به گزارش خبرنگار حوزه احزاب و تشکل‌های گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، رحلت مشکوک فرزند ارشد امام خمینی (آقا مصطفی خمینی) موجبات آزرده خاطر شدن بیشتر مردم خسته از رژیم شاه را فراهم آورد؛ در مجالس یادبود آن بزرگوار مردم داغ دل گشودند و کینه‌شان از رژیم پهلوی بیشتر شد؛ از همین رو نیز رژیم پهلوی در صدد برآمد تا با نقشه‌ای چهره امام خمینی (ره) را نزد مردم خدشه دار کند؛ نقشه‌ا‌ی که البته تاریخ نشان داد نتیجه معکوس به همراه داشت.

نقشه‌ای که نتیجه معکوس داشت 

 اواسط دی ماه سال  ۱۳۵۶ بود که پاکتی مهر و موم شده از دفتر امیر عباس هویدا وزیر دربار شاه، به داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی سپرده و او هم نامه را برای انتشار به روزنامه اطلاعات  فرستاد. در ابتدا صاحب امتیاز این روزنامه که نامش مسعودی بود مفاد این یادداشت را برای روزنامه خود خطرناک دانست، زیرا احتمال می‌داد که موجبات واکنش شدید علما و روحانیون را فراهم آورد ؛ اما در تماس‌هایی که از جانب وزیر اطلاعات و نخست وزیر با او صورت گرفت دریافت که دستور درج این مقاله مستقیما از طرف شاه اعلام شده است؛ مقاله‌ای تحت عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» به قلم «احمد رشیدی مطلق».

در مقاله مذکور بی حجابی نوعی فضیلت تلقی شده و حجاب کهنه پرستی و ارتجاع سیاه معرفی شده بود؛ علاوه بر این با توهین  به ساحت مرجع عالم تشیّع، امام خمینی (قدس سره) قیام مردمی قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲، را نوعی توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی کرده بود.

این مقاله باعث شد تا آتش زیر خاکستر مردم قم مجددا شعله ور شود؛ مدرسان حوزه علمیه قم پس از خواندن این مقاله در بیت آیت الله حسین نوری گرد آمدند تا اقدامی هماهنگ ضد رژیم پهلوی ایجاد کنند و پس این گردهمایی تصمیم گرفتند تا در هجدهم دی ماه درس‌های حوزه را تعطیل کنند.

در گزارش ساواک درباره وقایع آن روز آمده است که «در تظاهرات امشب به عنوان اعتراض، حدود ۱۰۰ عدد روزنامه‌ی اطلاعات را پاره کردند. ضمناً به عنوان اعتراض نسبت به توهینی که در روزنامه‌ی اطلاعات به خمینی شده بود، کلیه‌ی درب‌های حوزه تعطیل بود».

حسین کنعانی مقدم دبیرکل حزب در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان در این باره گفته است: با توجه به اینکه شخصیت امام خمینی (ره) در بین روحانیان و عموم مردم روز به روز اثرگذارتر می‌شد تا جایی که مردم حتی حاضر بودند جان خود را برای ایشان فدا کنند؛ از همین رو نیز ساواک در تلاش بود تا با تزریق افکار مسموم  جایگاه امام خمینی (ره) را متزلزل کند؛ اما بلافاصله  به سبب این اقدامات سخیف مورد خشم آزادمردان قرار گرفت و این توطئه خنثی شد.

محمد حسن قدیری ابیانه سفیر اسبق کشورمان هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره بیان کرد: این در حقیقت یک مقدمه‌ای بود برای ادامه حرکات بعدی بر ضد امام خمینی (ره) و نهضت اسلامی تا اگر اقدامی صورت نپذیرفت اقدامات وسیع‌تری به جز مقاله نویسی بر ضد نهضت اسلامی شکل بگیرد؛ اما با انتشار آن مقاله شاهد قیام مردم در نوزدهم دی ماه بودیم که این قیام در حقیقت به یک سلسله مبارزاتی برای سقوط رژیم پهلوی شد.

پس از این اتفاق مردم به سمت منزل آیت الله گلپایگانی حرکت کردند و وی هم برای سخنرانی به جمع مردم آمده و با خواندن آیه (انا لله و انا الیه راجعون) گفت که «ما هم از وارد شدن این ضایعه بزرگ بر جامعه روحانیت و بر فقه و اجتهاد خبردار شدیم. این‏ها اشتباه می‏ کنند؛ این‏ها فکر نکنند ما دیگر سکوت کرده ‏ایم و چیزی نخواهیم گفت و دست بر می‏ داریم. این‏ها باید بدانند که اگر سر نیزه را حتی به زیر گلوی ما بگذارند، ما حرفمان را می‏ زنیم».

سپس راهپیمایان در مقابل منزل مرحوم علاّمه طباطبایی (قدس سره) تجمع کرده و سپس به منزل آیت الله مکارم رفتند که در این باره گفت: «مسأله، مسأله‌ هتاکی نسبت به آیت الله العظمی آقای خمینی نیست، این در واقع هتاکی به تمام مقدسات و به همه‌ ماست ... طلاب نباید از همدیگر جدا شوند و باید وحدت داشته باشند. اگر بناست زنده بمانیم، همه باید زنده بمانیم و اگر بناست بمیریم، همه باید بمیریم، جدایی بین ما نخواهد بود.» بعد از آن هم به منزل آیت الله وحید خراسانی رفتند که آیت الله وحید درباره مسأله‌ آزادی زن و جایگاه آن در اجتماع از نظر اسلام سخنرانی کرد.

جمعیت روز به روز افزایش پیدا می‌کرد و  تجمع بیشتر می‌شد؛ با ورود مردم به خیابان صفائیه، پلیس از ادامه‌ حرکت جلوگیری کرد؛ در همین لحظه بود که دو نفر از ماموران ساواک برای اینکه تظاهرات مردم را به آشوب بکشند شیشه یکی از بانک‌ها را شکستند و برخورد نیروها با مردم به خشونت کشیده شد. پلیس ابتدا با باتوم و سپس با شلیک تیرهوایی و بعد از آن با تیراندازی مستقیم، مردم را هدف قرار داد و دفتر نمایندگی روزنامه‌ اطلاعات و حزب رستاخیز هم به آتش کشیده شد.

وقتی پیش بینی امام خمینی (ره) محقق شد

خبر حوادث قم به سرعت در سراسر کشور پخش شد و مردم روز به روز خشمگین تر می‌شدند؛ تا جایی که بازار اصفهان از چهارشنبه، ۲۱ دی ماه به مدت شش روز و  نجف‌آباد دو روز تعطیل بود. در مشهد هم تظاهرات گسترده‌ای در خیابان نادری صورت گرفت و علمای تهران هم اعلامیه‌ای با امضای حدود ۱۲۰ نفر صادر کردند و به نخست‌وزیری فرستادند.

در بهمن ماه همان سال هم اعلامیه‌ای از سوی روحانیان مبارز خارج از کشور درباره‌ انعکاس خواسته‌های ملت ایران به دبیرکل سازمان ملل متحد فرستاده شد و هم‌زمان در کشور نیز پخش شد که در آن از سیاست حمایتی «کارتر» از شاه در مقابل ملت ایران انتقاد شده بود. این اعلامیه با زیر سؤال بردن عملکرد کمیسیون حقوق بشر که هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده بود، این کمیسیون را عملاً در اختیار قدرت‌های بزرگ برای سرپوش گذاشتن به اعمال ننگین خود دانسته بود.

امام خمینی (ره) هم در واکنش به اقدام رژیم و هتک حرمت علما، طلاب و مردم، در پیامی آن را مصیبتی بزرگ خواندند و سرکوب قیام ۱۹ دی را نشانه نزدیک بودن پیروزی انقلاب اسلامی و استیصال رژیم شاه تلقی کردند و از فعالان سیاسی خواستند که از طرح بحث لزوم اجرای قانون اساسی خودداری نمایند، چرا که این امر به مفهوم حفظ نظام سلطنتی خواهد بود در حالی که تمام مشکلات از وجود همان رژیم است و تنها راه باقی مانده سقوط آن است و برای همدردی و جدیت در مبارزه، درس‌های خودشان را به مدت یک هفته تعطیل و مهم‌تر از همه اینکه برای نشان دادن اهمیت مسئله، فریضه‌ مهم نمازجماعت را نیز تعطیل کردند.

حسین کنعانی مقدم دبیرکل حزب در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره گفته است  این شروع انقلاب اسلامی بود که از قم آغاز شد و مردم قم به اعتراض به جنایات رژیم شاه وارد تظاهرات شده اما با سرکوب شاه مواجه شدند؛ اما مبدایی شد که از آن به بعد در هر چهلم این جنایت تظاهراتی در مناطق مختلف کشور نظیر تبریز ، مشهد و شیراز شکل گرفت که همین موضوع گلوله برفی شد که تبدیل به بهمنی شد و رژیم پهلوی را با خود برد.

محمد حسن قدیری ابیانه هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره بیان کرد: قیام نوزدهم دی ماه یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب است و تاثیرگذار در تمدن بزرگ اسلامی، زیرا این قیام مقدمه‌ای شد برای شکل‌گیری نظام اسلامی؛ همانطور که ما امروز وقتی به تاریخ صدر اسلام نگاه می‌کنیم حوادث آن را مورد تعریف و تمجید قرار می‌دهیم و اثر آن را در گسترش اسلام بسیار می دانیم، قیام نوزدهم دی هم تمثال همان قیام است که در نهایت باعث شکل‌گیری جمهوری اسلامی ایران شد.

در مورد شهدا و مجروحان قیام ۱۹ دی مردم قم آمار دقیق وجود ندارد؛ اما آن گونه که از گفته‏‌ها و نوشته ‏های شاهدان استنباط می ‏شود خیلی از مجروحان از ترس ساواک به بیمارستان مراجعه نکردند؛ زیرا در آن زمان، ساواک، تظاهرکنندگان زخمی را با زنجیر به تخت بیمارستان می‌بست تا پس از بهبودی آن‌ها را به ساواک منتقل نماید؛ حتی خیلی از خانواده های شهدا؛ عزیزان خود را شبانه و مخفیانه به خاک سپردند.

ویژگی خاص قیام نوزده دی شرکت و همکاری همه اقشارمردم بود. این قیام که با رهبری روحانیت شکل گرفت، ثابت کرد که شاه از حرکت مذهبی – سیاسی به رهبری روحانیت و در رأس آن ها امام خمینی (ره) بیش از هر حرکت سیاسی دیگر وحشت دارد.

انتهای پیام/