محمد سعید سیف مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اشتغال دانش آموختگان دانشگاه‌های کشور در سال ۱۳۹۹ اظهار کرد: طی سال‌های اخیر، اشتغال در کشـور یــک موضوع محوری و حائــز اهمیـت بــوده و ً اطلاعات دقیــق از برنامه هـای مختلفـی بــرای بهبـود آن بــه اجــرا گذاشته شــده اســت. مسـلما وضــع موجـود می توانـد ابــزار مناسبی بـرای تصمیم گیری هـا در ایــن حـوزه باشـد.

او افزود: بــا توجـه بـه اینکه یکی از سیاسـت های مهـم آموزش عالی بـر طبـق اسناد بالادستی بهبـود توانمندی هـای دانش آموختگان و کاهش بیـکاری اسـت، بـر همیـن اسـاس برنامه ریـزی مناسـب در ایـن حـوزه از اهمیـت بسـیار زیـادی برخـوردار اسـت.

مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: نـرخ بیـکاری کـه عبـارت اسـت از درصـد نسـبت جمعیـت بیـکار بـه جمعیـت فعـال شــاغل و بیــکار، در دهه هــای ۸۰ و ۹۰ ارائه شــده اســت. نــر خ بیــکاری وضعیــت متفاوتــی در ســال‌های مختلــف داشــته اســت. در ســال ۱۳۸۶ و ً در ســال ۱۳۸۹ افزایــش ۱۳۸۷ نــر خ بیـکاری در کشـور کاهـش چشـمگیری می یابد ولــی مجــددا ً در ســال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ افزایــش و در ســال ۱۳۹۸ می یابد و پـس از آن بــا شــیب نزولــی مجـددا کاهش یافتـه اســت.

سیف گفت: همچنیـن مشـاهده می شود کـه بیشـترین نــر خ بیـکاری مربـوط بــه ســال ۱۳۸۹ و کمتریـن میـزان نیـز مربـوط بـه سـال ۱۳۹۴ بوده اسـت. ایـن امـر می توانـد نشان از عـدم اســتمرار برنامه هــا و سیاسـت های مناســب در طــی ســال‌های مختلف داشته باشد. بــر همیـن اسـاس ضـروری اسـت اسـتمرار برنامه های مدون و اصولــی بــا نگاه بــه رونــد افزایشی حجم نیـروی انسانی دانش آموختـه در معــرض ورود بــه بـازار کار مدنظـر قــرار گیـرد.

او افزود: بـر اسـاس اطلاعات مرکـز آمار ایـران، نـرخ بیـکاری جمعیـت فار غ التحصیل یـا در حـال تحصیـل دوره هـای تحصیلی در سال ۱۳۹۷، بــرای گروه مردان و زنان در کل کشور ۳/۱۸ درص، بـرای گروه مـردان ۱/۱۳ درصد و بـرای گـروه زنـان ۷/۲۸ درصـد بـوده اسـت. از حـدود ۲/۱۳ میلیـون نفـر جمعیـت فار غ التحصیـل دوره هـای عــالی حـدود ۶/۷ میلیــون نفـر فعـال اقتصـادی بوده که از ایـن تعـداد ۲/۶ میلیـون نفـر شـاغل و ۴/۱ میلیـون نفـر بیکار هسـتند.

سیف بیان کرد: طبـق اطلاعات مرکز آمار ایران بیشـترین جمعیـت دانش آموختـگان مربـوط بـه گروه های علوم انسانی، فنـی و مهندسـی، هنـر، پزشـکی، علوم پایه، کشاورزی و دامپزشکی هستند. همچنیـن گـروه های معمـاری و ســاختمان بـا ۱/۲۶ درصد، هنـر بـا ۵/۲۴ درصـد و علـوم زیستی هم جزو متقاضیان زیادی دارند.

مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: بیشـترین نـر خ بیـکاری اسـتانی جمعیـت دانش آموختـگان و یـا در حـال تحصیـل نیـز مربـوط بـه اسـتان‌های کرمانشاه بـا ۵/۲۸ درصـد، کردسـتان بـا ۵/۲۵ درصـد و کرمـان بـا ۴/۲۴ درصـد اسـت. ً بــا توجــه بــه آمــار فــوق و همچنیــن گســترش کمــی دانش آموختــگان و تخصص هــای مختلـف موردنیـاز جامعـه، بررسی مستمر وضعیـت اشـتغال دانش آموختـگان بسـیار ضـروری اسـت. مسـلما میـزان اشـتغال دانش آموختـگان دانشگاه‌ها تابع عوامل و شـرایط مختلفی اسـت کـه بسیاری از آن هـا خـار ج از حوزه وظایـف و برنامه هـای وزارت عتـف اسـت، امـا ضـرورت توسـعه توانمنـدی هـا، مهارت هـا و انطبـاق آموخته های دانش آموختـگان بـا نیازهـای شـغلی و حرفـ های حائـز اهمیت جدی بوده و بایستی بـا پایش منظم، وضعیـت اشـتغال دانش آموختـگان ایـن موضو ع مـورد ارزیابـی قرار گیرد.

اشـتغال مناسب دانش آموختگان دانشگاهی؛ یکی از چالش های مهـم در نظـام آمـوزش عالی کشور

او اضافه کرد: یکــی از چالش هـای مهـم در نظــام آمـوزش عالی کشـور عـدم تــوازن در تامیـن نیــروی انسانی متخصص و نیازهای کشور و اشـتغال مناسـب دانش آموختگان دانشگاهی اسـت. بــر همیــن اسـاس و بــا توجه بــه رشــد تعـداد فار غ التحصیلان دانشگاهی، تخصصی تـر شــدن مشـاغل و حرکـت بــه سـمت کسب وکار‌ها بــر پایه ی فناوری های پیشــرفته و لــزوم توسـعه و بهــره وری صنایـع کشـور، ایجاد مرا کـز هدایـت شــغلی و کاریابــی تخصصی امـری ضـروری اســت. بدیـن منظــور، برنامه ریزی های مناســبی جهـت ایجاد مرا کـز هدایــت شــغلی و کاریابــی تخصصـی صـورت پذیرفـت. پـس از بررسـی و ارزیابـی عملکـرد دانشـگاه ها، در حوزه های مرتبـط بــا توانمندســازی و اشــتغال پذیــری دانشجویان و بــر اساس پرا کندگی جغرافیایی، در ســال ۹۸ و ۹۹ تعداد ۴۰ دانشگاه جهـت ایجـاد مرکــز هدایـت شـغلی و کاریابی تخصصی انتخــاب و موردحمایــت مالی قــرار گرفتند.

سیف بیان کرد: ایــن مرا کـز بستری مناسـب در جهـت رشـد آ گاهی های دانشجویان از ویژگی هـای شـخصیتی و علاقه مندی های فـردی، آشـنایی بــا نیازهــا و الزامات بـازار کار حـال و آینـده و تعییـن عناویـن دوره هـای مهارتـی و کارآمـوزی هماهنـگ بـا رشـته‌های تحصیلی و همچنیــن متناسـب بــا نیازمندی هـای بــازار کار هسـتند. ایــن امــر افزایـش اشـتغال دانش آموختـگان متخصص دانشگاهی و افزایـش امکان ایجـاد کسب وکار‌های جدیـد را در بـر خواهد داشت.

مدیر کل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: کتاب طرح رصد اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی با دریافت اطلاعات وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان حدود ۸۵ دانشگاه کشور تدوین شد. بر اساس نتایج به دست آمده، دانش آموختگان دکتری در سال ۹۹، ۵۳/۸۳ درصد، کارشناسی ارشد ۲۱/۶۵ درصد، کارشناسی ۲۵/۴۹ و کاردانی ۹۴/۴۵ درصد اشتغال دارند.

سیف تاکید کرد: مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم بیان کرد: توسعه فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مراکزآموزش عالی خوشبختانه باعث افزایش تحصیل کرده‌های دانشگاهی شده و ضروری است برای هماهنگی و اثربخشی این دانشآموختگان در جامعه برنامه‌های مناسبی تدوین شود. این درحالی است که آمارها، اطلاعات و پژوهش‌های انجام شده درخصوص وضعیت اشتغال کشور، حاکی از نامناسب بودن اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی در سال‌های اخیر است.

سیف افزود: با توجه به رشد تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی، تخصصی تر شدن کار و حرکت به سمت کسب و کار‌ها بر پایه ی فناوری و لزوم توسعه و بهره وری صنایع کشور، ایجاد این مراکز و اجرای برنامه‌های مختلف برای هدایت شغلی و کاریابی تخصصی ضروری به نظر می رسد. بر این اساس ستاد اقتصاد مقاومتی راه اندازی و توسعه اینگونه مراکز را از تکالیف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نظر گرفته است.

۹۰ درصد دانشگاه ها سالانه کار پایش اشتغال دانش آموختگان را انجام می دهند

او بیان کرد: همچنین بــا توجه به گزارش های ارسالی میانگین رشد تعداد دوره‌هایی که با مشارکت واحد‌های صنعتی برگزار شده از ۵.۴ درصـد در سال گذشته بــه ۹ درصد در سال جــاری افزایش یافته است که نشان دهنده ارتباط هرچه بیشتر و مناسب تر دانشگاه‌ها بــا واحد‌های صنعتی و دستگاه‌های اجرایی کشور است. مطابق طرح پایش وزارت علوم، حدود  ۹۰ درصد دانشگاه ها سالانه کار پایش را به منظور اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی انجام می دهند.

او افزود: با تجزیه و تحلیل وضعیت دانشجویان به این نتیجه دست یافته ایم که ۵۰ درصد فارغ التحصیلان کارشناسی، ۶۵ درصد از فارغ التحصیلان ارشد و ۸۴ درصد فارغ التحصیلان دکتری در سطح کشور جذب بازار کار شده اند.

سیف تصریح کرد: وزارت علوم برای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی خود را موظف به کمک رسانی می کند، اما در این میان ممکن است برخی از دانشجویان جویای کار نباشند و به همین علت در آمار‌های ما بیکار به حساب آیند و معنی این کلمه عملا با بیکاری که در مرکز آمار گفته می شود متفاوت است و باید از آن‌ها کم شود تا آمار دقیقی منتشر شود.

مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم درباره ارزیابی توانایی فارغ التحصیلان دانشگاهی در بازار کار گفت: توانایی افراد از دید آموزش‌های معمول دانشگاهی انجام می شود و تقریبا به صورت مداوم رشته‌های دانشگاهی، دروس و گرایش‌ها در حال به روز رسانی است، اما سعی شده است تا در سال‌های اخیر کمبود مهارت‌های شغلی و مهارت‌های تخصصی در کارگاه‌های کوتاه مدت مهارت افزایی دانشگاه‌ها جبران شوند.

سیف با بیان اینکه سال گذشته ۷۷ دوره کارگاه مهارت‌های شغلی و تخصصی به صورت متوسط در هر دانشگاه برگزار شد، تاکید کرد: امسال دوره‌های مهارت افزایی به ۹۳ دوره رسیده است و ۳ هزار نفر در هر دانشگاه در این دوره‌ها شرکت می کنند؛ این آمار نشاندهنده توجه ویژه دانشگاه‌ها به اشتغال فارغ التحصیلان است و تنها به دروس تئوری توجه نمی شود.

او ادامه داد: بازار و کشش کسب و کار بسیار مهم است و باید فرصت شغلی مناسب وجود داشته باشد تا دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی جذب آن شوند که این عامل بستگی به وزارت خانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی دارد تا بتوانند فرصت شغلی را فراهم کنند.

تفکر اشتباه بازار کار بهتر رشته‌های مهندسی نسبت به علوم انسانی

سیف با اشاره به راهیابی فارغ التحصیلان رشته‌های علوم انسانی به بازار کار اظهار کرد: رشته‌های علوم انسانی مجزا از مابقی رشته‌ها نیستند و این تفکر غلط است که رشته‌های فنی و مهندسی بازار کار بهتری نسبت به رشته‌های انسانی دارند، برای مثال ممکن است برخی از رشته‌های علوم انسانی مانند حسابداری، مترجمی زبان و ... بازار کار و اشتغال خوبی در جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی داشته اند.

او با بیان اینکه نبود آینده شغلی باعث کاهش تعداد علاقه مندان به رشته‌های علوم پایه شده است، تاکید کرد: استادان نسبت به این موضوع اعتراض کرده اند و این مشکل کاملا طبیعی است، گاهی اوقات به صورت دیکته شده به دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها اجازه می دهیم تا دانشجویان کارشناسی، ارشد و دکتری را بدون هیچ تعاملی با صنعت و جامعه جذب کنند که این عامل یک موضوع بسیار نادرست است.

مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم با بیان اینکه طرح پایش باعث دریافت آمار دقیقی از میزان اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی در سطح کشور میشود، تاکید کرد: دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مربوطه باید بررسی‌های لازم را انجام دهند و طرح پایش اشتغال را مدنظر قرار بدهند تا متناسب با این طرح برای جذب دانشجویان به بازار کار تصمیم گیری شود.

سیف درباره وضعیت رشته‌های علوم پایه در کشور گفت: وزارت علوم برای پذیرش دانشجویان در رشته‌های علوم پایه، فنی و مهندسی و ... تفاوت زیادی قائل نمیشود و همه رشته‌ها باعث توسعه و پیشرفت زیر بنای کشور می شوند، اما باید بر اساس نیاز کشور این رشته‌ها با یک دیگر هماهنگ شوند و حمایت از رشته‌های علوم پایه به معنای جذب دانشجو نیست، چرا که حمایت در این زمینه به معنای سرمایه گذاری در دانشگاه ها، جذب استادان بیشتر، حمایت از پژوهش‌های دانشجویان و استادان است.
انتهای پیام/