اجاره قنات برای تأمین آب مصرفی منازل و همچنین برای کشاورزی و باغداری در سراسر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی رواج داشت و تعدادی از اسناد این اجاره‌نامه‌ها نیز موجود است. یک اجاره‌نامه قنات مربوط به سال ۱۲۸۹ شمسی به این شرح است:

«سید محمد زارع، قناتی را در روستای جوشقان استرک از همسر مجتهد و دختر محمدابراهیم تاجر اجاره کرده است. شرط اجاره این است که باید هر ساله ۱۲من گندم، ۱۲من هندوانه و ۱۲من جوزق [غوزه پنبه]، بدون احتساب کرایه حمل، تحویل دهد. مالیات و لایروبی قنات برعهده صاحب قنات است».

سند دیگری مربوط به سال ۱۳۰۷ شمسی در دسترس است و از متن آن معلوم می‌شود مؤجران احتمالا آب قنات را با بخشی از محصول زراعی خود اجاره می‌کردند. متن این اجاره‌نامه چنین است: «استیجار شرعی نمود آقا عباسعلی... از جناب آقای عبدالکریم، فراش تلگرافخانه... تمامی مجری‌المیاه [محل عبور آب]دو نفر و نیم آب قنات علائی... الی مدت دو سال تمام... به مال‌الاجاره مقدار بیست و شش مَن گندم و بیست و شش مَن جوزق [غوزه پنبه]اول‌چین و دوم‌چین بالمناصفه که هر سالی بیست و شش مَن گندم و جوزق... مال‌الاجاره را تسلیم نماید و صیغه مؤاجره بنهج [به‌شیوه، به‌رسم]شرع جاری گردید».

منبع: فارس