به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، چرخه تولید، بسته بندی و فرآوری گیاهان دارویی علاوه بر ایجاد اشتغال می‌تواند درآمد زایی بسیار خوبی برای شهرستان گناباد و استان داشته باشد، اما این ظرفیت عظیم در نبود سرمایه گذاری مناسب و صنایع بسته بندی و فراوری همچنان در قالب سنتی مانده است.

ظرفیت کاشت و فراوری گیاهان دارویی اگر به صورت علمی و کارشناسی مدنظر مسئولان قرار بگیرد می‌تواند نرخ بیکاری را در گناباد به طور چشمگیری کاهش دهد.

گیاهان دارویی یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی در گناباد است، توجه به این گونه‌های بومی می‌تواند نقش مهمی در درآمدزایی و ارزآوری داشته باشد. تجارت گیاهان دارویی سالیانه بیش از صد‌ها میلیارد تومان تخمین زده شده و کشور ما منبع غنی از گیاهان دارویی است، گیاهان دارویی در طب سنتی نیز مورد استفاده اطبا قرار می‌گیرد. سماق، ریواس، گل‌محمدی، زعفران، زیره، گل گاوزبان، آویشن، ختمی، نعناع، گشنیز و ... در صدر گیاهان دارویی گناباد قرار دارد و می‌توان گفت تعدد گونه‌های گیاهی در این شهرستان موجب شده است که این شهرستان قطب تولید گیاهان دارویی در استان محسوب شود.

خانیک مهد سماق کشور

محمد موثق یکی از اهالی روستای خانیک که مهد سماق کشور است، گفت: ۲۷ سال پیش از تهران به گناباد مهاجرت و کار کشاورزی را از همان زمان در روستای آبا و اجدادی ام خانیک با کاشت ۷۰ نهال سماق آغاز کردم و هم‌اکنون این تعداد به ۳۵۰ درختچه سماق افزایش یافته است.

او افزود: متاسفانه به دلیل فرآوری نشدن محصولات گیاهان دارویی همه مردم به خام فروشی روی آورده‌اند که در این میان دلالان و واسطه‌ها، سود بسیاری به دست می‌آورند.

علی موذنی کارشناس اداره باغبانی و تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گناباد گفت:ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی گناباد مانند نوع خاک، دمای هوا و مکان جغرافیایی، شرایطی را پدید آورده‌است که این شهرستان به عنوان یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی در کشور شناخته شود.

او افزود: استفاده از گیاهان دارویی در این منطقه رواج دارد و دانش شناخت و نحوه استفاده از این گیاهان نسل به نسل همانند یک میراث منتقل شده است، به نحوی که آن را می‌توان جزئی از عادات غذایی مردم این سرزمین به شمار آورد. همچنین پرورش گیاهان دارویی در این شهرستان بستر مناسبی را برای ایجاد اشتغال فراهم آورده است.

کارشناس اداره باغبانی و تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گناباد ادامه داد:کشت گیاهان کم آب بر با توجه به سکونت حدود ۵۰ درصد جمعیت گناباد در روستا‌ها و امرار معاش آن‌ها از طریق کشاورزی و بهره‌وری در منابع آب و صرفه اقتصادی بالا، به عنوان یکی از اهداف جهاد کشاورزی شهرستان گناباد در دستور کار قرار گرفته است.

برگزاری دوره‌های آموزشی و راهنمایی افراد متقاضی


علیرضا حسین زاده مدیر جهاد کشاورزی گناباد گفت: زیره سبز، گل‌محمدی، خاکشیر، آویشن، نعناع فلفلی، رزماری، استوقودوس، بابونه، ختمی، پنیرک، شیرین بیان، چای ترش، خارشتر، کاسنی، همیشه بهار، سرخارگل، آلوئه ورا، گل گاوزبان و کتیرا از مجموعه گیاهان دارویی است که زمینه پرورش آن‌ها در این شهرستان وجود دارد.

او افزود: گل گاوزبان و زعفران گناباد نیز کیفیت مطلوبی دارد و مورد استقبال فراوان مصرف‌کنندگان قرار گرفته است.

مدیر جهاد کشاورزی گناباد ادامه داد: حوزه گیاهان دارویی چند سالی است که مورد توجه مردم قرار گرفته است و ما هم در این حوزه برای ترویج آن اقداماتی شامل برگزاری دوره‌های آموزشی و راهنمایی افراد متقاضی فعالیت در این زمینه به صورت رایگان انجام داده ایم.


نبود سرمایه‌گذاری و صنایع بسته بندی

حسین زاده بیان کرد:مهم‌ترین مشکل در گناباد، نبود سرمایه‌گذاری و ایجاد نشدن صنایع بسته‌بندی و فراوری گیاهان دارویی، توسعه صادرات و استفاده از روش‌های نوین کاشت است.

او تصریح کرد: خام‌فروشی این محصولات نیز باعث وارد شدن آسیب فراوان به صنعت گیاهان دارویی و اقتصاد شهرستان شده است، زیرا که بخش گسترده این تولیدات بدون فراوری به خارج از کشور صادر می‌شود در حالی که با ایجاد کارخانه‌های فراوری گیاهان دارویی می‌توان به ایجاد اشتغال در منطقه نیز کمک کرد.

این مقام مسئول تاکید کرد: در صورت جذب سرمایه گذار و فراوری آن، زمینه صادرات ۴۰ درصد از این محصولات نیز مهیا خواهد شد.


وجود بیش از ۲۰۰ گونه گیاه دارویی

محمدرضا نخعی مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد گفت: از سطح ۵۷۰ هزار هکتار مساحت گناباد، ۷۰ درصد آن عرصه‌های منابع طبیعی است یعنی حدود ۳۸۰ هزار هکتار، که بیش از ۲۰۰ گونه گیاه دارویی در آن پراکنش دارد.

او افزود: با توجه به وجود دانش بومی در حوزه گیاهان دارویی در گناباد از بعد کاشت، داشت و برداشت، امروزه اقبال جامعه به سمت کشت و بهره‌برداری گیاهان دارویی افزایش یافته است و گیاهان دارویی نظیر سماق، ریواس، آویشن، گل زفا، استوقودوس، زیره کوهی، بنه و بادامشک در گناباد به وفور یافت می‌شود و با توجه به سیاست‌های کلان سازمان، جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، توجه ویژه‌ای به اشتغال زایی گیاهان دارویی شده است.

مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد ادامه داد: به لحاظ جایگاه خاستگاه گیاهان دارویی در خراسان رضوی، گیاه سماق در این شهرستان با سطح زیرکشت هزار و ۱۰۰ هکتار، مقام اول را در این استان دارد و طبق بررسی‌های کارشناسان، سماق گناباد به عنوان با کیفیت‌ترین سماق در ایران و حتی جهان شناخته می‌شود.

وجود گیاهان دارویی یک ظرفیت عالی

حامد قربانی فرماندار گناباد گفت:وجود گیاهان دارویی در گناباد یک ظرفیت عالی در این شهرستان است که باید با یک برنامه بلند مدت و همکاری دستگاه‌ها و حمایت از تولیدکنندگان، برای برند سازی گیاهان دارویی و استفاده از این ظرفیت گام برداشت.

او با اشاره به وجود ۱۱ گونه مهم گیاه دارویی در سطح شهرستان افزود: سماق، ریواس، زیره سبز، زعفران در گناباد به صورت گسترده‌ای در حال تولید است که هر کدام در نوع خود بسیار بی نظیر است؛ به طور مثال سالیانه از ۲۵۰ هکتار سطح زیر کشت سماق در سطح شهرستان، حدود ۳۷۵ تن محصول تولید می‌شود که یک برند ارزشمند برای شهرستان است.

فرماندار گناباد با اشاره به برگزاری موفق استارتاپ ویکند صنعت گیاهان دارویی و مغذی کشور که پارسال به همت دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد، ادامه داد: باید تلاش کنیم تا گیاهان دارویی شهرستان گناباد به عنوان برند‌های معتبر گیاهان دارویی معرفی شوند.

قربانی بیان کرد: در این بحث یک سری وظایف بر عهده دستگاه‌های اجرایی است که همانند یک زنجیره، تکمیل کننده هم است و باید بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌های موجود به هدف نهایی که برند سازی گیاهان دارویی شهرستان است، برسیم.

او با بیان این که اقدامات ارزشمندی در حوزه گردشگری سلامت در گناباد انجام شده، تصریح کرد: می‌توانیم در این حوزه به یک قطب گردشگری سلامت کشور تبدیل شویم و می‌توان با ایجاد دبیرخانه دائمی گیاهان دارویی، زمینه ارتقای وضعیت اقتصادی در این حوزه را فراهم کرد.

جواد باذلی رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد نیز گفت: یکی از راهکار‌های گردشگری سلامت در ابعاد مختلف، توسعه گردشگری مبتنی بر گیاهان دارویی و طب سنتی است که می‌تواند با سیاست گذاری‌های کلان به مرحله اجرایی برسد.

او افزود: در دو بند اصلی از سند چشم‌انداز ۲۰ ساله توسعه کشور بر دست یابی کشور به جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقه با تأکید بر ارتقای نسبی درآمد اشتغال در زمینه‌های مختلف و توسعه گردشگری در ابعاد مختلف اشاره شده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد ادامه داد: یکی از ابعاد اصلی در توسعه کشور، حوزه گردشگری است که این موضوع در حوزه‌های متفاوتی قابلیت اجرایی دارد.

باذلی بیان کرد: با توجه به رسالت‌ها و همچنین توانمندی‌های دانشگاه، تاکید ما بر گسترش گردشگری سلامت است که این مهم نیاز به همکاری سازمان‌ها و واحد‌های مختلف شهرستان دارد.

او تصریح کرد: شهرستان گناباد به رغم این که یکی از مناطق کمتر توسعه یافته کشور است، ولی بضاعت‌ها و توانایی‌های خیلی خوبی دارد که اگر این توانمندی‌ها را بشناسیم و اقدامات و فعالیت‌های مناسبی را برای رشد آن‌ها انجام دهیم، می‌توانیم با استفاده از این ظرفیت به اهداف اصلی در سند چشم انداز ۲۰ ساله برسیم.

باذلی اظهار کرد: برخی از گیاهان دارویی گناباد شاید مرغوب‌ترین و عالی‌ترین نوع و گونه خودش در سطح کشور‌های منطقه باشد که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

---

بیشتر بخوانید

---

او وجود دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در گناباد را یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های این شهرستان برشمرد و تصریح کرد: ورود پژوهشگران و اعضای هیئت علمی به این موضوع می‌تواند در شناسایی بهتر ویژگی‌های گیاهان دارویی منطقه مؤثر واقع شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد گفت: با استفاده از ظرفیت‌های مرکز رشد فناوری گیاهان دارویی دانشگاه، شرایط برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور که بتوانند در زمینه گیاهان دارویی و دیگر موارد مرتبط فعالیت کنند، فراهم شده است.

او افزود: پارسال نخستین استارتاپ ویکند گیاهان دارویی و مغذی کشور را در گناباد برگزار کردیم که در واقع آغازگر ایده‌پردازی در این زمینه بوده و خوشبختانه چند مورد از ایده‌های ارائه شده به سمت ایجاد هسته‌های فناور رفت تا زمینه تجاری سازی‌های لازم را فراهم کند.


راه اندازی مرکز آزمایشگاه جامع تحقیقات گیاهان دارویی

شهلا خسروان معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گناباد نیز گفت:با توجه به اهمیت موضوع گیاهان دارویی و تحقیقات در این معاونت، مرکز آزمایشگاه جامع تحقیقات این دانشگاه در مرکز رشد فناوری برای استادان و محققان و پژوهشگران با مبلغ حدود ۱۴ میلیارد ریال راه اندازی شده است.

او با بیان این که با راه‌اندازی این آزمایشگاه، ضمن افزایش فضا‌های تحقیقاتی، امکانات و تجهیزات به روز و استانداردی در اختیار محققان قرار می‌گیرد، افزود: امیدواریم که راه‌اندازی آزمایشگاه جامع تحقیقات دانشگاه، در ارتقای پژوهش‌های کاربردی و موثر استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حوزه علوم پزشکی موثر باشد.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گناباد ادامه داد: آزمایشگاه با بهره‌مندی از بهترین و با کیفیت‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی، یکی از مجهز‌ترین و مدرن‌ترین آزمایشگاه‌های منطقه خواهد بود که بستر مناسبی برای تحقیقات در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه گیاهان دارویی فراهم می‌کند.

خسروان بیان کرد: با این اقدام، یک ظرفیت ویژه و خاص با تمرکز بر حوزه گیاهان دارویی و بستر بسیار مناسبی برای انجام تحقیقات این نوع گیاهان فراهم می‌شود که می‌تواند با برندسازی، زمینه استفاده حداکثری از گیاهان دارویی را ایجاد کند.

او تصریح کرد: راه‌اندازی سلامتکده‌های طب سنتی، از دیگر برنا‌مه‌های دانشگاه در این زمینه است که امیدوارم با دریافت مجوز‌های لازم و استفاده از توان اعضای هیئت علمی دانشگاه، بتوانیم به عنوان یکی از شهر‌های پیشتاز در زمینه طب سنتی اقدامات مؤثری را انجام دهیم.

محمد صفایی نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: با توجه به وضعیت آب و هوای شهرستان گناباد، ظرفیت بالا برای تولید گیاهان دارویی و کیفیت بالای محصولات تولید شده کشت این نوع گیاهان در مناطق مختلف شهرستان توصیه می‌شود.

او افزود: شهرستان گناباد دارای گیاهان دارویی کمیاب و منحصر به فرد است و اگر تشکل‌ها و NGO‌ها در راستای تولید گیاهان دارویی فعال‌تر عمل کنند، می‌توانیم به سادگی در بازار جهانی گیاهان دارویی به موفقیت‌های چشمگیری برسیم.

این نماینده مجلس ادامه داد: با بهره گیری از کارشناسان و متخصصان گیاهان دارویی باید ظرفیت‌های دارویی شناسایی شود تا بتوانیم گیاهان دارویی مورد نیاز را استخراج کنیم و این در حالی است که دولت باید با حمایت ویژه از بخش خصوصی، علاوه بر ایجاد فرصت‌های اشتغال در این زمینه، مقدمات ارزآوری را نیز فراهم کند.


انتهای پیام//م. م