به گزارش خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، فیلم مستند «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۰ معرفی شد. این مستند قرار است در بخش فیلم بین المللی اسکار با دیگر آثار به رقابت بپردازد البته حضور قطعی آن در اسکار، منوط به انتخاب عوامل این آکادمی است.
کارگردانی و تهیه کنندگی این اثر بر عهده آزاده موسوی و کورش عطائی است که موسیقی آن را افشین عزیزی، فیلمبرداری محمد حدادی و تدوین را حمید نجفی راد انجام داده اند؛ مدت زمان آن ۸۸ دقیقه و در سال ۹۷ تولید شده است.
«در جستجوی فریده» درباره زنی به نام فریده است که چهل سال پیش در حرم امام رضا رها شده و بعد از انتقال به شیرخوارگاه توسط زوجی هلندی به فرزندی گرفته شده و به هلند برده می‌شود. فریده که در طول این سال‌ها به دلیل ترس از سفر به ایران و تمایل نداشتن خانواده‌اش برای پذیرش او به وطن بازنگشته، چند سالی است از راه دور جستجویی را برای پیدا کردن خانواده واقعی‌اش شروع کرده و حالا برای اولین بار به ایران سفر می‌کند تا زادگاهش را ببیند و با سه خانواده که مدعی هستند فریده فرزند آنهاست،ملاقات کند …
جوایز فیلم «در جستجوی فریده»
این فیلم در جشنواره‌های داخلی حضور داشته و جوایز متعددی در بخش‌های مختلف دریافت کرده که عبارتند از:
برنده بهترین تدوین در یازدهمین دورهٔ جشنواره سینما حقیقت
برنده بهترین موسیقی در یازدهمین دورهٔ جشنواره سینما حقیقت
برنده جایزه ویژه دبیر جشنواره در یازدهمین دورهٔ جشنواره سینما حقیقت
برنده بهترین فیلم هنر و تجربه در یازدهمین دورهٔ جشنواره سینما حقیقت
برنده بهترین موسیقی جشنواره فیلم رشد
برندهٔ دیپلم افتخار بهترین کارگردانی جشن مستقل سینمای مستند
برندهٔ جایزه بهترین فیلم مستند از آکادمی سینما سینما
برندهٔ (تندیس زرین بهترین صداگذاری) بیستمین جشن بزرگ سینمای ایران
برنده تندیس بهترین فیلم جشن بزرگ سینمای ایران
برنده تندیس حافظ بهترین فیلم مستند در نوزدهمین دوره جشن دنیای تصویر
نگاه چند منتقد درباره فیلم «در جستجوی فریده»
"در جستجوی فریده"؛ گرم و به اندازه
تم محوری "در جستجوی فریده" هویت است. هویت و ریشه گمشده یک انسان که از کودکی توسط خانواده اش سر راه گداشته شده، خانواده‌ای دیگر او را به خارج از ایران برده‌اند و حالا پس از سال‌ها پدرومادرش را می‌جوید. قصه‌ای آشنا و نه‌چندان تازه.
اما دوکارگردان این فیلم این تم آشنا و البته دراماتیک را با پرداختی تازه به فیلمی جذاب و دیدنی تبدیل کرده‌اند.
شاید مهم‌ترین ویژگی فیلم به اندازه بودن آن است. فیلم با توجه به موضوعش این پتانسیل را داشت که یکسره اشک‌انگیز شود و این موقعیت پیچیده و بغرنج عاطفی را دستمایه تاثیرگذاری آنی بر تماشاگرش کند. اما دوربینی که در تمام لحظات همراه شخصیت اصلی‌اش شده، در حین روند جستجو، تلاش می‌کند مسحور موقعیت تراژیک او نشود و در این همراهی به تحلیل نامحسوس جوانب ماجرا نیز بی‌توجه نباشد.
فیلم به اندازه احساساتی می‌شود و به اندازه طنازی می‌کند و در همه احوال سعی می‌کند از موضوع اصلی کمترین فاصله ممکن را داشته باشد و تمرکزش را لحظه‌ای از دست ندهد.
خانواده‌هایی که امکان دارد خانواده واقعی فریده باشند همگی سنتی و از طبقه فرودست هستند با فرهنگی که کاملا با شرایط اجتماعی و فرهنگی که فریده تمام عمرش را در آن زیست کرده تفاوت دارد. انگار این آدم‌ها از سیاره‌ای دیگرند و فریده در عین فاصله بعیدی که با آن‌ها دارد شاید یکی از همان‌ها باشد. تاثیر محیط شرایط زیستی و فرهنگی ان‌قدر هست که این دو نتوانند به هیچ وجه مسترکی برسند، اما پای حس و عاطفه و هویت که به میان می‌آید، مرز‌ها و تئوری‌ها و محدویت زبان در هم می‌شکند و احساس تعلق و کار خودش را می‌کند.
رابطه مثبتی که فریده با خانواده‌ها می‌گیرد و روندی که فیلم طی می‌کند، این زمینه را فراهم می‌آورد که احساس کنیم شاید اینکه کدام خانواده برنده این ماجرایت دیگر در درجه اول اهمیت نباشد. آنچه اهمیت دارد این است که فریده این آمادگی را دارد که خانواده‌ای را که او را سر راه گذاشته‌اند درک کند و ببخشد.
به بهانه حضور فریده با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که همگی درهم شکسته و پریشانند، از فقر و اعتیاد صدمات جدی خورده‌اند و حالا پس از گذر سال‌ها شاید به فریده به چشم یک فرشته نجات از یک سیاره دیگر نگاه می‌کنند؛ که با ورود او شکل بی‌تناسب و درهم ریخته خانواده‌شان را ترمیم کنند.
لحظات امیدواری فریده و خانواده‌ها در فیلم لحظات زیبایی است و فراز‌های شکستن امید، دقایق نفسگیر و متاثر کننده‌ای. اما آنچه فیلم را متمایز می‌کند، نگاه فریده و البته خود فیلمسازان به ماجراست.
فریده خانواده‌اش را پیدا کند یا نکند، سرزمین مادری‌اش را یافته و احساس تعلق و یافتن ریشه، پشت او را گرم کرده. به اعتراف خودش دیگر آن آدم تک افتاده و تنهای ابتدای فیلم نیست. او با محیط اطرافش به صلح و آشتی رسیده و حالا دیگر هویت واقعی‌اش را یافته است.
"در جستجوی فریده" فیلمی خوش ساخت، گرم و همدلی برانگیز است و یک گام بزرگ به پیش برای کارگردانان خوش آتیه‌اش آزاده موسوی و کورش عطایی که پیشتر نیز با "از ایران یک جدایی" استعداد خود را به رخ کشیده‌بودند.
یادداشت کیوان کثیریان
زادگاهت تو را فرا می‌خواند…
در همان آغاز مستند «در جستجوی فریده» ساخته آزاده موسوی و کوروش عطایی، فریده می‌گوید: وقتی مادرم حامله بود، بهم گفت برادرم از شکمش می‌آید و من از کشور دیگری آمدم” و با وجودی که سال‌ها به‌عنوان فرزندخوانده در میان یک خانواده هلندی زندگی خوبی داشته است، اما همواره خود را جداافتاده و دور از خانه حس می‌کند و خودش را متعلق به جایی دیگر می‌داند که تا به حال ندیده است. بالأخره در آستانه چهل سالگی تردید‌ها و هراس‌هایش را کنار می‌گذارد و به ایران سفر می‌کند تا با پیدا کردن خانواده واقعی‌اش، بر درد و رنج ناشی از حس فقدان هویت خویش غلبه کند و به ریشه‌هایش بازگردد. وقتی فریده برای اولین بار برای ورود به حرم امام رضا که در شش ماهگی در آنجا رها شده است، چادر سر می‌کند، دوست ایرانی‌اش به شوخی می‌گوید که “کاملاً ایرونی شدی” و فریده خودش را در آینه برانداز می‌کند و می‌کوشد آن شخصیتی ناشناسی را که روبرویش ایستاده است، بشناسد و خود گمشده‌اش را پیدا کند.
فیلم بنیان خود را بر همین موقعیت متناقض شخصیت استوار می‌کند که او در هلند، یک ایرانی به‌حساب می‌آید و در ایران، یک خارجی و خودش در میان این دو وضعیت، حس سرگشتگی و بلاتکلیفی دارد و نمی‌داند به کجا تعلق دارد و فیلمساز از این وضعیت دوگانه فریده به‌عنوان آشنا / بیگانه به‌خوبی بهره می‌برد تا ایران و مناسبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی‌اش را از زاویه دید متفاوتی بنگرد و به‌واسطه هراس و اشتیاق توأمان فریده در مواجهه با زادگاهی که هیچ از آن نمی‌داند، زمینه به چالش کشیدن فضای حاکم بر ایران را فراهم می‌آورد و در درون آن فضای گرم و پرشوری که فریده در بدو ورود به ایران در آن غرق می‌شود، تنش‌ها و تعارضات و تضاد‌های پنهان میان او و جامعه ایرانی را نیز برملا می‌کند و نه‌فقط فریده که همه ما را با این پرسش روبرو می‌کند که با توجه به شناختی که نسبت به موطنمان داریم، آیا باز هم می‌خواهیم یک ایرانی باشیم؟
فریده در طول اقامتش در ایران، خود را غرق محبت و صمیمیتی می‌بیند که تا به حال تجربه نکرده است و وقتی در آزمایشگاه انتظار می‌کشد، جمعی دورش را گرفته‌اند که هرچند هنوز نمی‌دانند که با او نسبتی دارند یا نه، اما یکی دستش را می‌بوسد، یکی مویش را نوازش می‌کند، یکی در آغوشش می‌گیرد و یکی اشکش را پاک می‌کند. او که همواره از حس رها شدن در کودکی توسط خانواده‌اش احساس رنج و اندوه و حقارت می‌کرده است، حالا می‌بیند که خانواده‌های بسیاری با اشتیاق او را می‌پذیرند و آرزو می‌کنند که او، دختر گمشده‌شان باشد و با چنین رویکردی است که هرچند خانواده واقعی‌اش را نمی‌یابد، اما خود را در خانه‌اش حس می‌کند و هر کدام از آن خانواده‌ها که برای مدت کوتاهی او را به جای فرزند گمشده‌شان دوست داشتند، به نیاز‌ها و احساسات فروخورده و ناکام او پاسخ می‌دهند و فریده به درک و تلقی متفاوتی از هویت و خانواده و وطن می‌رسد و با وجودی که دوباره به هلند بازمی‌گردد، اما حالا سرزمینی را می‌شناسد که به آنجا تعلق دارد و او را از خود می‌دانند.
یادداشت از نزهت بادی
گفتنی است مراسم اسکار ۲۰۲۰، یکشنبه بیستم بهمن ۱۳۹۸ در سالن تئاتر دالبی هالیوود برگزار می‌شود.
انتهای پیام/
انتخاب «در جستجوی فریده» برای اسکار ۲۰۲۰
