پس از جاری شدن روان آبها و وقوع سیل در اردیبهشت سال جاری در برخی از نقاط شهر یزد که موجب خسارت به منازل مسکونی و زیرساختهای شهری شد، تیم کارشناسی توسط دادسرای عمومی و انقلاب مرکز استان جهت پیگیری و شناسایی عوامل موثر در این حادثه تعیین شد. این تیم پس از جمع آوری مستندات، گزارشها و بازدیدها عوامل موثر در این حادثه را به شرح ذیل به دادسرای عمومی و انقلاب مرکز استان اعلام کرد.
عدم اجرای طرح کنترل سیل بند بالادست پارک کوهستان. طرح مطالعاتی مذکور در ابتدای دهه ۹۰ انجام لیکن به جهت اختلاف نظر دستگاههای اجرایی موثر در طرح، و عدم تعیین تکلیف نهایی از سوی مدیریت بحران استانداری، بلااقدام مانده است. اجرای طرح مذکور میتوانست مانع ورود سیلاب به محدوده میدان آیت ا… مدرسی، عیش آباد و خیرآباد شود.
۱- تخلیه نخالههای ساختمانی وسربارهها در طول ۲۰ سال گذشته باعث پرشدن مخازن سیل بند شماره ۴ یزد شده است. از طرفی واگذاریهایی در این محدوده بدون در نظر گرفتن حریم و مخزن سیل بندها انجام شده است و عدم تخلیه مخزن از نخالهها توسط شهرداری در طول ۲۰سال گذشته و اجرای ناقص طرح اصلاح قطعه ۴سیل بند و عدم توجه به مسیر رواناب و سیلاب در هنگام واگذاری اراضی این محدوده مهمترین دلیل ورود آب از این مسیر به جنوب غربی شهر یزد بوده است.
۲- در خصوص سیل بند شماره ۲ یزد، عدم آزادسازی مسیل و آبراهههای اصلی توسط شرکت آب منطقه ای، عدم اجرا طرح جمع آوری و هدایت آبهای سطحی در اراضی پایین دست سیل بند، تغییر غیر متعارف تراز تاج سیل بند، احداث برخی حصارها و موانع عمود بر سیل بند و واگذاریهای غیراصولی توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مهمترین عوامل موثر بر کارکرد منفی سیل بند شماره ۲ میباشد.
۳- در خصوص سیلاب روستای سید میرزا و حوالی آن علاوه بر مشکلات مربوط به سیل بند شماره ۲ که این منطقه را نیز متأثر کرده است، عدم بازدید و محافظت از قطعه شماره ۱ سیل بند توسط شهرداری، عدم آزادسازی رودخانه شیر محمد آباد و ساخت و سازهای غیر مجاز در محدوده این رودخانه از عوامل مؤثر بر ورود سیلاب به این منطقه بوده است.
۴- موارد فوق الذکر باعث ورود حجم بالای سیلاب به شهر یزد شده و آنچه میتوانست این حجم از سیلاب را کنترل کند حفظ مسیلها و آبراهههای طبیعی قدیمی شهر یزد یا اجرای کامل مسیل مرکزی شهری یزد بود که انجام نشده است. به علاوه به جهت عدم وجود سیستم جامع و مناسب جهت جمع آوری و دفع روان آبهای سطح شهر، این مشکلات تشدید شده است.
۵- نفوذ روانابها به شبکه فاضلاب شهری و پرکردن ظرفیت آن و عدم استفاده از شیرهای یک طرفه در محل اتصال مشترکان، موجب کارکرد منفی شبکه فاضلاب و ایراد خسارت به مردم (پس زدگی فاضلاب) شده است.
تأکید میشود نواقص مذکور که جزئیات دقیق آن در گزارش کارشناسی آمده است در طول حداقل ۲۰ سال اخیر در دورههای مختلف مدیریتی مسبوق به سابقه بوده و اگر چه در هر دورانی اقداماتی نیز انجام شده لیکن منتهی به نتیجه مطلوب نگردیده است.
اختلاف نظر دستگاههای اجرایی، کمبود اعتبارات، اولویت بخشی به طرحهای عمرانی و توسعهای و فرعی تلقی کردن پیوستهای مدیریت بحران، بخشی نگری دستگاههای مختلف، مکاتبه برای رفع تکلیف و عدم ایفای نقش فرابخشی مدیریت بحران استان برای صدور تصمیم قاطع در مواقع اختلاف، از جمله مسائل جدی است که باید در آینده مورد توجه قرار گیرد.
بدیهی است نواقص موجود در راستای اصلاح فرایندها احصا و اطلاع رسانی شده و به معنای نادیده گرفتن تلاشهای صورت گرفته برای کاهش آثار سیل نمیباشد. جزئیات گزارش به همراه مستندات به ستاد بحران استانداری ارسال شد تا تکلیف دستگاههای را برای رفع مشکلات موجود احصا کنند.
دادسرای عمومی و انقلاب مرکز استان موضوع رفع نواقص و اصلاحات لازم را تا حصول نتیجه پیگیری خواهد کرد.