امیر عبداللهیان در برنامه دیپلماسی علم و فناوری؛ فرصت‌ها و راهکار‌ها گفت: متاسفانه حق عضویت‌ها در دولت گذشته به سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای پرداخت نشده است. موضوع اصلی مشکل ارز نیست؛ مشکل اصلی به دلیل تحریم است که این پول در میسر تبادل بانکی انجام نشده است. رئیس جمهور دستور داد با تشکیل کمیته‌هایی سازمان‌های بین‌المللی که حدود ۱۲۰ سازمان است بررسی شود و حق عضویت آنهایی که ضروری است به هرشکلی شده پرداخت شود.

امیر عبداللهیان گفت: رئیس جمهور در جلسات دولت  به ما یادآوری می‌کند که حتما ارتباط قوی برقرار و از ظرفیت دانشگاه ها بهره برداری شود. من شاهد هستم که وزیر علوم در جلسات هیات دولت تا مرحله تهدید پیش می رود و هر جا صحبت از بودجه و امکانات باشد ایشان بلافاصله با وقت و یا بدون وقت سهم دانشگاه ها را طلب می کند و اگر کار به پیش نرود تهدید می کند و می‌گوید؛ همه افرادی که در جلسه هستند؛ مسئول دانشگاه ها هستند و اگر دانشگاه ها نبود هیچ کدام در این جلسه حاضر نمی شدند.

وزیر امور خارجه یکی از چالش‌های دیپلماسی علمی را جذب نخبگان در خارج از کشور عنوان کرد و گفت: معاون علمی پروپوزالی را در دولت ارائه کرد که در آن بیان شده چگونه در این زمینه برای ایرانیان دو تابعیتی تسهیل گری کنیم.

در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور که اولین جلسه آن بعد از ۸ سال و نیم، در سال گذشته به ریاست رئیس جمهور برگزار شد، یکی از مصوبات این بود که تا پایان سال ۱۴۰۱ قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور را به تصویب مجلس برسد و کمیسیون امنیت ملی و دادگستری و وزارت امور خارجه موظف شدند این قانون را آماده کنند. یکی از نکات مهم این قانون توجه به وضعیت ایرانیان دو تابعیتی است

وزیرامور خارجه گفت: نگاه ما بر این است که مساله دو تابعیتی ها را بعد از بیش از ۴۰ سال که مغایر با قانون اساسی است، در قالب این قانون به نتیجه برسانیم.

وزیر امور خارجه می گوید: دانشجویان بعد از پایان تحصیلات در جامعه رها می شوند و در ایران سازوکاری برای ارتباط فارغ التحصیلان با دانشگاه ها وجود ندارد. بسیاری از دانشجویان در خارج از کشور هستند و ما در سفرهایی که می رویم و از آنها پرسیده می شود که چرا به ایران نمی آیند انتظارات آنها این است که بخش دولتی زمینه ای را برای بازگشت آنها فراهم کند.

او می گوید: علاوه بر آن آنها احساس می کنند که دانشگاه بعد از فارغ التحصیلی شان، توجهی به آنها ندارد. از این رو نیاز است راهکارهایی برای ارتباط دانشگاه با فارغ‌التحصیلان فراهم شود؛ چر که این ارتباط به ما هم کمک می کند و آنها بعد از پایان تحصیل به کشور بازگردند.

عبداللهیان به موضوع دانشجویان بورسیه اشاره کرد و گفت: در حال دانشجویان بورسیه کمی در خارج داریم و بيشتر آنها به صورت آزاد مشغول به تحصیل هستند و ما اینها را نمی بینیم و کمکی به آنها نمی توانیم کنیم. در زمانی ارز به آنها داده می شد و همین ارز که با اختلافی از قیمت بازار آزاد به آنها تعلق می شد ، انگیزه و چسبندگی برای آنها ایجاد می‌کرد. ما در قانون حمایت از ایرانیان خارج از کشور این بخش‌ها را هم در نظر داریم.

وزیر امور خارجه به بیان راه اندازی پردیس های بین المللی از سوی دانشگاه‌ها پرداخت و گفت: برای جذب دانشجویان خارجی پردیس‌هایی را در کیش راه‌اندازی شده است؛ اما کیش برای بسیاری از این دانشجویان جاذبه‌ای ندارد و پایتخت برای آنها بسیار جذاب‌تر است. بنابراین مهم است که این نکات در جذب دانشجویان خارجی مد نظر قرار بگیرد.

وی گفت: نوع نگاه افرادی که به عنوان وابسته‌های علمی به سفارتخانه‌های ما در کشورهای خارجی اعزام می‌شوند نیز بسیار مهم است، ما باید این رایزن‌های علمی را با همکاری اعضای دولت افزایش بدهیم و دانشگاهیان هم به انتخاب این افراد از درون دانشگاه به ما کمک کنند.

امیرعبداللهیان گفت: دانشگاه‌های برتر ما در کشورهای خارجی، حداقل در کشورهای حوزه مقاومت بسیار مشتری دارند. کشورهای منطقه بسیار خواهان وجود شعبه از دانشگاه‌های برتر ایران در کشورهای خود هستند. لذا بهتر است با این دقت نظر و رویکردها می‌توان این موضوع را دنبال کرد.

وزیر امور خارجه گفت: ما باید یک ساز و کار تعریف‌شده بین وزارت علوم، دانشگاه‌ها، معاونت علم و فناوری و وزارت بهداشت تعریف کنیم که آقای خیاطیان رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری پیشنهاد تشکیل یک کارگروه را دادند که حتما باید در بخش علمی و دانشگاهی شکل بگیرد و وزارت امور خارجه در خدمت اهداف این کارگروه خواهد بود.

وی گفت: ما در وزارت امور خارجه آمادگی داریم به دولت در خصوص اعزام رایزنان علمی به مناطق مهم و با اهمیت کمک کنیم. ما متعهد می‌شویم یک ساز و کاری را در وزارت امور خارجه ایجاد کنیم که سفارتخانه‌های ما از اساتیدی که به دلایل مختلف علمی به خارج از کشور می‌روند، حمایت و پشتیبانی لازم را به عمل بیاورند.

او می گوید که حتما در وزارت امور خارجه یک دستیار علم و فناوری از بین دانشگاهیان قرار خواهیم داد تا بتواند حلقه وصلی بین وزارت امور خارجه و دانشگاه باشد.