به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، نیروی پدافند هوایی به عنوان تنها مدافع آسمان ایران اسلامی همواره نقش فوق‌العاده‌ای در حفط امنیت هوایی دارد و به همین خاطر فرمانده معظم کل قوا آن را خط مقدم دفاع از کشور نامیدند.

این نیرو که از زمان حکومت پهلوی وجود داشت با تجهیزات غربی و مدیریت نیرو‌های خارجی کار خود را آغاز کرد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران جنگ تحمیلی با حضور افرادی چون شهید ستاری شروع به قدرت گرفتن کرد به نحوی که امروز تبدیل به قوی‌ترین نیروی منطقه شده که آسمان ایران را امن‌ترین آسمان منطقه نگه داشته است.

این نیرو برای رصد آسمان ایران نیاز دارد تا چشمان تیزبینی داشته باشد و به همین خاطر رادار‌های پیشرفته‌ای را ساخته است، از طرف دیگر برای جلوگیری از تجاوز هر دشمنی باید به انواع سامانه‌های دفاع موشکی مجهز شود که امروز به لطف جوانان مومن و انقلابی این مهم تحقق پیدا کرده است.

در همین راستا نیروی پدافند هوایی برای تقویت سامانه‌های خود پس از جنگ فرآیند ساخت ادواتی چون توپ‌های ضدهوایی را براساس نیازی که در طول جنگ ۸ ساله ایجاد شد در دستور کار قرار داد و در نهایت با روش مهندسی معکوس اولین توپ ضدهوایی ایران ساخته شد، اما بعد‌ها با ترکیب دانش داخلی و تکنولوژی روز جهان نمونه‌های جدیدتر ساخته شد که یکی از آن‌ها توپ مصباح ۱ است.

مصباح ۱ دست برتر ایران در شکار موشک‌های متجاوز

نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران جهت رفع نیاز خود در مقابله با پرنده‌ها، راکت‌ها و موشک‌ها باید سلاحی مناسب را تولید می‌کرد که با فعالیت‌های قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) در سال ۸۹ سامانه مصباح ۱ ساخته شد تا بتوان از آن برای مقابله با تهدید‌های موشکی استفاده کرد، دانش ساخت چنین سلاحی پیشرفته است و دستیابی به این دستاورد ارزشمند تعجب کارشناسان نظامی جهان را برانگیخت.

توپ ضدهوایی مصباح ۱ یک توپ کششی است که به‌ وسیله سیستم هدایت خود اهداف را شناسایی، رهگیری و منهدم می‌کند، اما نکته مهم این است که این سلاح می‌تواند در تمام زوایا به دنبال هدف بگردد یعنی این سامانه بر شاسی چرخان سوار شده، شاسی که مانند سامانه سماوات (اورلیکن) می‎تواند ۳۶۰ درجه به اطراف بچرخد و از زاویه منفی ۵ درجه تا ۹۲ درجه را پوشش دهد و پس از جمع شدن نیز می‌توان آن را توسط کامیون روی ۴ چرخ کشید.

این توپ ضدهوایی با ۴ توپ Zu-۲۳-۲ که هرکدام ۲ لوله برای شلیک دارد قادر به شلیک ۱۰۰۰ گلوله در دقیقه است و این یعنی مصباح ۱ می‌تواند ۸ هزار گلوله در دقیقه شلیک کند، البته به گفته فرماندهان این سامانه توانایی شلیک ۴ هزار گلوله را دارد یعنی نصف مقدار واقعی که این شاید به خاطر ذخیره مهمات باشد.

در مصباح ۱ به صورت تماما مسلح ۸ خشاب با ظرفیت هر خشاب ۲۰۰ گلوله در وسط و کناره‌های سامانه قرار گرفته و این توانایی را دارد که سامانه در برد ۲.۵ کیلومتر و ارتفاع ۲ کیلومتری با اهداف درگیر و گلوله‌ها را با سرعت ۹۷۰ تا ۹۸۰ متر بر ثانیه پرتاب کند.

نکته بسیار مهم درباره مصباح ۱ سیستم کنترل آتش آن است که از یک رادار، سامانه الکترواپتیکی و حرارتی تشکیل شده که همه آن‌ها روی یک کانتینر نصب شده که مرکز کنترل و هدایت نیز درون آن تعبیه شده است؛ البته مشخصات این سیستم الکترواپتیکی ساخت شرکت صاایران در دسترس نیست، اما با توجه به سامانه‌های مشابه ایرانی می‌توان بردی بین ۱۵ تا ۲۵ کیلومتر برای آن در نظر گرفت.

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز مصباح رادار آن است که از نوع آرایه صفحه‌ای است و با وجود این که اطلاعاتی از آن وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد این رادار فقط وظیفه جستجو و کمک در هدف‌گیری را بر عهده دارد، این یعنی در سامانه مصباح ۱ هدف‌گیری اصلی بر عهده سیستم الکترواپتیکی بوده و رادار تنها نقش جستجو و تا حدی کمک در هدف‌گیری را بر عهده دارد، اما مطمئنا سیستم کنترل آتش توانایی هدایت چندین توپ را به طور همزمان دارد.

نکته مهم دیگر در ساخت چنین سامانه‌ای در داخل کشور به ارزآوری کشور کمک می‌کند، توپ‌ها و شاسی مصباح ۱ از سال‌ها قبل با قیمتی پایین در ایران تولید می‌شدند پس تولید این سامانه علاوه بر جلوگیری از خروج ارز باعث می‌شود تا هزینه تولید کاهش یابد بنابراین خط تولید آن به راحتی قابل راه‌اندازی است.

از طرف دیگر شلیک ۴ هزار گلوله در دقیقه نرخ آتشی به سامانه مصباح ۱ می‌دهد که می‌توان آن را بالاترین سامانه از نظر نرخ آتش در جهان دانست و جالب این که این نرخ آتش با توان شلیک سامانه دفاعی فالانکس آمریکایی برابری می‌کند.

با توجه به نوع هدایت، این سامانه را می‌توان اتوماتیک دانست که این ویژگی باعث می‌شود نیاز به اپراتور برای هدف‌گیری برطرف شود و فقط تنها با حضور یک نفر فرآیند شلیک انجام می‌شود و از طرف دیگر برای کشف و رهگیری اهداف از چندین سامانه در مصباح ۱ استفاده شده تا بقاپذیری سامانه به شدت افزایش پیدا کند.

همان‌گونه که گفته شد توپ ضدهوایی مصباح ۱ کششی است یعنی برای جابه‌جایی نیاز به کشنده‌ای، همچون کامیون بوده و این باعث می‌شود تا در کمترین زمان پس از شلیک به مکان دیگری منتقل شود و جالب این است که از آن می‌توان بر روی خودروی رزهی شنی‌دار مناسب استفاده کرد. یعنی اگر این سامانه به همراه موشک‌های زمین به هوای میثاق یا شهاب ثاقب باشد نیرو‌های عمل‌کننده می‌توانند از آن در پشتیبانی نزدیک از نیرو‌های زرهی و پیاده استفاده کنند که توان قابل ملاحظه‌ای به نیروی زمینی خواهد داد.

باید گفت دستیابی به فناوری ساخت مصباح ۱ در اوج تحریم‌های اقصادی، سیاسی و نظامی علاوه بر اینکه دستاوردی ارزشمند در دفاع از مراکز مهم نظامی و هسته‌ای کشور بوده، بستر ساخت جدیدترین سامانه‌های پدافندی روز را هم در کشور امکان‌پذیر کرده است.

این اولین گام جمهوری اسلامی ایران در ساخت سامانه‌های ضدهوایی است و قطعا با وجود جوانان انقلابی و متخصص در آینده بسیار نزدیک کشورمان امن‌ترین آسمان جهان را با تجهیز شدن به پیشرفته‌تر شدن سلاح‌های روز دنیا خواهد داشت.

انتهای پیام/