‌به گزارش  خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، پیش خودشان گمان کرده بودند کار کشور تمام است، می‌آیند، حمله می‌کنند، با خاک یکسان می‌کنند و آب هم از آب تکان نخواهد خورد، صدام بارها اعلام کرده بود که یک هفته ای به تهران می رسد. اما دست تقدیر سرنوشت دیگری را رقم زد.

تصمیم از مدت‌ها قبل از سمت ابرقدرت‌ها گرفته شده و قرار بود که در ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹ صدام رئیس جمهور وقت عراق را برای براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران جلو بیندازند؛ همان روز بود که صدام حسین در برابر دوربین رسانه‌ها با پاره کردن قرار داد الجزایر، تجاوز به کشورمان را علنی کرد.

این روز اگرچه شروع رسمی جنگ تلقی می‌شد، اما تحرکات عراق از مدت‌ها قبل نشان از یک جنگ قریب الوقوع می‌داد؛ چرا که رژیم بعث عراق قبل شروع حملات گسترده خود، بیش از ۱۵ ماه عملیات نامنظم علیه کشورمان انجام داد. به همین جهت اولین دستورالعمل گسترش ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۷ آبان ماه سال ۵۸ در ارتباط با بحران مرزی در غرب و جنوب غربی کشور صادر شد و نیروی‌های زمینی، هوایی، دریایی، ژاندارمری و شهربانی وقت، حرکات نیرو‌های عراقی را تحت نظر داشتند و نیروی زمینی ارتش نیرو‌های اطلاعاتی خود را در منطقه خوزستان و غرب، فعال‌تر کرده بود.

حالا در حالی که فقط ۱۹ ماه و ۱۸ روز از عمر انقلاب اسلامی می‌گذشت؛ جنگی از سمت بزرگ‌ترین قدرت‌های جهان و به نمایندگی صدام بر کشورمان تحمیل شد؛ جنگی که صدام آن را «یوم الرعد» نام نهاد، اما در کشور ما به «دفاع مقدس» لقب گرفت.

در نهایت ارتش عراق در ساعت ۱۳:۳۰ روز ۳۱ شهریورماه با وارد کردن ۱۹۲ فروند جنگنده، ۱۲ لشکر مجهز پیاده و زرهی و ۳۰ تیپ مستقل خود در استان‌های کرمانشاه، ایلام و خوزستان جبهه‌ای به طول ۱۲۰۰ کیلومتر را گشود و این در حالی بود که تنها لشکر ۸۱ زرهی، لشکر ۹۲ زرهی، تیپ ۸۴ پیاده خرم‌آباد و تیپ ۳۷ زرهی را در مقابل خود داشت که استعداد کل این یگان‌ها کمتر از ۵۰ درصد بود. اما نیروی زمینی ارتش با پشتیانی نیروی هوایی با همین تجهیزات و نیروها، مقابل ارتش مجهز و تا بن دندان مسلح عراق، مقاومت دلیرانه کرد که دشمن و کشور‌های معاند را متعجب کرد.

نیرو‌های ایران با به اجرا در آوردن عملیات تأخیری توانستند در موقعیت مناسب پدافندی، ارتش متجاوز عراق را از ادامه پیشروی بیشتر به سوی اهداف از پیش تعیین شده باز دارند و به جز در محدوده خرمشهر و سوسنگرد، در سایر مناطق ناگزیر به اتخاذ پدافند اجباری شد و در واقع ارتش مجهز عراق، آثار مقاومت و شهادت طلبی ارتش ایران را درک و اولین ضربه کاری را احساس کرد و ماشین جنگی‌اش زمین‌گیر شد. «کارتر» رئیس جمهور وقت آمریکا در همان روز شروع جنگ در یک کنفرانس خبری که با عجله برگزار شده بود، گفته بود: «امیدواریم مسئولان ایران بر سر عقل آمده باشند.»

امیرسرتیپ عبدالله نجفی در بخشی از کتاب خاطرات خود با عنوان «پا به پای آزادگان» با اشاره به پیام آیت‌الله خامنه‌ای در پی تهاجم رژیم بعث عراق به خاک ایران در آخرین روز تابستان ۱۳۵۹ می‌گوید: در آن شرایط اولین کسی که در رادیو تلویزیون حاضر شد و برای ملت عزیزمان پیامی داد؛ امام جمعه وقت تهران، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بود. ایشان در پیام جالب و به یادماندنی خود، ضمن بیان تجاوز نیرو‌های مزدور عراق به ایران، اعلام داشتند که ارتش جمهوری اسلامی ایران به این تجاوزات پاسخ قاطع خواهد داد. این اولین پیامی بود که در مورد جنگ، از رادیو تلویزیون ایران پخش شد. من وقتی این پیام را شنیدم احساس آرامش کردم. هر کس که این پیام را می‌شنید چنین احساسی پیدا می‌کرد.

در همان شب، تلویزیون پیام امام خمینی (ره) را هم پخش کرد. ایشان معمولا در ۳۱ شهریور در رابطه با بازگشایی مدارس، صحبتی می‌کردند که در آن اشاره‌ای هم به شروع جنگ داشتند. منتهی روح بزرگ ایشان باعث شده بود که اصلا تهاجم عراق را اول مطرح نکردند؛ اول همان بحث آغاز کار مدرسه‌ها را مطرح کردند. در حاشیه بحث، حمله عراق به ایران را هم مطرح نمودند که آن پیام هم آرامش بخش و هم تهییج کننده بود.

به گمانشان پس از نیم ساعت کمر ایران می‌شکست

وفیق السامرایی از فرماندهان سازمان اطلاعات عراق، لحظه رسمی شروع جنگ را اینطور روایت می‌کند: «ظهر ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰، ۱۹۲ هواپیمای جنگنده نیروی هوایی عراق پرواز کردند سمت هدف‌هایشان در خاک ایران، همزمان فرمانده کل قوا، صدام حسین، چفیه قرمز به سر و نوار فشنگ به کمر بی‌آنکه درجات نظامی‌اش را نصب کند، وارد اتاق عملیات شد. عدنان خیرالله وزیر دفاع به او گفت: سرور من، جوان‌ها بیست دقیقه قبل به پرواز درآمدند و صدام گفت: تا نیم ساعت دیگر کمر ایران، خواهد شکست.»

برای اولین مرتبه در اخبار ساعت ۱۴ روز ۳۱ شهریورماه خبر بمباران فرودگاه مهرآباد تهران، برای مردم پخش شد. روزنامه کیهان درباره حال و هوای فرودگاه و اتفاق‌های رخ داده در آن روز، نوشت: «یکی از کارمندان هواپیمایی گفت که به هنگام مراجعت از فرودگاه به خانه متوجه شدم ۳ فروند هواپیما با فاصله نسبتاً کمی بر فراز فرودگاه در حال پرواز هستند. از آنجایی که حدس می‌زدم هواپیما‌ها خودی باشند چندان توجهی نکردم، تا اینکه صدای انفجار برخواست و آنگاه متوجه شدم که بمب انداخته‌اند. یک شاهد دیگر درباره نوع هواپیما‌های بمباران شده در این حمله گفت که دو هواپیما در این هجوم دچار آسیب شده‌اند که یکی از آن‌ها هواپیمای ۷۰۷ و متعلق به شرکت هواپیمایی بود و دیگری یک فروند هواپیمای سی ۱۳۰ بود. او همچنین گفت که هواپیما‌های دشمن ۳ فروند و از نوع میگ بوده است.»

در پی حمله هوایی دشمن به خاک ایران؛ در همان روز نیروی هوایی ارتش ایران بزرگ‌ترین عملیات هوایی خود را علیه عراق انجام داد. آیت‌الله خامنه‌ای، نماینده امام در شورای عالی دفاع، صبح این روز ضمن گزارشی به مجلس اظهار داشتند که نیرو‌های هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از صبح حدود پانزده مرکز مهم نظامی عراق، از جمله جنوب بغداد و شهر موصل را هدف قرار داد. در این عملیات ۱۴۰ هواپیما ماموریت داشتند که تقریباً همگی به سلامت برگشته‌اند و از چند فروند اطلاعی در دست نیست. از بعد از ظهر ۳۱ شهریور که حملات هوایی عراق شروع شد تا نیمه شب، ۱۰ میگ عراقی سرنگون شد و یک فانتوم از ایران آسیب دید و برنگشت. یکی، دو ساعت بعد از حمله عراقی‌ها، حملات هوایی ایران شروع شد.

«آنتونی کردزمن» کارشناس آمریکایی معتقد است: «به نظر می‌رسید عراق با توجه به این حقیقت، حمله هوایی را انجام داد که فقط ۱۸ تا ۵۰ درصد هواپیما‌های جنگی ایران عملیاتی‌اند و ساختار فرماندهی این کشور در وضع نابسمانی است. عراق فراموش کرده بود که جنگ اعراب و اسرائیل نشان داد حتی بهترین نیروی هوایی هم نمی‌تواند یک نیروی هوایی دیگر را در داخل پایگاه‌هایش وقتی خوب پناه گرفته باشند، نابود کند. عراق محدودیت‌های عملیاتی هواپیما‌های جنگی‌اش را نیز نادیده گرفته بود. توان هوایی عراق ۸۰ تا ۹۰ سورتی پرواز به مدت حداکثر سه روز بود، در صورتی که برای رسیدن به هدفش نیاز به صد‌ها سورتی پرواز در روز داشت. آن‌ها تمام جنگنده‌ها و بمب افکن‌هایشان را به میدان آوردند و ادعا کردند خسارت سنگینی به ایرانی‌ها زده‌اند، اما در واقع اولین شکست عراق همین حمله هوایی بود. به عنوان مثال در حمله به فرودگاه مهرآباد، بمب‌ها به شکل پراکنده در منطقه وسیع پرتاب شده بود که حتی در مواردی که به باند‌ها هم خورده بود، خسارت محدودی داشت. پایگاه‌های ایران به خوبی طراحی شده بودند.»

در خاطرات روز شروع جنگ آمده است: «عملیات هوایی عراق کاملا ناموفق بود، اما ایرانی‌ها را وحشت زده کرد، چون غافلگیر شدند. مردم ایران هنوز نمی‌دانستند چه شده است. کم تر از دو ماه از کشف کودتای نقاب می‌گذشت و بسیاری به گمان کودتایی دوباره به پادگان‌ها ریختند تا نظامیان کودتاچی را سرکوب کنند، اما خبر رسید عراق حمله کرده است.»

در کتاب «انقلاب در بحران» آمده است که: «مردم شعله‌های آتش را در نقاط مختلف شهر تماشا می‌کردند. همه مضطرب بودند، حتی نماینده‌های مجلس که فریاد می‌زدند: پس نیرو‌های نظامی ما کجا هستند؟ همان روز آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس به دیدار امام خمینی (ره) رفت. امام آرام و مطمئن بود و می‌گفت صدام مرگ خودش را نزدیک کرد. آنقدر نیرومند و مصمم این را گفت که هاشمی هم روحیه گرفت».

اما فقط فرودگاه مهرآباد تهران نبود که مورد حمله جنگنده‌های عراقی قرار گرفت. در ساعت ۱۳:۴۵ ؛ ۶ هواپیمای میگ عراقی باند فرودگاه اهواز را بمباران کردند. خبرنگار کیهان از اهواز گزارش داده بود: «این واقعه در حالی اتفاق افتاد که حدود ۶۰۰ نفر در فرودگاه حضور داشتند. بر اثر این حمله قسمتی از باند فرودگاه اهواز ویران شد و چند تن نیز زخمی شدند.»

حدود ساعت یک و ۵۰ دقیقه، ۸ میگ عراقی، فرودگاه و چند نقطه حساس دیگر شهر تبریز را با ۱۱ راکت مورد حمله قرار دادند؛ در پی این حمله یک فروند هواپیمای مسافربری تهران – تبریز که قرار بود ساعت ۲ بعدازظهر در فرودگاه تبریز به زمین بنشیند تغییر مسیر داده و در اصفهان به زمین نشست. همزمان با این واقعه فرودگاه همدان و پایگاه هوایی نوژه این شهر نیز مورد حمله جنگنده‌های عراقی قرار گرفت و خساراتی به آن وارد شد. در همین حال خبرگزاری پارس اعلام کرد که مسئولان فرودگاه شیراز به دلایل امنیتی پرواز‌های عادی شرکت هواپیمایی ایران (هما) از فرودگاه شیراز را نیز تا اطلاع ثانوی لغو کرده‌اند. فرودگاه‌های بوشهر، آبادان، کرمانشاه، فرودگاه‌های سنندج و مرکز سپاه، پایگاه نوژه، جزیره مینو، اسلام آباد و اصفهان از دیگر نقاطی بودند که مورد حمله جنگنده‌های عراقی قرار گرفتند.

همزمان با آغاز عملیات هوایی، نیروی زمینی عراق از سه جبهه و در هر جبهه با یک سپاه، حمله زمینی خود را شروع که سپاه اول از جبهه شمالی، سپاه دوم از جبهه میانی و سپاه سوم از جبهه جنوبی پیشروی خود را آغاز کردند. در همان روز‌ها بود که آیت الله خامنه‌ای (مدظله العالی) به عنوان نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع، در پیام رادیویی اعلام کردند: «دولت دست نشانده و مزدور عراق؛ تجاوز هوایی را به حریم جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد و به چند پایگاه هوایی حمله کرده است. ما تاکنون نخواسته بودیم حمله کنیم، اما ارتش جمهوری اسلامی تجاوز این بعثی‌های دست نشانده را تحمل نمی‌کند و درس تلخی به صدام خواهد داد.»

علیرغم کارشکنی‌های رئیس جمهور وقت یعنی ابوالحسن بنی‌صدر، پس از حملات عراق؛ دفاع مقدسِ مردم مسلمان و انقلابی ایران شکل گرفت و نیرو‌های جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. حماسه دفاع مقدسی که دو هزار و ۸۸۷ روز در طی ۸ سال در وسعتی به طول هزار و ۳۵۲ کیلومتر انجام گرفت برکات و دستاورد‌های بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد.

ارتش بعث عراق در دوران جنگ تحمیلی علیه ایران جنایت‌های بزرگی نظیر فاجعه شیمیایی حلبچه، بمباران شیمیایی شهر‌های ایران، حمله به مدارس، به شهادت رساندن اسرای ایرانی، حمله به مراکز درمانی، حمله به هواپیما‌های غیرنظامی و غارت مناطق اشغالی ایران را رقم زد که کشورمان در برابر هیچ یک از آن‌ها قد خم نکرد و پس از هشت سال حتی نگذاشت یک وجب از خاک ایران نصیب دشمن شود و به صدام و دار و دسته‌اش فهماند که هر کشوری که آغازکننده جنگ باشد؛ لزوما پایان دهنده‌ آن نخواهد بود.

انتهای پیام/