محمداسماعیل نجفی کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: این دسترسی اغلب از سه طریق خانواده، دوستان و آشنایان و سپس قهوه خانه‌ها اتفاق می‌افتد. خانواده، نخستین و اصلی‌ترین زمینه‌ای است که به آشنایی و گرایش افراد با قلیان منجر می‌شود.

او گفت: باید بدانیم تنباکوی قلیان حاوی سموم زیادی از جمله مونوکسیدکربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی ایجادکننده سرطان است که حتی پس از عبور از آب نیز وجود دارد. این سموم باعث بروز بیماری‌های ریوی، سرطان، بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌ها می‌شود.

 نجفی گفت: میزان نیکوتین موجود در قلیان به میزان قابل توجهی بالاتر از سیگار است. به طوری که هر وعده مصرف تنباکوی بدون طعم قلیان معادل نیکوتین موجود در ۷۰ نخ سیگار است.

کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز گفت: دود دریافتی در هر وعده یک ساعته استفاده از قلیان، ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از مصرف یک نخ سیگار است.

نجفی گفت: همچنین زغال و خاکستر زغال که برای داغ کردن تنباکو در قلیان استفاده می‌شود، سمومی تولید می‌کند که حاوی مقادیر زیادی مونوکسید کربن، فلزات و مواد شیمیایی مولد سرطان است.

او گفت: استفاده از قلیان با برونشیت مزمن و بیماری‌های تنفسی مرتبط است، همچنین باعث انتقال ویروس‌های هپاتیت و تبخال می‌شود و نیز در انتقال حدود ۱۷ درصد موارد بیماری سل نقش دارد.

کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز گفت: حدود ۴۰۰۰ ماده شیمیایی در دود تنباکو وجود دارد و مشخص شده است که بیش از ۴۰ نوع از این مواد، سرطان زا است.

او گفت: تنباکو حاوی نیکوتین است، دارویی بسیار اعتیادآور که به صورت تقریبی مستقیم هنگام کشیدن سیگار و قلیان به مغز می‌رسد.

«قطران» چیست؟

نجفی گفت: هنگام استفاده از قلیان، یک ماده قهوه‌ای چسبنده با نام «قطران» ایجاد می‌شود که می‌تواند به قسمت‌های مختلف بدن از جمله دندان‌ها و ریه‌ها بچسبد.

او گفت: هنگام کشیدن قلیان گاز مونوکسیدکربن ایجاد می‌شود. مونوکسیدکربن همان گاز سمی است که در دود اگزوز خودرو وجود دارد.

نجفی گفت: استفاده از قلیان، به عنوان روشی متداول برای گذراندن وقت برای معاشرت با دوستان، در حال تبدیل شدن به بخشی از روند جدید زندگی در بسیاری از کشور‌ها شده است.

او گفت: قلیان به عنوان مد و نشانه امروزی بودن تبلیغ می‌شود. در برخی موارد هم برعکس عمل می‌شود و قلیان به عنوان یک فعالیت سنتی به تصویر کشیده می‌شود تا باعث احساس هویت و دلبستگی به میراث فرهنگی در جامعه شود.

کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: از سویی دیگر تنوع تنباکوی قلیان در طعم‌های شیرین مانند سیب، توت فرنگی، انگور، گیلاس، نعناع و کاپوچینو مورد توجه جوانان قرار می‌گیرد.

نجفی گفت: دود حاصل از تنباکوی قلیان حاوی مقادیر زیادی از مواد سمی شناخته شده برای ایجاد بیماری‌ها از جمله سرطان است و دست کم برخی از این مواد سمی از سوی مصرف کنندگان قلیان جذب می‌شود؛ بنابراین این مواد سمی در هوای تنفسی، خون و ادرار آن‌ها وجود دارد. استفاده از قلیان با سرطان‌های دهان، مری و ریه، و گاه با سرطان‌های معده و مثانه ارتباط دارد.

او گفت: همچنین شواهد جدی به نفع ارتباط استفاده از قلیان با بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری دهان و دندان، وزن کم هنگام تولد، التهاب مزمن بینی، ناباروری مردان، بیماری ریفلاکس معده مری و مشکلات سلامت روان وجود دارد.

نجفی گفت: مصرف دخانیات از جمله تنباکوی قلیان، می‌تواند باعث پیری زودرس شود. دخانیات به پوست آسیب می‌رساند و خاصیت انعطاف پذیری و استحکام آن را کاهش می‌دهد. در نتیجه، پوست با سرعت بیشتری دچار چین و چروک می‌شود. دخانیات همچنین گردش خون پوست را ضعیف می‌کند و احتمال آکنه و سایر عفونت‌های پوستی را افزایش می‌دهد. در بانوان نیز مصرف دخانیات باعث افزایش هورمون مردانه تستسترون می‌شود که با افزایش موی زاید همراه است.