به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، با وجودی که بیش از یکسال از ورود کرونا به کشور می‌گذرد، اما هنوز اوضاع و احوال دگرگون شده ناشی از این مهمان ناخوانده با شرایط عادی زندگی مردم خواسته یا ناخواسته سر سازگاری ندارد؛ از سفر‌های نوروزی پر خطر این روز‌ها گرفته و زندگی روزمره تا درس و مدرسه دانش‌آموزان که به جرات می‌توان گفت چرخش ١٨٠ درجه‌ای از موضع قبلی نظام آموزشی را نشان می‌دهد.

درس و مشقی که از پشت میز و نیمکت به لپ تاپ، تبلت و گوشی‌های همراه هوشمند رسید و این وسایل الکترونیکی که تا همین یک سال و اندی پیش حکم خط قرمز برای نظام تعلیم و تربیت داشتند این روز‌ها طلایه دار آموزش محصلان از نوآموزان گرفته تا دانشجویان هستند.

از این تغییرات وسیع در نظام آموزشی و جدی و پررنگ شدن نقش آموزش مجازی که بگذریم روی دیگر سکه چگونگی برخورد با این شرایط است که گویی در این مورد هنوز کمیت کار لنگ می‌زند.

خلا زیرساخت‌های آموزش مجازی برای معلمان و والدین

گذری بر تقویم سالیانه نشان می‌دهد که از اعلام رسمی ورود کرونا به کشور تا کنون بیش از ١٣ ماه می‌گذرد و به استناد اظهارات مسئولان آموزش و پرورش، این دستگاه از همان نخستین روز‌های شیوع این پاندمی دست به کار شد تا اجازه ندهد ماهیت آموزش با بسته شدن مدارس و ممنوعیت آموزش حضوری خدشه دار شود و بر این اساس هم در نخستین گام مدرسه تلویزیونی متناسب با اقتضائات و ظرفیت‌های خود وارد عمل شد، بعد از آن هم شبکه شاد به میدان عمل آمد و جدا از انتقادات و نقصان‌های موجود در زیر ساخت آن تا حدی کار آموزش به دوش این پلتفرم آموزشی افتاد.

اما در این میانه که شرایط موجود راهکاری جز آموزش مجازی را ایجاب نمی‌کرد، آنچه خلا آن به شدت احساس می‌شد نبود مهارت کافی برای استفاده درست از ابزار‌های پیش نیاز آموزش مجازی بود؛ ناآگاهی و کم اطلاع بودن از فضای مجازی در والدین و در مواردی معلمان کار آموزش را هم برای آموزش گیرنده و هم برای آموزش‌دهندگان که در اینجا معلمان بودند، دشوار کرد.

نبود ابزار‌های آموزشی مجازی در اختیار برای معلم، اطلاع نداشتن از پلتفرم‌های آموزشی و کارکرد آن به طور کامل و از طرفی ناآشنایی والدین با چنین پلتفرم‌هایی در مواردی مسیر بیراهه در روند آموزش دانش آموزان که در بازه سنی کودکی و نوجوانی هستند، ایجاد می‌کند.

نگرانی والدین از تشدید آسیب‌های دوره نوجوانی با آموزش مجازی!

به استناد توصیه‌های کارشناسان امر تعلیم و تربیت دوران نوجوانی به سبب نقش پل از دوران کودکی به جوانی دورانی حساس به شمار می‌آید و در این برهه از زمان آسیب‌های متعددی فرد را تهدید می‌کند  که در دنیای امروزی، فضای مجازی با ماهیت بدون مرز بودن این آسیب‌ها را بیش از پیش تشدید می‌کند.

حال که آموزش مدارس ناگزیر به سمت مجازی شدن رفته است و در مواردی آگاهی کافی از سازوکار عملکرد پلتفرم‌های آموزشی وجود ندارد، نگرانی از در کمین بودن آسیب‌های اجتماعی برای نوجوانان، خانواده‌های آن‌ها را نگران کرده است.

به اذعان مادر دانش آموزی کلاس نهمی که کارمند بود و فرزندش صبح‌ها تنها در خانه آموزش مجازی می‌بیند، نگرانی بابت دوری از آسیب‌های اجتماعی بیشتر شده است و معتقد است تا زمانی که کلاس‌های درس برقرار بود این نگرانی کمتر بود، اما الان با وجودی که امکان کنترل لحظه به لحظه حضور فرزندم در فضای مجازی وجود ندارد، نگران هستم تا به واسطه جست وجوی اینترنتی و رسمیت بخشیدن هرچه بیشتر به گوشی موبایل در روند آموزش آموزه‌های نامناسب در کمین فرزندم باشد.

او گفت که حتی حاضر است مدت زمان باقی مانده تا پایان سال تحصیلی را هم خودش به فرزندش بیاموزد تا کمتر در معرض فضای مجازی و به تبع آن آسیب‌های این فضا باشد.

از طرفی دیگر پدر یکی از دیگر از دانش‌آموزان دختری که در مقطع متوسطه اول تحصیل می‌کند، بیان کرد: آموزش مجاری باعث شده است تا دانش آموزان تمام وقت خود را در گوشی تلفن همراه خود سپری کنند و گاهی هم به جای گوش دادن به صحبت‌های معلم راهی انواع و اقسام فضا‌های مجازی پر زرق و برق می‌شوند و به این ترتیب آموزش راندمان پایینی پیدا می‌کند.

آموزش مجازی از دیدگاه جهانی

براساس یافته‌های یک مقاله مروری تحت عنوان «مروری بر تأثیرات همه گیر COVID-۱۹ در آموزش و یادگیری»، کرونا بزرگترین اختلال در سیستم‌های آموزشی در تاریخ بشر را ایجاد کرده است و تقریباً ۱/۶ میلیارد محصل در بیش از ۲۰۰ کشور جهان را تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.

تعطیلی مدارس، موسسات و سایر فضا‌های یادگیری بیش از ۹۴ ٪درصد از جمعیت دانش آموزان جهان را تحت تأثیر قرار داده است همچنین بازگشایی مدارس پس از کاهش محدودیت‌ها، چالش دیگری است که متد‌های استاندارد عملیاتی جدیدی برای آن به کار گرفته شده است.

مطالعه در مورد تأثیر کرونا بر یادگیری در سراسر جهان نتیجه گیری می‌کند که اگرچه مطالعات مختلفی انجام شده است، اما در مورد کشور‌های در حال توسعه، آموزش و پرورش و بستر مناسب برای مقاطع تحصیلی مختلف اعم از متوسطه دوم، متوسطه اول و ابتدایی باید بیشتر بررسی شود.

پهنای باند اینترنت با نقاط دسترسی نامناسب نسبتاً کم است اما بسته‌های اینترنت در مقایسه با درآمد مردم در بسیاری از کشور‌های در حال توسعه هزینه بر هستند، بنابراین دسترسی و مقرون به صرفه بودن این آموزش چندان مناسب نیست و برای بهبود این وضعیت مداخله در سطح سیاست‌گذاری لازم است.

کاوش و تحقیق بیشتر در زمینه پداگوژی موثر برای آموزش و یادگیری آنلاین، زمینه تحقیق دیگری است و توسعه ابزار‌هایی برای ارزیابی واقعی و بازخورد به موقع را می‌طلبد. مقرون به صرفه بودن و در دسترس بودن این نوع آموزش برای همه یادگیرندگان باسطوح مختلف اقتصادی هم به عنوان یک چالش شناخته شده است که توسعه دهندگان ابزار‌های آموزشی می‌تواند روی سفارشی سازی تمرکز کنند.

سیستم آموزش و پرورش در سراسر جهان از جمله بوتان باید با توجه به سناریوی در نظر گرفته شده، روی پیشرفت حرفه‌ای معلمان، به ویژه در زمینه ICT و آموزش و پرورش موثر سرمایه گذاری کند. ایجاد آموزش آنلاین خلاق، نوآورانه و تعاملی از طریق ابزار‌های کاربر پسند، حوزه دیگر تحقیق و توسعه است و این امر می‌تواند به کمک و آماده سازی سیستم آموزشی بیاید.

درسی که از بیماری همه گیر COVID-۱۹ می‌توان آموخت این است که معلمان و دانش آموزان  باید به دنبال استفاده از ابزار‌های مختلف آموزشی آنلاین باشند و پس از اتمام همه گیری هنگام شروع کلاس‌های عادی، معلمان و فراگیران باید به استفاده از چنین ابزار‌های آنلاین برای افزایش آموزش و یادگیری تشویق شوند.

انتهای پیام/