به گزارش  خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سوم خرداد به منظور دیدار و گفت‌وگو با مقامات جمهوری آذربایجان وارد باکو شد. سفر ظریف در چارچوب رایزنی‌های مستمر بین مقامات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان انجام شده است. رایزنی و تبادل نظر درباره آخرین تحولات روابط دوجانبه و مهمترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از اهداف این سفر بود. رئیس دستگاه دیپلماسی پس از آن هم به ارمنستان سفر و با مقامات این کشور در ایروان دیدار و گفت‌وگو کرد.

اهداف سفر ظریف به باکو و ایروان

محسن پاک‌آیین سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، به بهانه سفر وزیر امور خارجه ایران به باکو و ایروان، اظهار کرد: سفر ظریف به ارمنستان  جمهوری آذربایجان دارای اهداف دو جانبه و چند جانبه است؛ در ارتباط با بحث دوجانبه، تحکیم روابط با دو کشور همسایه هدف اصلی این سفر است، ما ظرفیت‌های بسیاری زیادی برای همکاری با جمهوری آذربایجان در حوزه‌های تجارت، ترانزیت، گردشگری و انرژی داریم که ماحصل این همکاری‌ها، چگونگی و راهکار‌های انجام این همکاری‌ها در کمیسیون مشترک اقتصادی که اخیرا در تهران برگزار شد، دیده شده است و وزارت خانه‌های مختلف مسئول پیگیری هستند؛ آقای ظریف هم قطعا در این سفر پیرامون چگونگی به نتیجه رسیدن این همکاری‌ها صحبت خواهد کرد.

او افزود: در چارچوب رایزنی‌های مستمر میان مقامات ایران با جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، وزیر امور خارجه کشورمان وارد باکو شد و متعاقبا به ایروان سفر کرد. رایزنی و تبادل نظر در خصوص آخرین تحولات روابط دو جانبه و مهمترین مسائل منطقه‌ای و بین المللی هدف اصلی این سفر اعلام شده است. 

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان یادآور شد: چند ماه از جنگ ارمنستان و جمهوری آذربایجان که نهایتا به موافقتنامه آتش بس در مسکو منتهی شد، سپری شده، اما کماکان اختلافات دو کشور رو به تزاید است. ارمنستان، جمهوری آذربایجان را متهم به تلاش برای ملحق کردن مرز زنگزور به کشور خود کرده و گفته است نظامیان آذربایجان، عملاً به دنبال تغییر مرز‌های جغرافیایی و نقض تمامیت ارضی ارمنستان هستند. نیکول پاشینیان به عنوان «کفیل نخست وزیر ارمنستان»، اعتراض خود را به شکل تلفنی و همچنین به صورت ارسال نامه، به اطلاع برخی از کشور‌ها رسانده و تهدید کرده که موضوع را در سازمان پیمان امنیت جمعی که یک نهاد امنیتی بین المللی است، مطرح می‌کند.

پاک آیین تصریح کرد: آمریکا و اتحادیه اروپا در جانبداری تلویحی از ارمنستان از دو کشور خواسته‌اند که با خویشتنداری، اختلافات خود را از طریق مذاکره حل کنند. روسیه نیز اعلام کرده که مقامات مسکو در تماس دائمی با هر دو طرف آذربایجانی و ارمنستانی هستند و تمامی تلاش خود برای کاهش وخامت اوضاع انجام خواهند داد. در عین الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان در تماس تلفنی با همتای قزاقستانی خود اعلام کرد که اوضاع آنگونه که ارمنستان توصیف می‌کند نیست، دو کشور در حال مذاکره برای مشخص شدن خطوط مرزی هستند و هیچ درگیری نظامی در مرز‌ها رخ نداده است.

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان اضافه کرد: به عقیده علی‌اف، مراجعه دولت ارمنستان به سازمان پیمان امنیت جمعی برای بین‌المللی کردن موضوع بوده و اقدامی بی نتیجه است. جمهوری اسلامی ایران با حساسیت و دقت، تحولات هفته‌های اخیر در مرز‌های دو کشور همسایه را دنبال می‌کند و برای کمک به حل و فصل مسالمت آمیز این اختلافات ابراز آمادگی کرده است. در عین حال موضع اصولی ایران حمایت از تمامیت ارضی کشور‌های همسایه و مخالفت با تغییر مرز‌های رسمی جغرافیایی است. بر اساس این موضع اصولی، ایران قاطعانه از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان دفاع و با تجزیه این کشور مخالفت کرده است.

همکاری ایران در زمینه بازسازی هفت شهر آزاد شده جمهوری آذربایجان

او افزود:  در زمره همکاری‌های باکو و تهران، مشارکت ایران در بازسازی هفت شهر آزاد شده جمهوری آذربایجان در جریان جنگ اخیر قره باغ است که در مسکو به یک توافقنامه آتش بس منجر شد. به دلیل وجود آتش بس و رفع شر و نا امنی در این هفت شهر، زمان مناسبی است که جمهوری آذربایجان برای بازسازی این شهر‌ها  کمک کند و  مردم آن‌ها که در حال حاضر به صورت آواره در کمپ‌ها در مناطق مختلف جمهوری آذربایجان زندگی می‌کنند، به شهر خود برگردند.

پاک آیین تصریح کرد: بازسازی هفت شهر جمهوری آذربایجان باعث خواهد شد که صلح در این هفت شهر و در منطقه تثبیت شود، وقتی این شهر‌ها آباد شد و مردم به آن برگشتند و زندگی را از سر گرفتند به طور طبیعی احتمال وقوع جنگ نیست، اما تا زمانی که این شهر‌ها کماکان ویرانه باشند، احتمال این است که درصورت رخ دادن اتفاقاتی در ارمنستان و تغییر نخست وزیر مناقشات و درگیری‌های نظامی از سر گرفته شود، لذا مشارکت ایران در موضوع بازسازی که می‌تواند به صورت دوجانبه بین ایران و آذربایجان باشد، می تواند کمک کننده باشد، البته این می‌تواند به صورت چند جانبه با سایر دوستان آذربایجان در منطقه مانند ترکیه، روسیه، گرجستان هم باشد و در کنار هم بدون رقابت‌های کاذب همکاری‌های اقتصادی را در جهت منافع همه کشور‌ها دنبال شود.

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان اظهار کرد: در بحث روابط دوجانبه با باکو، بحث احداث خط آهن رشت-آستارا بسیار مهم است، به ویژه مسیر رشت به بندر انزلی که منطقه آزاد است و اقدامات اولیه آن انجام شده است و باید هرچه سریعتر ساخته شود، این موضوع حتما این موضوع هم در دستور کار دو کشور و دیدار ظریف با همتای خود و رئیس جمهوری جمهوری آذربایجان خواهد بود.

موضوع قره باغ کماکان حل نشده است

او افزود: در بُعد چند جانبه روابط تهران و باکو، بحث مهم اختلافاتی است که بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان ایجاد شده است، موافقت نامه آتش بس در مسکو به موضوع قره باغ نپرداخته است، در حقیقت موضوع اصلی قره باغ که منطقه قره باغ است هنوز لاینحل مانده است اگرچه هفت شهر جمهوری آذربایجان آزاد شده، اما موضوع قره باغ کماکان حل نشده است و این منطقه در اختیار ارامنه قره باغ قرار دارد، در حالی که جمهوری آذربایجان ادعای این را دارد که این شهر در حیطه تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان قرار دارد.

پاک آیین ادامه داد: تا وقتی موضوع قره باغ حل نشود و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان مورد حمایت قرار نگیرد و مسئله تجزیه طلبی از منطقه رفع نشود، ممکن است کماکان احتمال درگیری و نزاع در منطقه وجود داشته است، ظریف با روسای جمهور باکو و ایروان پیرامون حل مسئله قره باغ رایزنی و طرفین را دعوت به خویشتنداری می‌کند، به ویژه برای تعیین مرز‌های مشترک اقدام مهم دولت ایران به عنوان یک میانجی صادق خواهد بود. به نظر می‌رسد سفر به این دو کشور در مقطع فعلی اقدام خوبی است که نشان دهنده توجه ایران به صلح و امنیت در منطقه و تقویت روابط با همسایگان است که امیدواریم نتایج خوبی داشته باشد.

او افزود: علت اصلی جنگ در قفقاز موضوع قره باغ بوده و توافق آتش بس در مسکو نیز برای حل موضوع قره باغ منعقد شده است. طرح مسائل دیگری از جمله تغییر مرز‌های ارمنستان و الحاق زنگزور به جمهوری آذربایجان، اگر حقیقت داشته باشد، کمکی به حل مشکل قره باغ نکرده و موضوع را پیچیده خواهد ساخت. ممکن است کسانی در جمهوری آذربایجان با توجه به دست برتر باکو در جنگ و برای تامین نظر ترکیه، علاقمند به الحاق منطقه ارمنی زنگزور به آذربایجان باشند.

طرح هرگونه مسئله جدید در کنار موضوع قره باغ، می‌تواند پای آمریکا و اروپا را به منطقه باز کند

پاک آیین ادامه داد: این دوستان باید بدانند که طرح این موضوع قطعا موجب تاخیر در حل مسئله قره باغ و بازگرداندن آن به جمهوری آذربایجان خواهد شد. ترکیه دوست سنتی جمهوری آذربایجان و دشمن دیرینه ارمنستان است و طبعا تامین منافع خود را دنبال می‌کند. طرح هرگونه مسئله جدید در کنار موضوع قره باغ، می‌تواند پای آمریکا و اتحادیه اروپا را که هردو از مخالفین ترکیه هستند به منطقه باز کند و این اتفاق نیز حل مشکل قره باغ را دشوار و قدرت چانه زنی ارمنستان را تقویت خواهد کرد.

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان اضافه کرد: جمهوری آذربایجان به دلیل برتری در میدان و تامین نظرات در موافقتنامه مسکو، در ابعاد نظامی و سیاسی دست برتر را دارد. برای تثبیت این برتری، تسریع در بازسازی هفت منطقه آزاد شده در جنگ قره باغ حائز اهمیت است. تمرکز جمهوری آذربایجان بر این موضوع نه تنها موجب تقویت آرامش و امنیت در مناطق همجوار قره باغ شده بلکه در حل نهایی مسئله قره باغ در چارچوب تمامیت ارضی آذربایجان، موثر خواهد بود.

تثبیت صلح و امنیت در قفقاز به نفع جمهوری ارمنستان هم خواهد بود/ برخی عوامل رسانه‌ای با انتشار اخبار و گزارشاتی سعی در تخریب روابط دوستانه تهران و باکو دارند

پاک آیین ادامه داد: کشور‌های دوست آذربایجان از جمله جمهوری اسلامی ایران می‌توانند به طور دوجانبه یا چندجانبه در بازسازی مناطق آزاد شده آذربایجان نقش داشته باشند و در کنار توسعه همکاری‌های اقتصادی در تثبیت صلح و ثبات در قفقاز جنوبی نیز نقش ایفا کنند. قطعا تثبیت صلح و امنیت در قفقاز به نفع جمهوری ارمنستان هم خواهد بود و این کشور که سال‌ها به دلیل مناقشه قره باغ با مشکلات اقتصادی مواجه بوده را در مسیر پیشرفت اقتصادی و همکار بیشتر با کشور‌های منطقه حتی جمهوری آذربایجان قرار خواهد داد.

 او افزود: در ماه‌های اخیر به خصوص پس از مواضع قاطعانه و عادلانه ایران در جنگ قره باغ، تهران و باکو در مسیر پیشرفت فزاینده روابط قرار گرفته و تبادل هیئت‌های متقابل و برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دلیل این پیشرفت است. در این مقطع برخی از عوامل رسانه‌ای بخصوص از سوی رژیم صهیونیستی با انتشار اخبار و گزارشاتی سعی در تخریب روابط دوستانه تهران و باکو داشته اند.

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان اضافه کرد: گاهی برخی صاحبان نظر و تریبون، به خصوص در فضای مجازی نیز در مسیر این بازی قرار گرفته و در زمین دشمن روابط، بازی کرده‌اند. مسئولان دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و بخصوص رسانه‌های رسمی می‌توانند با شناخت ترفند‌های رسانه‌ای دشمن، نقش سازنده‌ای در خنثی سازی ترفند‌های مخرب آن‌ها ایفا کرده و با انتشار اخبار واقعی از ایجاد سوء تفاهمات جلوگیری کنند. مناسب است مدیریت این روند در دستور کار دوکشور در جریان سفر وزیر امورخارجه کشورمان به باکو قرار گیرد.

پاک آیین در پایان تاکید کرد: در مجموع سفر  ظریف به دو کشور دوست یعنی جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان می‌تواند تقویت کننده سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران باشد و باید آن را به فال نیک گرفت.

انتهای پیام/