به گزارش خبرنگار حوزه فناوری گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، لایه ازون در فاصله ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارد و مانند کرم ضد آفتاب از سطح زمین در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید محافظت می‌کند. لایه ازون در سال ۱۹۱۳ توسط دو فیزیک دان فرانسوی به نام شارل فابری و آنری بویسن کشف شد.

این لایه قدرت جذب ۹۵ تا ۹۹/۹ درصد پروتو‌های خورشید را دارد که موجب می‌شود شرایط زندگی برای ادامه حیات در زمین امکان پذیر باشد، این لایه پرتو‌های فرابنفش ساطع شده از خورشید را دریافت و به پرتو‌های فرو سرخ تبدیل می‌کند.

در اوایل سال ۱۹۳۰، ترکیباتی به نام کلروفلوئوروکربن‌ها  در ایالات متحده آمریکا اختراع‌شدند و در صنعت و خانه مورد استفاده قرار گرفتند. این ترکیبات به استراتوسفر راه یافتند و عناصر کلر و برم موجود در آن‌ها طی واکنش‌های شیمیایی موجب تخریب تدریجی لایهٔ ازون شدند. به ویژه، لایهٔ ازون بر فراز قطب جنوب به شدت کاهش یافته‌است. در اوایل سال ۱۹۷۰، پژوهشگران به بررسی اثر مواد شیمیایی مختلف روی لایهٔ اُزون شروع کردند؛ به ویژه سی‌اف‌سی‌ها که دارای کلر هستند.

اگر کلر از استخر‌های شنا، گیاهان صنعتی، نمک دریا و آتشفشان‌ها به استراتوسفر برسد، به آسانی با باران موجود در تروپوسفر ترکیب می‌شود؛ اما کلر‌هایی که در سی‌اف‌سی‌ها وجود دارند، به علت پایداری بسیار این ترکیبات، در آب باران حل نمی‌شوند و با گذشت زمان به سوی استراتوسفر حرکت می‌کنند و هیچ فرایند طبیعی نمی‌تواند مانع از این امر بشود.

این ترکیبات معمولاً از هوا سنگین‌تر هستند، اما در فرایندی که حدود ۲ تا ۵ سال به طول می‌انجامد، به سمت بالا حرکت می‌کنند.

سطح ازون با تغییر فصل‌ها، وزش باد و تغییرات خورشید نیز تغییر می‌یابد. ۱۰ درصد مولکول‌های ازون هواکره در لایهٔ تروپوسفر قراردارند و بر خلاف ازون موجود در استراتوسفر، آلاینده به‌شمار می‌آیند.

در سال ۱۹۹۴، مجمع عمومی سازمان ملل موافقت خود را با تعیین روزی به عنوان روز حفاظت از لایهٔ ازون اعلام کرد. در نتیجه، ۱۶ سپتامبر به عنوان روز حفاظت از لایه ازون انتخاب شد. ۳۰ سال پس از امضای پیمان مونترال، تأیید شد که حفرهٔ لایهٔ ازون در حال ترمیم است. با توجه به تأثیرات گاز‌های کاهش ازون، انتظار می‌رود تا اثرات شیمیایی این نوع گاز‌ها بین ۵۰ تا ۱۰۰ سال ادامه یابد.

در سال گذشته با شیوع پندمی کرونا به دلیل کاهش فعالیت انسان در پی شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های جهانی برای تولید مواد سمی، ترمیم لایه ازون رو به بهبود قرار دارد؛ همچنین لازم به ذکر است که به طور معمول هر شکاف  یا سوراخ ایجاد شده روی سطح لایه ازون مدتی طولانی، مطابق با چند دهه را برای بهبود خود طی می‌کند.

از این رو می‌توان گفت مشاهده ترمیم لایه ازون امری نادر و غیرمعمول است بودیم که بر اثر کاهش مصرف سوخت فسیلی و در نتیجه تولید گاز‌های گلخانه‌ای بوده است، اما در چند ماه اخیر با توجه به برگشت وضعیت پاندمی به شرایط کنترل شده و فغالیت مشاغل و کارخانجات شاهد افزایش گاز‌های گلخانه‌ای و بزرگ شدن لایه ازون در قطب جنوب هستیم.

انتهای پیام/