«اولِ زندگی بچه دار نشید، بچه دست و پای آدم رو می‌بنده»، «اولِ زندگی به جای بچه دار شدن برید خوشی‌های دو نفره داشته باشید»، «هر وقت از خوشی سیر شدید بچه دار بشید». این‌ها نمونه‌ای از توصیه‌هایی است که بعضا به هنگام ازدواج دو جوان تحت عنوان "تجربه" و یا "نصیحت" از سوی اقوام دور و نزدیک خطاب به عروس و داماد گفته و اینطور القا می‌شود که جوانانی که اولِ زندگی بچه دار می‌شوند از لذت و شور زندگی دو نفره هیچ نفهمیده اند.

کسی منکر این نیست که بزرگ کردن یک بچه آن هم برای زوجین تازه عروس و داماد، بدون زحمت و بی هزینه است، اما اینکه فرزندآوری را عاملی برای نچشیدن خوشی سال‌های نخست زندگی مشترک و به اصطلاح عاملی "دست و پا گیر" برای زن و شوهر‌های جوان بدانیم، قدری غیر منطقی به نظر می‌رسد.

بر خلاف توصیه‌هایی که بعضا از سوی اقوام دور و نزدیک و حتی خود والدین به زوج‌های جوان می‌شود که قید بچه دار شدن در سال‌های نخست زندگی مشترک را بزنید و بیخیال بچه به فکر «عیش و نوش» زندگی باشید؛ متخصصان معتقدند که اگرچه فرزندآوری نیازمند آمادگی روحی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و بلوغ عقلانی و عاطفی زوجین، آگاهی، توانایی‌های لازم برای فرزند پروری و یک برنامه ریزی دقیق و هدفمند است، اما لزوما بچه دست و پای والدین را نمی‌بندد و مانع خوشی زوجین جوان نیست بلکه نوع خوشی‌ها پس از آمدن فرزند تغییر می‌کند.

«بچه» دست و پا گیر نیست بلکه نوع خوشی‌ها را تغییر می‌دهد

دکتر نازنین حبیبی، مدیر تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور دراین‌باره گفت: فرزند دست و پای زوجین را نمی‌بندد و مانع خوشی زن و شوهر نیست، بلکه نوع خوشی‌های زوجین را تغییر می‌دهد.

این روانشناس با بیان اینکه خوشی‌های زوجین با آمدن فرزند تمام نمی‌شود بلکه نوعش تغییر کرده و خوشی‌ها سه نفره می‌شود، ادامه داد: فرزند دست و پای ما را نمی‌بندد، اگر زن و شوهری این عقیده را دارند تفکرشان نسبت به رابطه والد و فرزندی اشتباه است والد نباید گرفتار فرزند باشد، بلکه رابطه والد و فرزند باید به نحوی تنظیم شده باشد که زوجین حتی در کنار فرزند هم بتوانند فضای روانی شادی را برای خود ایجاد کنند.

حبیبی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان زمانی را برای فرزندآوری زوجین تعیین کرد و پس از آن بازه زمانی اقدام به بچه دار شدن کنند؟، گفت: نمی‌شود برای این امر زمان تعیین کرد، برای هر زوجی این امر متفاوت است، اما تا زمانی که شناخت زوجین از یکدیگر کامل و روابط زوجین تنظیم نشده و از سوی دیگر مسئولیت‌های زن و مرد تقسیم بندی نشده است و زوجین هنوز نمی‌دانند از زندگی متاهلی چه می‌خواهند و هدفشان در زندگی مشترک چیست، فرزندآوری می‌تواند آسیب زا باشد.

وی با تاکید بر اینکه فرزندآوری نیاز به آمادگی دارد، خطاب به زوجین ادامه داد: باید بدانید برای چه می‌خواهید فرزند دار شوید، می‌خواهید فرزند دار شوید تا چه کار کنید؟، تنهایی خود را با فرزند پر کنید؟، یا یک فرهیخته تقدیم جامعه کنید؟، یا رابطه خراب خود با همسر را ترمیم کنید؟، جواب‌های این سوالات بسیار مهم و تعیین کننده این امر است که آیا ما آمادگی فرزندآوری را داریم یا خیر. فرزند وظیفه ندارد تنهایی ما را پر کند یا نیاز‌های ما را برآورده کند. شما مسئول رفع نیاز و خواسته‌های خود، پر کردن احساس تنهایی و درست کردن رابطه خود با همسر هستید وفرزندان ابزار این اهداف نیستند که بگوییم الان باید فرزند به زندگی آید و این شرایط را درست کند.

مدیر تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور، تصریح کرد: اگر وضعیت زندگی یک زوج بدون داشتن فرزند بی ثبات است، با آمدن فرزند زوجین بی ثباتی بیشتری را تجربه خواهند کرد، چون اگر افراد پیش از بچه دار شدن آمادگی نداشته باشند و یا درگیر برخی اختلالات روانشناختی باشند پس از فرزندآوری بی ثباتی پیشین زندگی و یا آن اختلالات روانی قبلی بیشتر از قبل شده و از طرفی نه تنها زندگی زوجین تحت تاثیر قرار میگیرد فرزند نیز به عنوان عضوی که به تازگی به خانواده اضافه شده دچار آسیب می‌شود. این آسیب‌ها هم روی خود و هم بر روی خانواده افراد و هم بر روی جامعه اثر گذار است. به نظر می‌رسد تست سلامت روان و ارزیابی رابطه زوجین پیش از فرزندپروری ضروری است تا افراد نسبت به اختلافات و اختلالات خود و مشکلات روانی پس از زایمان و اثرات روانشناختی مادر و پدر شدن آگاه شوند.

حبیبی با تاکید بر اینکه برای فرزندآوری سلامت روان، رابطه درست و خوب و سالم با همسر، آمادگی اقتصادی و روانی، مسئولیت پذیری، ثبات نسبی خلقی ومالی و رابطه‌ای با همسر بسیار مهم است، خاطر نشان کرد: بچه دار شدن مسئولیت دارد و اینطور نیست که تصور کنیم بچه خودش بزرگ می‌شود. زوجین برای بچه دار شدن باید برنامه ریزی داشته باشند چراکه اگر برنامه ریزی وجود نداشته باشد معضلات اجتماعی شدیدی ایجاد شده که در آن بین خود فرزند نیز آسیب دیده و این آسیب‌ها را به جامعه نیز منتقل می‌کند.

این روانشناس کودک و نوجوان در پایان سخنان خود توصیه کرد: اولین قدم برای فرزندآوری این است که زوجین به اصطلاح پخته شده و برای فرزندآوری آمادگی پیدا کنند. این آمادگی جنبه‌های مختلفی دارد، والدینی که خودشان با هم مشکل دارند و یا خودشان دچار اختلالاتی نظیر افسردگی و اضطراب هستند هنوز آمادگی فرزندآوری را ندارد و آوردن یک فرد سوم به عنوان عضوی جدید در این خانواده دو نفره مشکل دار می‌تواند با خود مشکلات دیگری بیاورد و مشکلات قبلی را دو برابر کند.

منبع:  ایسنا