به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، اگر با گزارش‌های بلاک‌چین ما همراه بوده باشید، می‌دانید که در چهار قسمت قبلی گزارش به صورت جامع در مورد تمامی ویژگی‌های این سیستم صحبت کردیم. در قسمت اول به توضیح کلی بلاک‌چین، بلوک‌ها و سیستم کدگذاری هش پرداختیم که زنجیره‌ای را میان بلوک‌های اطلاعاتی برقرار می‌کرد. در قسمت دوم به مسئله امنیت پرداختیم و اصطلاحات کلید عمومی و خصوصی، امضای دیجیتال و رمزنگاری در بلاک‌چین را توضیح دادیم. در ادامه به معرفی چهار ویژگی اصلی بلاک‌چین رسیدیم، در گزارش سوم به مبحث دفتر کل توزیع شده و در گزارش چهارم به اجماع  پرداختیم و حال قصد توضیح دو ویژگی باقی مانده از چهار خصوصیت اصلی بلاک‌چین را داریم تا به طور کامل با تمامی اجزا تشکیل دهنده بلاک‌چین آشنا شویم. گزارش‌های قبلی از طریق لینک‌های زیر در دسترس شما عزیزان قرار گرفته‌اند.

بیشتر بخوانید: 

بلاک‌چین چیست و چه کاربرد‌هایی دارد؟ (قسمت اول)

بلاک چین چیست؟/ بررسی ضریب امنیت در سیستم بلاک چین (قسمت دوم)

بلاک چین چیست؟/ آشنایی با شبکه نظیر به نظیر (قسمت سوم)

بلاک چین چیست؟/ آشنایی با الگوریتم اجماع (قسمت چهارم)

تاکنون در هر مطلبی که در مورد بلاک‌چین نوشته‌ایم به آزادی عمل و باز بودن این سیستم پرداختیم، به همین دلیل شاید از بلاک‌چین به عنوان یک شبکه نامحدود یاد شود، اما درواقع بلاک‌چین نیز محدودیت‌هایی دارد. در بلاک‌چین نیز کاربران به دسته بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام دسترسی‌های متفاوتی خواهند داشت. اصولا نمی‌شود یک سیستم تماما آزاد را در اختیار عموم قرار داد، زیرا در هر حال برخی‌ها به دنبال نفوذ به سیستم و ایجاد خرابکاری هستند. به همین دلیل هر سیستم یا شبکه‌ای به مدیر و مدیریت نیاز دارد، زیرا در غیر این صورت کنترل شبکه غیرممکن خواهد شد و به زبان ساده همه چیز از هم خواهد پاشید. به همین جهت دو ویژگی مدیریتی برای بلاک‌چین در نظر گرفته شده تا نظم و یکپارچگی شبکه از بین نرود.

مجوز‌ها

مجوز‌ها به عنوان گواهی‌نامه یا لاینسسی عمل می‌کنند که میزانی از دسترسی را به کاربران می‌دهد. هر کاربر طبق سیستمی که بر اساس بلاک‌چین شکل گرفته، مجوز‌هایی دارد که محدوده عملکرد آن کاربر را مشخص می‌کند. مجوز‌ها مجموعه‌ای از باید‌ها و نباید‌هایی هستند که برای کاربران و یا حتی مدیران بلاک‌چین در نظر گرفته شده و مشخص کننده محوده فعالیت هر کاربر است.

مجوز می‌تواند هم محدود کننده سطح فعالیت کاربر باشد و هم سطح دسترسی او به اطلاعات شبکه را بیان کند. به عنوان مثال در یک سیستم بلاک‌چین نوع دسترسی‌های مدیران ارشد شبکه به اطلاعات با کاربران معمولی متفاوت است که این خود امری بدهی محسوب می‌شود.

نکته: نوع مجوز‌ها امنیت بلاک‌چین را زیر سوال نمی‌برد، یعنی یک مدیر ممکن است دسترسی‌های بیشتری داشته باشد اما نمی‌تواند داده‌ها را تغییر داده یا در شبکه تغییری ایجاد کند. همانطور که در بحث دفتر کل توزیع شده توضیح دادیم، هر گره، نسخه‌ای از کل شبکه بلاک‌چین را در خود جای داده است، به همین دلیل مدیر شبکه نمی‌تواند اطلاعات موجود بر روی هر گره را تغییر دهد، پس از این نظر امنیت شبکه بلاک‌چین تضمین شده است. از طرفی هرچند هر گره دارای یک نسخه کامل از بلاک‌چین است اما شاید بسته به نوع مجوزی که دارد، قادر به دیدن اطلاعات آن نباشد و تنها به دلیل حفظ امنیت سیستم، نسخه کامل بلاک‌چین را به صورت مخفی در خود جای داده باشد.

توجه به یک مورد حائز اهمیت است که بسته به نوع کاربرد سیستمی که بر پایه بلاک‌چین طراحی شده، سطح مجوز‌ها تغییر می‌یابد، همچنین یک سیستم می‌تواند بدون مجوزها ارائه شود و در آزادانه‌ترین حالت ممکن قرار بگیرد.

با توضیح مثالی به تشریح مبحث مجوز‌ها در بلاک‌چین خواهیم پرداخت.

پنچ کاربر را در یک شبکه بلاک‌چین در نظر بگیرید، کاربر A، B و C که گره‌های معمولی هستند و کاربر T و S که مدیر شبکه بلاک‌چین است. هنگامی که کاربر A اطلاعاتی را برای کاربر B می‌فرستد، هر دو کاربر قادر به دیدن جزئیات اطلاعات هستند. در این میان کاربر C به دلیل آنکه ربطی به این انتقال اطلاعات ندارد متوجه انتقال فایل می‌شود اما از جزئیات آن بی‌خبر می‌ماند. اما دو کاربر T و S می‌توانند تمامی اطلاعات رد و بدل شده میان کاربران را مشاهده کند. از طرفی کاربران معمولی متوجه انتقال فایل میان T و S نمی‌شوند، زیرا مجوز آن‌ها اینگونه تعریف شده است.

البته مجوز‌ها می‌تواند به صورتی باشد که به طور مثال کاربر C نیز بتواند جزئیات انتقال اطلاعات میان A و B را ببیند.

قرارداد‌های هوشمند

در حالی که مجوز‌ها مربوط به کاربران می‌شود، قرارداد‌های هوشمند، قوانین سیستمی بلاک‌چین را مشخص می‌کنند. به طور مثال در یک سیستم بانکی بر اساس بلاک‌چین، سقف انتقال پول یا نوع قرارداد‌ها، زمان بندی پرداخت‌ها یا هر نوع قانون دیگری که برای انتقال داده معین می‌گردد، بخشی از قرارداد‌های هوشمند هستند. این نوع قرارداد‌ها می‌توانند به صورت خودکار فعال یا غیر فعال شوند یا در مواقعی خاص، تغییر کنند.

با تعریف قرارداد‌های هوشمند سیستم به هدف اصلی خود خواهد رسید، به طور طبیعی قوانین یک شرکت بیمه با یک بیمارستان تفاوت‌های زیادی دارد و سیستم هر دو نمونه قابل اجرا بر روی بلاک‌چین است، به این ترتیب قوانینی که برای هر سیستم در نظر گرفته می‌شود با نام قرارداد‌های هوشمند تعریف شده و ویژگی‌های خاص خود را دارد.

به عنوان آخرین مطلب از این بخش گزارش بلاک‌چین می‌خواهیم نگاهی به تمامی اجزاء یک سیستم بلاک‌چین داشته باشیم و تمامی گره‌های تاثیرگذار در این شبکه را بررسی کنیم.

• کاربر بلاک‌چین: یک مشارکت کننده با مجوز‌های خاص برای استفاده از سرویس بلاک‌چین
• تنظیم کننده: یک کاربر با مجوز ویژه برای نظارت بر عملیات‌های رخ داده در شبکه، یک تنظیم کننده شاید خود اجازه انجام هیچ عملیاتی را نداشته باشد.
• توسعه دهنده بلاک‌چین: برنامه‌نویسانی که شبکه و قرارداد‌های هوشمند را برای سرویس بلاک‌چین ایجاد می‌کنند.
• اپراتور شبکه بلاک‌چین: کسی که قدرت تعریف، ایجاد، مدیریت و نظارت بر شبکه بلاک‌چین را دارد.
• پلتفرم‌های پردازش مرسوم: سیستم‌های رایانه‌ای که برای افزایش پردازش اطلاعات سرویس بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• منبع داده مرسوم: سیستم‌های داده‌ای که برای تاثیرگذاری بر روی رفتار قرارداد‌های هوشمند برای تعریف جدید نحوه نقل و انتقالات داده‌ها میان اپلیکیشن یا داده‌های مرسوم و بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• مرجع صدور گواهی‌نامه: کسی که گواهی‌نامه‌ها و مجوز‌های مختلف را صادر و مدیریت می‌کند.

در قسمت بعدی و پایانی سلسله مباحث بلاک‌چین به دلایل اعتماد به این شبکه و کاربرد‌های آن در زندگی امروزه خواهیم پرداخت.

گزارش از عبدالله مطیع

انتهای پیام/