رئیس دانشگاه سوره گفت: در حال حاضر روش‌های مورد استفاده برای ارزیابی علمی دانشجویان دقیق نیست، زیرا تنها برخی از دانش و آگاهی او مورد پرسش قرار می‌گیرد.

محمد روشن رئیس دانشگاه سوره و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار   حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره شیوه تدریس دروس دانشگاهی گفت: با توجه به متفاوت بودن رشته‌های دانشگاهی، روش تدریس باید متناسب با هر رشته باشد. به طور مثال در حوزه علوم انسانی و رشته‌ای مانند حقوق، روش تدریس در کلاس بسیار حائز اهمیت است و بستگی به استفاده استاد از منابع متنوع دارد، علاوه بر این استفاده از نظرات صاحب‌نظران و طرح نظر آنها با تبیین مبانی دقیق می‌تواند برای آموزش دانشجویان بسیار موثر باشد.

وی افزود: از سویی توجه به رویه قضایی، دادگاه‌ها و محاکم نیز باید صورت بگیرد، زیرا قضات هنگام صدور حکم در حد خود به تفسیر قوانین می‌پردازند، اما در عین حال در رشته حقوق لازم است کارورزی‌هایی در محاکم یا دفاتر وکلا انجام گیرد.

فرصت تفکر و نقد به دانشجویان

روشن بیان کرد: نکته مفید و موثر به ویژه در حوزه علوم انسانی نحوه استنتاج و اظهارنظر است؛ به این معنی که به دانشجویان آموزش داده شده و از سویی به آنها قدرت تفکر را القا کنیم تا به خوبی نقد و نظریه پردازی کرده و نوآوری‌هایی داشته باشند، همچنین باید دانشجویان را به شدت از رفتار تقلیدی منع کرده و از برحذر داشتن آنها برای بیان صحبت‌های نو خودداری کنیم؛ ضمن اینکه به گونه‌ای نباشد که تشجیع جاهلانه‌ای صورت بگیرد.

رئیس دانشگاه سوره گفت: در تدریس رشته‌هایی غیر از علوم انسانی نیاز به کار لابراتواری، آزمایشگاهی و پیمایش وجود دارد، به طور مثال برخی از رشته‌های علوم اجتماعی نیاز به مراجعه به افراد جامعه دارند، موضوعات آنها متفاوت است و روش‌های تدریس متفاوتی هم برای آنان بکار گرفته می‌شود.

استاد دانشگاه باید خلاق باشد

وی درباره ویژگی‌های استاد خوب گفت: استاد خوب باید ابتدا متخلق باشد و بتواند منابع مختلف هر درس را معرفی کند، معمولا در آن حوزه خود دارای حداقل یک کتاب یا مقاله داشته و با آخرین دستاوردهای علمی آشنا باشد؛ در این صورت طبیعی است که دانشجویان قبل از ورود به کلاس با نظرات او آشنا خواهند شد و به یافته‌های جدید علمی دست پیدا می‌کنند.

تدریس تعاملی در مقاطع مختلف تحصیلی

روشن با اشاره به تدریس تعاملی، اظهار کرد: این عقیده وجود دارد که در دوره کارشناسی بیشتر استاد باید کلاس را اداره کند، اما طبیعی است که گفت‌وگو با دانشجو و تعامل با او حائز اهمیت است. در دوره کارشناسی ارشد استاد و دانشجو توأمان باید کلاس را اداره کنند و در دوره دکترا نیز استاد بیشتر نقش راهنما و نظارت بر بحث‌های دانشجویی را داشته و آن را جهت می‌دهد، یا مبانی اتخاذ شده را نقد کرده و کنار می‌گذارد و دانشجو را به مبانی درست‌تر راهنمایی می‌کند. در دوره دکتری اصولا کلاس بر محورهای پژوهشی به وسیله دانشجو اداره می‌شود.

رئیس دانشگاه سوره بیان کرد: نمی‌توان اظهارنظر قطعی درباره روند کلی ارزشیابی دانشجویان ارائه داد، اما معمولا استادان دانشگاه بدون دخالت نظرهای شخصی، دانشجویان را در کلاس و بعد از آن با امتحانات میان‌ترم و پایان ترم داوری می‌کنند. البته ممکن است مثل هر داور دیگری استاد و دانشگاه هم خطا کند ولی عمدتا تصحیح نمرات و ارزیابی دانشجو به درستی اتفاق می‌افتد.

وی افزود: در حال حاضر روش‌های مورد استفاده برای ارزیابی علمی دانشجویان دقیق نیست، زیرا همه آموخته‌های دانشجو از او سوال نمی‌شود و فقط برخی از دانش و آگاهی او مورد پرسش قرار می‌گیرد.

روشن درباره نقش تدریس کارآمد در پیشرفت دانشگاه بیان کرد: یکی از مهم‌ترین کارهایی که دانشگاه‌ها باید انجام دهند، آموزش و در کنار آن پژوهش برای تربیت دانشجویانی خلاق و نوآور است. آموزش مهمترین رکن بوده و باید به درستی انجام گیرد، در غیر این صورت برون‌داد دانشگاه یک برون‌داد مثبت و مفید نخواهد بود.

روش‌های تدریسی رایج در حوزه علمیه

وی با اشاره به روش‌های تدریس در حوزه‌های علمیه، گفت: روش‌های تدریس و آموزشی که پیشینیان در حوزه‌های علمیه داشتند، روش‌های کارآمد و مفیدی بودند، ضمن اینکه در ابتدای ورود طلبه به حوزه علمیه، به او کتاب‌هایی از جمله آداب المتعلمین خواجه‌ نصیرالدین طوسی آموزش داده می‌شد و در آن کتاب به طلبه و دانشجو چگونگی حضور در سرکلاس، ترتیباتی که باید در کلاس رعایت کند و روش‌های ثبت آموخته‌ها ارائه می‌شد.

روشن افزود: یکی از روش‌های بسیار خوب که قبلا در حوزه علمیه رواج داشت، انتخاب آزاد استاد بود و طلبه به هر شکلی که خود تشخیص می‌داد، استاد را انتخاب می‌کرد، البته گاهی اوقات استاد از طلبه اختبار به عمل می‌آورد تا توانایی او برای حضور در درس را بسنجد.

مباحثه؛ عامل یادگیری و تثبیت مطالب

رئیس دانشگاه سوره بیان کرد: نکته حائز اهمیت به ویژه در رشته‌های علوم انسانی مباحثه است؛ یعنی طلبه بعد از اینکه درس را آموزش می‌دید، با یکی از همکلاسی‌های خود وارد بحث و گفت‌وگو شده و مجادله علمی انجام می‌داد. این کار در فرآیند یادگیری و تثبیت یافته‌های ذهنی دانشجو بسیار موثر است و از طرفی به دلیل اینکه طلاب عادت به انجام پیش مطالعه قبل از حضور در کلاس داشتند، تقریبا برای دریافت مباحث استاد دارای آمادگی کامل بودند، ضمن اینکه معمولا محورهای بحث را می‌دانستند و در برخی موارد نظرات مخالف را سر کلاس به عنوان مستشکل درس استاد مطرح می‌کردند.

وی افزود: طلابی که سرکلاس درس حاضر شده و اشکالات خوب و قوی را به استاد وارد می‌کردند معروف شده و استاد آنها را گرامی‌ می‌داشت. گاهی این افراد در کنار کرسی استاد می‌نشستند و مستشکل‌های درس ( اشکال کننده ) به حساب می آمدند، این مستشکلین باعث طراوت و شادابی بحث‌های طلبگی و تعمیق مباحث می شدند.

روشن گفت: نکته مهم آموزشی که در حوزه‌‌های علمیه وجود داشت، تدریس مباحثی است که طلبه آموزش دیده بود، به طور مثال یک یا دو سال پس از آموزش در یک درس، او مکلف بود که به طلبه‌های پایین‌تر از خود آن درس را آموزش دهد و یا به گونه‌ای مشابه استادیار برای حل مسئله در کنار استاد حاضر شود. این کار باعث می‌شد که طلبه قبل از درس یکبار مباحث را مرور کرده، مطالب را بفهمد و با استاد به گفت و گو و مباحثه علمی بپردازد و پس از درس با مباحثه آنها را در ذهن و جان خود تثبیت می‌کرد.

مغفول ماندن روش های تدریس در دانشگاه‌ها

وی افزود: طلبه پس از یک یا دو سال و قبل از اینکه مباحث به فراموشی سپرده شود، آنها را به طلبه‌ای پایین‌تر از خود یا به عنوان استادیار یا استاد تدریس می‌کرد، این باعث می‌شد علمی که می‌آموختند، نقش فی‌الحجر شده و ماندگار شود. ولی متأسفانه در دانشگاه‌های ما این روش‌های علمی که استادان در حوزه علمیه بکار می‌بردند، به ویژه در حوزه علوم انسانی مطرود است و یا به درستی انجام نمی‌گیرد.

انتهای پیام/