گاوداری‌ها به حریم سنگ‌نگاره قاجاری «پلِ آبگینه» در کازرون تعرض کردند + تصاویر
حریم درجه یک سنگ‌نگاره قاجاری نامدار به پُلِ آبگینه در شهرستان کازرون از سوی گاوداری‌ها شکسته شد.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، سیاوش آریا فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی با بیان اینکه حَریم درجه یک سنگ‌نگاره قاجاری نامدار به پُلِ آبگینه در شهرستان کازرون از سوی گاوداری‌ها شکسته شد، اظهار کرد: این در حالی است که، ساخت و ساز‌ها از سوی مالک گاوداری‌ها نسبت به چندین سال پیش، بیشتر شده و گسترش یافته است.
او ادامه داد: سنگ‌نگاره ارزشمند نامدار به پل آبگینه در نزدیکی شهرستان کازرون جای دارد که از دیدگاه تاریخ اجتماعی و سیاسی در دوران قاجاریه دارای ارزش بسیار فراوانی نزد کارشناسان و پژوهش‌گران است و ما را با شرایط زیست و آیین و آداب آن روزگار آشنا می‌کند.
پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی اضافه کرد: با این همه، حریم درجه یک سنگ‌نگاره نامدار به پل آبگینه به وسیله ساخت اتاقک‌های تابوکی که جایگاه نگهداری گاو‌ها بوده، خدشه‌دار و شکسته شده است.
او افزود: هرچند که، این گاوداری‌ها بیش از یک دهه است که در نزدیکی و حریم یادگار ملی جاخوش کرده و تاکنون هم زور میراث‌فرهنگی به آن نرسیده است. اما ساخت و ساز‌ها نسبت به چند سال پیش افزایش یافته و بیشتر شده است.
آریا با بیان اینکه گاوداری‌ها، صحنه زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته اند، تصریح کرد: همچنین چشم‌انداز یادگار فرهنگی تاریخی و ملی را نازیبا و خدشه‌دار کرده اند.
او گفت: از سویی، گذشت زمان و رِخنه عوامل طبیعی همانند باد، باران و آفتاب و تغییر دمای هوای شب و روز و بدتر از همه، عوامل انسانی که با یادگاری‌نویسی‌ها و دست‌اَندازی به یادگار گذشتگان، چهره یادمان ملی را خدشه‌دار کرده و به آن آسیب رسانده است.
پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی ادامه داد: گذر هر روزه خودرو‌های سنگین و سبک از کنار سنگ‌نگاره پل آبگینه که با آسفالت کردن جاده در گذشته و بی‌تدبیری و غیرقانونی انجام گرفته، لرزه بر اندام بی‌دفاع یادگار ملی انداخته است و از دیگر دشواری‌های سنگ‌نگاره قاجاری کازرون به‌شمار می‌آید.
میراث‌فرهنگی کازرون اعلام کرد از مالک گاوداری شکایت کرده‌ایم
عطایی رییس یگان حفاظت میراث فرهنگی شهرستان کازرون در پاسخ به این پرسش که چرا گاوداری‌ها پس از گذشت یک دهه همچنان به کار ادامه داده و چند سالی هم است که دو سه اتاقک دیگر در کنار سنگ‌نگاره نامدار به پل آبگینه ساخته شده است، گفت: «ما از مالک گاوداری در دادگاه شکایت کرده‌ایم و او متهم شناخته شده و رای دادگاه به سود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شده است و باید مالک در آینده‌ای نه‌چندان دور، همه اتاقک‌ها که جای نگهداری گاو‌ها است را برچیده و به جای دیگری جابه جا شود، ولی تنها کمی کار‌های اداری زمان‌بر است و امیدواریم هر چه زودتر این موضوع به سرانجام برسد.
سنگ‌نگاره قاجاری پل آبگینه در کازرون
سیاوش آریا پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی بیان کرد: در ۱۲ کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) شهرستان کازرون و در همجواری روستای آبگینه و گردشگاه زیبای پریشان و در کنار جاده قدیم کازرون به شیراز سنگ‌نگاره‌ای مربوط به دوره قاجاریه وجود دارد که به نگارکَند (نقش‌برجسته) پلِ آبگینه یا «نقش تیمورشاه» نامدار است.
او ادامه داد: این سنگ‌نگاره متعلق به اواخر دوره پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار است که چهره تیمور میرزا پسر حسین‌قلی میرزای فرمانفرما نواده فتحعلی‌شاه قاجار فرمانروای کازرون را بر انتهای دماغه کوه به تصویر کشیده است.
آریا افزود: نگاره‌ی شاهزاده تیمور میرزا در حالی نشان داده شده که بر صندلی شاهانه نشسته، شیری را در کنار خود نگاه داشته است.
او تصریح کرد: زنجیر شیر در جلو سینه جانور نمودار و دست چپ شاهزاده نیز بر پشت گردن شیر است. بر سوی راست نگاره شاهزاده، نگاره محمدخان لله و بر سوی چپ او نقش منوچهرخان که قلیان به حضور شاهزاده می‌برد، تراشیده شده است.
پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی اضافه کرد: نگاره خسرو خان تفنگدار که در کنار صورت او با سنگ‌نبشته‌ای شناسایی (معرفی) شده، بر دیواره سمت راست و نقش فرد دیگری در بدنه سمت چپ سنگ‌نگاره نمایان است.
او گفت: همچنین نگاره یک باز شکاری بر روی یک پایه نیز در سوی چپ شاهزاده تراشیده شده است. در دو سوی صورت تیمور میرزا (تیمور شاه) سروده‌هایی در ستایش او که به رام کردن شیر کامیاب شده، نگاشته شده است. متن این سروده چنین است:
تیمور شه آن که در جهان نامش باد*** آرامش این جهان (به آرا) مش باد
شیر رمی از معدلتش رامین گشت***چون شیر زید شیر فلک رامش باد
و
بر کوه مثال شاه تیمور است این ***بام فلک آفتاب پر نور است این
تا جلوه حق فتاده بر طور است این***نشکافد اگر تجلی اَش دور است این
همچنین در بالای سنگ‌نگاره و کادر اصلی که به‌گونه هلالی است، سروده‌ای دیگر وجود دارد که بر این پایه است:
به عهد دولت فتح علی شاه***که بر اقطار گیتی حکمران است
خدیو دادگر کز دست وجودش*** یم اندر ناله، کان اندر فغان است
مهین پورش حسین آن حکمرانی *** کز او عالم به امن است و امان است
ز روی ورای، رشک مهر و ماه است ***ز دست و دل، بلای بحر و کان است
چنان، چون پور رادش، شاه تیمور***که دستش، چون سلیمان درفشان است
به ملک کازرونش هست فرمان***ولی بر عالمش فرمان، روان است
به مردی، همچو رستم، بی همال است***به دستان همچو دستان، داستان است
جهانبان داوری کز رای و تدبیر***جهانبانی اَش با تیغ زبان است
حسامی کز حسامش دولت شاه***چو دین از ذوالفقار اندر امان است
به همت، خاتم آفاق بخش است***به قدرت، رستم گیتی ستان است
ببین بر پشت رخشش تا ببینی***که ماهی ثابت و کوهی روان است
همین کوه گران کز سنگلاخش***تو می‌گفتی بلای کاروان است
چنان پرداختش از سنگ خاره*** که، چون راه شریعت بی زیان است
وز آن پس نقش خود بنگاشت بر کوه ***چو خورشیدی که زیب کهکشان است
وصال از بهر تاریخ چنین کار***که مزدا و بهشت جاودان است
طلب می‌کرد مصراعی خرد گفت*** (به گرد آسمانی، کهکشان است)
همی تا کهکشان گرد سپهر است***همی تا فرقدین بر فرقدان است
از انصافش سخن ورد زبان باد***که از انصاف دولت جاودان است
از مصراع میان هلال‌ها، سال تاریخ ۱۲۴۵ قمری به دست می‌آید که ۵ سال پیش از پایان پادشاهی فتحعلی‌شاه است، ولی در زیر آن سنگ رقمی همانند ۱۳۱۰ نوشته اند که درست نمایان نیست و نمی‌توان بدان استناد کرد. (کتاب کازرون در آیینه فرهنگ ایران، منوچهر مظفریان، انتشارات نوید شیراز ۱۳۷۳ خورشیدی).
همان‌گونه که در چکامه آمده است، سُراینده آن وصال شیرازی است و نویسنده آن که با دبیره (خط) بسیار زیبای نستعلیق آفریده شده، عباس بن یحیا و استاد سنگ‌تراش این مجلس را احمد حجار دانسته‌اَند.
سنگ‌نگاره‌ی تیمور میرزا یا پل آبگینه ۴ متر و ۲۲ سانتی‌متر درازا، ۲ متر و ۵۰ سانتی‌متر پهنا دارد و در ارتفاع ۲ متری از سطح زمین تراشیده شده است.
سنگ‌نگاره‌ی پل آبگینه در تاریخ یکم مردادماه ۱۳۸۶ خورشیدی و با شماره ۱۹۳۱۶ به ثبت ملی رسیده است. شهرستان کازرون در فاصله ۱۲۰ کیلومتری جنوب غربی شیراز قرار دارد.
انتهای پیام/
