«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه امروز (جمعه) اعلام کرد مقامات ترکیه‌ای و روسی درحال مذاکره هستند تا در بخش گردشگری از ارز‌های ملی دو کشور به جای دلار استفاده شود.

این درحالی است که چندی پیش نیز رسانه‌های غربی فاش کرد عربستان درحال مذاکره با چین است تا از این پس برای دریافت بهای نفت به جای دلار آمریکا از یوآن چین استفاده شود. در همین راستا یک مجله چینی نیز استفاده یوآن به جای دلار توسط آرامکو عربستان را نقطه آغاز سقوط دلار نامید.

دلار آمریکا و تسلط آن بر اقتصاد‌های جهان و ارز‌های ملی آن به عنوان واحد اندازه گیری اصلی در کنار یورو و همچنین سامانه مالی سوئیفت آمریکا در معاملات مالی در میان مدت ممکن است بزرگترین قربانی جنگ اوکراین باشند. برخی کارشناسان تخمین می‌زنند که دلار آمریکا تسلط خود را بر جهان ظرف پنج سال و شاید هم کمتر از دست خواهد داد و به شدت ارزش دلار سقوط خواهد کرد.

این نخستین بار نیست که روسیه خواستار کنار گذاشتن دلار و جایگزین کردن آن با پول‌های ملی است: در جولای ۲۰۱۹، مسکو و پکن، قراردادی امضا کردند تا تجارت دوجانبه را با پول‌های ملی خود انجام دهند و در عین حال، توافق مشابهی در اکتبر ۲۰۱۹ میان مسکو و آنکارا امضا شد.

در سال ۲۰۱۹ بانک مرکزی کشورمان نیز اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران موافقت کرده تا تمامی مبادلات مالی را با پولی ملی انجام دهد و تاکید کرد ۳۰ تا ۴۰ درصد تجارت دوجانبه میان ایران و ترکیه با لیره و ریال و باقی با یورو صورت گرفته است.

در همین حین بارتو سورال، مدیر پیشین برنامه توسعه سازمان ملل و اقتصاددان توسعه تاکید کرد ایران، چین، روسیه و ترکیه، تغییر نظم مالی موجود را که آمریکا تحت آن منافع خود را به تمام جهان تحمیل می‌کند، به تدریج شروع کرده‌اند.

براساس نظر اقتصاددان‌ها سیستم پولی «برتون وودز» که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد، جایگاه ذخیره بین المللی ارزی را به دلار داد و این امر به آمریکا این امکان را داد تا از طریق دلار، فشار وارد کند و جریان‌های مالی را در سراسر جهان مدیریت کند. اما این سیستم از تولید جداست و تعداد انگشت شماری انحصارطلب که جریان‌های عمده مالی را کنترل می‌کنند، تقویت می‌کند.