به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، کاشی هفت رنگ سنتی در نقاط مختلف ایران تولید می‌شود و در هر منطقه سازندگان علاوه بر نمایش ذوق و خلاقیت خود، جلوه‌ای از فرهنگ آن منطقه را معرفی می‌کنند و شاخصه‌ای بارز را به تصویر می‌کشند. در کاشی هفت رنگ شیراز بیشتر از رنگ‌های روشن و شاد نظیر پسته ای، صورتی، زرد و سفید استفاده می‌شود که در این بین رنگ صورتی نقش چشمگیرتری را دارد.

اوج زیبایی کاشی هفت رنگ شیراز را می‌توان در مسجد نصیرالملک مشاهده کرد که یکی از بهترین نمونه‌های این سبک هنری است، مسجدی که به دلیل رنگ‌های شاد و زیبای کاشی هایش به مسجد صورتی معروف است.کاشی هفت شیراز علاوه برجلوه گری در بنا‌های مختلف یکی از سوغاتی‌های ارزشمند این شهر است.

کاشی هفت رنگ ارزشمندترین میراثی است که خانواده ام به من هدیه داده اند

کاشی هفت رنگ ویترین مغازه توجهم را جلب کرد، نقش و نگار‌های کاشی‌ها چشم نواز بودند. طرح هر کاشی برگرفته از یکی از مکان‌های تاریخی مانند مسجد نصیرالملک یا مسجد وکیل بود، روی بعضی هم می‌شد طرح و نقشی از تخت جمشید دید.

هر کاشی خود یک تابلو تزیینی بود و می‌توانست زینت بخش دیوار‌هایی باشد که در عصر مدرن امروز بی توجه به معماری اصیل و هنری ایرانی فقط بالا رفتند تا چهار دیواری را بسازند، فرهنگی که در آن به ندرت می توان اثری از فرهنگ و هنر اصیل را دید. بانوی جوان فروشنده با ذوق و دقت تمام برایم درباره هر کاشی توضیح داد.

طرح هر کاشی برگرفته از یکی از بنا‌های تاریخی ارزشمند از جمله مسجد زیبای نصیرالملک بود. مسجدی که یکی از شاهکار‌های ارزشمند معماری است و کاشی کاری‌های بی نظیر آن با رنگ‌های زیبایش آن را به مسجد صورتی معروف کرده است. با توجه به اطلاعاتی که نقل کرد از او پرسیدم که آیا خودش هم در زمینه ساخت کاشی هفت رنگ فعالیتی دارد که گفت: کاشی هفت رنگ ارزشمندترین میراثی است که خانواده ام به من هدیه داده اند.

از مسجد سردار ارومیه تا مسجد نصیر الملک شیراز

با غرور از نخستین کار کاشی هفت رنگی که پدربزرگش محمدقلی شیشه گر حدود ۱۵۰ سال پیش در مسجد سردار ارومیه انجام داده است گفت و بعد از پدرش مسعود شیشه گر به عنوان مرمت کار کاشی هفت رنگ مسجد نصیر الملک شیراز نام برد و ادامه داد: نام پدرم به عنوان مرمت کار در دوجای مسجد ذکر شده و او مرمت بسیاری از مکان‌های تاریخی از جمله داخل مسجد وکیل، عمارت شاپوری، نارنجستان قوام را انجام داده است.

از مرحوم احمد شیشه گر عمویش نیز به عنوان یکی از مرمت کاران هنرمند میراث‌های ماندگار استان فارس نام برد. گویا همت بلند خانواده اش در حفظ و احیا کاشی هفت رنگ شیراز برایش ارزشمندترین سرمایه ای است تا گام هایش را محکم و استوار در این راه بردارد و به آینده‌ای روشن بیندیشد. فاطمه شیشه گر هم اکنون علاوه بر همکاری با پدر خودش هم به آموزش ساخت کاشی هفت رنگ می‌پردازد.

او فارغ التحصیل رشته مهندسی شیمی است و حالا با نگاهی علمی ساخت رنگ‌های سنتی کاشی هفت رنگ شیراز را انجام می‌دهد. به خوبی می‌داند رنگ‌های سنتی و دست ساز از چه عناصری ساخته شده است و چگونه می‌توان بر اساس فرمول ها‌ی شیمی رنگ مطلوب را به دست آورد.

حتی دلش می‌خواهد این فرمول‌های شیمیایی را برای دیگران هم به زبانی ساده بنویسد فرمول‌هایی که هنرمندان کاشی کار هر نسل به عنوان فوت کوزه گری از نام می‌برند و سینه به سینه؛ نسل به نسل در خانواده انتقال داده اند. او فکر می‌کند باید نکاتی را به صورت مکتوب و بر اساس آنچه از علم و تجربه خود و و خانواده دارد را به عالم هنر و دوستداران کاشی هفت رنگ تقدیم کند تا قدمی برای ماندگارشدن و معرفی هر چه بیشتر هنر کاشی هفت رنگ بردارد.

نوشتن اثر مکتوبی در این زمینه یکی از برنامه‌های آینده فاطمه شیشه گر است.

او از خاطرات شیرین آزمایشگاه شیمی در زمان دانشگاه گفت که چطور دیدن عناصر مختلف و ترکیبات آنها و رنگ‌هایی که به وجود می‌آورده اند برحسب آنچه او قبلا در کارگاه پدر دیده بود برایش خاطره انگیز بوده و لحظات ماندگاری ساخته است. علاقه به شیمی بعضی وقت‌ها فاطمه را وسوسه می‌کند که به ادامه تحصیل هم فکر کند، اما تاکنون به این نتیجه رسیده که باید در ابتدا آنچه از علم و هنر آموخته به صورت کاربردی تجربه کند و حتی از پدرش به عنوان استاد بیاموزد و بعد دوباره برای کسب علم به دانشگاه بازگردد.

مرمت خانه‌های قدیمی شیراز نقش مهمی در احیای آن داشته است

استاد مسعود شیشه گر پدر فاطمه شیشه گر معتقد است شناخت ریشه می‌تواند منجر به شکوفایی شود.نکته‌ای که او سعی می‌کند به عنوان پدر برای فرزندانش بگوید تا آنها متوجه داشته هایشان شوند و خودش با توجه به آن، کارش را محدود به روزمرگی و ساخت بنا‌ها و کاشیکاری‌های امروزی نکرد.

او گفت: کاشی هفت رنگ شیراز بنا به تنوع رنگ‌ها و طرح هایش که موضوعات متنوعی از جمله موضوعات اجتماعی را در برمی گیرد بنا به نظر بسیاری از محققان و صاحب نظران بی نظیر است. بیش از ۱۰ سال است که این استاد کاشی کار به صورت جدی در راه احیای دوباره کاشی سنتی هفت رنگ شیراز گام‌های بلندی برداشته است و به تولید کاشی‌هایی می‌پردازد که به جای چاپ، هنر دست در طراحی، رنگ و لعاب به نمایش می‌گذارد. او خودش را در این مسیری که قدم گذاشته است موفق می‌داند و در این مسیر از هنر دوستانی که اقدام به مرمت و احیای دوباره خانه‌های قدیمی شیراز کردند به عنوان یاریگر سهیم در این موفقیت نام می‌برد، چون آنها باعث شدند علاوه بر احیای دوباره خانه‌های قدیمی کاشی هفت رنگ هم جلوه‌ای کاربردی به خود بگیرد.

نگاه مردم به کاشی هفت رنگ شیراز به عنوان صنایع دستی این شهر را هم ارزشمند می‌خواند، چون بسیاری از گردشگران و دوستداران هنر هر کاشی هفت رنگ شیراز را تابلویی تزیینی زیبا می‌دانند و خریدار آثار هستند. همه این‌ها عواملی است که این پدر، آینده دخترش را در عرصه کاشی هفت رنگ روشن بخواند.

عشق ارزشمندترین انگیزه برای سر آغاز و ادامه هرکاری است

مسعود شیشه گر که عشق به این کار موروثی را ارزشمند‌ترین انگیزه برای طی کردن این مسیر می‌داند خوشحال است که دخترش با گام‌های استوار قدم در این راه گذاشته و باور دارد علم شیمی به دخترش کمک می‌کند تا با شناخت رنگ‌ها موفقیت‌های چشمگیری در این زمینه در آینده‌ای نه چندان دور کسب کند.

او تلفیق سنت‌های کهن با خلاقیت و نوآوری امروز را عامل مهمی در شکوفایی هنر می‌داند. البته تعهد هنرمندان گذشته را بی نظیر می‌خواند و با اشاره به اینکه این کاشی‌ها قدمت ۱۳۰ ساله دارد و او به یادگار نگه داشته است،می گوید: این کاشی‌ها هیچ مشکلی ندارد و هنوز هم لعابش بی نظیر است، از این نمونه‌ها ما در بنا‌های تاریخی به فور می‌بینیم کاشی‌هایی که عوامل بیرونی هم نتوانسته باعث خرابی آنها شود و این کیفیت را باید به حساب نگاه متعهد هنرمند سازنده گذاشت. تعهدی که او محدود به هنرمندان کاشی کار نمی‌داند و با مرور خاطرات گذشته از استادکاران معمار، گچ کار و نقاش و سایر استادکارانی که موقع ساخت یک ساختمان گردهم جمع می‌شدند و برای گرفتن بهترین نتیجه از نظرات یکدیگر بهره می‌بردند یاد می‌کند. ذوق و عشق و علاقه آن‌ها را بی نظیر می‌خواند در صورتی که امروز فقط ساختن و بالا رفتن ملاک است.

مسعود شیشه گر استاد شاگردی آن دوران را هم با امروز متفاوت می‌خواند و به خوبی به یاد دارد زمانی که برای پدرش کار می‌کرده چطور او سعی داشته پسرش برای اساتید صاحب نام آن روز شاگردی کند تا از آن‌ها بهترین درس‌ها را بیاموزد و نگذاشته پسرش با غرور کاذب در جا بزند.

این استاد پیشکسوت که خودش مشوق دخترش برای یادگیری این هنر ارزشمند است، حضور فاطمه در این عرصه را مایه دلگرمی می‌داند و خوشحال است از این که فرزندش مسیری را که او آغاز کرده است ادامه می‌دهد.

انتهای پیام/چ