جمع شهدا و رزمندگان مجروح پشت تویوتا‌ها و نیسان پاترول‌های خاکی، اولین تصویری است که با شنیدن کلمه آمبولانس نظامی در ذهن خیلی از ایرانیانی که یا در جبهه‌های جنگ تحمیلی حضور داشتند یا سال‌ها بعد فیلم‌های دفاع مقدس را دیدند نقش می‌بندد.

آمبولانس‌هایی با ظرفیت‌های محدود و امکانات پزشکی کم که هر از گاهی رزمندگان مجروحی هم که با آن حمل می‌شدند به دلیل تکان‌های شدید حین حمل و نقل در راه شهید می‌شدند.

تصویری از شرایط حمل مجروحین جنگی دفاع مقدس

این درحالی بود که در انتقال مجروحین جنگی با آمبولانس مهمترین مسئله، تجهیزات داخل این خودور‌ها مثل برانکاردها، پتوها، تجهیزات مصرفی پزشکی، کپسول‌های اکسیژن، تجهیزات محافظت بود؛ با این وجود این آمبولانس‌ها با تمام توانی که داشتند در جبهه‌ها حضور داشتند و کار‌ها را جلو می‌بردند.

ارتش کشورمان قبل از شروع جنگ تحمیلی آماده بازنشسته کردن این خودرو‌های قدیمی و جایگزینی آن‌ها با خودرو‌هایی مثل مرسدس مدل G بود، اما با آغاز جنگ به استفاده از آن‌ها به عنوان خودور نظامی و آمبولانس روی آورد؛ این خودرو‌ها پس از جنگ نیز به عنوان خودرو پلیس و اورژانس استفاده شدند.

مرسدس بنز کلاس G - طرحی و ساخت به سفارش ایران به سال ۱۹۷۰

در عین حال سال‌ها سپری شد تا نسل‌های جدیدی از آمبولانس‌های نظامی یا به قول میلیتاریست‌ها تانک بولانس در جهان متولد شوند و بتوانند ضمن رعایت استناندارد‌های لازم برای انجام فوریت‌های پزشکی حین حمل مجروحین جنگی، با حداقل تلفات بیشترین بازدهی را برای نیرو‌های نظامی داشته باشند.

این آمبولانس‌ها دقیقا جایی به کار می‌آیند که نیرو‌های خودی نتوانند بنا به شرایط موجود مجروحین جنگی را با استفاده از نیروی انسانی و برانکارد به خطوط عقبی جبهه نبرد منتقل کنند.

از سوی دیگر وجود چنین آمبولانس هایی باعث می‌شود تا در اکثر مواقع که میدان های نبرد فاصله زیادی تا مراکز بهداشتی و درمانی دارند و رساندن مجروح جنگی به این مراکز ساعت ها زمان می‌برد، این امر را میسر کند.

نسل جدیدی از آمبولانس های نظامی شنی دار

پس از آن چالش بزرگ این است که مجروح را تحت مراقبت قرار داده تا در عرض یک ساعت درمان را شروع شود که همان زمان طلایی که هدف برای زنده نگه داشتن فرد است.

در ایران نیز روز‌های پایانی اردیبهشت از آمبولانسی زرهی رونمایی شد که ساخته جدید مرکز بهینه‌سازی، نوسازی و ساخت قطعات شهید «زرهرن» نزاجاست و توانایی حمل شش مصدوم را با خود دارد.

داخل آمبولانس زرهی رونمایی شده در روز ارتش امسال

اطلاعات بیشتری از این پرستار زرهی ایران در دست نیست، اما سال‌ها قبل نسخه آمبولانسی نفربر «بُراق» مدل ایرانی نفربر زرهی «بی‌ام‌پی ۱»، ساخته سازمان صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح آن  رونمایی شد که برای حمل‌ونقل سریع و تخلیه مجروحان در پشت خطوط درگیری طراحی و ساخته شده است.

در این نفربر آمبولانسی  امکاناتی درمانی مانند دستگاه تنفس مصنوعی، اکوقلب، تجهیزات ارتوپدی، کمک‌های اولیه و تهویه مطبوع و چهار تخت برای حمل مجروح تعبیه شده که با توجه به افزایش دو تخت در پر آمبولانس رونمایی شده جدید نیروی زمینی ارتش باید شاهد تجهیز این آمبولانس  به امکاناتی بیشتر از براق باشیم.

آمبولانس شنی دار براق

همچنین این آمبولانس زرهی با ۱۴ تن جرم، و برد بیشینه ۵۰۰ کیلومتری، نیاز به ۵ خدمه دارد و مجهز به سامانه BHCTC-۲۰۰  برای مقابله با عوامل شیمیایی، میکروبی و هسته‌‎ای و رادیوی VRC-۲۲۲ است.

 در ارتش کشور‌های دیگر جهان مثل ایران نیز یگان‌هایی به نام یگان امداد و نجات وجود دارد که مجهز به آمبولانس‌های زرهی و البته پرسرعت بوده که وظیفه  رساندن مجروحان جنگی به مراکز درمانی پشت جبهه‌ها و مراقبت یا فراهم آوردن امکان جراحی سیار برای آن‌ها در طول مسیر حمل و نقل را برعهده دارند.

طبق استاندارد‌های بین المللی که برای طرحی این این آمبولانس‌ها تعریف شده، هر آمبولانس زرهی می‌تواند جان حداقل دو تا سه نفر نیرو را از مرگ حتمی نجات دهد.

نمایی دیگر از آمبولانس جدید زرهی شنی دار ارتش 

 نمونه‌های مشابهی از آمبولانس زرهی جدید ساخت ارتش کشورمان نیز در کشور‌هایی مثل آمریکا، انگلیس، چین و روسیه وجود دارند و آن طور که از تصاویر منتشر شده آمبولانس زرهی ارتش پیداست، محصول ساخت کشورمان در وضعیتی مشابه با نمونه‌های خارجی با اندکی اختلاف قرار گرفته است.

آنگونه که از شواهد پیداست آمبولانس زرهی نیروی زمینی ارتش مثل سایر نمونه‌های خارجی خود فضایی را تعبیه کرده که توانایی نشستن یا خوابیدن برای ۶ مصدوم وجود دارد که البته در نمونه‌های خارجی بیش از این عدد هم مشاهده شده است، مثلا در آمبولانس زرهی BOXER، این اختلاف تنها فرق میان ۶ و ۷ است.

آمبولانس زرهی چرخ‌دار BOXER

تفاوت دیگر پرستار زره پوش ارتش با نمونه اروپایی گفته شده این است که BOXER برخلاف مدل نفربری ایرانی خود، خودروی زرهی چرخدار است.

با این وجود در آمبولانس زرهی BOXER برای مجروحانی که شدت جراحت آن‌ها بالاست  یا دچار شکستگی هستند و تکان دادن آن‌ها خطرناک است ، در قسمت درب خودکار پشت خودرو یک سامانه الکتریکی تعبیه شده که از طرسق آن با استفاده از برانکارد مجروح به شکل آهسته و بدون تکان های شدید به داخل خودرو منتقل می‌شود.

این فرآیند باعث می‌شود تا زمانی‌که آمبولانس زرهی مجروح را حمل می‌کند ناهمواری یا  پستی و بلندی‌ها نتواند به فرد مجروح خوابیده بر روی برانکارد هیچگونه شوک حرکتی وارد کند.

نمایی از تجهیزات داخلی آمبولانس زرهیBOXER

به علاوه  این  سیستم نمی‌گذارد در اثر حرکت آمبولانس از پستی و بلندی ها ، جراحت های مجروحین وخیم تر شده یا درست عکس آنچه برای مجروحین کشورمان در جنگ تحمیلی اتفاق می‌افتاد، جان خود را از دست بدهند.

این آمبولانس زرهی چرخدار پیشرفته‌ترین آمبولانس نظامی در جهان است و به سفارش کشور‌های انگلستان، آلمان و هلند با همکاری شرکت ARTEC ساخته شده است.

آمبولانس زرهی چرخ‌دار لینزا ساخت روسیه

آمبولانس زرهی «لینزا» با حداکثر سرعت ۱۰۵ کیلومتر در ساعت و ساخت وزارت دفاع روسیه نیز نمونه دیگری است که برای اولین بار در ماموریت صلح ۲۰۲۱،   رزمایش سازمان همکاری شانگ‌های در اورنبورگ روسیه استفاده شد.

آمبولانسی مثل لینزا از خدمه و مسافران در برابر گلوله‌ها و ترکش‌های ۷.۶۲ میلی متری محافظت کرده و می‌تواند در برابر انفجار‌های تا ۸ کیلوگرم TNT مقاومت کند.

تجهیزات داخلی آمبولانس زرهی چرخ‌دار لینزا

براساس گزارش وبسایت Rosoboronexport این آمبولانس زرهی با هدف جستجو، جمع‌آوری و تخلیه مجروحان از میدان جنگ، مراکز تلفات جمعی و بلایای غیرطبیعی طراحی شده است.

شاید آمبولانس‌های زرهی در میدان نبرد چندان به چشم نیایند اما تجهیزات نظامی فوق العاده ارزشمندی هستند؛ در جنگ فعلی اوکراین و روسیه نیز این آمبولانس ها از اهمیت بالایی برخوردارند تا جایی که دولت استرالیا در حمایت از اوکراین نوزدهم فروردین اعلام کرد ۲۰ خودروی زرهی بوش‌مستر از جمله آمبولانس را برای کمک به این کشور هدیه خواهد کرد.

آمبولانس های زرهی چرخ‌دار تحویل شده به اوکراین

وجود این خودروهای زرهی در میدان‌های نبرد مثل نبرد روسیه و اوکراین خود دلیلی بر اهمیت آن بوده و اینکه هر یک از این خودروها می توانند جان چندین نفر را از میدان نبرد و با درمان لحظه‌ای حین مسیر رسیدن به بیمارستان نجات دهند نکته دیگری است که با پیشرفت روافزون در صنایع نظامی نقش آن‌ها و کاربری آمبولانس هاسی زرهی بیش از پیش گسترش می ‌یابد.