی آمریکا دیگر توانایی قبلی را نداشته و حتی امروزه زمزمه‌هایی از تشکیل یک ارتش اروپایی به گوش می‌رسد و با توجه به ظرفیت ژئوپلتیکی ترکیه، می توان گفت که در حال افزایش ظرفیت خود است تا بتواند بین شرق و غرب توازن ایجاد کند و اهرم‌های فشار سیاست خارجی کشورش را بالا برده و در نتیجه بتواند در مقابل شرق و غرب امتیازگیری کند؛ در همین راستای دیپلماسی خود را از سال 2015 و در واقع پس از آزادسازی حلب تغییر داده و نگاه بیشتری به شرق پیدا کرد.  به نظر می‌رسد که ایران هم باید این الگو را در سیاست خارجی خود به کار ببرد.

وی با بیان اینکه مردم ترکیه کاملا آگاه هستند که اتحادیه اروپا هیچگاه این کشور را به عضویت خود در نمی آورد، اما در نهایت برخی قوانین این اتحادیه را اجرا می‌کنند، افزود: اقتصاد ترکیه صادرات محور است و اقتصاد صادرات محور بر اساس نظام سرمایه‌داری عمل می کند؛ بسیاری از مواهب رشد اقتصادی ترکیه به واسطه اروپا و اتحادیه اروپا بوده و هیچ گاه این دو از همدیگر جدا نمی‌شوند. همانگونه که اتحادیه اروپا برای آنکارا به لحاظ اقتصادی حائز اهمیت است، ترکیه هم برای این اتحادیه از جایگاه استراتژیک بالایی  برخوردار است.

کارشناس مسائل ترکیه خاطرنشان کرد: ترکیه در واقع برای اتحادیه اروپا حکم سد بحران خاورمیانه است؛ زیرا یک ترکیه با ثبات، جلوی ورود بحران‌های خاورمیانه را به قاره اروپا می‌گیرد. درست است که اردوغان پیش تر راجع به برگزاری رفراندوم و بازگرداندن قانون اعدام صحبت‌هایی کرده بود، اما به نظر می‌رسد که این اظهارات بیشتر بلوف‌های اردوغان برای افکار عمومی خود مردم ترکیه است؛ مانند آمریکا ستیزی که اخیرا در سیاست‌های این کشور دیده شد و حاضر نبود کشیش برانسون را آزاد کند، اما با برجسته شدن ماجرای خاشقجی کشیش برانسون را بدون سر و صدا آزاد کرده و به آمریکا بازگرداند.

فراهانی درباره دلایلی که اتحادیه اروپا حاضر به پذیرفتن ترکیه به عنوان عضوی از خود نیست، توضیح داد: سه دلیل عمده وجود دارد که ترکیه به اتحادیه اروپا راه پیدا نمی‌کند؛ نخست آنکه اکثریت این اتحادیه را کشورهای مسیحی تشکیل داده و عضویت یک کشور 80 میلیونی مسلمان کمی توازن این اتحادیه را به هم می‌زند. دومین دلیل هم این است که ترکیه سد نفوذ بحران خاور میانه به قاره اروپا است ،اگر آنکارا به اتحادیه اروپا بپیوندند،این اتحادیه با دو کشور بحران‌خیز عراق و سوریه همسایه می‌شود که هم مرزی اروپا با این دو کشور غیر ممکن است! سومین دلیل هم این است که هر کشور که عضو اتحادیه اروپا می‌شود، متناسب با جمعیتش در پارلمان این اتحادیه کرسی می‌گیرد، بیشترین کرسی این پارلمان هم متعلق به آلمان 80 ملیونی است با 92 کرسی؛ اینکه اتحادیه اروپا بخواهد به ترکیه هم همچین قدرتی بدهد، تا حدی دور از حقیقت است.

 کارشناس مسائل ترکیه و منطقه در ادامه افزود: از جمله دلایل دیگری که اتحادیه اروپا حاضر به پذیرفتن ترکیه نیست، اقوام متعدد این کشور است و دلیل دیگر هم به این موضوع باز می گردد که آنکارا از سال 2005 سعی کرد سیاست خارجی خود را بر اساس سر فصل‌های اتحادیه اروپا تنظیم کند، اما کم کم راه رفته را بازگشت و دیپلماسی خود را  از یک سیاست خارجی اروپایی به سمت یک سیاست خارجی اقتدارگرایانه خاورمیانه‌ای پیش برده شد. نباید فراموش کنیم که وقتی عضو جدیدی قصد پیوستن به اتحادیه اروپا را دارد، باید تمام اعضا رضایت داشته باشند؛ اما عضویت ترکیه مخالفان جدی از جمله فرانسه را دارد.

وی همچنین درباره دلایل بی ثباتی سیاست‌ها و نظرات اردوغان، گفت: نظام ریاست جمهوری اردوغان، اقتدارگرایانه است و توانسته برخی بازی‌های باخته خود را به برد تبدیل کند؛ مخصوصا در سوریه، زیرا رییس جمهور ترکییه کاملا شکست خورده بود، اما با ورود به بلوک آستانه توانست به پیروزی برسد. بی ثباتی سیاست خارجی دولت او، به دلیل فقدان ثبات داخلی است و در همین راستا بسیاری از انتخابات پارلمانی مانند هفتم ژوئن را واگذار کرد و کمتر از اکثریت مطلق رای آورد؛ دومین دلیل بی ثباتی این کشور هم  این است که سطح نظام بین‌الملل بسیار متغیر است؛ یک جانبه‌گرایی آمریکا، سطح تغییرات منطقه، قفقاز و آسیای مرکزی، مناقشه با اسرائیل و قبرس و.... همه باعث ایجاد نوعی نوسانات در سیاست خارجی ترکیه می‌شود.

انتهای پیام/