آقای محمد جلال مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان به سوالات زیر درباره طرح یارانه نان پاسخ داد.

هدف دولت از تغییر نحوه پرداخت یارانه نان چه بود؟

جلال: دولت تصمیم گرفت تا یارانه گندم و کالا‌های اساسی را به صورت هوشمندانه و هدفمند تخصیص دهد. در مورد نان سنتی، یارانه از گندم برداشته می‌شود و به آرد نانوایی‌ها اختصاص پیدا می‌کند. در این فرآیند، قیمت ترجیحی گندم از روی کشاورزی برداشته می‌شود و رونقی در فضای این بخش ایجاد خواهد شد.

در نانوایی‌ها آرد به قیمت تمام شده در اختیار نانوایان قرار می‌گیرد و مهلتی بین ۳۰ تا ۴۵ روز به آن‌ها داده می‌شود؛ به شرط اینکه نان را از طریق زیرساخت کارتخوان‌های هوشمند در اختیار مردم قرار دهند و در پایان هر روز یارانه نان را دریافت کنند.

برآورد اجمالی ما این است که بعد از اجرای طرح یارانه نان، حدود ۳۰ درصد مصرف گندم کشور تحت عنوان نان مصرفی مردم کاهش یابد که سالانه حدود یک و نیم میلیارد یورو صرفه جویی در پی دارد.

 اگر عرضه خارج از شبکه را جدی‌ترین معضل گندم یارانه‌ای بدانیم، با این ساز و کار و به شرط رسیدن نان به دست مردم، یارانه به هدف اصابت می‌کند؛ بنابراین در این طرح عرضه‌های خارج از شبکه که در قالب قاچاق آرد یا مصارف نان در دامداری‌ها و ... اتفاق می‌افتاد، حذف می‌شوند.

دو سطح اجرایی این طرح و میزان پیشرفت آن در برخی استان‌های کشور را توضیح دهید.

جلال: این طرح از منظر اجرایی دو سطح دارد؛ سطح اول آن فراگیری کارتخوان‌های هوشمند و وظیفه آن ثبت تراکنش‌های مقداری فروش نان است؛ یعنی مقدار فروش نان و اختصاص آن به اقشار مختلف جامعه را در فرآیند متعارفی که مردم آن را با عنوان "خرید با کارت" می‌شناسند، شروع به اندازه گیری می‌کنیم، عملکرد نانوایی‌ها به دقت مورد پایش قرار می‌گیرد و داده‌های صحیح، قابل اتکا و به هنگامی تولید می‌شود.

این سطح در زنجان ۹۰ درصد و در قزوین بیش از ۶۰ درصد پیشرفت داشته و امیدواریم که فراگیری آن بین ۳۰ تا ۴۵ روز آینده در کل کشور اتفاق بیفتد.

سطح دوم، این است که قیمت گندم و آرد برای نانوایانی که تحت پوشش زیرساخت فروش مکانیزه نان قرار گرفتند، افزایش پیدا می‌کند. نانوایان پرداختی انجام نمی‌دهند و مهلتی ۳۰ تا ۴۵ روزه به آن‌ها داده می‌شود، اما متعهد به پرداخت قیمت تمام شده آرد می‌شوند؛ یعنی قیمت آرد یارانه‌ای که قبلا دریافت می‌کردند، به قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند.

بعد از آن، اگر اثبات کنند ما به ازای اینکه در زیرساخت هوشمند نصب شده در نانوایی، حجم نان فروخته شده به خانوار و تراکنش‌هایی که در کارتخوان‌ها ثبت می‌شود، نان به خانوار‌ها واگذار شده، یارانه اختصاص یافته (نان با قیمت تمام شده منهای نان قیمت فعلی) به حساب نانوا واریز می‌شود.

افزایش قیمت آرد و یارانه پرداختی به نانوا چه میزان است؟

جلال: اجازه دهید اکنون عدد و رقمی مطرح نشود. با اجرای این طرح، یکسری از محدودیت‌ها برای نانوایانی که فعالیت رسمی و واقعی آن‌ها تولید و پخت نان است، برداشته و مفاهیمی مانند سهمیه آرد به آرامی کمرنگ می‌شوند؛ یعنی یک نانوایی در صورت صلاح خود، حتی می‌تواند به صورت شبانه روزی فعالیت داشته باشد.

نانوایانی که می‌خواهند آرد خرید کنند، به دلیل مهلت زمانی که داده می‌شود، مشکل سرمایه در گردش نخواهند داشت و در این بازه زمانی گرچه پول آردشان تسویه می‌شود، اما روزانه مبلغ ما به التفاوت آن را دریافت می‌کنند.

این مبلغ ما به التفاوت شامل دو پارامتر افزایش قیمت آرد و افزایش هزینه‌های دستمزد و اجاره نانوایان است که در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاده؛ پس نانوایانی که قصدشان تولید نان و فروش آن به مردم باشد، در این طرح منتفع می‌شوند و مردم نیز هیچ تغییری را از منظر مقدار و مبلغ خرید نان متوجه نمی‌شوند.